SZCZEPIENIA

OCHRONNE

lek. Iwona Kielan-Gumna

Klinika Pneumonologii i Alergologii

Wieku Dziecięcego AM w Warszawie

ul.Działdowska 1

Szczepienie-

uodpornienie czynne,

sztuczne, polegające na wprowadzaniu
do organizmu szczepionki tj. preparatu
biologicznego zawierającego antygeny
drobnoustrojów chorobotwórczych,
które pobudzają go wytworzenia
swoistej odporności komórkowej lub
humoralnej

Rodzaje szczepionek:

1. Wirusowe v bakteryjne

2. Żywe v zabite

3. Toksyny

Rodzaje szczepionek:

* zabite (inaktywowane)-

zawierają

całe unieczynnione drobnoustroje, ich
fragmenty lub ich metabolity (anatoksyny,
toksoidy), które w części są znacznie
oczyszczone. Celem wzmocnienia reakcji
immunologicznej często dodaje się
wodorotlenek glinu

- szczepionka przeciwko WZW B
- szczepionka przeciwko grypie
- szczepionka przeciwko DTP

* żywe-

zawierają zdolne do rozmnażania

drobnoustroje o zmniejszonej zjadliwości lub
niezjadliwe. Imitują naturalną infekcję i dlatego

prowadzą do dłużej trwającej immunizacji.

- BCG
- szczepionka przeciwko odrze, śwince, różyczce
- szczepionka przeciwko ospie
- szczepionka przeciwko poliomyelitis (IPV)

Odstępy między szczepieniami

Nie można skracać odstępów,

wydłużać wolno

żywa

zabita

żywa

6 tyg.

4 tyg.

zabita

4 tyg.

4 tyg.

Rodzaje szczepionek

* monowalentne-

zawierają antygeny

jednego rodzaju drobnoustroju,
uodparniają przeciwko jednej chorobie

*

poliwalentne-

zawierają antygeny kilku

typów lub szczepów jednego gatunku,
uodparniają przeciwko jednej chorobie

*

skojarzone-

zawierają antygeny

drobnoustrojów różnych gatunków, uodparniają
przeciwko kilku chorobom

Istnieje wiele

nieuzasadnionych,

a tylko kilka

rzeczywistych przeciwwskazań

do wykonania szczepień

Rzeczywiste przeciwwskazania:

* przebyte niepożądane reakcje
* alergie natychmiastowe (typ I)
przeciwko składnikom szczepionek
(np. białko kurze

(grypa

)

, neomycyna

(odra)

)

* pierwotne i wtórne defekty
immunologiczne
* ostre zakażenia z gorączką >38 st.C
* ciąża <3m.
* sterydoterapia

Nie jest przeciwwskazaniem:

* łagodna infekcja dróg oddechowych
* antybiotykoterapia
* stany podgorączkowe
* poszczepienne odczyny miejscowe
* nie postępujące choroby OUN
* nowotwory w remisji, HIV
* przebyte reakcje, gdy korzyści>ryzyko

Zalecenia ogólne:

1. U każdego zdrowego dziecka powinno się
przeprowadzić szczepienie zgodnie z
kalendarzem szczepień

2. Przed każdym szczepieniem lekarz jest
zobowiązany udzielić pacjentowi informacji
dotyczących: choroby, korzyści
wynikających ze szczepienia ochronnego, rodzaju
szczepionki, czasu trwania odporności

poszczepiennej, konieczności podania dawek
przypominających , możliwych działań ubocznych
i powikłań poszczepiennych

3. Każde dziecko przed szczepieniem musi być dokładnie

zbadane

4. Jeśli to możliwe, należy stosować szczepionki łączone

5. W każdym przypadku należy sprawdzić datę ważności na

opakowaniu szczepionki i sposób przechowywania

6. Należy się starać, aby igła przed iniekcją była sucha

7. Miejsca szczepień u niemowląt:

- m. vastus lateralis
- m. deltoideus

8. Należy starać się wbić igłę szybko, energicznie i pionowo; jeżeli

po aspiracji pojawi się krew powinno wybrać się nowe miejsce

9. Przeprowadzone szczepienie należy udokumentować
zapisując numery serii

10. Powinno się polecić rodzicom staranną obserwację

zaszczepionego dziecka przez 3 kolejne dni

11. O komplikacjach poszczepiennych lub działaniu
ubocznym należy niezwłocznie zawiadomić

Wydział Zdrowia, Komisje Farmaceutyczną
i/lub kompetentne władze

Szczepienia

Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 06.07.1998r.
Dz.U.nr 94 poz.600 i z 2000r nr 55 poz.6

18.12.2002.

- obowiązkowe
- zalecane
- narażeni

Kalendarz szczepień

wiek

szczepienie

szczepionka

1 doba

życia

WZW B (i.m.)-

udo
BCG

(śródskórnie)

Euvax v Engerix

2 m.ż. WZW B (i.m.)-

udo
DTPwc (s.c.)

Euvax v Engerix
DTPac (i.m.)
Hib (i.m.)-udo

3/4 m.ż. DTPwc (s.c.)

Polio (IPV)(i.m.)

