Złamania
kości i
uszkodzenia
stawów.

Złamanie (

Złamanie (

fractura

fractura

)

)

Przerwanie ciągłości

tkanki kostnej.

Mechanizm złamania:



złamanie przez zgięcie – gdy siła urazu działa

prostopadle do kości podpartej na obu końcach,



złamanie przez skręcenie – powstaje wskutek

działania siły skręcającej trzon wokół długiej osi

kości,



złamanie przez przesunięcie – gdy uraz przesuwa

kość podpartą w pobliżu jego działania.



złamanie przez rozerwanie – następuje wskutek

nadmiernego rozciągnięcia,



złamanie przez zgniecenie – powstaje przede

wszystkim w kościach o budowie gąbczastej pod

wpływem urazu działającego wzdłuż osi kości.

Rodzaje złamań kości:



proste - gdy dochodzi do uszkodzenia tylko kości



powikłane

- gdy oprócz kości uszkodzeniu ulegają

też inne tkanki, np. nerwy lub naczynia krwionośne



wieloodłamowe - gdy kość łamie się na wiele

części

Rodzaje złamań kości:

Rodzaje złamań kości:



Złamanie zamknięte - jest to takie
złamanie, w którym skóra pokrywająca
miejsce złamania i krwiak pourazowy nie jest
uszkodzona.



Złamanie otwarte - jest to taki rodzaj
urazu, w którym dochodzi do uszkodzenia
skóry w miejscu złamania

(

od obszaru uszkodzenia skóry zależne jest

rokowanie w określonym przypadku złamania

).

Po złamaniu odłamy mogą powrócić do
prawidłowego ustawienia lub też może nastąpić
przesunięcie odłamów. Pierwszy rodzaj złamań
określa się jako złamanie bez
przemieszczenia, drugi jako złamanie z
przemieszczeniem. Powodem
przemieszczenia mogą być:



działanie urazu,



pociąganie mięśni przyczepiających się do kości,



przenoszenie chorego, próby poruszania
kończyną, niewłaściwe opatrunki.

Objawy złamania:



porażenie czynności kończyny,



ból, który pojawia się natychmiast po

złamaniu i nasila się przy próbach ruchu

oraz ucisku miejsca urazu,



krwiak, sińce, obrzęk,



zniekształcenie zarysów kończyny,



nieprawidłowa ruchomość,



trzeszczenie.



Porażenie czynności złamanego odcinka kończyny oznacza

ograniczenie i upośledzenie czynności kończyny. Dla złamania

charakterystycznym objawem jest ściśle umiejscowiona ostra

bolesność nad szparą złamania oraz bolesność pośrednia – ból

powstający przy uderzeniu, zginaniu lub pociąganiu odległych

okolic.



Krwiak w pierwszych godzinach po wypadku przejawia się

obrzękiem okolicy złamania i zatarciem rysów kończyny. Zasinienie

skóry pojawia się z chwilą przesiąknięcia krwi do tkanki podskórnej.



Zniekształcenie

rysów

kończyny

jest

przejawem

przemieszczania odłamów złamania. Zniekształcenie często polega

na skróceniu kończyny.



Nieprawidłowa ruchomość i trzeszczenie są pewnymi

dowodami złamania. Nieprawidłowa ruchomość dotyczy przede

wszystkim kości długich. Niekiedy słychać przy tym trzeszczenie

wywołane tarciem o siebie odłamów. Nie wolno rozmyślnie

sprawdzać trzeszczenia i nieprawidłowej ruchomości. Objawy te

świadczą o zagrożeniu powikłaniami i powinny być ostrzeżeniem

przed próbą jakichkolwiek ruchów lub przenoszenia chorego. Należy

dążyć do jak najszybszego unieruchomienia miejsca złamania.

Powikłania złamań kości:

Wyróżniamy ogólne i miejscowe
powikłania złamań. Do powikłań
ogólnych należą:



wstrząs,



zator tłuszczowy



odleżyny,



zapalenie płuc.

