 | Pobierz cały dokument Rozmiar 87 KB |
Prof. dr hab. MICHNA
WALDEMAR
Finanse
publiczne
Prospekt opracowany na
podstawie publikacji: David
Davies:
Sztuka zarządzania
finansami.
W ubiegłym roku w ramach
przedmiotu „PODSTAWY
FINANSÓW
PUBLICZNYCH” omówione
zostały zasady budżetowe,
deficyt budżetu państwa,
dług publiczny, polityka
pieniężna i polityka
walutowa oraz warunki
wykorzystania przez Polskę
pomocy unijnej w latach
2007-2013.
W bieżącym semestrze
na WYKŁADZIE I
powtórzona została
strategia finansów
publicznych oraz
główne problemy
finansów publicznych
do pilnego rozwiązania
w najbliższych latach.
W wykładach bieżącego semestru
zostaną jeszcze omówione:
W WYKŁADZIE II
sztuka zarządzania finansami
oraz finanse samorządu
terytorialnego
W WYKŁADZIE III
europejski system banków
centralnych
europejska polityka pieniężna i
kursowa
W WYKŁADZIE IV
finanse długoterminowe ubezpieczeń
społecznych
ubezpieczenia majątkowe na
przykładzie rolnictwa
WYKŁAD II
Sztuka zarządzania
finansami
Wykład oparty o
publikację angielską pt.
SZTUKA ZARZĄDZANIA
FINANSAMI – autor
David Davies
I.CO TO JEST PRZEDMIOT
ZARZĄDZANIA FINANSAMI?
1.Przedmiotem zarządzania są strumienie
finansów wpływających i wypływających
z firmy, a więc
z przedsiębiorstwa publicznego lub
prywatnego, względnie z instytucji
usługowej itp.
2.Zarządzanie finansami nie jest ścisłą
nauka i nie jest oparte na ścisłej nauce.
Nauką są zasady rachunków
finansowych. natomiast decyzje są
sztuką zarządzania: dlatego powstała
rachunkowość zarządcza jako nauka,
która to nauka jest przesłanką do
wyboru decyzji (jako sztuki
zarządzania).
II. KTO JEST PODMIOTEM
ZARZĄDZANIA FINANSAMI?
1.W małym przedsiębiorstwie prywatnym
– najczęściej właściciel. Kompetencja
właścicieli małych przedsiębiorstw do
zarządzania jest bardzo różna. Trudna
jest sztuka dokształcania właścicieli –
zarządców małych, rozproszonych
przedsiębiorstw.
W ich działalności dominują interesy
bieżące. zaniedbywane są często
strategie długofalowe.
2.W publicznych, dużych prywatnych i
publicznych przedsiębiorstwach
podmiotem zarządzania jest
(a w każdym razie, być powinien)
kompetentny zespół zarządzający
przedsiębiorstwem z dyrektorem na
czele.
III.
1. Praktyka krajów zachodnich pozwala
stwierdzić, że dużo firm bankrutuje nie
dlatego, że posiada nieopłacalną
produkcję. Większość form
bankrutujących, to firmy mające opłacalną
produkcję, ale brak płynności finansowej
czyli brak sezonowy pieniędzy na
konieczne wydatki bieżące. Brak płynności
paraliżuje formę i wymusza jej
bankructwo.
2. Przedsiębiorstwo musi mieć kapitał
obrotowy jako swoista rezerwę, która to
rezerwa pozwala pokrywać wydatki w
czasie około 4 miesięcy. Z reguły od
zakupu surowców do sprzedaży produktu
końcowego i napływu pieniędzy za
sprzedaż upływa ok. 4 miesięcy. W Polsce
sam etap płatności za towar sprzedany
rozciąga się często na 100-150 dni.
Mówimy, że występuje zjawisko „zatorów”
Na ten czas przedsiębiorstwo
funkcjonujące musi mieć własny lub
pożyczony kapitał obrotowy.
3. Sztuka rządzenia polega na tym,
aby zdobyć tanie kredyty na kapitał
obrotowy, a także rynki na których
płatności za towary następują w
krótkim czasie.
Przykład ruchu kapitału obrotowego:
-
nabycie
surowców
4
tygodnie
-
wytwarzanie
produktów
4
tygodnie
- magazynowanie towarów
4
tygodnie
- napływ pieniędzy za sprzedaż
8
tygodni
razem 20 tygodni
Powyższy przykład zaczerpnięto z
publikacji angielskiej ilustrującej
angielskie warunki.
IV. Aktywa (środki) trwałe
oraz środki obrotowe
Środki trwałe to te, które
powstały i są używane w
firmie przez kilka lat;
Środki obrotowe, to te,
które firma zużywa zwykle
w ciągu 1 roku.