DTPac (i.m.)
Infanrix-IPV
Hib (i.m.)-udo

DTP

(błonica, tężec, krztusiec)

D-błonica:

- inaktywowana w toksyna C.diphteriae

z zachowaną antygenowością (toksoid),
adsorbowana na Al(OH)

2

- DTP (30 j.m. toksoidu błonicy)
- d (2 j.m.)
- Td (2 lub 5 j.m.)
- czas trwania odporności około 10 lat
- po przechorowaniu- trwała odporność

T- tężec

-

adsorbowany toksoid Clostridium tetani

- przechorowanie tężca- nie pozostawia

trwałej odporności

P-krztusiec

-

Pwc (whole cell)- całe pałeczki krztuśca

- Pa (acelularna)- zawierają 1-3-5 komponenty

tj. toksynę krztuścową, hemaglutyninę,
pertaktynę i antygeny fimbrii

- odporność poszczepienna 3-12 lat
- p/wskazania:metaboliczne lub zapalne ch.OUN
- nie jest p/wskazaniem: padaczka, drgawki

Poliomyelitis

-

ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręg.

- zawiera żywe lub zabite 3 typy wirusa: 1, 2, 3
- OPV (p.o.)- „żywa” szczepionka
- IPV (s.c.)- „zabita” szczepionka
- odporność poszczepienna- około 10 lat
- po szczepieniu doustnym przez 4-6 tyg. z kałem

są wydalane żywe wirusy

Hib- Haemophilus influenzae

-

typ otoczkowy bakterii

- szczepionka zawiera polisacharydową otoczkę
- bardzo ważne szczepienie dla dzieci do 5 r.ż.!!!

Kalendarz szczepień- c.d.

5 m.ż.

DTPwc (s.c.)
IPV (i.m.)

DTPac (i.m.)
Hib (i.m.)
Infanrix-IPV-

Hiberix

6/7 m.ż. WZW B (i.m.)

Euvax v Engerix

12 m.ż. BCG

(blizna<3mm)

Kalendarz szczepień- c.d.

13-

14m.ż.

Odra, świnka,
Różyczka-s.c.

Ospa wietrzna
(Varilix)-(i.m.)

16-
18m.ż.

DTPwc (i.m.)
IPV

DTPac-IPV-Hib
Grypax2
HAVx2 (>6m.ż.)

6r.ż.

DTPac (i.m.)
OPV (p.o.)

IPV (i.m.)

7r.ż.

Odra
BCG (bez OT)

Kalendarz szczepień- c.d.

12r.ż.

BCG, gdy OT (-)

13r.ż.

Różyczka

(s.c./i.

m.)
-tylko dziewczęta

Priorix

14r.ż.

WZW B (i.m.),

schemat 0-1-6

Td

(s.c./i.m.)

WZWA

(Twinrix)

-

(wzwA+wzwB)
Engerix B
Havrix 720 Junior

19r.ż.

Td (s.c./i.m.)

Szczepienia zalecane

:

- HBV
- grypa
- HAV

(>2r.ż. I <50r.ż.)

- Str.pneumoniae

(>65r.ż., po splenektomii;1x/5lat)

-

Neisseria meningitidis

-

VHZ

(>10r.ż.)

-

MMR

- dT

(co 10 lat)

-

KZM

Grypa

-

szczepionka inaktywowana, trójskładnikowa,

zawierająca 2 podtypy wirusa A i wirus B

- zawierają:

* cały wirus

* rozszczepiony wirus tzw. split
* podjednostki wirusa tzw. subunit
(hamaglutynina i neuraminidaza)
- wskazania kliniczne i epidemiologiczne

WZW B

-

szczepionka zawiera powierzchniowe antygeny

wirusa (HBsAg)

- 0, 1, 6
- 0, 7, 21, 12m (tylko dorośli)

WZW A

-

epidemia wyrównawcza

- szczepionka inaktywowana, immunogenna,

dobrze tolerowana

- dwie dawki szczepionki- chronią na około 10 lat

Szczepionka przeciwko S.pneumoniae

- zawiera wielocukry otoczkowe 23
najczęściej

występujących serotypów

- Pneumo 23 lub Pneumovax
- nie są skuteczne u dzieci poniżej 2 r.ż.
- Prevenar (tylko dla niemowląt)- zawiera

polisacharydy 7 serotypów

Szczepionka przeciwko N.meningitidis

- meningokoki grupy A, B, C, Y, W 135
- w Polsce dominuje grupa B
- obecna szczepionka polisacharydowa
przeciwko

meningokokom grupy C (NiesVac-C)

- od 2 m.ż.
- 3 dawki

VHZ

-

szczepionka (Varilrix) zawiera szczep Oka

- od 9 m.ż.-12 r.ż. (1 dawka)
- po 12 r.ż. !! (2 dawki)

KZM

-

wczesnoletnie zap.mózgu i opon m.-rdz.

- od 2 r.ż.
- 3 dawki (0, 1-3, 9-12)
- schemat skrócony ( 0, 14 dni, 12m)
- dawka przypominająca po 3-5 latach
- nie chroni przed boreliozą!!!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