Opieka nad dawcą narządów

T. Wysocka, J. Andres, R. Drwiła, P.

Moncznik

Klinika Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii

Instytutu Kardiologii

Katedra i Zakład Anestezjologii i Intensywnej

Terapii

CM UJ

Anestezjolog bierze udział

w „przygotowaniu

dawcy”.

Postępowanie z

potencjalnym dawcą

wiąże się ze

współodpowiedzialnością

za losy biorcy!

Dawcą serca może zostać

osoba z

udokumentowanym

rozpoznaniem izolowanej

śmierci mózgu, która za

życia nie wyraziła sprzeciwu

(domniemana zgoda), i która

spełnia odpowiednie kryteria

kliniczne

Kryteria kliniczne dawcy

serca

•

Wiek < 55 roku życia

•

Wywiad nieobciążony chorobami serca

•

Wykluczony uraz serca

•

Wykluczona długotrwała hipotensja i zatrzymanie
krążenia z reanimacją

•

Zadowalający stan hemodynamiczny układu
krążenia dawcy w momencie kwalifikacji do
pobrania:
(brak zmian w naczyniach wieńcowych,
dobra kurczliwość serca bez konieczności
stosowania, po uzupełnieniu wolemii,
wysokich dawek presorów, CTK > 90 mmHg)

Przyczyny dyskwalifikujące

dawcę:

•

Choroba nowotworowa ( z wyjątkiem

pierwotnego guza mózgu)

•

Uogólniona posocznica lub zakażenie w

śródpiersiu

•

Uogólniona miażdżyca

•

Choroby układowe

•

Nadciśnienie tętnicze, cukrzyca

(przeciwwskazania względne)

•

Dodatnie wyniki badań wirusologicznych

(HIV, HCV, HBS)

Odpowiednie przygotowanie

dawcy

•

Po stwierdzeniu śmierci pnia
mózgu należy przesunąć wysiłki
zespołu prowadzącego ze
zminimalizowania uszkodzenia
pnia mózgu

na zmaksymalizowanie

przepływu przez narządy
przeznaczone do pobrania w
celach transplantacyjnych i
utrzymanie dobrej ich czynności

W momencie śmierci pnia
mózgu pojawiają się głębokie
zaburzenia homeostazy
organizmu:

•

Zaburzenia hemodynamiczne (spadek ciśnienia

tętniczego)

•

Zaburzenia wodno-elektrolitowe ( wielomocz,

hipopotasemia, hipernatremia, hipomagnezemia)

•

Zaburzenia metaboliczne

•

Zaburzenia termoregulacji

które nakładają się na zaburzenia
homeostazy związane z incydentem,

który doprowadził do śmierci mózgu

Celem odpowiedniego

prowadzenia dawcy konieczne

jest monitorowanie:

•

EKG

•

CTK / pulsoksymetria

•

OCŻ

•

Diureza godzinowa

•

Saturacja mieszanej krwi żylnej

•

Poziom glikemii

•

Równowaga kwasowo-zasadowa

•

Poziom elektrolitów

•

Ciepłota ciała

1. Gattinoni L et al.: A trial of goal–oriented hemodynamic
therapy in critically
ill patients. SvO2 Collaborative Group. N Engl J Med 1995; 333:
1025-32
2. Boyd O et al.: The oxygen trail: the goal. British Medical Buletin
1999; 55: 125-32

1. Van den Berghe G et al.: Intensive insulin therapy in the
critically ill patients. N
EnglJ Med 2001; 345: 1359-67
2. Lazar H et al.: Tigh glycemic control in diabetic coronary artery
bypass graft
patients improves perioperative outcomes and decreases recurrent
ischemic events.
Circulation 2004; 109: 1497-1502

Przydatne może być:

•

Echo serca

•

Rtg klatki piersiowej

•

Poziom troponin, CPK/CK-MB

•

Badania mikrobiologiczne

W wybranych przypadkach

konieczne jest pełne

monitorowanie

hemodynamiczne z pomiarem:

CO, CI, PCWP, SVR

Ponadto konieczne są:

w przypadku pobierania

Nerek:

•

Mocznik

•

Kreatynina

•

Klirens kreatyniny

•

Mocz – badanie ogólne

Wskazane USG jamy brzusznej

Wątroby:

•

ALAT

•

ASPAT

•

GGTP

•

Bilirubina

Postępowanie z dawcą

(wyrównanie

homeostazy):

•

Wyrównanie temperatury ciała

•

Uzupełnienie wolemii (pod kontrolą CVP, ew.
PCWP)

•

Wyrównanie zaburzeń elektrolitowych i
metabolicznych

•

Zapewnienie właściwej wymiany gazowej

•

Zastosowanie leków inotropowo dodatnich

•

Zoptymalizowanie systemowego oporu
naczyniowego

•

Zapobieganie zakażeniu

Zasady postępowania z

dawcą narządów – reguła

100

•

Utrzymanie skurczowego ciśnienia
tętniczego 100 mmHg

•

Diureza – 100 ml/godz

•

pO

2

– 100 mmHg

•

Hb – 100 g/l

Istotne jest utrzymywanie:

•

CVP (PCWP) – w granicach 10 mmHg

•

CI – > 2,2 l/min/m2

•

Saturacja mieszanej krwi żylnej > 60%

•

Normokapnia

•

Temperatura ciała 36-37 st. C

•

Normoglikemia

•

Potas 4-5 mEq/l

Unikanie leków nefro i

hepatotoksycznych

Dawkowanie leków w zależności
od klirensu kreatyniny

Postępowanie

anestezjologiczne na sali

operacyjnej przy pobieraniu

narządów

•

Koordynacja zadań

poszczególnych

zespołów chirurgicznych

•

Utrzymywanie odpowiedniej perfuzji

narządowej

(czuwanie nad stanem

hemodynamicznym, wentylacją,

wypełnieniem łożyska naczyniowego,

normotermią)

•

Środki analgetyczne i zwiotczające mięśnie

szkieletowe

(podaje się dawcy, aby zapobiec

wystąpieniu odruchów rdzeniowych w

odpowiedzi na bodziec chirurgiczny)

„…Metoda przeszczepiania coraz

częściej okazuje się ważnym
sposobem wypełniania głównego
celu całej medycyny, którym jest
służba dla życia człowieka”

Papież Jan Paweł II

Kongres Światowego Towarzystwa

Transplantologicznego

29 sierpień 2000r Rzym

„...W encyklice Evangelium Vitae
sugerowałem, że jednym ze sposobów
kształcenia prawdziwej kultury życia
jest dawanie organów w sposób
dopuszczalny z etycznego punktu
widzenia, a mianowicie mając na uwadze
stwarzanie szansy na zdrowie a nawet
życie osobom chorym, które często nie
mają żadnej innej nadziei”