V. Zysk to nadwyżka ceny sprzedaży
nad ceną zakupu surowców,
półproduktów, pracy. Zysk należy
do właściciela (lub skarbu
państwa). Firma wytwarza zysk,
ale często zysk nie staje się
natychmiast pieniądzem
a jedynie wierzytelnością. Brak
energicznego ściągania
wierzytelności – to źródło
bankructwa firmy. Zapewnienie
sobie przez firmę ściągalności
wierzytelności – to wielka sztuka.
VI.
1. Każda firma musi co najmniej
raz na kwartał (a niekiedy raz
na tydzień) bilansować wpływy i
wydatki. Wielu ekonomistów
nazywa to raportem lub
arkuszem bilansowym.
2. Arkusz bilansowy jest
przesłanką do podejmowania
decyzji.
3. Arkusz bilansowy obejmuje
sprzedaż (przychód) oraz kupno.
VII. RACHUNEK WYNIKÓW
1. Oprócz arkusza bilansowego firma
opracowuje raz na rok, raz na pół roku
lub raz na miesiąc rachunek wyników,
który
nazywa
się
także
często
rachunkiem dochodów lub rachunkiem
zysków i strat.
2. Rachunek wyników podlega określonym
zasadom rachunkowości. Chodzi o
porównywalność, podatki itp.
3. We wszystkich krajach opodatkowany
jest zysk. Zysk musi być więc liczony
według instrukcji urzędu podatkowego.
Wiele firm fałszuje metodę liczenia
zysku, aby pomniejszyć opodatkowany
zysk.
VIII. ROZRÓŻNIENIE
KOSZTÓW
I NAKŁADÓW
INWESTYCYJNYCH
1. Koszty to wydatki na produkcje
bieżącą
w ciągu roku.
2. Nakłady inwestycyjne to nakłady
na środki trwałe.
3. Zasadę ostrożnego rachunku
stosuje się w rachunku wstępnym
przychodów i dochodów
przedsiębiorstwa. Pomija się
przychody
i zyski z niedokończonych operacji
np.
z niedokończonej produkcji.
IX. RACHUNEK WYNIKÓW PRZEDSIĘBIORSTWA
PRZEMYSŁOWEGO
1. Przedsiębiorstwo powinno prowadzić rejestr
kosztów wytwarzania. Rejestr kosztów jest
częścią integralną rachunku wyników.
2. Rachunek wyników:
- koszt zużytych materiałów
a/ zapas początkowy
b/ zakupy
c/minus zapas końcowy
- koszty bezpośrednie
a/ płace kierownictwa
b/ ogrzewanie
c/ czynsze i opłaty
d/ amortyzacja
Techniczny koszt wytwarzania
= 100%
Sprzedaż – przychody brutto
= np. 100%
Zysk brutto
= 60%
Po odjęciu płac, reklamy, opłat, amortyzacji
= zysk
netto
X. W RACHUNKU
ZYSKÓW UWZGLĘDNIA
SIĘ:
1. zapas surowców,
2. produkcję w toku,
3. zapas produktów.
XI. ROZRÓŻNIA SIĘ CZTERY
KATEGORIE WSKAŹNIKÓW
OCENY DZIAŁALNOŚCI I STANU
FIRMY:
1. wskaźniki zyskowności,
2. wskaźniki płynności finansowej
(krótkookresowy),
3. wskaźniki wypłacalności
(długookresowe),
4. wskaźniki efektywności.
Powyższe wskaźniki powinny być
porównywalne ze wskaźnikami
trzech lat poprzednich lub ze
wskaźnikami firm podobnych.
XII. JAK NALEŻY ROZUMIEĆ
WSKAŹNIK ZYSKOWNOŚCI?
Wskaźnik jest ilorazem:
wskaźnik zyskowności =
jest to wskaźnik podstawowy
Obliczenia dokonuje się dla
a/ wskaźnik zysku brutto =
b/ wskaźnik zysku netto =
kapita
ł
zysk
netto
kapita
ł
niem
opodatkowa
przed
netto
zysk
netto
kapita
ł
x
brutto
zysk
100
XIII. JAK ROZUMIEĆ
WSKAŹNIK
PŁYNNOŚCI?
W Wielkiej Brytanii 80% firm
w momencie bankructwa
wykazuje dobrą zyskowność.
jednak brak pieniędzy czyli
brak płynności zmusza je do
bankructwa.
Wskaźnik płynności jest miarą
zdolności firmy do spłaty
zobowiązań w średnim okresie,
a więc w okresie od 4 do
dziewięciu miesięcy.
PRZYKŁADY FIRM
Różne formy mogą pracować przy różnych
wskaźnikach.
