Zapalenia tkanek

okołowierzchołkowych

- etiologia, diagnostyka,

leczenie, rokowanie.

Najważniejsze funkcje ozębnej:

1. Utrzymuje ząb w zębodole i zapewnia mu

ruchomość fizjologiczną.
2. Amortyzuje działanie sił żucia.
3. Bierze udział w stałej przebudowie kości
wyrostka zębodołowego.
4. Bierze udział w stałym tworzeniu
cementu
korzeniowego.
5. Pośredniczy w odbieraniu bodźców
czuciowych.

PODZIAŁ CHORÓB TKANEK

OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH

1. Zaburzenia w krążeniu krwi.

2. Zapalenia.

3. Zmiany wsteczne (zanik ozębnej, zwyrodnienie
ozębnej, martwica ozębnej, martwica kości).

4. Zmiany postępowe (obwódka osteosklerotyczna,
osteoskleroza kości, nawarstwienie cementu

korzeniowego, kostniwiaki)

Etiologia chorób tkanek okołowierzchołkowych

1. Przyczyny zakaźne, czyli bakteryjne

2. Przyczyny niezakaźne
a) urazy mechaniczne

(urazy ostre- upadki,

pobicia, nagłe ugryzienie przedmiotu, nakłucie tkanek
okołowierzchołkowych; przewlekłe- zbyt wysokie
wypełnienia, wypełnienia „nawisające” do kieszonek
dziąsłowych)

b) czynniki chemiczne

(fenole i aldehydy, pasty

do wypełnień kanałów)

c) czynniki termiczne

(metoda termicznej

kondensacji gutaperki, przegrzanie miazgi podczas
opracowywania- martwica zgorzelzapalenie tkanek

okołowierzchołkowych)

d) czynniki autoalergiczne

(bodźce

alergiczne z martwej miazgi np. po urazie lub amputacji
mortalnej)

Drogi zakażenia tkanek
okołowierzchołkowych:

1. Z głównego kanału
korzeniowego
2. Od strony kieszonki
patologicznej
3. Przez kanały boczne
lub perforacje
4. Droga naczyń
krwionośnych

BAKTERIE MOGĄ BYĆ WPROWADZONE DO
TKANEK OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH:

- ZA POMOCĄ ZAKAŻONYCH NARZĘDZI

- WSKUTEK PRZYPADKOWEGO
PRZEPCHNIĘCIA MAS
ZGORZELINOWYCH.

-Z POWODU PRZEDŁUŻAJĄCEGO SIĘ TZW.

LECZENIA OTWARTEGO

Infekcja bakteryjna stanowi

najważniejszy czynnik

etiologiczny w powstawaniu i

utrzymaniu chorób tkanek

okołowierzchołkowych.

Leczenie endodontyczne we

wszystkich jego fazach

powinno być ukierunkowane na

to, aby utrudniać bakteriom

zasiedlanie się w wolnych od

nich kanałach korzeniowych,

albo wyeliminować bakterie,

które przedostały się do

komory miazgi i kanału

korzeniowego.

P o d z ia ł z a p a le ń tk a n e k o k o ło w ie r z c h o łk o w y c h

s u r o w ic z e

r o p n e

o s t r e

z a o s tr z o n e

w łó k n is te

r o p n e

t o r b ie l

z ia r n in o w e

p r z e w le k łe

Z a p a le n ia tk a n e k o k o ło w ie r z c h o łk o w y c h

BADANIE PODMIOTOWE

• Zapalenia ostre

W zapaleniu

surowiczym:

ból przy

nagryzaniu, niekiedy ból samoistny, może

wystąpić uczucie „wysadzania zęba z

zębodołu”.

W zapaleniu

ropnym:

1. Ropień okołowierzchołkowy: silny ból

samoistny (pulsujący, ciągły,

promieniujący), ból przy nacisku na ząb,

ból nasila się przy poziomym ułożeniu

ciała, uczucie „wysadzania zęba z

zębodołu”, ciepło wzmaga ból, zimno

łagodzi.

2. Ropień podokostnowy: objawy bardziej

nasilone, objawy ogólnoustrojowe

(gorączka, złe samopoczucie).

