TERAPIA MANUALNA WSTEP

background image

1

TERAPIA
MANUALNA

H. FRISCH, J. ROEX – TERAPIA MANULANA.

PORADNIK WYKONYWANIA ĆWICZEŃ. PZWL W-
WA 2005

FREDDY M. KALTENBORN – MANUALNE

MOBILIZACJE

STAWÓW

KOŃCZYN.

COMER

TORUŃ 1996

background image

2

Medycyna

manualna

a

terapia

manualna

Medycyna manualna zajmuje się w ramach ogólnie

przyjętego postępowania diagnostycznego i
terapeutycznego

leczeniem

odwracalnych

zaburzeń funkcjonalnych postawy ciała i układu
ruchu,

które

wywodzą

się

z

zaburzeń

strukturalnych i towarzyszą im lub są ich
następstwem.

background image

3

Dolegliwości chorych są z reguły spowodowane

zaburzeniami czynnościowymi, których wczesne

leczenie może zapobiegać późniejszym dalszym

patologicznym zmianom strukturalnym.

Medycyna manualna obejmuje wszystkie manualne

techniki diagnostyczne i terapeutyczne w obrębie

kręgosłupa oraz stawów kończyn, służące do

wykrywania i leczenia tych zaburzeń.

background image

4

W Niemczech pojęcie „chiroterapia" jest

synonimem międzynarodowego określenia
„medycyny manualnej".

Określenie „chiroterapia" jest przyjęte w

programie kształcenia podyplomowego
lekarzy.

background image

5

Odpowiednio wyszkoleni fizjoterapeuci mogą

wykonywać

część

zadań

medycyny

manualnej w zakresie terapii manualnej.

background image

6

Medycyna manualna składa się z:

diagnostyki manualnej (chirodiagnostyki)
(funkcjonalnej analizy strukturalnej),

terapii

manualnej

(chiroterapii)

(mobilizacji, manipulacji, stabilizacji).

background image

7

Terapia

manualna

(chiroterapia)

Manualna terapia obejmuje:

techniki tkanek miękkich

mobilizacje

manipulacje

terapię nerwowo-mięśniową (TNM)

terapię nerwowo-mięśniową stabilizującą.

background image

8

Diagnostyka

manualna

(chirodiagnostyka)

Diagnostyka manualna (chirodiagnostyka) zajmuje

się rozpoznawaniem odwracalnych zaburzeń
czynności układu ruchu, które mogą być leczone
w ramach medycyny manualnej, takich jak
dysfunkcje

segmentowe

(kręgosłupa)

lub

obwodowe

dysfunkcje

stawowe

(stawów

kończyn).

Mogą

być

one

spowodowane

mechanicznie (przez zmiany strukturalne) i/lub na
drodze odruchowej i są wykrywane za pomocą
funkcjonalnej analizy strukturalnej.

background image

9

Funkcjonalna

analiza

strukturalna

Funkcjonalna

analiza

strukturalna

jest

metodą badania, za pomocą której

określane są zaburzenia od ruchów

złożonych, towarzyszących czynnościom

życia codziennego, do ruchu zerowego

testów oporowych mięśni. Dzięki temu

zaburzenia

funkcjonalne

mogą

być

przypisane określonym strukturom.

Badanie

to

może

być

uzupełnione

dodatkowymi badaniami neurologicznymi,

naczyniowymi i aparaturowymi.

background image

10

Badanie ruchów

Częścią funkcjonalnej analizy strukturalnej jest stopniowa

analiza zajętych struktur stawu lub mięśni przy

występowaniu zaburzeń czynnościowych. Obejmuje ona

pięć etapów badania, za pomocą których mogą być

testowane określone struktury.

B1 - Ruchy czynne (ruchy funkcjonalne)

Wszystkie struktury jednostki stawowej (artronu) (struktury

kurczliwe i niekurczliwe): anatomicznie pojmowany staw,

aparat mięśniowo-ścięgnisty, łożysko ślizgu, układ nerwowy

z uwzględnieniem psychiki.

B2 - Ruchy bierne (ruchomość)

Wszystkie struktury z wyjątkiem ruchowych dróg

nerwowych.

background image

11

B3 - Trakcja i kompresja stawu

Rozciągnięcie (przy opisach testu określone

krótko jako trakcja). Kompresja elementu stawu

bez

aktywności

mięśniowej

(badanie

gry

stawowej, dotyczące powierzchni stawowych,

struktur wewnętrznych, torebki stawowej i

więzadeł).

B4 - Ruch ślizgowy w stawie

Równoległy ruch ślizgowy elementu stawu bez

aktywności mięśni (joint play).

