KRZEMIANY

PRZESTRZENNE

SKALENIE

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b0/Feldspar_st
ability.jpg

SKALENIE POTASOWE

Sanidyn –

jednoskośny (wysokotemperaturowy), młode,

niezmienione skały wulkaniczne (trachity, ryolity itp.) i ich

tufy

Ortoklaz

- jednoskośny, skały magmowe (zwłaszcza

plutoniczne), typowe są zbliźniaczenia podwójne

(karlsbadzkie, manebachskie, baweńskie)

Mikroklin

– trójskośny (niskotemperaturowy), zasobne w

SiO

2

skały głębinowe i pegmatyty, zielona odmiana – amazonit

Adular

– jednoskośny, hydrotermalny

Kamień księżycowy

– skaleń potasowy (zwykle

ortoklaz lub adular) ze srebrzystą lub niebieskawą perłową
poświatą, zawierający listewkowate przerosty albitu

SKALENIE BAROWE

Celsjan –

jednoskośny, powyżej 90% Ba[Al

2

Si

2

O

8

] (nie

stwierdzono w przyrodzie skalenia w 100% barowego) mało
rozpowszechniony w przyrodzie, tworzy kryształy mieszane ze
skaleniem potasowym (hialofan)

PLAGIOKLAZY

Albit – Na[AlSi

3

O

8

] - Anortyt -

Ca[Al

2

Si

2

O

8

]

albit (100-90%Ab) – oligoklaz (90-70%Ab) – andezyn (70-50%Ab)

–

labrador (50-30%Ab) – bytownit (30-10%Ab) – anortyt (10-0%Ab)

albit

anortyt

Labradoryzacja

– migotliwość, zwykle w odcieniach

niebieskich lub zielonawych, gra barw typowa dla labradoru – skutek
interferencji światła odbitego od powierzchni wielokrotnych

zbliźniaczeń

KWARC

Odmiany polimorficzne SiO

2

:

Kwarc β (trygonalny)  Kwarc α (heksagonalny) - 573ºC
Kwarc α  Trydymit (jednoskośny) - 867ºC
Trydymit  Krystobalit (tetragonalny) - 1470ºC
Krystobalit  stop krzemionkowy - 1727ºC

Wysokociśnieniowa odmiana SiO

2

:

Stiszowit (tetragonalny – izostrukturalny z rutylem)

Paramorfoza -

rodzaj pseudomorfozy utworzonej przez

odmianę polimorficzną tej samej substancji chemicznej, bardziej trwałą w danych
warunkach. Substancja zachowuje swój dotychczasowy kształt i skład chemiczny,
lecz zmienia swoją budowę wewnętrzną

Odmiany barwne SiO

2

:

Kryształ górski – bezbarwny, przezroczysty
Kwarc mleczny – biały (rozproszone kropelki cieczy i wrostki

gazowe)

Ametyst – fioletowy (obecność glinu)
Kwarc dymny, morion – beżowy, brunatny, ciemnoszary

(zabarwiony przez napromieniowanie)

Cytryn – żółty, pomarańczowy (rozproszone wodorotlenki Fe)
Kwarc różowy – różowy (zawartość Mn)
Prasiolit – zielony (zwykle wytwarzany przez podgrzewanie

ametystu)

Kwarc awenturynowy – zawiera blaszkowe wrostki innych minerałów

(zwykle miki), co nadaje mu efekt migotliwości (awenturyzacja)

Tygrysie oko, sokole oko, bawole oko – odmiany

krzemionki zawierające wrostki o pokroju włóknistym

tygrysie oko

sokole oko

bawole oko

Włosy Wenus – igiełkowe wrostki rutylu w kwarcu

Chalcedon – skrytokrystaliczna odmiana

SiO

2

Agat – wielobarwna, wstęgowa odmiana chalcedonu
Onyks – czarno-biała lub szaro-biała odmiana agatu
Chryzopraz – zielona odmiana chalcedonu (zawartość Ni)

Karneol – czerwona, koralowa, brązowa (wodorotlenki Fe)

agat

onyks

chryzopraz

karneol