3. Ropień podśluzówkowy: zmiejszenie

objawów bólowych, obrzęk tkanek

miękkich twarzy, może być gorączka i złe

samopoczucie

• Zapalenia

przewlekłe

Brak objawów

subiektywnych,

czasami

nieznaczny ból
przy nagryzaniu
lub w zapaleniu
ropnym ból
samoistny w
czasie tworzenia
przetoki.

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

• Zapalenia ostre

• Surowicze:

- najczęściej głęboki ubytek próchnicowy lub

rozległe wypełnienie,

- miazga nie reaguje na bodźce
- reakcja na opukiwanie w osi pionowej lub w obu

(pionowa i pozioma)

- niekiedy nieznaczna ruchomość zęba
(po urazach może być rozchwianie II° lub III °).

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

• Zapalenia ostre

• Ropne

1. Ropień okołowierzchołkowy

- Głęboki ubytek próchnicowy, duże wypełnienie, ząb po

urazie

- ząb przebarwiony, bez połysku
- głuchy odgłos opukowy
- reakcja na opukiwanie pionowe i poziome
- rozchwianie zęba (I° lub II°)
- węzły chłonne wyczuwalne, miękkie, bolesne na ucisk
- w okolicy wierzchołka zęba bolesne zaczerwienienie

błony śluzowej

OSTRE ROPNE ZAPALENIE TKANEK OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH

W FAZIE ROPNIA OKOŁOWIERZCHOŁKOWEGO

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

2. Ropień podokostnowy

- silna reakcja bólowa na opukiwanie pionowe
i
poziome
- na wyrostku zębodołowym, w rzucie
wierzchołka
korzenia zęba przyczynowego bolesne, twarde
wygórowanie
- ząb może być rozchwiany (II° lub III°)
- nieznaczny obrzęk tkanek miękkich twarzy

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

3. Ropień podśluzówkowy

- duże wygórowanie na wyrostku zębodołowym,

miękkie, bolesne, wykazuje objaw chełbotania

- bolesność na opukiwanie mniejsza w

porównaniu z ropniem podokostnowym

- obrzęk tkanek miękkich

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

Zapalenia przewlekłe

• Włókniste i ziarninowe:

- korona zęba wykazuje

przebarwienie

- miazga nie reaguje na

bodźce

(w przypadku zapalenia

włóknistego mogą być

przypadki z miazgą żywą)

- czasami stan po leczeniu

endodontycznym

- węzły chłonne

nieznacznie
powiększone, niebolesne
i nieprzesuwalne

• Ropne

- przetoka
- wysięk ropny z

kanału

- brak reakcji zęba

na bodźce
mechaniczne i
termiczne

Diagnostyka przewlekłych

zapaleń tkanek

okołowierzchołkowych

• Rtg -

kryteria oceny radiologicznej są

niewystarczające

• Najbardziej wiarygodne jest

badanie

histologiczne-

wiąże się jednak z ingerencją chirurgiczną w

tkanki otaczające ząb.

• Elektroforeza, badanie kolorymetryczne -

ich

skuteczność jest podważana w piśmiennictwie

• Tomografia

komputerowa- obciąża pacjenta dużą

dawką promieniowania X oraz wymaga kosztownej

i skomplikowanej aparatury

• Ultrasonografia

- metoda obiecująca, ale

wymagająca jeszcze badań i udoskonaleń.

• Przebieg przewlekłych zapaleń tkanek

okołowierzchołkowych jest długotrwały
i na ogół bezobjawowy. Do wykrycia
choroby dochodzi albo w wyniku jej
zaostrzenia lub przypadkowo na
zdjęciach rtg wykonanych w celach
diagnostycznych.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TKANEK

OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH

RTG

WŁÓKNISTE

Wyraźne poszerzenie szpary ozębnowej w

okolicy przywierzchołkowej, sklerotyczne

zgrubienie kości wyrostka zębodołowego

oraz resorbcja lub nawarstwienie cementu

korzeniowego.

ZIARNINOWE

Zarys szpary ozębnowej w okolicy

wierzchołka zatraca się, przejaśnienie o

różnej wielkości, ubeleczkowanie kostne w

środkowej części ogniska jest na ogół

całkowicie niewidoczne, pojawia się dopiero

na obwodzie ogniska zapalnego aby bez

wyraźnej granicy (lub tzw. obwódka

osteosklerotyczna) przejść w prawidłowo

zbudowaną kość

ROPNE

Bezodczynowe ognisko rozrzedzenia o różnej

wielkości i kształcie, resorbcja korzenia.

