Polityka rozwojowa UE

Marta Kaniasta

Marta Osińska

Pomoc rozwojowa a pomoc

humanitarna

Pomoc rozwojowa

Definicja OECD: Przepływy

kierowane do określonej

grupy krajów i instytucji

wielostronnych, których

źródłem są oficjalne

instytucje państw-dawców,

których podstawowym

celem jest wspieranie

rozwoju gospodarczego i

dobrobytu krajów

rozwijających się, oraz

które zawierają w sobie co

najmniej 25% darowizny.

Pomoc humanitarna

Udzielana przez państwa,

organizacje

międzynarodowe, jak

osoby prywatne

ofiarom klęsk

żywiołowych i

konfliktów zbrojnych.

Jest udzielana ad hoc i
ma charakter doraźny.

Jest odpowiedzią na

stany nadzwyczajne

Przesłanki zaangażowania się

UE w pomoc rozwojową

• Historyczne
• Geopolityczne
• Ekonomiczne
• Społeczno - kulturowe

Wskaźniki biedy na świecie

– przykłady

• Głód i niedożywienie

• Analfabetyzm

• Epidemia HIV/AIDS

Historia

– Traktaty

rzymskie

1957:

Artykuł 131

Państwa Członkowskie zgadzają się stowarzyszyć ze Wspólnotą
kraje i terytoria pozaeuropejskie, które utrzymują szczególne
stosunki z Belgią, Francją, Włochami i Niderlandami. Lista tych
krajów i terytoriów (dalej zwanych „krajami i terytoriami”)
zawarta jest w załączniku IV do niniejszego Traktatu. 
Celem stowarzyszenia jest promowanie rozwoju gospodarczego i
społecznego krajów i terytoriów oraz ustanowienie ścisłych
stosunków gospodarczych między nimi i Wspólnotą jako
całością. 
Zgodnie z zasadami wyrażonymi w preambule niniejszego
Traktatu, stowarzyszenie służy przede wszystkim sprzyjaniu
interesom i pomyślności mieszkańców tych krajów i terytoriów, w
sposób prowadzący je do rozwoju gospodarczego, społecznego i
kulturalnego, do czego aspirują.

 

Historia

ZAŁĄCZNIK IV

Kraje i terytoria zamorskie objęte postanowieniami części IV Traktatu :

•

Francuska Afryka Zachodnia: Senegal, Sudan Francuski, Gwinea Francuska, Wybrzeże Kości Słoniowej,
Dahomej, Mauretania, Niger i Górna Wolta;

•

Francuska Afryka Równikowa: Środkowe Kongo, Ubagni-Shari, Czad i Gabon;

•

Saint Pierre i Miquelon, Komory, Madagaskar i tereny zależne, Francuska Somalia, Nowa Kaledonia i terytoria
zależne, Francuskie Kolonie Oceanii, Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne;

•

Autonomiczna Republika Togo;

•

Terytorium powiernicze Kamerun pod zarządem francuskim;

•

Kongo Belgijskie i Ruanda-Urundi;

•

Terytorium powiernicze Somalii pod zarządem włoskim;

•

Nowa Gwinea Holenderska.

Konwencja Wykonawcza w sprawie Stowarzyszenia Krajów i Terytoriów Zamorskich ze Wspólnotą

Artykuł 1

Państwa Członkowskie powinny, na poniższych warunkach, brać udział w środkach mających na celu społeczny
i gospodarczy rozwój krajów terytoriów wymienionych w załączniku IV do niniejszego Traktatu, poprzez
przyłączanie się do wysiłków podejmowanych przez władze odpowiedzialne za dane kraje i terytoria.

W tym celu ustanawia się niniejszym Fundusz Rozwoju Krajów i Terytoriów Zamorskich, do którego Państwa
Członkowskie wnoszą, przez pięć lat, coroczne wpłaty wyszczególnione w załączniku A do Konwencji.

Historia

– Konwencja z Yaounde - 1963 r.
– Konwencja z Lome - 1975 r.
– Traktat z Maastricht - 1993 r.

