* KORYTO
* RÓWNIA ZALEWOWA
* NURT RZECZNY
* MEANDRY
* STARORZECZA
DOLINA RZECZNA- forma kształtowana przez
współdziałanie procesów fluwialnych* (tworzących
koryto i dno doliny) i stokowych*
(tworzących zbocza)
* procesy fluwialne - procesy rzeźbotwórcze, do których należą: erozyjne, transportowe i akumulacyjne.
* procesy stokowe - procesy należące do grupy procesów morfologicznych; polegają na przemieszczeniu się zwietrzeliny, a także
powierzchniowej warstwy litej skały w dół stoku pod wpływem siły ciężkości.
Himalajska dolina rzeczna
KORYTO - najniższa część dna doliny wyżłobiona
przez rzekę, którą płynie woda przez większą
część roku.
Wyróżnia się też koryto małej wody, czyli ten
fragment koryta, w którym woda płynie stale.
Koryto rzeki Narew
RÓWNIA ZALEWOWA - część dna doliny
zalewana podczas wysokich stanów wód w rzece.
Jest to pozioma lub lekko nachylona
powierzchnia.
Koryto łącznie z obszarem zalewowym stanowi
łożysko rzeki.
Ponieważ bieg rzeki zwykle nie jest prostolinijny,
główny nurt rzeki trafia w wypukłe strony krzywizn
biegu rzeki, a odsuwa się od wklęsłych stron;
wskutek tego brzeg strony wypukłej jest
podcinany, a przy brzegu strony wklęsłej prędkość
rzeki robi się tak mała, że przy nim zaczyna
gromadzić się niesiony materiał tworząc odsyp.
Narastające odsypy tworzą po pewnym czasie po
obu stronach rzeki płaskie obszary łatwo zalewane
w czasie wyższego stanu wód, w ten sposób
powstaje równia zalewowa.
Prędkość nurtu rzecznego zależy od spadku
rzeki i wielkości przepływu, czyli ilości wody,
która przepływa przez dowolny przekrój
poprzeczny cieku w jednostce czasu.
Woda najszybciej płynie zazwyczaj w
najgłębszych miejscach koryta.
NURT RZECZNY - strumień
wody płynący z największą
prędkością.
MEANDER, zakole rzeki - pętlowato wygięty
odcinek rzeki zawarty między jej dwoma zakrętami
o tym samym kierunku (dwoma prawymi lub
dwoma lewymi). Meandry tworzą się wskutek erozji
bocznej, najczęściej w rzekach nizinnych, w dolnym
oraz środkowym odcinku rzeki, tam gdzie ma ona
mały spadek oraz słaby nurt.
Meandry Odry w okolicy Bohumina
Meandry Liwca pod Węgrowem
Nazwa meander pochodzi od rzeki
Menderes płynącej w zachodniej Turcji w
Azji Mniejszej, tworzącej liczne zakola.
Meander rzeki Saara
(tereny Francji i Niemiec)
Meandry rzeki Partnach w dolinie
Reintal
Rozwój meandra jest ciągły: z zakoli wytwarzają się
meandry, które rozwijają się do pewnego
maksymalnego stadium, aby następnie ulec likwidacji
wskutek przecięcia szyi meandrowej w okresie
wezbrania. Transportowany przez rzekę materiał
tworzy na łukowatym zakręcie rzeki barierę
hamującą przepływ wody i powodującą w czasie
wezbrania jej spiętrzenie, rozlewanie się i żłobienie
nowego koryta przecinającego łuk. Powstałe w ten
sposób odcięte meandry nazywa się
STARORZECZAMI.
STARORZECZE, jezioro zakołowe, meandrowe,
przyrzeczne, paleomeander - jezioro leżące na dnie
doliny rzecznej, będące fragmentem jej byłego
koryta i odcięte wałem przykorytowym od obecnego
nurtu. Ma ono zwykle sierpowaty kształt.
Starorzecza powstają najczęściej w dolinach rzek
meandrujących przez odcięcie szyi meandru. Ulegają
one jednak szybkiemu zanikowi przez zamulenie i
zasypywanie osadami z wezbrań rzeki i wzrost
roślinności. Ostatecznie może pozostać błotniste
zagłębienie zawierające torf.
Starorzecze Warty - Niwka
Starorzecze Wisły w okolicach
Brzeszcz
Starorzecza zwane są jeziorami rzecznymi. Są
one przeważnie niewielkimi i płytkimi akwenami,
dzięki czemu szybko ulegają procesowi sukcesji,
zarastają roślinnością i zanikają z powierzchni
ziemi.
Starorzecze Bugu w Starosielu
BIBLIOGRAFIA
1. Hydrologia ogólna, E. Bajkiewicz - Grabowska, Z. Mikulski, PWN, Warszawa 2006
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Meander_(geografia) 9.03.2008
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Starorzecze 9.03.2008
4. http://www.interklasa.pl/portal/index/strony?
mainSP=subjectpages&mainSRV=geografia&methid=1742733757&page=subpage&article_id=323108&
page_id=22614 9.03.2008
5. http://www.interklasa.pl/portal/index/strony?
mainSP=subjectpages&mainSRV=geografia&methid=374723388&page=subpage&article_id=323108&p
age_id=22620 10.03.2008