B5 - Testy oporowe mięśni

Badanie bólu i siły mięśni bez ruchu w stawie.

background image

12

Ortopedyczna

terapia

manualna

OMT

KALTENBORN - EVJENTH - KONZEPT ®

I.

Ocena stanu ogólnego (ocena biomechaniczna i funkcjonalna)

II.

Leczenie

A.

Środki łagodzące ból

Unieruchomienie

ogólne - leżenie w łóżku itp.

miejscowe - gorsety, plastry, opatrunki gipsowe itp.

Terapia ciepłem, hydroterapia, elektroterapia
Postępowanie specjalne

trakcja w trójwymiarowo ustawionym stawie

wibracje, oscylacje itp.

background image

13

B.

Środki zwiększające ruchomość w stawach fizjologicznych -

mobilizacja hypomobilności

Mobilizacja tkanek miękkich

masaże (różne metody), masaż funkcyjny i poprzeczny

czynne rozluźnianie mięśni, „Hold - Relax" z PNF,

poizometryczna relaksacja mięśni RPI

bierne

rozciąganie

przykurczonych

mięśni

(struktury

łącznotkankowe)

Mobilizacja

stawów

(kostne

człony

stawowe,

struktury

wewnątrzstawowe torebki stawowe, więzadła)

mobilizacja stawów w pozycji spoczynkowej

mobilizacja stawów poza pozycją spoczynkową

translatoryczne chwyty mobilizacyjne z szybkim pobudzeniem

Mobilizacja tkanki nerwowej (opony twardej, korzeni nerwowych i

nerwów)

Ćwiczenia wspomagające lub utrzymujące ruchomość tkanek

miękkich i stawów

background image

14

C.

Środki zmniejszające ruchomość - stabilizacja hypermobilności

Środki bierne takie jak - pasek OMT, plaster itp.

Czynne ćwiczenia stabilizujące

D.

Informacja - instrukcja - trening

Ćwiczenia

siły

mięśniowej,

koordynacji,

szybkości

i

wytrzymałości – rehabilitacja, medyczny trening terapeutyczny,

automobilizacja, autostabilizacja, autostretching

Postępowanie profilaktyczne i wyuczenie prawidłowej postawy w

ciągu dnia - aktywność w życiu codziennym np. szkoła pleców

background image

15

III. Prace naukowo-badawcze
Kliniczne próby efektywności technik leczniczych stosowanych

jednostkowo i kompleksowo.

background image

16

POJECIA PODSTAWOWE

Na podstawie książki H. Frisch`a, J. Roex`a

„Terapia manualna” PZWL W-wa 2005

background image

17

Ogólne pojęcie ruchomości

Prawidłowa ruchomość
Prawidłowa, fizjologiczna ruchomość zależna

od budowy ciała, płci i wieku.

background image

18

Zmniejszona ruchomość
Ograniczona ruchomość spowodowana przez

strukturalne i/lub funkcjonalne zmiany w
stawach albo w tkankach miękkich.

background image

19

Nadmierna ruchomość
Zwiększona ruchomość spowodowana przez

wrodzone,

konstytucjonalne,

nabyte

strukturalne albo czynnościowe zmiany w
stawach lub w tkankach miękkich. Mogą
one być miejscowe, regionalne lub
uogólnione.

background image

20

Niestabilność stawu

Mechaniczna: patologicznie zwiększona

gra stawowa na skutek niewydolności

systemu

stabilizującego narządu ruchu (torebki

stawowe, więzadła i mięśnie).

Funkcjonalna: zaburzenia koordynacji jako

następstwo

niewydolności

systemu

sterowania ośrodkowego, powodującego

patologiczne położenie osi ruchu.

background image

21

Segment ruchowy
Najmniejsza funkcjonalna jednostka ruchowa

kręgosłupa (Junghanns, 1954). Składa się z
układu ruchowego (krążek międzykręgowy
i stawy łuków kręgosłupa) i z układu
podporowego

(aparat

więzadłowy

i

mięśnie).

background image

22

Ustawienia w stawach

Ustawienie zerowe
Wyjściowe ustawienie do pomiaru zakresu

ruchu w stawie wg neutralnej metody
zerowej.

background image

23

Ustawienie spoczynkowe
Pośrednie ustawienie w fizjologicznych lub

patologicznie zmieniających się (aktualne

usta wienie spoczynkowe) drogach ruchu

stawowego z możliwością zwiększenia

rozluźnienia

tkanek

miękkich,

przy

minimalnej aktywności receptorów i przy

zwiększeniu pojemności stawowej. W

ustawieniu

spoczynkowym

występuje

największa gra stawowa przy najmniejszej

aktywności nocyreceptorów.