Zapalenie przewlekłe

włókniste

Najczęstsze przyczyny zaostrzeń przewlekłych

zapaleń tkanek okołowierzchołkowych.

• 1. Zamknięcie jamy zęba lub kanału przetoki
resztkami pokarmowymi.
• 2. Uraz mechaniczny zęba.
• 3. Zakażenie tkanek okołowierzchołkowych w
czasie leczenia endodontycznego.
• 4. Przyczyna nieznana (takie zaostrzenie o
charakterze ropnym nosi nazwę ropnia Feniksa).

ZAPALENIE PRZEWLEKŁE

ZAOSTRZONE

•RTG

OBRAZ JAK W

ZAPALENIACH

PRZEWLEKŁYCH

•OBJAWY

BÓLE PRZY

NAGRYZANIU,

SAMOISTNE

LUB JAK W

ZAPALENIU

OSTRYM

PIERWSZA POMOC W OSTRYCH STANACH

ZAPALNYCH TKANEK

OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH

• Trepanacja zęba turbiną- drenaż przez jamę zęba
• Jeżeli nie uzyskamy odbarczenia tkanek okołowierzchołkowych

poszerzamy pilniczkiem otwór fizjologiczny przynajmniej do
rozmiaru 25 i przechodzimy przez otwór anatomiczny.

JEST TO

JEDYNY PRZYPADEK KIEDY NALEŻY CELOWO PRZEJŚĆ

NARZĘDZIEM KANAŁOWYM POZA WIERZCHOŁEK ZĘBA

• Odsączanie wydzieliny
• Przepłukanie kanału wodą lub solą fizjologiczną
• W przypadku trudności w uzyskaniu ewakuacji całego wysięku

dopuszczalne jest „leczenie otwarte” przez 3- 7 dni.

• Jeżeli nie uzyskamy drenażu przez kanał zęba należy wykonać

odbarczenie poprzez tkanki miękkie (chirurgiczne nacięcie
ropnia).

GORĄCZKA PEŁNY

DRENAŻ

ANTYBIOTY

K

BRAK

TAK

NIE

WYSTĘPUJE TAK

RACZEJ NIE

WYSTĘPUJE NIE

TAK

BRAK

NIE

RACZEJ TAK

Antybiotyki najczęściej stosowane w leczeniu ostrych

ropnych zapaleń tkanek okołowierzchołkowych

Nazwa

Postać

( podano tylko

postacie doustne)

Dawkowanie

(dla dorosłych)

Augmentin

tabl. 0,625

1 tabl. co 12 godzin

Dalacin C

kaps. 0,3

1 kaps. co 6- 8
godzin

Rulid

tabl. 0,15

1 tabl. co 12 godzin

Linkomycin

kaps. 0,25

2 kaps. co 6- 8 godzin

Syntarpen

kaps. 0,25

2 kaps. co 6 godzin

Sefril

kaps. O,5

1 kaps. co 6 godzin

ANTYSEPTYCZNE LECZENIE

KANAŁOWE

• Usunięcie z jamy zęba mas zgorzelinowych

• Biomechaniczne i chemiczne opracowanie kanałów

• Zastosowanie preparatów odkażających

• Szczelne wypełnienie kanału

Leczenie przewlekłych zapaleń tkanek

okołowierzchołkowych

• Po opracowaniu biomechanicznym i chemicznym kanał należy

wypełnić nietwardniejącym preparatem Ca(OH)

2

na 3 miesiące

• Kontrola rtg po 3 miesiącach. Jeżeli widoczna jest rozpoczynająca

się odbudowa struktury kostnej- stałe wypełnienie kanału.

• W przypadku braku poprawy na rtg ponownie opatrunek czasowy

z Ca(OH)

2

na 3 miesiące.

• Zmiany okołowierzchołkowe nie wykazujące tendencji do gojenia

wymagają leczenia zachowawczo- chirurgicznego.

• Przewlekłe zapalenia tkanek okołowierzchołkowych o wyglądzie

ziarniniaków i torbieli o średnicy powyżej 8 mm można próbować
leczyć zachowawczo.

