UM

UM

WWL|SII/6

WWL|SII/6

Zachowania seksualne, dysfunkcje i zaburzenia

Zachowania seksualne, dysfunkcje i zaburzenia



Poglądy na to co jest w życiu seksualnym normalne, a

co już nie jest normą, zmieniają się w zależności od

czasu i miejsca.



To co w jednym społeczeństwie jest uznawane za

dewiację, to gdzie indziej uważa się za normę.



W przeszłości potępiano seks przedmałżeński,

masturbację, seks oralny oraz homoseksualizm.

Obecnie większość ludzi traktuje takie zachowania

jako zupełnie naturalne.



Obecnie praktyki seksualne w naszym społeczeństwie

są bardziej różnorodne niż dawniej, co doprowadziło

do rozszerzenia pojęcia normy seksualnej.



Przyjmuje się, że istnieją 3 podstawowe kategorie

problemów seksualnych:

a) Dysfunkcje seksualne

b) Parafilie (zaburzenia preferencji seksualnych)

c) Transeksualzim

Prawidłowe funkcjonowanie seksualne

Prawidłowe funkcjonowanie seksualne

Zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet reakcja seksualna przebiega

w trzech fazach:



Faza pożądania



Faza pobudzenia erotycznego



Orgazm

W wyniku dysfunkcji seksualnej w każdej z nich może dochodzić

do zaburzeń uniemożliwiających odbycie prawidłowego

stosunku seksualnego.

Dysfunkcja seksualna może wystąpić:

Dysfunkcja seksualna może wystąpić:



W fazie pożądania (obniżony poziom fantazji i zainteresowań

w zakresie aktywności seksualnej lub ma miejsce zupełny ich

brak)



W fazie podniecenia (mężczyzna nie może osiągnąć lub

utrzymać wzwodu, a u kobiet nie dochodzi do zwilżenia i

nabrzmienia narządów płciowych mimo adekwatności

sytuacji seksualnej)



W fazie orgazmu (u kobiet może wystąpić zupełny jego brak,

u mężczyzn zaś może wystąpić przedwczesny wytrysk)

Dysfunkcje seksualne

Dysfunkcje seksualne

Funkcje seksualne uwarunkowane są czynnikami:



Biologicznymi



Psychologicznymi



Społecznymi

Na zachowania seksualne człowieka wpływają:



Zewnętrzne i wewnętrzne narządy płciowe



Hormony



Neurohormony



Dynamiczne czynniki intrapsychiczne



Relacje interpersonalne



Warunki społeczno-ekonomiczne



Czynniki kulturowe

Zakłócenie któregokolwiek z tych czynników może prowadzić

do zaburzenia funkcji seksualnych.

c.d. Dysfunkcje seksualne

Powtarzające się epizody dysfunkcji seksualnej

stają się źródłem niepokoju i obaw co do

własnej wydolności seksualnej, które nasilają

i podtrzymują tę dysfunkcję.

Dysfunkcje seksualne dzielimy na:

Dysfunkcje seksualne dzielimy na:



Pierwotne (t. j. utrzymujące się od początku

aktywności seksualnej)



Wtórne (t. j. pojawiające się po okresie

prawidłowego funkcjonowania)



Sytuacyjne (tzn. ograniczone do określonego

partnera lub sytuacji)

Dysfunkcja w zakresie wzwodu u mężczyzn

Dysfunkcja w zakresie wzwodu u mężczyzn

Polega na powtarzającej się niezdolności do osiągnięcia lub utrzymania

wzwodu w celu odbycia stosunku seksualnego. Stan ten bywa nieraz

przyczyną upokorzeń i frustracji, bowiem w większości kultur sprawność

seksualna jest wyznacznikiem samooceny. Brak wzwodu może doprowadzić

do

poczucia braku własnej wartości i depresji. W takich przypadkach mężczyzna

myśli, czy i tym razem nie uda mu się osiągnąć wzwodu, co pomyśli

partnerka.

Te obawy jeszcze bardziej utrudniają utrzymanie wzwodu.

