MIĘDZNARODOWE

STOSUNKI

GOSPODARCZE

WYKŁAD 3

Problemy globalne

współczesnego świata

•zagadnienia
odnoszące się do całej
gospodarki światowej

•problemy, odnoszące
się do całej ludzkości

•ich skala ma
charakter
ponadpaństwowy,
ponadregionalny

GLOBALIZM –

całościowe myślenie o

światowych procesach

ekonomicznych

gospodarka versus
gospodarka globalna

światowa

służy do
określenia
organicznej
całości
światowych
procesów
ekonomicznych,
które posiadają
pewne
specyficzne cechy
zachowań
całościowych –
nowy organizm o
prawidłowościach
zachowań
całościowych

trwałe
powiązania
technologiczne,
produkcyjne,
finansowe,
handlowe,
instytucjonalne
miedzy
podmiotami
gospodarki
światowej

Przyczyny

pojawienia się

problemów

globalnych

• w samym rozwoju

gospodarki

• nieunikniona

konsekwencja rozwoju
cywilizacyjnego (a
zwłaszcza postępu
technologicznego)

• wzrost współzależności

między krajami

Cechy problemów

globalnych

• wszechświatowy charakter

• ich złożoność, zależność od

działania wielu czynników i

wzajemne powiązanie

• poważne konsekwencje

wiążące się z nie rozwiązaniem

problemów globalnych

• przedsięwzięcia zmierzające do

ich rozwiązania muszą mieć

złożony charakter

• ich rozwiązanie jest możliwe

jedynie wówczas, gdy

odpowiednie przedsięwzięcia

obejmują swym zasięgiem cały

świat

Typy problemów

globalnych

• bariery wspólne dla

wszystkich ogniw

gospodarki światowej

• zagrożenia, których

występowanie nie jest

powszechne, lecz których

rozwiązanie zależy od

podjęcia działań o

charakterze globalnym

• zagrożenia globalne

wynikające z określonych

układów polityczno-

ustrojowych

GŁÓWNE PROBLEMY

GLOBALNE

• problem wyczerpalności

surowców naturalnych

• problemy ekologiczne –

zanieczyszczenie środowiska

• zadłużenie międzynarodowe

• problemy demograficzne

• bezrobocie

• zjawiska niedożywienia i

głodu

• sytuacja krajów Południa

(walka o NMŁE)

• problemy związane z wojną i

pokojem, a więc wyścig

zbrojeń, rozbrojenie,

niebezpieczeństwo wojny

nuklearnej

• problemy społeczne: choroby

typu AIDS, narkomania

• przestępczość

międzynarodowa i terroryzm

PRZYCZYNY

ZADŁUŻENIA

MIĘDZYNARODOWEGO

• dobra koniunktura w RKK na

początku lat 70.

• kryzys energetyczny –

wzrost cen ropy

• pogorszenie się terms of

trade w latach 80.

• wahania stóp procentowych

na międzynarodowym rynku

finansowym

• inflacja
• dekoniunktura w latach

1974-1975 w RKK, co

spowodowało ekspansje

kapitału prywatnego do KKN

MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZANIA

PROBLEMU ZADŁUŻENIA

MIĘDZYNARDOWEGO

1. plany Baker’a, Fishera,

Bradley’a, Brady’ego itp.

2. problemy konwersji długu na:
• tytuły majątkowe, udziały

kapitałowe, dzierżawę itp.

• inwestycje ekologiczne
• zakupy
• obligacje
• wykup długu przez kraje dłużnika

(buy-back)

KLUB PARYSKI
KLUB LONDYŃSKI
Zasada “case by case” –
indywidualnego traktowania

dłużnika

KLUB RZYMSKI

–

organizacja pozarządowa

(1968/1973)

Cel:

•

uświadomienie ludzkości skali

zagrożeń globalnych

RAPORTY: - przestroga dla ludzkości

•

“GRANICE WZROSTU” 1970-71

(MIT pod kier. D.L.Meadows’a)

•

“LUDZKOŚĆ W PUNKCIE

ZWROTNYM” 1973

(M.Meserovic i E.Pesel)

•

“Reshaping the International

Order” 1976 (pod kier. J.

Tinbergena)

•

Raport dla ONZ

“PRZYSZŁOŚĆ GOSPODARKI

ŚWIATOWEJ” (pod kier. W.

Leontiefa)

PROBLEM DEMOGRAFICZNY

NA ŚWIECIE

• Jest jednym z największych

problemów globalnych dzisiejszego

świata.