background image

24

Ustawienie terapeutyczne
Ułożenie wyjściowe do manualnego leczenia

stawów (ustawienie końcowe jeszcze
możliwe do uzyskania przy ograniczonym
ruchu).

background image

25

Ustawienie zaryglowane
Ustawienie stawu, w którym na skutek możliwie

dużego kontaktu powierzchni stawowych i/lub

napięcia tkanek miękkich ruchomość stawu w

kierunku terapeutycznym jest maksymalnie

ograniczona. Dzięki temu uniemożliwia się

niekorzystne ruchy towarzyszące leczeniu innych

stawów.

Zaryglowanie
Ustawienia w stawach, prowadzące do zaryglowania

w celu zapobiegania niekorzystnym ruchom

towarzyszącym w stawach nie leczonych.

background image

26

Specyficzne

określenia

ruchomości

Gra stawowa (joint play)
Ruchomość stawu oceniana przez palpację

Trakcja (odrywanie powierzchni stawowych jedna

od drugiej).

Poślizg

(równoległe

przesuwanie

jednego

elementu

stawowego

względem

drugiego,

ustabilizowanego elementu stawowego wzdłuż

jednej z możliwych osi ruchu).

Ocena granicy ruchomości (ograniczenia lub

palpacyjne zmiany ruchomości w jej końcowym

zakresie, przed zahamowaniem ruchu przez

torebkę stawową).

background image

27

Ruchy gry stawowej
Zbiorczy opis trakcji i ruchu ślizgowego. Ruchy gry

stawowej przebiegają wzdłuż jednej z osi stawu i
są one częściami składowymi prawidłowych,
czynnych i biernych ruchów w stawie (ruchy
funkcjonalne). Nie mogą być one wykonane
czynnie wybiórczo. Do całkowitej rejestracji
zakresu ruchu gry stawowej przy teście
ruchowym wymagana jest stabilizacja jednego z
dwóch elementów stawowych.

background image

28

Ruchy czynnościowe (funkcjonalne)
Kątowe ruchy dwóch elementów kostnych

stawu. Możliwość wykonywania ruchów
czynnościowych

uwarunkowana

jest

zdolnością

ślizgową

powierzchni

stawowych,

wolną

grą

stawową,

rozciągliwością torebki stawowej i więzadeł
oraz koordynacją napięcia mięśni.

background image

29

Konwergencja - dywergencja ruchów (w

stawach łuków kręgowych)

Konwergencja:

wzrastający

kontakt

powierzchni stawowych w wyniku zbliżania

jednej powierzchni stawowej do drugiej

podczas ruchu ślizgowego.

Dywergencja:

zmniejszenie

kontaktu

powierzchni

stawowych

przez

rozchodzenie się ich podczas ruchu

ślizgowego.

background image

30

Ruchy sprzężone (coupled pattern)
W segmentach ruchowych kręgosłupa są to

jednocześnie

połączone:

pochylenie

boczne i osiowa rotacja, boczne zgięcie i
przodozgięcie/wyprost.

Ruchy

te

swoiste dla danego stawu.

background image

31

Ruchy połączone

Trójpłaszczyznowe (przebiegające w wielu
płaszczyznach)

ruchy

segmentu

ruchowego

kręgosłupa

lub

części

kręgosłupa.

background image

32

Kierunek ruchu

Ruchy dwóch kręgów względem siebie w

jednym segmencie ruchowym. Jest to

zawsze opisywany ruch kręgu od strony

czaszkowej w odniesieniu do kręgu niżej

położonego (od strony ogonowej).

Ruch

w

segmencie

ruchowym

jest

zdefiniowany

względem

powierzchni

czaszkowej kręgu (przy skłonie bocznym,

przodozgięciu/wyproście) lub brzusznej

(przy rotacji).

background image

33

Nutacja - przeciwna nutacja kości krzyżowej

Nutacja: ruch podstawy kości krzyżowej w
kierunku

brzusznym

i

ogonowym

(przodozgięcie).