Firma I
Firma II
Firma III
- środki obrotowe (4 miesięcy)
907300000
599300000
275400000
- zobowiązania bieżące (4 miesięcy)
912300000 13352300000 749400000
wskaźnik
0,99:1
0,44:1
0,37:1
XIV. JAK ROZUMIEĆ
WSKAŹNIK
WYPŁACALNOŚCI?
Wypłacalność to zdolność firmy do
spłaty długu w czasie. Na takie
niebezpieczeństwo narażają się
firmy, które realizują zakupy z
kredytów krótkoterminowych.
Zaciągnięty kredyt na 1 rok =
4000x
Wydatki na środki trwałe =
12000x
Środki trwałe będą
funkcjonowały 8 lat.
Brak wypłacalności.
XV. JAK ROZUMIEĆ WSKAŹNIK
EFEKTYWNOŚCI?
Wskaźnik ten opiera się o 4 szczegółowe rachunki:
1. wskaźnik należności =
Odpowiedź na pytanie: czy sprzedaż netto na kredyt narasta?
2. wskaźnik zobowiązań
wskaźnik =
ten wskaźnik określa okres spłaty
Odpowiedź na pytanie: czy zobowiązania narastają czy
gasną?
3. wskaźnik obrotu zapasami
wskaźnik =
- czy rosną czy spadają?
4. wskaźnik marży
wskaźnik =
Odpowiedź na pytanie” marża spada czy rośnie?
kredyt
na
sprzedaz
dzienna
średnia
kredyt
na
sprzedane
towary
za
naleznosc
_
_
_
_
_
_
_
_
_
kredyt
na
zakupów
dzienna
srednia
ia
zobowiazan
_
_
_
_
zuzycie
zapasy
a
wytworzeni
koszt
x
a
wytworzeni
koszt
sprzeda
żp
cena
_
100
)
_
_
(
XVI. RACHUNEK KOSZTÓW
FIRMY
– niezbędna jest analiza
każdego produktu pod względem:
przychodów, kosztów i zysku.
Konta finansowe dla każdego
produktu
Przychody - x
Koszty
- x
1
Zysk
- x - x
1
= x
3
Konta kosztów
Produkt
A
B
C
Razem = Z
Przychody
A
1
B
1
C
1
Z
1
Koszty
A
2
B
2
C
2
Z
2
Zysk
A
3
B
3
C
3
Z
3
XVII. KOSZTY
NORMATYWNE
• koszty normatywne to koszty
oczekiwane,
• koszty normatywne określa się
przez porównanie kosztów w
kolejnych latach,
• koszty normatywne mają
dyscyplinować pracowników,
• koszty normatywne nie mogą
być nierealne bo załoga utraci
zaufanie do dyrekcji.
XVIII. ODCHYLENIA OD
NORMATYWÓW
• w płacach – stawki płac większe
lub mniejsze od norm,
• w zużyciu materiałów,
• w wydajności pracy itp.
Odchylenia powinny być
wyjaśnione. Co więcej,
określone kierunki działania
na rzecz ich eliminacji lub
utrwalenia.
XIX. KOSZTY KRAŃCOWE – TO
KOSZTY OGRANICZAJĄCE
WYTWARZANIE
1. Koszty krańcowe – to oznaczenie skali
produkcji, przy której koszty zmienne są
zbyt duże, aby produkcja stała się
opłacalna.
2. Metoda analizy:
• wyodrębnienie kosztów stałych, tj.
takich, które nie zależą od skali
produkcji,
• wyodrębnienie kosztów zmiennych
przy różnych skalach produkcji,
• oznaczenie punktu gdzie koszty
zmienne są zbyt duże i likwidują zysk.
3. Koszty krańcowe – występować mogą
przy zbyt małej i zbyt dużej produkcji.
XX. PLANOWANIE
INWESTYCJI
KAPITAŁOWYCH
1. W planowaniu wybiega się
zwykle na 10 lat w
przyszłość,
2. Planowanie określa
nakłady na środki trwałe na
10 lat w przyszłość.
3. Określa koszty na 10 lat.
4. Określa czas zwrotu
kosztów.
XXI. POZYSKIWANIE
KAPITAŁU STAŁEGO I
OBCEGO
• Zyski można dzielić na
dywidendy lub składać na
fundusze inwestycyjne,
• W praktyce – zyski powinny
być rozdzielane na dywidendy i
na fundusze inwestycyjne,
• kapitał długoterminowy – na
inwestycje pozyskuje się przez
kredyty bankowe,
• Można pozyskiwać przez
emisję akcji.
XXII. KOSZT KAPITAŁU
• w praktyce koszt
kapitału z pożyczek i
emisji akcji jest
zbliżony, ale trzeba to
kalkulować
szczegółowo,
• wybór należy do
dyrekcji.
| Pobierz cały dokument Rozmiar 87 KB |