Historia

psychologii

XVII wiek-problem

psychofizyczny

• Problem psychofizyczny
• 1.Katrtezjusz (Rene Descartes)-1594-1650
• Substancja rozciągła-ciało
• Zachodzące zmiany w ciele polegają na

przemieszczaniu się trwałych cząsteczek,
czyli na pewnej formie ruchu
mechanicznego .

• Ruch ten opiera się na takich, na przykład

zależnościach jak:

• Zasada bezwładności
• Zasada oddania ruchu
• Wniosek: ciało jest częścią świata materii i

należy je traktować w sposób

mechanistyczny

• Dusza nie jest zasadą życia –nie porusza

ciałem.

• Zasadą ruchu według, której porusza się

ciało jest ciepło naturalne, które ma swoje

siedlisko w sercu i powoduje krążenie krwi.

• Ciało ludzkie jest maszyną.
• Zwierzęta również są automatami.
• Zmysły-poddział na zewnętrzne i wewnętrzne.
• Zewnętrzne- 5 zmysłów ( za Arystotelesem)
• Jedynie odnośnie wzroku podaję nowe

wyjaśnienie wsparte odkryciem przewodzenia
nerwowego.

• UMYSŁ-substancja nierozciągła, rzecz

myśląca

• Res cognitans- Dusza
• Idee-operację umysłu, gdy ten myśli.
• Idee wrodzone-nie zależą od świat

zewnętrznego, nie powstają z przyczyn w

stosunku do nas zewnętrznych, pojawiają

się w formie przypomnień, a

doświadczenie jest tylko okazją do ich

uświadomienia.

• Wiara w oczywistość świadomości, uczucie

pewności, pojęcie Boga i pojęcie „ja”.

• Idee wrodzone –są ostateczne,

niewyprowdzalne z czegoś innego,

wiecznie prawdziwe.

• Aksjomaty matematyczne, pojęcie

przestrzeni, ruch-należą do idei

wrodzonych( należą do umysłu, nie są

nam dane w doświadczeniu).

• Umysł zawiera również idee nabyte-

zależą one od warunków zewnętrznych

oraz idee wytworzone przez umysł.

• „ Namiętności duszy”-1649.
• Dwa czynniki ciało i dusza zostały

potraktowane jako odrębne, natomiast
namiętności oznaczają część
psychofizyczną.

• Namiętność –wszystkie aspekty życia

świadomego, które zależą od czynników w
stosunku do duszy zewnętrznych.

• Są to wszystkie formy

poznania( spostrzeżenia)

• procesy indukcji, rozumowania oraz emocje i

uczucia.

• Kartezjusz uznał, że siedliskiem namiętności

jest mózg.

• Namiętność-oznacza to, co nam się zdarza,

jej przeciwieństwem są działania, których
sami jesteśmy przyczyną.

• Namiętności mogą podlegać kontroli i umysł

ma zdolność zmieniania ich
natury(interakcjonizm)

• Część psychofizyczna umiejscowiona jest

w szyszynce.

• Kartezjusz wyróżnił 6 emocji

podstawowych:

• zaciekawienie, pożądanie, radość, miłość,

nienawiść i smutek (są nieredukowalne ).

• Emocje pierwotne łączą się tworząc

emocje złożone np. pogardę, dumę,
nadzieję, zawiść itp..

• Idee i emocje maja tendencje do łączenia

się.

• „Gdy raz połączyliśmy jakieś działanie

cielesne z jakąś myślą, później jedno nigdy
nie przedstawia się bez drugiego”.

• Cel jaki sobie postawił Kartezjusz to

całkowite rozdzieleni wszystkich procesów
myślenia od procesów fizycznych.

• Myślę, więc jestem –kładzie nacisk na

istnienie

• Podmiotu poznającego i na jego funkcję

myślenia.

• Podkreśla autonomię myślenia w sensie

swoistości jego funkcji i ich odmienności od
własnego ciała i wszelkich zjawisk
fizycznych.

• Podkreśla tezę o istnieniu substancji

myślącej jako całkowicie różnej od
substancji rozciągłej, która ogarnia
całokształt zjawisk fizycznych.

OKAZJONALIZM

• Nicole Malebranche (1638-1715).
• „ Poszukiwanie prawdy”-1674 rok.
• Poszukiwanie prawdziwej

przyczynowości.

