Formy
ekologiczne
roślin

Rośliny zasiedliły
różne środowiska
lądowe
i różne nisze
ekologiczne

Formy ekologiczne roślin

►

Mezofity

– środowiska umiarkowanie wilgotne

►

Hydrofity

– środowisko wodne

►

Hygrofity

– środowiska wilgotne, mokre

►

Kserofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne na

suszę)

►

Tropofity

– tereny z

okresami suszy lub niskiej

temperatury

►

Pnącza

– korzystają z podpory (łodygi cienkie, wiotkie)

►

Epifity

– na innych roślinach

►

Halofity

(słonorośla)

– na glebach zasolonych

►

Rośliny mięsożerne

(owadożerne)

►

Rośliny-pasożyty i półpasożyty

Rośliny przystosowały się do życia w
różnych ekosystemach lądowych

►

Mezofity

– środowiska:



umiarkowanie wilgotne



średnio ciepłe



średnio zasobne w składniki pokarmowe

Formy ekologiczne
roślin

Rośliny o „typowej”
budowie

Formy ekologiczne
roślin

►

Hydrofity

–

środowisko wodne

(woda 1/33 O

2

powietrza)

Rośliny całkowicie lub częściowo zanurzone w
wodzie



Pływające, np.

rzęsa, pływacz



Ukorzenione, np.

moczarka, rogatek, wywłócznik, grzybień

Formy ekologiczne
roślin

►

Hydrofity

–

środowisko

wodne



Tkanka powietrzna

(

aerenchyma

)



Aparaty szparkowe –



brak,



u pływających - w skórce

górnej



Brak miękiszu palisadowego

w łodydze

wywłócznika

(Myriophyllum)

W liściu
rdestnicy
(Potamogeton)

Aerenchyma u roślin
wodnych

►

Hygrofity

–

środowiska

wilgotne

Np.

►

niższe piętra lasu tropikalnego (np. begonia,

gloksynia)

►

Europa:

- niecierpek pospolity (Impatiens noli-tangere)

- szczawik zajęczy (Oxalis acetosella)
- piżmaczek wiosenny (Adoxa moschatelina)
- zawilec gajowy (Anemone nemorosa)

z liścia Ruella
portellae

Formy ekologiczne
roślin



epiderma - cienkie ściany



aparaty szparkowe - na obu powierzchniach liści



aktywne usuwanie wody

(

hydatody

)

epiderm
a

epiderm
a

hydatod
a
(wypotni
k)

szparka

powietrzn

a

miękisz

palisadowy

miękisz

gąbczasty

►

Kserofity

-

odporne na

suszę

Formy ekologiczne
roślin



Klimat suchy, gorący –

pustynie, stepy, skały

itp.



Klimat umiarkowany –

piaski, skały

Dobrze rozwinięte:



sklerenchyma (sztywność)



system korzeniowy,



system przewodzący

Zmniejszenie powierzchni transpiracji


zwijają liście



epiderma skutynizowana, pokryta woskiem



Sklerofity

–

sztywne, skórzaste

liście



Sukulenty

(gruboszowate) –

gromadzą wodę

Europa:

rozchodnik

(Sedum),

rojnik

(Sempervivum),

agawa,

aloes, kaktusy



mięsiste, soczyste (

miękisz wodny

)



liście zredukowane - łuski, ciernie, zanikają

Przystosowania w gospodarce
wodą:

Formy ekologiczne
roślin

►

K

serofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne

na suszę)



Sklerofity

–

sztywne, skórzaste

liście



Formy ekologiczne
roślin

►

Kserofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne

na suszę)



Sklerofity

–

sztywne, skórzaste

liście

kutykul
a

epiderma
wielowarstwowa

miękisz
palisadowy

miękisz gąbczasty

aparaty

szparkowe

w

zagłębieniach

Z liścia

oleandra

(Nerium

oleander)

kutykul
a

epiderma
wielowarstwowa

w liściu
Bouteloua

Formy ekologiczne
roślin

►

Kserofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne

na suszę)



Sklerofity

–

sztywne, skórzaste

liście

Liście kserofitycznych
traw



epiderma skutynizowana, wosk



dobrze rozwinięta sklerenchyma



dobrze rozwinięty system

przewodzący



susza –

zwijają (składają) liście

sklerenchy

ma

wiązki
przewodzące

miękisz
asymilacyjny

sklerenchy
ma

w liściu wydmuchrzycy
(Elymus)

w liściu kupkówki
Dactylis glomerata

komórki
zawiasow
e

Ruscus aculeatus

Gałęziaki

asymilują
łodygi

akacja

Formy ekologiczne
roślin

►

Kserofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne

na suszę)



Sklerofity

–

sztywne,

skórzaste

liście

Liściaki

asymilują ogonki
liściowe

Formy ekologiczne
roślin

►

Kserofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne

na suszę)



