Historia psychologii

XVII wiek-problem psychofizyczny

• Problem psychofizyczny
• 1.Katrtezjusz (Rene Descartes)-1594-1650
• Substancja rozciągła-ciało
• Zachodzące zmiany w ciele polegają na

przemieszczaniu się trwałych cząsteczek, czyli
na pewnej formie ruchu mechanicznego .

• Ruch ten opiera się na takich, na przykład

zależnościach jak:

• Zasada bezwładności
• Zasada oddania ruchu
• Wniosek: ciało jest częścią świata materii i

należy je traktowad w sposób mechanistyczny

• Dusza nie jest zasadą życia –nie porusza

ciałem.

• Zasadą ruchu według, której porusza się ciało

jest ciepło naturalne, które ma swoje siedlisko
w sercu i powoduje krążenie krwi.

• Ciało ludzkie jest maszyną.
• Zwierzęta również są automatami.
• Zmysły-poddział na zewnętrzne i wewnętrzne.
• Zewnętrzne- 5 zmysłów ( za Arystotelesem)
• Jedynie odnośnie wzroku podaję nowe

wyjaśnienie wsparte odkryciem przewodzenia
nerwowego.

• UMYSŁ-substancja nierozciągła, rzecz myśląca

• Res cognitans- Dusza
• Idee-operację umysłu, gdy ten myśli.
• Idee wrodzone-nie zależą od świat

zewnętrznego, nie powstają z przyczyn w
stosunku do nas zewnętrznych, pojawiają się
w formie przypomnieo, a doświadczenie jest
tylko okazją do ich uświadomienia.

• Wiara w oczywistośd świadomości, uczucie

pewności, pojęcie Boga i pojęcie „ja”.

• Idee wrodzone –są ostateczne,

niewyprowdzalne z czegoś innego, wiecznie
prawdziwe.

• Aksjomaty matematyczne, pojęcie przestrzeni,

ruch-należą do idei wrodzonych( należą do
umysłu, nie są nam dane w doświadczeniu).

• Umysł zawiera również idee nabyte-zależą one

od warunków zewnętrznych oraz idee
wytworzone przez umysł.

• „ Namiętności duszy”-1649.
• Dwa czynniki ciało i dusza zostały

potraktowane jako odrębne, natomiast
namiętności oznaczają częśd psychofizyczną.

• Namiętnośd –wszystkie aspekty życia

świadomego, które zależą od czynników w
stosunku do duszy zewnętrznych.

• Są to wszystkie formy poznania( spostrzeżenia)

• procesy indukcji, rozumowania oraz emocje i

uczucia.

• Kartezjusz uznał, że siedliskiem namiętności jest

mózg.

• Namiętnośd-oznacza to, co nam się zdarza, jej

przeciwieostwem są działania, których sami
jesteśmy przyczyną.

• Namiętności mogą podlegad kontroli i umysł ma

zdolnośd zmieniania ich natury(interakcjonizm)

• Częśd psychofizyczna umiejscowiona jest w

szyszynce.

• Kartezjusz wyróżnił 6 emocji podstawowych:
• zaciekawienie, pożądanie, radośd, miłośd,

nienawiśd i smutek (są nieredukowalne ).

• Emocje pierwotne łączą się tworząc emocje

złożone np. pogardę, dumę, nadzieję, zawiśd
itp..

• Idee i emocje maja tendencje do łączenia się.
• „Gdy raz połączyliśmy jakieś działanie cielesne

z jakąś myślą, później jedno nigdy nie
przedstawia się bez drugiego”.

• Cel jaki sobie postawił Kartezjusz to całkowite

rozdzieleni wszystkich procesów myślenia od
procesów fizycznych.

• Myślę, więc jestem –kładzie nacisk na istnienie

• Podmiotu poznającego i na jego funkcję

myślenia.

• Podkreśla autonomię myślenia w sensie

swoistości jego funkcji i ich odmienności od
własnego ciała i wszelkich zjawisk fizycznych.

• Podkreśla tezę o istnieniu substancji myślącej

jako całkowicie różnej od substancji rozciągłej,
która ogarnia całokształt zjawisk fizycznych.

OKAZJONALIZM

• Nicole Malebranche (1638-1715).
• „ Poszukiwanie prawdy”-1674 rok.
• Poszukiwanie prawdziwej przyczynowości.
• Sprawstwo-zdolnośd do powodowania zmian

w realnej rzeczywistości.