Artykuł 177

Polityka rozwojowa będzie mieć charakter komplementarny
wobec polityk państw członkowskich i przyczyniać się będzie
do zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego
krajów rozwijających się (…) ich stopniowej integracji z
gospodarką światową oraz do walki z ubóstwem w tych krajach

Historia

– Powstanie SCR – 1998 r.
– Układ o Partnerstwie z Krajami Afryki,

Karaibów i Pacyfiku z Cotonou – 2000 r.

– Powstanie Europe Aid – 2001 r.
– Konsensus Europejski w sprawie

Rozwoju – 2005 r.

– Traktat Lizboński – 2007 r.

Instytucje

• Rada

– Rada do Spraw Zagranicznych
– Opracowuje działania zewnętrzne UE na

podstawie strategicznych kierunków
określonych przez Radę Europejską oraz
zapewnia spójność działania UE

– Przyjmuje akty prawne
– Zawiera umowy międzynarodowe
– Zwykła procedura podejmowania decyzji

Instytucje

• Komisja Europejska

– Odpowiada za koordynację polityki UE z

politykami państw członkowskich

– Szczebel „polityczny”:

• DG Stosunki zewnętrzne (Komisarz:

Catherine Ashton)

• DG Rozwój (Komisarz: Andris Piebalgs)
• odpowiedzialne za planowanie polityki

rozwojowej i jej koordynację z działaniami
państw członkowskich

Instytucje

– DG Europe Aid (Komisarz:Andris Piebalgs,

Dyrektor generalny: Koos Richelle)

• pośrednik pomiędzy szczeblem politycznym a

szczeblem operacyjnym w krajach
otrzymujących pomoc.

• Odpowiada za identyfikację, formułowanie,

finansowanie, wdrażanie oraz ewaluację
poszczególnych projektów.

• Podzielona na dyrekcje terytorialne: ds.

Europy i państw sąsiednich, ds. Ameryki
Łacińskiej, ds. Azji, ds. państw AKP

Instytucje

• Zakres działań

Catherine Ashton

Andris Piebalgs

Koos Rihelle

Instytucje

• Parlament

Europejski

– Komisja

ds. Rozwoju (przewodnicząca Eva Joly)

– Komisja ma uprawnienia w zakresie:

• wspierania, realizacji i monitorowania polityki rozwoju i

współpracy Unii

• kwestii związanych z umową o partnerstwie AKP-UE i

stosunków z właściwymi organami

• udziału PE w misjach obserwacji wyborów, w razie potrzeby we

współpracy z innymi właściwymi komisjami i delegacjami

• Komisja koordynuje pracę delegacji międzyparlamentarnych i

delegacji ad hoc objętych zakresem jej kompetencji.

Eva Joly

Michał
Kamiński

Krzysztof Lisek

Filip Kaczmarek

Instytucje

• Europejski Bank Inwestycyjny

– Udzielanie pożyczek i gwarancji

Realizacja polityki rozwojowej -

instrumenty

• Europejski Fundusz Rozwoju (European Development

Fund)

– utworzony w 1958 r. (Konwencja Wykonawcza

dołączonej do Traktatu o EWG z 1957 r.)

– finansowany z wpłat członkowskich
– nie stanowi części budżetu wspólnotowego
– zarządzany przez Komisję Europejską
– pomoc rozwojowa kierowana w dwóch formach:

•„pomoc możliwa do zaprogramowania”
•„pomoc nienadająca się do zaprogramowania”

– budżet dziesiątego EFR na lata 2008-2013 wynosi 22,6

mld euro

Realizacja polityki

rozwojowej -

instrumenty

• Strategie

– tematyczne
– wobec poszczególnych państw
– wobec poszczególnych regionów
– Określają długoterminowe cele

współpracy oraz priorytetowe dziedziny
wsparcia

– Wdrażane za pomocą specyficznych

programów i projektów

Finansowanie

• Unia największym donatorem –

finansuje 60 % pomocy w skali
globalnej

Finansowanie

• Budżet ogólny UE
- perspektywa finansowa 2007-2013 -

5,7% wydatków budżetu
przeznaczone na realizację polityki
rozwojowej

• Europejski Fundusz Rozwoju

• Krajowe systemy pomocy

• Wskaźnik ODA – oficjalna pomoc

rozwojowa, mierzona jako procent
Dochodu Narodowego Brutto
przeznaczanego na pomoc
rozwojową