Dysfunkcje w zakresie wzwodu mogą być:

Dysfunkcje w zakresie wzwodu mogą być:



Pierwotne (nigdy nie mieli wzwodu lub nie mogli go przedłużyć na tyle

aby odbyć stosunek)



Wtórne (utracili tę zdolność)



Sytuacyjne (mężczyzna osiąga wzwód tylko z wybranymi partnerkami)



Globalna (brak erekcji niezależnie od partnerki i okoliczności)

Jednorazowe niepowodzenie w żadnym wypadku nie świadczy o dysfunkcji

wzwodu. Może się to przytrafić w chwilach zdenerwowania lub zmęczenia.

O dysfunkcji mówimy tylko wtedy, gdy brak wzwodu powtarza się. Każdy

mężczyzna od czasu do czasu może cierpieć na brak wzwodu lub jego

zanik przed odbyciem stosunku.

Dysfunkcja w zakresie wutrysku u mężczyzn

Dysfunkcja w zakresie wutrysku u mężczyzn

Większość mężczyzn okresowo miewa wytrysk przedwczesny, czyli wcześniej niż

życzyłaby sobie partnerka. Nie nazywamy tego jednak wytryskiem

przedwczesnym. O przedwczesnym wytrysku mówimy wtedy, gdy mężczyzna

przejawia stałą niezdolność do kontroli wytrysku. Jest to najczęstszy problem

seksualny u mężczyzn.

Wyróżnia się następujące rodzaje zaburzeń wytrysku:

Wyróżnia się następujące rodzaje zaburzeń wytrysku:



Zbyt przedwczesny wytrysk Aby zdefiniować przedwczesny lub opóźniony



Przedwczesny wytrysk wytrysk, nie zależy kierować się określonym



Zbyt wczesny wytrysk przedziałem czasowym i mówić, że wytrysk

przed



Wytrysk opóźniony upływem 30 sek. jest przedwczesny, a po 30

min.



Brak wytrysku - opóźniony.

Przedwczesny wytrysk nieleczony może prowadzić do wtórnej dysfunkcji w

zakresie wzwodu.

Zaburzenia wytrysku mogą prowadzić do nieudanego współżycia seksualnego ze

wszystkimi tego konsekwencjami.

Mężczyzna, który zakłada i boi się, że dozna wytrysku przy pierwszym pobudzeniu

seksualnym, zazwyczaj doprowadzi do tego.

Wytrysk opóźniony jest rzadszym problemem niż wytrysk przedwczesny i mówimy

o nim wówczas, gdy mężczyzna ma znaczne trudności w osiągnięciu orgazmu

podczas stosunku. Odroczenie orgazmu u mężczyzn nie stawia ich w

uprzywilejowanej pozycji, bo partnerka może czuć się odrzucona lub

nieatrakcyjna seksualnie.

Dysfunkcja w zakresie orgazmu u kobiet

Dysfunkcja w zakresie orgazmu u kobiet



Są kobiety, którym nie udaje się osiągnąć trzeciej fazy reakcji seksualnej, jaką

jest orgazm. Łatwość z jaką poszczególne kobiety przeżywają orgazm układa

się na kontinuum. Na jednym końcu mieszczą się kobiety, którym do

osiągnięcia orgazmu wystarczy silna fantazja erotyczna i nie potrzebują żadnej

fizycznej stymulacji. Inne kobiety szczytują podczas intensywnej gry miłosnej,

a jeszcze inne dochodzą do orgazmu podczas stosunku seksualnego. Wreszcie

są kobiety, które nie są w stanie osiągnąć orgazmu bez długotrwałego i

intensywnego drażnienia łechtaczki.



Ocenia się, że około 10% dorosłych kobiet, nigdy nie osiągnęło orgazmu, mimo

licznych sytuacji, podczas których doznawały stymulacji seksualnej –

anorgazmia.



Wg Andersona kobiety, które nie przeżywają orgazmu często odczuwają silny

popęd seksualny, a gra miłosna sprawia im przyjemność.

Brak orgazmu ma charakter:

Brak orgazmu ma charakter:



Pierwotny (nigdy nie miała orgazmu)



Wtórny (utraciła zdolność przeżywania orgazmu)



Sytuacyjny (osiąganie orgazmu podczas masturbacji, a nie występuje

podczas stosunku seksualnego).



