Omdlenia u
dzieci
Małgorzata Konfederak
Omdlenie
to nagła, krótkotrwała utrata
przytomności spowodowana
odwracalnymi zaburzeniami w
czynności mózgu, powstałymi
w wyniku istotnego obniżenia
lub zatrzymania przepływu
mózgowego krwi,
przebiegająca z obniżeniem
napięcia mięśniowego.
Omdlenia w wieku
rozwojowym
Trudny problem diagnostyczny
Powodują zrozumiały niepokój rodziców.
Często spotykane problemy w codziennej praktyce.
15% dzieci przebyło napad nagłej utraty
przytomności.
1-3% przyjęć do oddziałów pomocy doraźnej
Incydenty omdleń występują 71,9-125,8 na 100
000 osób, szczyt zdarzeń 15-19 r.ż.
Etiologia
Zaburzenia autoregulacji układu krążenia, oporu i
pojemności łożyska naczyniowego
-Choroby serca-zaburzenia rytmu (tachyarytmie,
bradyarytmie)
-Anatomiczne wady serca z utrudnionym
przepływem
Zaburzenia metaboliczne
Zaburzenia OUN
Zaburzenia psychiczne
Leki lub substancje hipotensyjne, alkohol, używki.
cd. etiologia
20-30% zaburzenia sercowo-
naczyniowe
50% omdleń pochodzenia
niekardiogennego
20-30%etiologii nie da się ustalić
Zaburzenia autoregulacji układu
krążenia, oporu i pojemności łożyska
naczyniowego
Omdlenia wazowagalne
Blade omdlenia niemowląt
Hipowolemia ostra (krwotok, odwodnienie)
Hipowolemia przewlekła - idiopatyczna
(nadużywanie diuretyków)
Hipotonia ortostatyczna (idiopatyczna,
powysiłkowa,rodzinne zaburzenie czynności
układu autonomicznego-Z.Rileya-Daya)
Omdlenia sytuacyjne
Choroby serca
Tachyarytmie
zespoły wydłużonego QT
wrodzone
-polekowy (chinidyna, prokainamid,
amiodaron,terfenandyna,astemizol,trójpierścieniowe
leki przeciwdepresyjne,pentamidyna)
Częstoskurcze nadkomorowe
Częstoskurcze komorowe
Bradyarytmie
Blok przedsionkowo-komorowy
Zespół chorego węzła zatokowego
Anatomiczne wady serca
Zaburzenia
metaboliczne
Hipoglikemia
Hipokalcemia
Zaburzenia psychiczne
Omdlenia histeryczne
Symulowanie
Omdlenie po
hiperwentylacji
Napady paniki
Zespół Munchhausena
Leki i substancje
(niewydłużające odstępu
QT)
Hipotensyjne
Kokaina i inne narkotyki
Alkohol
Objawy zwiastunowe:
zawroty głowy, uczucie gorąca,
osłabienie, zaburzenia widzenia
(widzenie tunelowe, mroczki przed
oczami, ciemność) parestezje rąk,
zblednięcie, spadek RR,
bradykardia i drgawki.
Czas trwania ok.1-2 min. Powrót
świadomości następuje samoistnie.
Chorzy mogą odczuwać zmęczenie i
ból głowy do kilku godz. po
omdleniu.
Omdlenia wazowagalne
(neurokardiogenne, neurogenne,
wazodepresyjne
)
50% wszystkich przypadków
Niewydolność odruchów utrzymujących
prawidłowe RR i odpowiedni przepływ
mózgowy
Długotrwała pozycja pionowa prowokuje
zmniejszenie powrotu żylnego-uwalnianie
amin katecholowych - nadmierna
(hiperdynamiczna) kurczliwość mięśnia
sercowego (niezupełne wypełnienie jam
serca)
Mechanizmy
powodujące omdlenie
wazowagalne
Pobudzenie mechanoreceptorów w
komórkach mięśnia sercowego
Impuls do rdzenia kręgowego (wstępujące
włókna N X) -hamowanie współczulnego i
pobudzenie przywspółczulnego u.n.
Hamowanie układu współczulnego-
zmniejszenie napięcia naczyń
obwodowych-wystąpienie reakcji
wazodepresyjnej -obniżenie RR
Pobudzenie układu przywspółczulnego-
bradykardia-reakcja kardioinhibicyjna
Typy omdleń
wazowagalnych
obwodowy: długotrwałe stanie w bezruchu
centralny: sytuacje stresowe lub silny ból-wstrząs
emocjonalny, uraz, widok krwi, wysoka temp. i
wilgotność otoczenia, wysiłek fizyczny.
Typ wazodepresyjny-35%obniżenie oporu
systemowego i naczyniowego oraz RR
Typ kardiodepresyjny-4% zwolnienie lub
zatrzymanie czynności serca
Typ mieszany-50-80% zwolnienie czynności serca ,
obniżenie systemowego oporu naczyniowego i RR.
Algorytm postępowania
diagnostycznego u dzieci z
omdleniami
U każdego dziecka należy wykonać badanie
podmiotowe, przedmiotowe, próbę ortostatyczną,
badania laboratoryjne oraz spoczynkowy zapis EKG
Test pochyleniowy jest wskazany, gdyż pozwala na
rozpoznanie wazowagalnego tła omdleń u 43% dzieci.
Diagnostykę kardiologiczną należy przeprowadzić u
pacjentów, u których w badaniu podmiotowym lub
zapisie EKG stwierdza się nieprawidłowości.
Diagnostyki neurologicznej wymagają pacjenci z
przedłużającymi się utratami przytomności, z
sennością ponapadową oraz epizodami drgawek.
Wg. Kliniki Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej AM w Warszawie
.
Test pionizacyjny-
tilt test
Kontrolowana symulacja sytuacji, w której
dochodzi do omdlenia
Wysoce swoisty
Powtarzalność testu 70-80 %
Potwierdza rozpoznanie omdlenia wazowagalnego
Może być stosowany do oceny skuteczności
leczenia
Leczenie omdleń
U większości pacjentów leczenie farmakologiczne
nie jest konieczne.
Historia naturalna o.w. wskazuje na tendencje do
samoistnego ustępowania z wiekiem.
Leczenie
farmakologiczne:hydrofludrokortyzol+chlorek
sodowy, betaadrenolityki, agoniści receptora
alfaadrenergicznego, metyloksantyny, preparaty
cholonergiczne, dizopiramid, fluoksentyna, agoniści
receptora serotoninowego.
Kardiostymulator (typ. kardiodepresyjny).
Postepowanie terapeutyczne powinno być
rozważone indywidualnie
.