Z miejscowych powikłań najważniejsze to:



złamanie otwarte,

Rozdarcie skóry może nastąpić w trojaki sposób:

•

przez przebicie skóry od wewnątrz ostrym odłamem

kości,

•

poprzez siłę urazu, który przebija skórę i łamie kość (np.

złamania postrzałowe),

•

rany znajdujące się w okolicy złamania, w których nie

stwierdza się jednak bezpośredniej łączności ze

złamaniem. Ponieważ ustalenie przebiegu rany natrafia

często na trudności, a zakażenie z rany przenika na ogół

przez tkanki do miejsca złamania, złamanie takie

traktuje się również jako otwarte.
~ złamanie otwarte prowadzi do:

- odpływu krwiaka – opóźnienie zrostu,
- zakażenia kości.

Rozpoznanie otwartego złamania jest proste. Często z rany sterczy

złamana kość, a w krwi wyciekającej z rany widać kropelki tłuszczu

pochodzące ze szpiku kostnego.



uszkodzenie narządów sąsiednich

(stawu, naczyń, pni nerwowych,

płuca).
- uszkodzenie stawów następuje

wskutek pęknięcia kości w obrębie

powierzchni

stawowej.

Szpara

złamania przebiega przez staw.

Towarzyszy temu zawsze krwiak

stawu.
-

uszkodzenie

naczyń

krwionośnych

i

nerwów

–

obrażenia

te

mogą

być

spowodowane poprzez skaleczenie

ostrymi odłamami kostnymi po

wypadku w następstwie braku

unieruchomienia lub przy próbie

nastawienia złamania.

Zagrożenie uszkodzeniem t.
ramiennej przez odłam kości
ramiennej.

Gojenie się złamania:



Przez organizację krwiaka w

miejscu złamania tworzy się

młoda tkanka łączna bogata w

naczynia i komórki pochodzące z

krwi, okostnej, szpiku i otaczającej

jej tkanki łącznej. Tkanka ta

obejmuje

szeroko

odłamy

złamania i układa się później w

beleczki.

Dopiero

po

kilku

tygodniach blizna łącznotkankowa

stopniowo ulega nasyceniu solami

wapnia i nabiera wytrzymałości.

Nazywa się ją kostniną.



Kość gąbczasta – zrost szybki i

pewny



Kość zbita – zrost powolny

Schemat powstawania zrostu
złamania.

Przebieg zrastania kości nie zawsze jest
prawidłowy. Przyczyny ogólne mogące
zaburzać tworzenie się blizny kostnej to:



zaburzenia hormonalne,



niedostateczne odżywienie,

Przyczyny miejscowe:



brak styku odłamów,



wsunięcie się mięśnia między odłamy

kostne,



niedostateczne unieruchomienie.

Zaburzenia

w

tworzeniu

zrostu

między

odłamami

złamanej kości:



zrost opóźniony – gdy po 6

miesiącach jeszcze nie ma zrostu,



brak zrostu – gdy po 12 miesiącach

występuje brak zrostu, zwany także

stawem rzekomym.
- Staw rzekomy hipertroficzny –

w którym szpara złamania jest

otoczona

nadmiarem

kostniny.

Stwierdza się pogrubienie okolicy

złamania. Przyczyną jest zazwyczaj

niedostateczne unieruchomienie.
- Staw rzekomy hipotroficzny –

jest określany jako biologicznie

nieczynny. Nie widać kostniny,

końce odłamów są zwężone.
Staw rzekomy wymaga leczenia

operacyjnego.

Staw rzekomy.