Jest to jedna z najczęstszych dysfunkcji seksualnych u kobiet oceniana na

około 30-80% populacji, aczkolwiek w ostatnich latach zauważa się wyraźną

poprawę w wyniku wzrostu poziomu uświadomienia seksualnego.



Najczęstsze przyczyny: zaburzenia nerwicowe, depresyjne, hormonalne,

choroby somatyczne, leki, stres, zaburzenia seksualne partnera.

Leczenie dysfunkcji seksualnych

Leczenie dysfunkcji seksualnych



Szacuje się, że około 80% mężczyzn wykazuje różnego rodzaju

dysfunkcje seksualne. Około 50% małżeństw cierpi z powodu

jakiegoś problemu seksualnego. Przeważnie tłem problemów

seksualnych jest całościowy kontekst relacji pomiędzy dwojgiem

osób. Kiedy pojawiają się problemy we współżyciu seksualnym,

wiele innych aspektów wzajemnego związku dwojga ludzi zaczyna

się rozpadać i szwankować (i na odwrót).



Seksuolodzy często obserwują, że kryją się za nimi bardzo

zasadnicze komplikacje we wzajemnych relacjach: trudności

związane z miłością, czułością, szacunkiem, uczciwością i.t.p.



Rozwiązanie tych problemów pozwala na pełniejszy rozkwit więzi

seksualnej.



W okresie ostatniego ćwierćwiecza poczyniono znaczne postępy w

leczeniu problemów w zakresie orgazmu i pobudzenia seksualnego

mających podłoże psychologiczne.



Brak poprawy po krótkoterminowej terapii stwierdza się jedynie u

około 25% pacjentów.



Leczenie polega głównie na usunięciu wszystkich przyczyn

leżących u podłoża lub podtrzymujących zahamowanie pożądania

seksualnego

(konflikty

małżeńskie,

depresja,

zmiana

przyjmowanych leków z powodu innych schorzeń). Niekiedy

konieczne jest zastosowanie leczenia hormonalnego.

c.d. Leczenie dysfunkcji seksualnych

Bezpośrednia terapia seksualna polegająca na:

Bezpośrednia terapia seksualna polegająca na:



Inaczej definiowanym problemie, nie nazywa się ich

„nerwicą”, ani „chorobą” lecz „dysfunkcją o ograniczonym

zakresie”.



Osoby poddawane bezpośredniej terapii seksualnej ćwiczą

swe zachowania seksualne pod systematycznym

kierunkiem terapeutów.



Otrzymują fachowy przepis, wyjaśniający, jak problem

rozwiązać i razem ćwiczą określone zachowania seksualne.



Podstawową zasadą jest, że pacjentów nie leczy się

indywidualnie lecz od początku traktuje się ich jako parę.

W przypadku braku podniecenia u kobiet i dysfunkcji w

zakresie wzwodu u mężczyzn główną strategią

bezpośredniej terapii seksualnej jest koncentracja

zmysłowa opierająca się na założeniu, że lęk podczas

stosunku blokuje możliwość osiągnięcia podniecenia i

przeżywania przyjemności.

c.d. Leczenie dysfunkcji seksualnych



Wytrysk przedwczesny

Wytrysk przedwczesny

– wyjaśnia się pacjentowi

mechanizm przedwczesnej ejakulacji, a udzielenie wsparcia i

porada niekiedy okazują się wystarczające. Zaleca się

zwiększenie częstości współżycia, co pozwala zmniejszyć

napięcie seksualne.



Technika „stop-start

stop-start

” wg Masters i Johnson – polega na

stymulacji prącia ręcznie lub w trakcie stosunku, aż do chwili,

gdy pacjent czuje, że za chwilę dojdzie do wytrysku.

Sygnalizuje to partnerce, która przerywa pobudzanie na 20-30

sekund. Partnerzy powtarzają to ćwiczenie początkowo

pobudzając prącie ręką, a następnie podczas współżycia,

przerywając

trzykrotnie

stosunek.