• Kontrola wyników powinna być prowadzona w trakcie leczenia co

1- 3 miesiące, natomiast po wygojeniu się zmian w odstępach
jednorocznych przez okres przynajmniej 4 lat.

• Nie gojące się zmiany okołowierzchołkowe wymagają interwencji

chirurgicznej połączonej z badaniem histopatologicznym.

• Zastosowanie Ca(OH)

2

przyśpiesza proces gojenia.

wg Łaszkiewicz i wsp.

Proces gojenia tkanek

okołowierzchołkowych:

- makrofagi i inne komórki fagocytujące

usuwają produkty rozpadu ziarniniaków
okołowierzchołkowych

- Makrofagi i limfocyty wytwarzają czynniki

chemotaktyczne dla fibroblastów, co
powoduje, że coraz więcej tych komórek
pojawia się w ognisku zapalnym.
Wytwarzają też czynnik aktywujący
fibroblasty, który to pobudza fibroblasty
do proliferacji i wytwarzania kolagenu.

- Nowe cementoblasty tworzą nowy cement

korzeniowy, a osteoblasty- nową kość.

- TYLKO ZĘBINA KORZENIOWA NIE

ULEGA ODNOWIE, CO POWODUJE ŻE
WIERZCHOŁEK KORZENIA MA
NIECO NIEREGULARNY KSZTAŁT.

Ziarniniaki

okołowierzchołkowe należy

różnicować na rtg z:

• Niektórymi strukturami anatomicznymi (otwór

przysieczny, zachyłki zatoki szczękowej, otwór

bródkowy).

• Zębami z niedokończonym rozwojem korzenia.

• Z torbielą korzeniową.

• Z nowotworami np. szkliwiak, raki, mięsaki,

przerzuty nowotworowe.

Zasady opracowania kanałów

korzeniowych

• 1. Instrumenty wprowadzane do kanałów

korzeniowych muszą być wprowadzane po
kolei: rozmiar po rozmiarze.

2. Żadne narzędzie

nie może być

używane zbyt wiele

razy. Narzędzi

cienkich od nr 8- 10

należy używać

wyłącznie

jednokrotnie, od nr

15- 25 można użyć

dwukrotnie.

Narzędzia powyżej

nr 30 mogą być

używane

wielokrotnie , jeżeli

nie są uszkodzone.

• 3. W czasie mechanicznego

opracowania kanałów
korzeniowych nie można zmieniać
ich naturalnego przebiegu, tzn. nie
można ich prostować.

•4. Nie wolno nakłuwać

tkanki mieszanej i ozębnej.

5. Kanały korzeniowe muszą być

opracowywane w środowisku
wilgotnym (przemywanie kanałów
jest niezwykle ważne). Narzędzia
w środowisku wilgotnym pracują
lepiej, szybciej i łatwiej oraz się
nie niszczą.

6. Opracowanie

kanału powinno się

kończyć na granicy

cementowo-

zębinowej, czyli w

tzw. otworze

fizjologicznym,

który najczęściej

wypada od 0,5 do

1mm od

wierzchołka

radiologicznego

zęba.

7. Optymalne poszerzenie kanału powinno

być wykonane indywidualnie dla

każdego zęba. Ogólna zasada polega na

tym, że poszerza się kanały wąskie o

trzy rozmiary, poczynając od rozmiaru

indywidualnego dla danego zęba.

Kanały zainfekowane opracowuje się

zawsze znacznie szerzej aniżeli
kanały nie zainfekowane.

• NIE MA PRZECIWSKAZAŃ, ABY

OPRACOWANIE KANAŁU MARTWEGO ZĘBA
WYKONAĆ NA JEDNEJ WIZYCIE,
PAMIETAJĄC JEDNAK ABY NIE USZKODZIĆ
TKANEK OKOŁOWIERZCHOŁKOWYCH I NIE
PRZEPCHNĄĆ ZAKAŻONYCH MAS POZA
WIERZCHOŁEK.

PRZEWAŻNIE JEDNAK ZE WZGLĘDÓW

CZASOWYCH, JAK I PEWNEGO
BEZPIECZEŃSTWA ROZKŁADA SIĘ
OPRACOWYWANIE KANAŁU NA DWIE (LUB
WIĘCEJ) WIZYTY.