Złamania patologiczne

Złamanie patologiczne jest spowodowane

zniszczeniem kości przez proces chorobowy. Wtedy

drobny uraz lub otarcie się na kończynie doprowadza

do złamania. Następujące choroby mogą osłabić

kość:



przerzut nowotworowy do kości,



nowotwór pierwotny kości,



ropne zapalenie kości lub szpiku,



torbiele kostne,



osteoporoza,



choroby wrodzone lub hormonalne.
Leczenie polega przede wszystkim na leczeniu

choroby zasadniczej.

Doraźne postępowanie w
złamaniach:



ocena miejsca zdarzenia,



ocena wstępna poszkodowanego (badanie miejscowe, ABC),



wywiad (rodzaj wypadku, miejsce bólu),



sprawdzenie dotykiem ruchomości i ewentualnej bolesności

pozostałych kończyn i tułowia, aby nie przeoczyć innych

obrażeń,



unieruchomienie złamanej kończyny w takim ułożeniu, w jakim

znajdowała się ona po wypadku. Nie należy zmieniać

ustawienia złamanych kości,



podanie środków przeciwbólowych,



w przypadku złamania otwartego nie należy wprowadzać do

rany sterczącego na zewnątrz odłamu kości. Po dezynfekcji

skóry wokół rany należy założyć jałowy opatrunek, a następnie

unieruchomić kończynę,



jak najwcześniejsze przewiezienie chorego do szpitala, gdyż z

upływem czasu nasilają się przykurcze mięśni, zwiększa się

niebezpieczeństwo przemieszczenia tkanek miękkich między

odłamy kości, narasta obrzęk, powstają zaburzenia w krążeniu

krwi w kończynie, a w złamaniach otwartych zwiększa się

prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia.

Doraźne unieruchomienie
złamania

Unieruchomienie złamanej kończyny daje następujące korzyści:



zapobiega

dalszemu

przemieszczaniu

się

odłamów

i

uszkodzeniu sąsiednich narządów,



znosi lub łagodzi ból, a przez to zapobiega powstaniu lub

pogłębieniu wstrząsu,



zabezpieczenie przed przesuwaniem się różnych warstw tkanek

względem siebie i zwolnienie przepływu chłonki umożliwia

ograniczenie zakażenia.

Przy braku odpowiedniego sprzętu uzyskuje się praktyczne,

doraźne unieruchomienie kończyny w następujący sposób:



kończynę górną ustala się przez przywiązanie jej do tułowia,



kończynę dolną ustala się przez związanie jej ze zdrową

kończyną.

Zasada Potta: „szyna powinna ujmować
przynajmniej dwa stawy sąsiadujące ze złamaniem”.

Szyny Kramera:

Szyny Kramera:

Dzięki możliwości zginania

szyny Kramera dopasowują się

do kształtu kończyny. Stosuje

się je w unieruchamianiu

obrażeń i złamań kości kończyn

górnych i dolnych.



Dają się łatwo formować.



Przed zastosowaniem przygotować:



wyścielić watą



owinąć bandażem



Przymocować do kończyny opaską
elastyczną lub zwykłym bandażem.

Zakładanie opatrunków unieruchamiających należy wykonywać w

pozycji leżącej chorego, gdyż chroni to przed pogłębieniem wstrząsu.

Do unieruchomienia stosuje się wiele rodzajów szyn. Należy

przestrzegać odpowiedniego doboru szyn pod względem długości oraz

odpowiedniego ich modelowania, aby odpowiadały kształtom

kończyny.

Skręcenie

(distorsio)



Następuje wskutek przekroczenia
prawidłowego zakresu ruchów w
danym stawie



Najczęściej skręceniu towarzyszy wylew krwi do
jamy stawowej i do otaczających tkanek, co
powoduje obrzęk i zasinienie okolicy urazu

Podział skręceń:



I stopień – naciągnięcie więzadeł i
rozwłóknienie torebki.



II stopień – rozdarcie torebki stawowej.



III stopień – rozdarcie torebki i aparatu
więzadłowego.



IV stopień – oderwanie więzadła z
fragmentami kostnymi.