Podczas

czwartego

pobudzenia może już dojść do orgazmu. Powtarzając ten

sposób kilkakrotnie, pacjent uczy się kontrolować podniecenie

seksualne (przez 5-10 minut, a nawet dłużej) w ponad 95%

przypadków.

Farmakoterapia:

Farmakoterapia:



SSRI – (paroksetyna 20-40 mg) lub (sertralina 50-100 mg) na

noc skutecznie zapobiega przedwczesnemu wytryskowi.

Dewiacje seksualne

Dewiacje seksualne



Kiedy wybór obiektu seksualnego jest tak zaburzony, że

upośledza zdolność do prawidłowego erotycznego związku

miedzy dwoma osobami płci przeciwnej mówimy o dewiacji

seksualnej.



Dewiacje seksualne obejmują cały szereg niezwykłych

obiektów i sytuacji wywołujących u niektórych osób

podniecenie seksualne.



Do najczęściej występujących dewiacji zaliczamy:

a) Podniecanie się na widok damskiej bielizny, czy pantofelków
b) Zadawanie i doznawanie bólu
c) Oglądactwo



Do bardziej osobliwych dewiacji zaliczamy:

a) Upodobanie do ludzkich odchodów (kał lub mocz)
b) Zwłok ludzkich
c) Amputowanych kończyn

Rodzaje dewiacji seksualnych

Rodzaje dewiacji seksualnych

Wyróżniamy 3 kategorie dewiacji seksualnych:

1) odczuwanie podniecenia seksualnego wobec obiektów nieożywionych i

preferencja takich obiektów np.:



Fetyszyzm (kontakt z częściami ubiorów)



Transwestytyzm (satysfakcja w wyniku przebierania się w odzież drugiej płci)



Ciswestytyzm (ubieranie się w odzież własnej płci, ale typową dla innego wieku

biologicznego)



Ekskrementofilia (kontakt z kałem)



Homeowestytyzm (ubieranie się w odzież tej samej płci)



Pigmalionizm (podniecenie seksualne na widok np. rzeźby, obrazu)



Pirolagnia (satysfakcja seksualna na widok pożaru)



Retifizm (odmiana fetyszyzmu a fetyszem są wyroby ze skóry)



Urolagnia (kontakt z moczem drugiej osoby)



Wampiryzm (kontakt z krwią partnerów w formie jej wypijania)

2) odczuwanie podniecenia seksualnego w sytuacjach związanych z cierpieniem i

upokarzaniem:



Sadyzm (satysfakcja seksualna w wyniku zadawania cierpienia)



Masochizm (przyjemność w wyniku odczuwania cierpienia, bólu, upokorzenia, dręczenia)



Biczowanie (chłostanie ciała)



Flagellantyzm (biczowanie partnera)



Zoosadyzm (satysfakcja seksualna z dręczenia zwierząt)

c. d. Rodzaje dewiacji seksualnych

3) odczuwanie podniecenia seksualnego wobec partnerów nie

3) odczuwanie podniecenia seksualnego wobec partnerów nie

wyrażających zgody na współżycie seksualne oraz preferencja takich

wyrażających zgody na współżycie seksualne oraz preferencja takich

partnerów:

partnerów:



Ekshibicjonizm (obnażanie się przed partnerami płci przeciwnej)



Oglądactwo (podglądanie narządów płciowych płci przeciwnej i czynności

seksualnych)



Kaudalezizm (pokazywanie własnej, darzonej uczuciem, nagiej partnerki innym

mężczyznom)



Ocieractwo (dotykanie członkiem kobiet w sytuacji tłoku)



Pedofilia (kontakty seksualne z dziećmi)

Inne zachowania dewiacyjne

Inne zachowania dewiacyjne



Eksauderyzm (podsłuchiwanie przebiegu stosunku innych osób)



Gerontofilia (stosunek z partnerem w wieku starczym)



Heterochromofilia (stosunki z partnerem o innym kolorze skóry)



Klismafilia (osiąganie orgazmu w następstwie wlewu do odbytu)



Nekrofilia (stosunek ze zwłokami)



Partenofilia (satysfakcja seksualna w kontakcie z dziewicą)



Sodomia (stosunki ze zwierzętami)