Tempo przyrostu ludzkości w

poszczególnych krajach wywołuje

różnego rodzaju konsekwencje:

• w krajach wysokorozwiniętych

pojawia się problem zbyt niskiego

stopnia przyrostu naturalnego,

- Europa- „starzejącym się

kontynentem”- 22% stanowią

osoby do 15 roku życia, a 11%

osoby po 65 roku życia

LICZBA URODZEŃ

EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA

• Poprawa warunków życia higieny,

medycyny, techniki w XVIII wieku

doprowadziła do spadku liczby

zgonów, szybszego wzrostu

demograficznego

• W drugim dziesięcioleciu XX wieku

miała miejsce eksplozja

demograficzna- liczba ludności

przekroczyła2 miliardy

• Wzrost liczby ludności świata:
rok ludność(mln)
1000 275
1600 486
1800 900
1900 1650
1950 2515
1970 3610
1981 5250
1995 6000
2000 7000
2100 44000

• W krajach rozwijających

się występuje wysoki

przyrost naturalny;

- największe tempo

przyrostu ludności 2- 2,5%

wykazują biedne kraje

- pojawia się problem

nadmiernych potrzeb

ludności w stosunku do

bardzo ubogich zasobów

naturalnych( głód, ubóstwo,

choroby)

- struktura ludności, gdzie

poniżej 15 roku życia jest

37% mieszkańców a powyżej

65 jedynie 4%,

Formy Regulacji Przyrostu

Naturalnego

•

W

ponad

80

krajach

wprowadzono

politykę mająca na celu ścisłą kontrole

urodzeń:

- w Japonii w 1948 roku poprzez

legalizacje

antykoncepcji

aborcji,

wskaźnik przyrostu naturalnego obniżył

się wtedy w ciągu 10 lat o połowę

- w Chinach w 1950 ; obecnie popiera

się tu politykę zakładania w późniejszym

wieku rodziny typu 2+1

- w Indiach w latach 60 rząd zachęcał

do dobrowolnej sterylizacji ojców, którzy

mieli już więcej niż czwórkę dzieci, a w

latach 70 wprowadzoną przymusową

sterylizację.

Metoda

okazała

się

nieefektywna, gdyż dotyczyła mężczyzn w

średnim wieku, którzy mieli już założone

rodziny.

• Istotnym przejawem wzrostu

zainteresowania

międzynarodowej społeczności

rozwojem demograficznym stało

się zorganizowanie:   

-  w 1954 roku Światowej

Konferencji Ludności w Rzymie

  - w 1971 Konferencji w

Belgradzie

    - w 1974 odbyła się Światowa

Konferencja Ludności w

Bukareszcie

-

w 1976 Świtowej Konferencja w

Sprawie Osiedli Ludzkich HABITAT

w Vancouver

- w  1995 IV

Światowej Konferencja Kobiet

• Rozwiązanie problemu

demograficznego jest szczególnie

trudne ze względu na istnienie

różnych opinii, co do

kontrolowania przyrostu

naturalnego, różnic kulturowych

oraz wierzeń religijnych.

PROBLEM WYŻYWIENIA

LUDNOŚCI NA ŚWIECIE

Najważniejsze przyczyny problemów

wyżywienia ludności na świecie:

• gwałtowny wzrost liczby ludności

wywołany przez eksplozję
demograficzną krajów rozwijających się

• konflikty zbrojne (Etiopia, Czad,

Somalia)

• klęski żywiołowe (powodzie susze)
• kurczenie się obszarów rolniczych i

spadek urodzajności gleby wywołany
przez niewłaściwą gospodarkę rolną

• zła dystrybucja żywności na świecie
• ogólne problemy gospodarcze (w tym

również żywieniowe) spowodowane
przez nieudolne władze

CHOROBY ZAGRAŻAJACE

LUDNOŚCI NA ŚWIECIE

• Choroby krajów rozwiniętych

(Australia, Kanada, Europa

Zach., Wielka Brytania i USA):

-choroby układu krążenia

spowodowane wysokim

poziomem cholesterolu,

paleniem tytoniu, siedzącym

trybem życia, stresem

nadwagą, są najczęstszą

przyczyną śmierci w krajach

rozwiniętych

- nowotwory to druga

najczęściej spotykana choroba

w tych krajach , powodująca

ok. 20% zgonów

• AIDS- współczesne zagrożenie
- najwięcej zakażonych w krajach

Trzeciego Świata- 1/3 ludności
Ugandy i Ruandy, a także
olbrzymia liczba chorych
w Kenii, Tanzanii, Zairze, Zimbabwe

- brak środków finansowych na

kampanię informacyjną na temat
zakażenia, wysokie koszty
diagnostyki i leczenia sprawiają, że
kraje trzeciego świata nie są w
stanie same poradzić sobie z
problemem rozprzestrzeniania się
choroby

AIDS na świcie

• Choroby zakaźne

-

w

krótkim

okresie

mogą

doprowadzić

do

powstania

epidemii.

- powodem powstawania tych

chorób jest głód, niedożywienie,
brak higieny oraz słabo
rozwinięta służba zdrowia

-atakują przeważnie miliony ludzi

w krajach rozwijających się

-duża mobilność społeczeństwa w

XXI

wieku,

łatwość

przemieszczania

się

dzięki

wygodnym i szybkim środkom
transportu

doprowadza

do

szybkiego

rozprzestrzeniania

się tych chorób na kraje
wysokorozwinięte.

SARS

-

ostra

niewydolność

oddechowa; pierwszą epidemią
XXI wieku; po raz pierwszy
pojawiła się w końcu 2002 roku
w

prowincji

Cuangdong

na

południu Chin.

-

choroba rozprzestrzeniła się

bardzo szybko poprzez podróże
lotnicze na inne kraje świata,
m.in.: Kanadę, Australię, Stany
Zjednoczone, niektóre państwa
Europy. Na SARS zachorowało w
30 krajach na świecie ponad 8
tys. osób, około 800 zmarło w
tym 350 w Chinach

.