• Wyrównywanie obciążeń z tytułu

pomocy dla zagranicy pomiędzy
państwami członkowskimi

Finansowanie

Stare państwa

Unii

Nowe państwa

Unii

2010

0,56 % DNB

0,33 % DNB

2015

0,7 % DNB

0,17 % DNB

Najwięksi biorcy

Rozdział tematyczny

pomocy

Realizacja polityki

rozwojowej – szczyty UE-

Afryka

• Spotkania przywódców państw UE i

Afryki

• Pierwszy szczyt odbył się w 2000 r. w

Kairze

• Ostatni szczyt miał miejsce w dniach

29-30 listopada 2010 r. w Trypolisie

Przewodniczący Rady
Europejskiej
Herman Van Rompuy na
szczycie UE - Afryka

Realizacja polityki

rozwojowej – Europejskie

Dni Rozwoju

• Po raz pierwszy zorganizowane w

2006 r.

• Największe wydarzenie poświęcone

współpracy na rzecz rozwoju

• Ostatnie odbyły się w dniach 6-7

grudnia w Brukseli

Realizacja polityki rozwojowej –

Cele Milenijne i współpraca z

ONZ

• Szczyt Milenijny ONZ z 2000 r.
• Szczyt Rady Europejskiej w Goteborgu w

2001 r.

• Milenijny Pakiet Rozwoju z 2005 r.
• Rezolucje Parlamentu Europejskiego w

sprawie postępów w osiąganiu milenijnych
celów rozwoju

• Wiosna 2010: "Budowa efektywnego

partnerstwa z ONZ w dziedzinie rozwoju
i spraw humanitarnych"

Realizacja polityki rozwojowej –

Cele Milenijne i współpraca z

ONZ

• Wkład Unii w prace poszczególnych ciał

systemu Narodów Zjednoczonych w 2008
roku.

Realizacja polityki

rozwojowej – Cele Milenijne i

współpraca z ONZ

• Wkład UE do budżetu ONZ w latach

2006-2007

Realizacja polityki

rozwojowej – działania w

Afryce Subsaharyjskiej

• Europejski Fundusz Wodny dla państw AKP
• Inwestowanie w ludzi 2007 - 2013
• Program działań na rzecz walki z HIV/AIDS,

gruźlicą i malarią na lata 2007-2011

• Strategia tematyczna na lata 2007–2013 w

sprawie bezpieczeństwa żywnościowego

• Inwestycje w zakresie technologii

informacyjno-komunikacyjnych

Polska polityka rozwojowa

• Wzrost znaczenia polityki rozwojowej

• 2011 r. – pierwsza wpłata na rzecz

Europejskiego Funduszu Rozwoju

• Departament Współpracy Rozwojowej MSZ

Polska polityka rozwojowa

.

Obszary pomocy:

- edukacja

- ochrona zdrowia

- dostęp do wody pitnej

- rozwój publicznej
infrastruktury, rolnictwa,
rehabilitacji pokonfliktowej

- wspieranie reform
społecznych
i gospodarczych, procesów
demokratyzacji, budowy
społeczeństwa
obywatelskiego oraz
ochrony dziedzictwa
kultury

„Plusy” polityki rozwojowej

• UE największym donatorem pomocy

rozwojowej

„Minusy” polityki

rozwojowej

• Niespójność polityki rozwojowej
• Chęć umocnienia pozycji politycznej i

gospodarczej państw członkowskich a
nie pomoc

• Różnice co do rodzaju pomocy,

priorytetów, kierunków i koncepcji
polityki rozwojowej

• „Zmęczenie donatorów”
• Zjawisko „ulubieńców” i „sierot”

Zagrożenia polityki

rozwojowej

• Źle zaprojektowana i udzielana

pomoc – efekty odwrotne

• Upolitycznienie kryteriów udzielania

pomocy

• Pomoc wiązana
• Case Chin w Afryce

Kierunki reformy polityki

rozwojowej

• Kodeks Postępowania w Zakresie

Komplementarności i Podziału pracy w
polityce rozwojowej

• Koordynacja polityk rozwojowych państw
• Sprawiedliwy podział obciążeń
• Wspólny budżet
• Jednolity zestaw celów i priorytetów
• Ujednolicenie warunków stawianych biorcom
• Powstanie wspólnych biur pomocowych Unii