• Sprawstwo-zdolność do powodowania

zmian w realnej rzeczywistości.

• Jest to odmiana związku przyczynowego

między podmiotem a wywołanym
przezeń skutkiem.

• Związek duszy z ciałem?
• Ciało nie działa na duszę ani na siebie

wzajemnie, gdyż nie przysługuję mu

wiedza o zachodzących zmianach.

• Zakwestionowanie poglądu

utożsamiającego podmiot sprawczy od

podmiotu psychicznego , czyli duszą

obdarzona wolą.

• Wola ludzka nie ma zdolności

sprawczych, wola nie wywołuje ruchu.

• Nie ma bezpośredniej zależności między

chęcią ruch a wywołaniem samego ruchu.

• Spowodowane jest to odmienną natura

przeżycia psychicznego i fizycznej natury
ruchu.

• Psychika ludzka jest pozbawiona mocy

sprawczej, ale obserwujemy pewne
związki między podmiotem psychicznym
a ciałem.

• Powiązanie przyczynowe w tej koncepcji

traktowane jest jako powtarzalne,
automatyczne, zawierające następstwo
czasu lub współwystępowania.

• Bóg jako istota doskonała sprawia

wszelkie przemiany fizyczne i
psychiczne, działa wedle stałych
schematów i nie narusza porządku, który
sam ustanowił.

• Ilekroć dusza ma nowe idee, w mózgu

tworzą się ślady i odwrotnie, gdy tworzą się
nowe ślady powstają nowe idee.

• Pomiędzy tymi dwoma szeregami,

cielesnym i myślowym nie ma związku
przyczynowego.

• „Prawdą jest, ze ramie porusza się wtedy,

kiedy chcemy, że jesteśmy naturalną
przyczyna tego ruchu. Ale przyczyny
naturalne

• Nie są wcale prawdziwymi

przyczynami, są to jedynie przyczyny
okazjonalne, które działają tylko

dzięki

sile i skuteczności woli Bożej”.

• Gottfrid Wilhelm Leibniz (1646-1716)
• Wszystkie byty są rodzajem substancji.
• Monady-są to zamknięte całości, nie

oddziałowują na siebie, różnicuje je

stopień świadomości.

• Organizmy składają się z monad o

różnych stopniach świadomości.

• To co nazywamy materia martwą jest

względnie nieświadome.

• Ma najmniejszy stopień świadomości.
• Natura monad wyznacza miejsce

organizmu w obrębie skali życia.

• Rozumna istota ludzka zajmuje

miejsce najwyższe(pomijając naturę
Boga) i obejmuje nieskończony
szereg monad niższych.

• Harmonia wprzód ustanowiona

• Baruch de Spinoza (1632-1677).
• Umysł i ciało są aspektami

podstawowej jedności. Każde
zdarzenie cielesne współistnieje z
jakimś zdarzeniem myślowym i jest z
nim współrzędne.

• Natura ciała jest przyczyna afektów,

natura umysłu jest przyczyną idei tych
afektów cielesnych.

• Uczucia są więc stanami zarówno

umysłu i ciała.

• Podstawowe uczucia to :

radość,

smutek i pożądanie.

• Pożądanie- to świadome pragnienie.
• Klasyfikacja emocji:

• Podstawowy afekt +idea przyczyny

(zewnętrzna lub wewnętrzna).

• Radość+idea przyczyny

zewnętrznej=miłość

• Smutek +idea przyczyny

zewnętrznej=nienawiść.

• Zawiść jest to nienawiść, pobudza ona

człowieka tak, że smuci się z czyjegoś

szczęścia i przeciwnie cieszy się z czyjegoś

nieszczęścia.

• „ O niewoli ludzkiej” r. Etyki

(1675)-”człowiek poddający się afektom nie

jest panem siebie, lecz włada nim los”.

• Zrozumieć nasze emocje i ich źródła

oznacza wyzwolić się z niewoli.

• „ Jeżeli teraz droga wiodąca, jak okazałem

do tego wydawała się niezmiernie trudna ,
to można ją odnaleźć. Gdyby bowiem
szczęście było pod ręką i gdyby można je
było odnaleźć bez wielkiego trudu, jak
mogłoby dojść do tego, że wszyscy
nieomal je zaniedbują”.