Sukulenty (gruboszowate)

–

gromadzą wodę

W
łodygach

Formy ekologiczne
roślin

►

Kserofity

– klimatu suchego, gorącego (odporne

na suszę)



Sukulenty (gruboszowate)

–

gromadzą wodę

W liściach

Lithop

►

Halofity

(słonorośla)

–

gleby zasolone

Formy ekologiczne
roślin



Tereny nadmorskie, solniska



Zasolenie do 10%

(potencjał osmotyczny – 20-40

barów)



Mogą mieć

gruczoły solne



Sukulentność pędu

(

zmniejszona transpiracja

)

Sukulentność u

soliroda

(Salicornia

herbaea)

►

Tropofity

– tereny z

okresami suszy

lub

niskiej

temperatury

Formy ekologiczne
roślin



Klimat zimny

(północny)



Klimat umiarkowany

(zima)



Śródziemnomorski (

brak wody)



Środkowo-europejski

Przystosowania:



większość: dwuletnie, byliny, drzewa, krzewy

(

zrzucanie liści

)



zimozielone:

szpilkowe,

dębik ośmiopłatkowy (Dryas
ocopetala)
borówka (Vaccinium vitis idea)



kwitną

wiosną lub jesienią



cechy kseromorficzne

►

Pnącza

– pęd korzysta z podpory

Formy ekologiczne
roślin

Częste w lasach tropikalnych i innych
ekosystemach



Łodygi cienkie, wiotkie



Organy czepne:



korzenie czepne

(przybyszowe) (np.

bluszcz

(Hedera

helix)

)



wąsy pędowe i liściowe

(np.

fasola

)



włoski czepne

(np.

wyka

)



ogonki liściowe

(np.

powojnik

(Clematis))



łodygi wijące się wokół podpory

(np.

powój,

chmiel

)

(wierzchołek wykonuje ruchy okrężne)

pędow
e

liściow
e

U męczennicy
(Passiflora)

U winorośli (Vitis
vinifera)

U lędźwiana
(Lathyrus)

U grochu (Pisum
sativum)

Wąsy

►

Pnącza

– korzystają z podpory (łodygi cienkie,

wiotkie)

Formy ekologiczne
roślin

u Cumulus
lupulus

u Galium
aparine

u Phaseolus
multiflorus

Włoski
czepne

►

Epifity

–

na pniach i gałęziach

drzew

Formy ekologiczne
roślin



Woda atmosferyczna

(deszcz, para

wodna)



Korzenie powietrzne

okryte skórką chłonną
wielowarstwową (

welamen

)



Magazynowanie wody

– gleba ze szczątków,
liście-urny

Brak ukorzenienia w glebie (?woda i sole
mineralne?)
Wysoka wilgotność - las tropikalny (wyższe
piętra)

korzenie
powietrzne

Formy ekologiczne
roślin

welamenem

(wielowarstwo

wa epiderma

– gromadzenie

wody

korzenie
przybyszo
we

korzenie
czepne

Magazynowanie wody

Bilbergia

–

liście tworzą
lejek

Dischidachia rafflesiana

– liście



urna z korzeniem

przybyszowym

storczyk

►

Epifity

–

na pniach i gałęziach

drzew

Korzenie
powietrz
ne

liść



dzbane
k

Drosera -
rosiczka

Dionea
muscipula



Chwytają owady

,



wydzielają

enzymy

proteolityczne

►

Rośliny mięsożerne

(owadożerne)

Formy ekologiczne
roślin

Saracena
flava

Sarracenia
minor

Sarracenia
orephila

Durticularia vulgaris
(wodna)

Orchi
s

Nepentes

Cephalotus
follicularis

owady
w
pułapc
e

►

Rośliny mięsożerne

(owadożerne)

►

Rośliny cudzożywne

-

pasożyty



Na pędach – np.

kanianka (Cuscuta)

– żywiciele:

len, ziemniak, słonecznik, koniczyna,

pokrzywa, wierzba



Na korzeniach

–

zaraza (Orobanche)

Formy ekologiczne
roślin

Heterotrofy

, korzenie

(ssawki)



do tkanek

przewodzących

nasiona kiełkują przy żywicielu

gospodarza

Kanianka
(Cuscuta

eureopea)

zaraza

(Orobanche

minor)

żywicie

l

pasoży

t

Glewnik

(Neottia)

J

emioła (Viscum album)

►

Rośliny

-

półpasożyty

Fotosyntetyzują, korzenie



ssawki do tkanki drzewnej

Formy ekologiczne
roślin

ssawki

Na pniach i gałęziach drzew, np.

jemioła

(Verbascum

album)
Na korzeniach -

świetlik

(Euphrasia),

pszeniec

(Melampyrum)