• Jest to odmiana związku przyczynowego

między podmiotem a wywołanym przezeo
skutkiem.

• Związek duszy z ciałem?
• Ciało nie działa na duszę ani na siebie

wzajemnie, gdyż nie przysługuję mu wiedza o
zachodzących zmianach.

• Zakwestionowanie poglądu utożsamiającego

podmiot sprawczy od podmiotu psychicznego ,
czyli duszą obdarzona wolą.

• Wola ludzka nie ma zdolności sprawczych,

wola nie wywołuje ruchu.

• Nie ma bezpośredniej zależności między

chęcią ruch a wywołaniem samego ruchu.

• Spowodowane jest to odmienną natura

przeżycia psychicznego i fizycznej natury
ruchu.

• Psychika ludzka jest pozbawiona mocy

sprawczej, ale obserwujemy pewne związki
między podmiotem psychicznym a ciałem.

• Powiązanie przyczynowe w tej koncepcji

traktowane jest jako powtarzalne,
automatyczne, zawierające następstwo czasu
lub współwystępowania.

• Bóg jako istota doskonała sprawia wszelkie

przemiany fizyczne i psychiczne, działa wedle
stałych schematów i nie narusza porządku,
który sam ustanowił.

• Ilekrod dusza ma nowe idee, w mózgu tworzą

się ślady i odwrotnie, gdy tworzą się nowe
ślady powstają nowe idee.

• Pomiędzy tymi dwoma szeregami, cielesnym i

myślowym nie ma związku przyczynowego.

• „Prawdą jest, ze ramie porusza się wtedy,

kiedy chcemy, że jesteśmy naturalną
przyczyna tego ruchu. Ale przyczyny naturalne

• Nie są wcale prawdziwymi przyczynami, są to

jedynie przyczyny okazjonalne, które działają
tylko

dzięki

sile i skuteczności woli Bożej”.

• Gottfrid Wilhelm Leibniz (1646-1716)
• Wszystkie byty są rodzajem substancji.
• Monady-są to zamknięte całości, nie

oddziałowują na siebie, różnicuje je stopieo
świadomości.

• Organizmy składają się z monad o różnych

stopniach świadomości.

• To co nazywamy materia martwą jest

względnie nieświadome.

• Ma najmniejszy stopieo świadomości.
• Natura monad wyznacza miejsce organizmu w

obrębie skali życia.

• Rozumna istota ludzka zajmuje miejsce

najwyższe(pomijając naturę Boga) i obejmuje
nieskooczony szereg monad niższych.

• Harmonia wprzód ustanowiona

• Baruch de Spinoza (1632-1677).
• Umysł i ciało są aspektami podstawowej

jedności. Każde zdarzenie cielesne
współistnieje z jakimś zdarzeniem myślowym i
jest z nim współrzędne.

• Natura ciała jest przyczyna afektów, natura

umysłu jest przyczyną idei tych afektów
cielesnych.

• Uczucia są więc stanami zarówno umysłu i

ciała.

• Podstawowe uczucia to :

radośd, smutek i

pożądanie.

• Pożądanie- to świadome pragnienie.
• Klasyfikacja emocji:

• Podstawowy afekt +idea przyczyny

(zewnętrzna lub wewnętrzna).

• Radośd+idea przyczyny zewnętrznej=miłośd
• Smutek +idea przyczyny

zewnętrznej=nienawiśd.

• Zawiśd jest to nienawiśd, pobudza ona

człowieka tak, że smuci się z czyjegoś szczęścia
i przeciwnie cieszy się z czyjegoś nieszczęścia.

• „ O niewoli ludzkiej” r. Etyki (1675)-”człowiek

poddający się afektom nie jest panem siebie,
lecz włada nim los”.

• Zrozumied nasze emocje i ich źródła oznacza

wyzwolid się z niewoli.

• „ Jeżeli teraz droga wiodąca, jak okazałem do

tego wydawała się niezmiernie trudna , to
można ją odnaleźd. Gdyby bowiem szczęście
było pod ręką i gdyby można je było odnaleźd
bez wielkiego trudu, jak mogłoby dojśd do
tego, że wszyscy nieomal je zaniedbują”.