Ultradźwięki to fale akustyczne o częstotliwości

wyższej niż odbiera ludzkie ucho. Energia

akustyczna przenoszona jest na narzędzie kanałowe,

które w zależności od urządzenia drga z

częstotliwością od 20 do 40 tys. na sekundę. Energia

drgań jest częściowo zamieniana w energię cieplną ,

co prowadzi do wzrostu temperatury.

Niebezpiecznemu przegrzaniu zęba zapobiega

chłodzenie odpowiednim roztworem. Zastosowany

roztwór stanowi jednocześnie ośrodek do

przenoszenia drgań na ząb.

Opracowanie zainfekowanych kanałów wymaga

zastosowania roztworów odkażających. W tym celu

używa się 1% roztworu podchlorynu sodu. Dobre

rezultaty leczenia zębów ze zmianami

okołowierzchołkowyni zaobserwowano po

przepłukaniu kanałów korzeniowych 0,2%

roztworem chloroheksydyny.

• Wokół widocznego

narzędzia tworzą się
małe tzw. wiry
pierwotne oraz bardziej
na zewnątrz duży wir.
Wytworzony prąd
zapewnia usuwanie
opiłków zębiny i
resztek miazgi na całej
długości kanału
korzeniowego.

Opracowanie kanałów

korzeniowych za pomocą laserów

• ZALETY
• Osiągamy jałowość

kanałów
korzeniowych

• usunięcie warstwy

mazistej i
zamknięcie światła
kanalików
zębinowych

• WADY
• Martwica tkanek

okołowierzchołkowych

• Możliwość złamania

włókien optycznych w
świetle kanału i
trudność z ich
usunięciem

• Laser jagowo- neodymowy

emituje falę o długości 1064

mm, która do pola

operacyjnego doprowadzona

jest za pomocą giętkiego

światłowodu o grubości 0.2

mm; 0,3 mm lub 0,4 mm.

• Laser Nd:YAG, Model CTL-

1503 wykorzystuje się głównie

do leczenia endodontycznego

zębów- sterylizacji i

poszerzania światła kanałów.

Promieniowanie tego lasera

działa silnie sterylizująco,

przez co ogranicza ewentualne

wystąpienie ponownej infekcji.

• Opracowanie ręczne kanału pozostaje

techniką z wyboru, ponieważ
gwarantuje nadanie najlepszego
kształtu opracowywanego kanału.

Odkażanie zainfekowanych kanałów

• ANTYSEPTYKI

Fenole i ich pochodne

Silne antyseptyki, denaturują białko bakteryjne i

unieczynniają enzymy niezbędne do rozwoju bakterii.

Szybko stają się obojętne w połączeniu z płynami

tkankowymi (przestają być skuteczne zwykle po 24

godzinach). Po tym okresie drobnoustroje mogą się

ponownie rozmnażać.

Wszystkie są związkami lotnymi, które parując osadzają

się w postaci kryształków w kanalikach zębinowych,

działając w ten sposób bezpośrednio toksycznie na

komórki bakteryjne.

Preparaty: CHKM, dikamfen, kamfokrezol,

krezofen.

Związki jodu

• Działanie bakteriobójcze, grzybobójcze i

przeciwwirusowe. Niszczy postacie

wegetatywne drobnoustrojów w ciągu 1

minuty a zarodniki w ciągu 15 minut.

Może wywołać reakcje uczuleniowe.

Preparaty: najczęściej płyn Lugola w postaci

sączków dokanałowych lub w postaci jonoforezy.

Metronidazol

• Działa na bakterie beztlenowe, powodując

rozpad ich komórek, zmieniając

jednocześnie ph w kierunku zasadowym.

Można przepłukiwać kanał 0,5%

roztworem, 10% pastę wprowadza się do

kanału na okres 2- 3 (7) dni

Preparaty: Metronidazol (Polfa), Grinazole (Septodont)

Preparaty antybiotykowo -

kortykoidowe

•WADY

• hamują reakcje obronne

miazgi i ozębnej oraz zdolność

odbudowy tkankowej, gdyż

zaburzają metabolizm

fibroblastów i hamują tworzenie

włókien kolagenowych, które

stanowią zrąb organiczny dla

tkanki twardej.
• zaburzają procesy

immunologiczne w tkankach, co

może spowodować nie

kontrolowane namnażanie się

bakterii.