Przeciwna nutacja: ruch podstawy kości
krzyżowej w kierunku grzbietowym i
czaszkowym (wyprost).

background image

34

Ruch skinięcia

Ruch pomiędzy podstawą czaszki i
kręgiem

szczytowym

w

znaczeniu

przodozgięcia (przyjęty także dla nutacji
kości krzyżowej).

background image

35

Opór końcowy

Uczucie przy palpacji, zależne od struktur
tkankowych, w końcowej fazie ruchów
biernych. Opór końcowy może być:

miękki - elastyczny = opór mięśni, opór
ścięgien,

silny - elastyczny = opór więzadeł,

twardy - elastyczny = opór chrzestny,

twardy - nieelastyczny = opór kości.

background image

36

Ruchomość patologiczna

Dysfunkcja stawowa

Dysfunkcja stawu jest to odchylenie od
prawidłowej

czynności

stawowej

w

znaczeniu hipo- lub hipermobilności.
Przedmiotem medycyny manualnej jest
odwracalna kręgosłupowa (segmentowa)
lub obwodowa dysfunkcja stawowa.

background image

37

Zablokowanie

dotychczas używano tego określenia wobec
odwracalnej,

o

zmniejszonej

ruchomości,

dysfunkcji stawowej w obrębie zakresu ruchu z
ograniczoną

lub

nieprawidłową

grą

stawową (joint play)

zablokowanie może dotyczyć jednego kierunku
lub

większej

liczby

kierunków

ruchu

(np. konwergencja lub dywergencja w obrębie
kręgosłupa).

background image

38

Błędne określenia dysfunkcji stawowych to:

podwichnięcie kręgu (wcześniej określane
tak przez chiropraktyków)

zwichnięcie kręgu

ześlizg kręgu

nieprawidłowe ustawienie kręgu.

background image

39

Zjawiska

odruchowe

przy

dysfunkcji

stawowej

Mogą to być objawy o różnym nasileniu,

dotyczące

stawu,

mięśni,

czynności

wegetatywnych i wrażliwości skóry.

background image

40

Synonimy

dysfunkcji

stawowych

i/lub

ich

odruchowych następstw:

somatomotoryczny efekt zablokowania (Brügger)

spondylogenny zespół odruchowy (Sutter)

międzykręgowy zespół uszkodzeń (Maigne)

dysfunkcja somatyczna

reflektoryczno-bólowe objawy choroby (Sachse)

reakcja nocyceptywna.

background image

41

Mięśnie

Zwiększone napięcie spoczynkowe (napięcie mięśni,

hypertonus,

spazm)

z

drażliwością

uciskową lub bez niej

Zlokalizowane - jego synonimy:

triggerpunkt

(punkt

mięśniowo-powięziowy),

punkt spustowy

mięśniowy punkt maksymalny

segmentowy punkt drażliwości

miogeloza,

podwyższone napięcie całego mięśnia lub grupy

mięśniowej,

uogólnione wzmożenie napięcia mięśni, np. przy

fibromialgii.

background image

42

Skrócenie mięśni

skrócenie odruchowe,

odwracalne skrócenie strukturalne (dłużej
trwające skrócenie odruchowe),

nieodwracalne skrócenie strukturalne -
przykurcz.

background image

43

Zmniejszone

napięcie

spoczynkowe

(hypotonus)

odruchowo

zmniejszone

napięcie

(zahamowanie),

niedowład obwodowy.

background image

44

Zaburzenia aktywności mięśnia

zaburzony stereotyp (wzorzec ruchu),

niedowład.

background image

45

Zmniejszenie siły mięśniowej

odruchowe (hamowanie),

zależne od rozciągnięcia,

pochodzenia neurogennego,

pochodzenia mięśniowego,

zaburzony stereotyp.

background image

46

Zaburzenie równowagi mięśniowej (pojęcie

zdefiniowane niejednolicie)

Zaburzenia współdziałania różnych mięśni,
dotyczące ich napięcia, aktywności i
wzrostu siły mięśniowej.

background image

47

Aktywność mięśniowa

izometryczna: napięcie mięśnia bez zmiany jego
długości,

izotoniczna: jednostajne napięcie mięśnia przy
jego skróceniu,

auksotoniczna: równoczesna zmiana długości i
napięcia mięśnia,

izokinetyczna: aktywacja przy zadanych stałych
prędkościach kątowych,

izolityczna: utrzymujące się napięcie mięśnia przy
jego wydłużeniu.

background image

48

Techniki leczenia

Osiowa trakcja kręgosłupa

Trakcje wzdłuż osi długiej kręgosłupa w
celu odbarczenia segmentów ruchowych.

background image

49

Trakcja stawu obwodowego

Trakcja jednego elementu stawu prostopadle do
drugiej powierzchni stawowej.

1.

Rozluźnienie: neutralizacja ucisku wewnętrznych
struktur stawu przez minimalną trakcję w celu
wyraźnego zmniejszenia ucisku w stawie.