Leczenie skręcenia



Kilkutygodniowe unieruchomienie (2-3

tyg.) ,a następnie stopniowe

wzmacnianie działających na staw

mięśni odpowiednimi ćwiczeniami



Gdy jama stawowa jest poszerzona

przez nagromadzoną krew, konieczne

jest nakłucie stawu i ewakuacja krwiaka.

Po nakłuciu staw należy unieruchomić.

Skręcenie stawu skokowo -
goleniowego
(distorsio articuli talocruralis)



Powstaje wskutek nadmiernego
odwrócenia stopy



objawy:

(umiejscowione na stopie poniżej kostki

bocznej, sama kostka jest niebolesna i nie
obrzęknięta)



Ostry ból w chwili urazu, ustępujący po chwili, lecz
powracający po kilku godzinach i nasilony



Obrzęk w okolicy stawu z zasinieniem

Leczenie skręcenia stawu
skokowo-goleniowego:



W lekkich przypadkach z nieznacznym

obrzękiem wystarczy odciążenie kończyny

– leżenie przez kilka dni



Gdy obrzęk jest większy i widoczny siniec,

wskazane jest unieruchomienie stawu

przez ok.2 tyg. (stopa powinna być

unieruchomiona w ustawieniu przeciwnym

do mechanizmu urazu)

Skręcenie stawu kolanowego
(distorsio genus)



Do skręcenia w tym stawie dochodzi wskutek

nadmiernego wyprostu, rotacji lub odgięcia w

płaszczyźnie bocznej. Następstwem jest różnego

stopnia uszkodzenie aparatu więzadłowego i wylew

krwi do jamy stawowej.



Objawy:

•

Zatarcie zarysów stawu i obrzęk

•

„Balotowanie rzepki” – uniesiona przez płyn w stawie rzepka

pod wpływem uciśnięcia palcem odpycha płyn i dotyka kości

•

Bolesność uciskowa miejsc naderwania więzadeł i torebki stawu

•

W ciężkich uszkodzeniach stwierdza się nieprawidłowe ruchy w

stawie

Leczenie skręcenia stawu
kolanowego



Wykluczenie złamania- zdjęcie rtg



Gdy występuje krwiak, konieczna jest
jego ewakuacja przez nakłucie



Unieruchomienie w opatrunku
gipsowym na 2-3 tyg.

Zwichnięcie stawu
(lucsatio)



Jest to utrwalone przemieszczenie stawowych
końców kości poza ich naturalne granice styku



Zwichnięcie może nastąpić w każdym stawie,
najczęściej zdarza się w stawie ramiennym,
łokciowym, biodrowym i stawach międzypaliczkowych
ręki

Rodzaje zwichnięć:



zwichnięcie nawykowe – powtórne
zwichnięcia, nawet przy nikłych
urazach, jako następstwo
nieprawidłowo zrośniętych struktur
stawowych i więzadeł



zwichnięcie wrodzone

Objawy zwichnięcia:



Kończyna w ustawieniu przymusowym,

chory nie może zmienić jej ustawienia,

ustawienie to jest elastyczne



Dotykiem wyczuwa się, że panewka

stawu jest pusta



Wśród tkanek otaczających staw można

niekiedy wyczuć przemieszczoną głowę

zwichniętej kości

Postępowanie w
zwichnięciu:



Doraźne unieruchomienie kończyny w ułożeniu

powypadkowym



Skierowanie chorego do szpitala



Zdjęcie rtg stawu kolanowego



Nastawienie zwichnięcia w znieczuleniu



Kontrolne rtg



Unieruchomienie stawu na 3-4 tygodnie

(umożliwienie zrostu rozerwanej torebki stawowej i

więzadeł)



Po zdjęciu unieruchomienia ćwiczenia ruchów

czynnych, ze stopniowym zwiększaniem natężenia

siły przy zachowaniu ograniczonego zakresu ruchów

Dziękujemy

Dziękujemy