Preparaty: Septomixine,

Pulpomixine (Septodont),

Dexadent (Polfa).

•

ZALETY

•Działanie bakteriobójcze,

przeciwgrzybicze i

przeciwzapalne.

Zastosowanie: Czasowo w celu

złagodzenia stanów zapalnych

w tkankach

okołowierzchołkowych i

zmiejszenia podrażnień

wynikających z niewłaściwie

przeprowadzonego

opracowania kanałów. Nie są

powszechnie zalecane w

leczeniu zakażonych kanałów.

Preparaty na bazie

wodorotlenku wapnia

• Bardzo dobre środki do leczenia zakażonych kanałów korzeniowych i

zapaleń tkanek okołowierzchołkowych.

• W kanale długotrwałe uwalnianie jonów Ca

2+

i OH

-

(długotrwały efekt bakteriobójczy).

• Jony OH

-

powodują obniżenie ciśnienia tlenu (korzystne dla tworzenia i

naprawy kości, jak również ma dodatni wpływ na procesy mineralizacji)

• Pasta o ph 12,5- 13,0 ma także silne działanie przeciwbakteryjne (w

takim środowisku żadne bakterie nie mogą przeżyć).

• Niska toksyczność w stosunku do tkanek okołowierzchołkowych i słabe

właściwości alergiczne.

• Działają wysuszająco (ważne w przypadku wysięków zapalnych).
• Rozpuszczają resztki organiczne w miejscach niedostępnych dla

bakterii.

• Łatwo się wprowadza i usuwa z kanału (najlepiej wypełniać kanał igłą

Lentulo)

Podchloryn sodu polecany jest w

leczeniu kanałowym, ponieważ:

• Działa silnie bakteriobójczo

• Rozpuszcza tkankę organiczną, nie
uszkadzając przy tym twardych

tkanek zęba

• Działa wybielająco

• Ulega inaktywacji w kontakcie z

materiałem organicznym przez
rozkład na produkty całkowicie
nieszkodliwe

W leczeniu endodontycznym

stosujemy:

1.

0,5%

NaOCl- nie jest szkodliwy dla tkanek żywych, jest

szybko neutralizowany, działa wolno.

2.

1%

NaOCl- niszczy wszystkie drobnoustroje w kanałach

zainfekowanych

Wyższe stężenia podchlorynu sodu, mają tylko nieznacznie

silniejsze działanie bakteriobójcze, natomiast znacznie

wzrasta ich toksyczność

3.

5,25%

NaOCl znacznie lepiej rozpuszcza żywą i martwą

tkankę. Polecany do przemywania kanałów z wewnętrzną
resorbcją zębiny.

Powikłania podczas

stosowania podchlorynu sodu

1. Reakcje alergiczne

2. Powikłania po przejściu NaOCl do

tkanek okołowierzchołkowych podczas

płukania kanałów korzeniowych -

ból,

krwotok, martwica w tkankach

przyszczytowych.

3. Uszkodzenia, owrzodzenia tkanek

miękkich w wyniku bezpośredniego

działania płynu podczas nieostrożnej

pracy stomatologa.

Endogel (firmy Chema

Elektromet) -skład:

15% wersenian disodowy

bromek benzalkoniowy
wodorotlenek sodu
hydroksyceluloza
glikol polioksyetyleno-
polioksypropylenowy
barwnik E 131
woda oczyszczona

Lubrikant

(środek naoliwiający)

czynnik zmniejszający

tarcie,ułatwiający poślizg.

Lubrikantem stosowanym w

endodoncji

jest m.in. gliceryna lub preparat

zawierający

w swoim składzie glicerynę.

Zalety lubrikantów



ułatwiają wprowadzenie narzędzia do światła kanału

korzeniowego dzięki poślizgowi



jeżeli występują w postaci żelu są łatwe do

zdeponowania w ujściu bądź w kanale i dłużej się
w nim utrzymują



znacznie ułatwiają mechaniczne opracowanie

kanałów



zapobiegają blokowaniu się instrumentów

kanałowych, przez co zmniejszają ryzyko złamania
narzędzia



lubrikanty stosowane w preparatach

stomatologicznych są nietoksyczne dla tkanek

okołowierzchołkowych