ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

M.A.Milczarek

Klinika Ortopedii USK im. WAM

ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

I. Szyjka kości udowej
II. Przezkrętarzowe
III. Podkrętarzowe

ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

Zdarzają się u 60 % ludzi, kobiety 3 x częściej,

rasa biała częściej niż czarna.

97 % złamań po 70 r.ż. (Ochsa, 1990, Kanada).

30 % wszystkich uszkodzeń narządu ruchu

(więcej tylko złamań podudzia –

Zawadziński).

50 % łóżek uraz.-ortop.

ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

Każdy ortopeda leczy rocznie powyżej

25 przypadków złamań odcinka
bliższego kości udowej. [AO]

Średnio co 30 sekund 1 mieszkaniec

Unii Europejskiej doznaje podobnego
złamania [AO]

ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

Objawy:
- ból i obrzęk okolicy stawu biodrowego
- ból w stawie kolanowym (nawet bez

bólu stawu biodrowego)

- przymusowe ustawienie kd (rotacja

zewnętrzna)

- skrócenie kd

ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

Etiologia:
- upadek (starsze osoby)
- wypadek komunikacyjny (uraz

wysokoenergetyczny u młodych osób –

zł. podkrętarzowe)

- zmiany patologiczne (osteoporoza,

nowotwory, wtórna nadczynność

przytarczyc w przebiegu

zaawansowanej niewydolności nerek,

przewlekła sterydoterapia)

ZŁAMANIA ODCINKA

BLIŻSZEGO

KOŚCI UDOWEJ

Diagnostyka radiologiczna:
- RTG – zawsze zdjęcie porównawcze

st. biodrowych AP + osiowe

- CT – do planowania

przedoperacyjnego skomplikowanych
złamań

- MRI

Złamania szyjki kości

udowej

• Ambroise Parre (XVI wiek).
• Sir Astley Cooper (1882) opisał,

sklasyfikował i podzielił na wewnątrz-
i zewnątrztorebkowe
(„wewnątrztorebkowe nie zrastają się
nigdy”).

• „Ostatnie złamanie w życiu”.

Złamania szyjki kości

udowej

Podstawowy podział złamań:
1) przypodstawne (przykrętarzowe –

najlepsze rokowanie)

2) przezszyjkowe
3) podgłowowe (najgorsze rokowanie)

Złamania szyjki kości

udowej

dr Royal Whitman (1925, Nowy Jork) –

leczenie zachowawcze - nastawienie

(wyciąg odwiedzenie   rotacja

wewnętrzna).

Dodawano do tego rękoczyn Taverniera

(wyciąg w osi szyjki) i odpowiednio

domodelowany gips biodrowy. Nastawienie

wzmacniano rękoczynem Cottona

(dobicie w okolicę krętarza poprzez worek

z piaskiem)  ok. 1/3 zrostów wśród

pozostałych przy życiu.

Złamania szyjki kości

udowej

• Nicolays (1897) opracował

gwoździowanie (metal rdzewiał).

• Lambotte (1913) dwa gwoździe (też

rdzewiały).

• Kocher (1920) – wycięcie głowy.
• Henderson (1937), Putti (1938),

Garden - śruby kompresyjne.

• Austin Moore (Filadelfia, 1942) –

endoproteza głowy z szyjką

Złamania szyjki kości

udowej

LECZENIE:
a) operacyjne
b) zachowawcze

Taktyka leczenia wg Rąpały:

• 55 - 60 r.ż.
- zespolenie + uzupełnienie ew. ubytku przeszczepem

• 60 - 70 r.ż.
- podgłowowe lub Garden IV
- całkowita endoproteza bezcementowa

• 70 - 80 r.ż.
- całkowita endoproteza cementowa

• > 80 r.ż.
- połowicza (AM, bipolarna)

Złamania szyjki kości

udowej

Leczenie czynnościowe wg Tylmana:
a) wyciąg nadkostkowy na szynie Grucy

+ lignokaina dostawowo  po
ustąpieniu bólu ruchy 6 - 10 tyg. 
chodzenie z odciążeniem 4 - 5 m-cy

b) u chorych obciążonych

(nieoperacyjnych): blokady dostawowe
 po ustąpieniu ostrego bólu 
usprawnianie, mimo stawu rzekomego

Złamania szyjki kości

udowej

POWIKŁANIA:
- miejscowe
- ogólne

Powikłania miejscowe:
- jałowa martwica głowy kości udowej

(20%, objawy 8-28m. od złamania)

- staw rzekomy
- zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające

Złamania szyjki kości

udowej

Powikłania ogólne (30%-80%):
- niewydolność krążeniowo-oddechowa
- zapalenie płuc
- zatory płuc i mózgu
- infekcja dróg moczowych
- odleżyny
- śmierć

Złamania krętarzowe

Podział podstawowy (klasyfikacja Evansa):
a) stabilne
b) niestabilne

A1 – przezkrętarzowe bez odłamów

pośrednich

A2 – przezkrętarzowe wieloodłamowe
A3 – międzykrętarzowe

Złamania krętarzowe

LECZENIE:
a) operacyjne
b) zachowawcze

Leczenie zachowawcze:
- młodzi i zdrowi (u osób starych tylko przy

przeciwwskazaniach do leczenia operacyjnego).

- wyciąg za nadkłykcie nastawienie w znieczuleniu

sposobem Whitmana - Taverniera  ułożenie na

szynie Grucy, kolano i biodro w zgięciu po 30 

wyciąg 6 - 8 kg  ćwiczenia izometryczne przez 3 - 4

tyg.+ kontralateralne  zmiana wyciągu na

nadkostkowy lub za guzowatość  ćwiczenia

izotoniczne przez 6 - 8 tyg.

Złamania krętarzowe

Leczenie operacyjne:
- repozycja m. Whitmana pod kontrolą

monitora, by oprzeć o siebie części łuku

Adamsa  druty kierunkowe 

instrumentarium zespalające:

a) DHS
b) gwóźdź Gamma
c) płyta kątowa
d) pręty Endera
e) alloplastyka (A2, A3)

Złamania krętarzowe

Powikłania leczenia operacyjnego:
- destabilizacja zespolenia
- brak zrostu
- brak nastawienia lub złamania

jatrogenne (błędy techniki
operacyjnej)

- powikłania ogólne

Złamania podkrętarzowe

Najtrudniejsze w leczeniu złamania

kości udowej.

Leczenie operacyjne:
a) DHS
b) gwóźdź Gamma
c) płyta kątowa