Tanatofilia (satysfakcja seksualna w trakcie marzeń o własnej śmierci, pogrzebie)



Triolizm (układ – 2 kobiety z 1 mężczyzną lub 2 mężczyzn z jedną kobietą)

Zaburzenia identyfikacji płciowej

Zaburzenia identyfikacji płciowej



Transseksualizm – nie jest dewiacją, lecz

wybrykiem natury polegającym na tym, że

człowiek, który ma zakodowana płeć w mózgu

w następstwie zaburzeń hormonalnych w życiu

płodowym zostaje wyposażony w garnitur

atrybutów anatomicznych płci przeciwnej.



Zdiagnozowanie

przez

lekarzy

transseksualizmu jest podstawą do zmiany

metryki urodzenia i przeprowadzenia kuracji

hormonalnej oraz operacji zmiany płci.



Szacuje się, że w Polsce: 1 transseksualny

chłopiec rodzi się na 57 tys., 1 transseksualna

dziewczyna na 17 tys.



Koszty zmiany płci wynoszą: 12-20 tys.

Nietypowa orientacja seksualna

Nietypowa orientacja seksualna



Orientacji seksualnej samej w sobie nie należy

uważać za zaburzenie.



Homoseksualizm – polega na osiąganiu

satysfakcji seksualnej przez kontakt z partnerem

tej samej płci.



Wyróżnia się różne postacie homoseksualizmu:

a) Pederastia (stosunki doodbytnicze)
b) Efebofilia (starszy mężczyzna i chłopiec)
c) Korofilia (starsza kobieta i dziewczyna)
d) Miłość lesbijska (kobieta z kobietą)



Homoseksualizm w ocenie większości badaczy

obejmuje 5% populacji.

Podsumowanie

Podsumowanie



Wyróżniamy 3 podstawowe kategorie problemów

seksualnych:

dysfunkcje

seksualne,

dewiacje

i

transseksualizm.



Reakcje seksualne kobiet i mężczyzn przebiegają

podobnie i składają się z 3 faz: pragnienia erotycznego z

pobudzeniem, podniecenia seksualnego i orgazmu.

Każda z faz może ulec zaburzeniu, a także mogą być

zaburzone wszystkie 3 fazy.



O dysfunkcji seksualnej mówimy wtedy, gdy zakłócenie

dotyczy popędu seksualnego, podniecenia seksualnego

lub orgazmu. U kobiet są to: brak wystarczającego

popędu, brak podniecenia w czasie stosunku, rzadko

występujący orgazm lub jego brak. U mężczyzn są to:

przedwczesny wytrysk lub opóźniony wytrysk lub

zaburzenia wzwodu członka.



Dysfunkcje

seksualne

można

wyleczyć

stosując

bezpośrednią terapię seksualną oraz koncentrację

zmysłową.



Dewiacje seksualne polegają na odczuwaniu pożądania

seksualnego wobec obiektów niezwykłych lub dziwacznych.



Dewiant odczuwa pożądanie seksualne wobec obiektów

innych niż człowiek – zwykle są to fetysze.



Inną dewiacją jest transwestytyzm.



Do dewiacji zalicza się m.in. sadomasochizm oraz

ekshibicjonizm, pedofilię, podglądactwo, czyli czerpią

satysfakcję seksualną wobec partnerów, którzy nie wyrazili

zgody na kontakt seksualny.



Dewiacje trwają nieraz do końca życia, a wynikać mogą z

wytworzenia więzi emocjonalnej, wzmocnionej i nasilonej w

wyniku określonych fantazji seksualnych na temat obiektu.



Dewiacje są bardzo trudne do wyleczenia. Niekiedy pewne,

pozytywne efekty osiąga się stosując techniki z kręgu terapii

behawioralnej i kastracji hormonalnej.



Transseksualizm, to zaburzenie, w którym mężczyzna

przekonany jest, że w rzeczywistości jest kobietą uwięziona

w męskim ciele lub odwrotnie. Transseksualista dąży do

pozbycia się własnych narządów płciowych i życia zgodnie z

rolą seksualną właściwą dla płci przeciwnej.