2.

Napięcie:

torebka

stawowa

w

pełnym

rozciągnięciu, do granicy fizjologicznego zakresu
ruchu.

3.

Rozciągnięcie: do końca elastyczności torebki
stawowej i początku przeciwnapięcia.

background image

50

Mobilizacja (uruchamianie)

Bierne, wielokrotnie powtarzane ruchy
trakcyjne lub/i ślizgowe, z niewielką
prędkością i ze wzrastającą amplitudą, w
celu zwiększenia ograniczonego zakresu
ruchu.

Ustawienie

wyjściowe

jest

ustawieniem

terapeutycznym

przy

równoczesnym ustawieniu zaryglowanym
sąsiednich stawów, które nie powinny być
uruchamiane.

background image

51

Manipulacja

Technika leczenia stawów, która przy
zastosowaniu niewielkiej siły impulsu
wykorzystuje dużą prędkość i małą
amplitudę.

background image

52

Wolny kierunek (dla manipulacji dany wolny

kierunek)

Kierunek, w którym odruchowe napięcie
mięśni, także w punkcie pobudzenia,
wyraźnie się zmniejsza.

background image

53

Zablokowany kierunek (dla manipulacji nie

jest to odpowiedni wolny kierunek)

To określenie jest stosowane dla kierunku,
w którym nocyreaktywne napięcie mięśni,
także w miejscu pobudzenia, wyraźnie
wzrasta.

background image

54

Terapie nerwowo-mięśniowe (TNM; synonimy: muscle energy

technique

-

MET

lub

relaksacja poizometryczna - RPI)

Służą one do usuwania zaburzeń czynności mięśni i stawów.

Leczenie mięśni

świadome rozluźnienie: po lekkim napięciu izometrycznym

pacjent świadomie rozluźnia dany mięsień (relaksacja

poizometryczna, RPI)

technika biernego rozluźnienia: po minimalnym napięciu

izometrycznym mięśnia następuje jego rozciągnięcie z

niewielką siłą (terapeuty) przy wzmożeniu napięcia mięśni

pacjenta

leczenie rozciąganiem mięśni: po maksymalnym skurczu

izometrycznym następuje silne rozciągnięcie przez terapeutę

(stretching) przy skróceniu mięśnia

zwrotne rozluźnienie mięśni przez aktywowanie antagonistów.

background image

55

Leczenie dysfunkcji stawów, będących skutkiem

wzmożonego napięcia mięśni

mobilizacja przy wykorzystaniu bezpośredniej siły
napiętych mięśni (TNM 1)

mobilizacja po relaksacji poizometrycznej napiętych
mięśni (TNM 2)

mobilizacja przez wykorzystanie hamowania zwrotnego
napiętych mięśni (TNM 3).

Technika wykorzystania energii mięśni (Mitchell)

Różne osteopatyczne mięśniowe techniki leczenia. Jedna
z nich wykorzystuje poizome-tryczne rozluźnienie mięśni
w celu poprawy ruchomości stawu.

background image

56

Techniki tkanek miękkich

technika

hamowania

za

pomocą

jednominutowej kompresji (uciskania) kciukiem
maksymalnego punktu mięśniowego

tarcie:

głębokie,

rytmiczne

pocieranie

zaburzonych struktur (np. poprzeczne pociera
nie na przejściu ścięgien w mięśnie = „deep
friction")

impulsy rozciągające, poprzeczne do przebiegu
włókien

mięśniowych,

bez

tarcia

na

powierzchni skóry.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
TERAPIA MANUALNA - WSTĘP WORD, terapia manualna
2006 02 Terapia manualna w leczeniu zmian zwyrodnieniowych cz 1
terapia manualna- wykład 1, FIZJOTERAPIA, Terapia Manualna
Terapia manualna- kończyna górna, Terapia manualna
terapia manualna wykład
Terapia manualna wykłady
terapia manualna
TERAPIA MANUALNA ćw sem" 02 kurbiel
MASAŻ POPRZECZNY TERAPIA MANUALNA
terapia mulligana, terapia manualna
TERAPIA MANUALNA
Cechy charakterystyczne metody manualnej, Terapia manualna(1), kinezyterapia, T.manualne
Terapia Manualna 1
Terapia manualna cz 1
diagnostyka i techniki w terapii manualnej
Terapia Manualna - Umieć na następne ćwiczenia! OPRACOWANE!, UJK.Fizjoterapia, - Notatki - Rok II -,
PRZEBIEG MASAŻU KAHI LOA, Masaż i terapie manualne

więcej podobnych podstron