Zapłodnie

Zapłodnie

nie

nie

(

(

fertilizatio)

fertilizatio)

Warunkiem koniecznym do zapłodnienia jest

Warunkiem koniecznym do zapłodnienia jest

zbliżenie się, a następnie zetknięcie z sobą

zbliżenie się, a następnie zetknięcie z sobą

dojrzałych gamet –

dojrzałych gamet –

zaplemnienie

zaplemnienie

(

(

inseminatio

inseminatio

). Z chwilą, gdy to nastąpi,

). Z chwilą, gdy to nastąpi,

plemnik wnika do jaja, dochodzi do

plemnik wnika do jaja, dochodzi do

zespolenia się jąder komórkowych obu gamet

zespolenia się jąder komórkowych obu gamet

oraz połączenie się jaja i plemnika w jedną

oraz połączenie się jaja i plemnika w jedną

komórkę –

komórkę –

zapłodnienie

zapłodnienie

(

(

fertilizatio

fertilizatio

)

)

Zapłodnione jajo zdolne jest do rozwoju

Zapłodnione jajo zdolne jest do rozwoju

zarodkowego i wytworzenia organizmu

zarodkowego i wytworzenia organizmu

podobnego do rodziców.

podobnego do rodziców.

Science Photo Library-East News

Science Photo Library-East News

moment wnikania plemnika do komórki jajowej, widziany w mikroskopie elektronowym.

moment wnikania plemnika do komórki jajowej, widziany w mikroskopie elektronowym.

Zaplemnienie

Zaplemnienie



Wewnętrzne – spotkanie jaja z plemnikiem

Wewnętrzne – spotkanie jaja z plemnikiem

odbywa się w organizmie samicy

odbywa się w organizmie samicy

(bezkręgowce, ryby spodoustne, gady, ptaki,

(bezkręgowce, ryby spodoustne, gady, ptaki,

ssaki). Plemniki zostają wprowadzone do

ssaki). Plemniki zostają wprowadzone do

żeńskich dróg rodnych lub u niektórych

żeńskich dróg rodnych lub u niektórych

robaków do jamy ciała.

robaków do jamy ciała.



Zewnętrzne – poza organizmem samicy i

Zewnętrzne – poza organizmem samicy i

samca (jamochłony, szkarłupnie, mięczaki,

samca (jamochłony, szkarłupnie, mięczaki,

ryby). Jaja składane do wody i polewane

ryby). Jaja składane do wody i polewane

nasieniem przez samca (plemniki w otoczce –

nasieniem przez samca (plemniki w otoczce –

spermatofory

spermatofory

)

)

Po zbliżeniu się do jaja plemniki przebijają osłony

Po zbliżeniu się do jaja plemniki przebijają osłony

jajowe, aby dotrzeć do samej komórki jajowej. U

jajowe, aby dotrzeć do samej komórki jajowej. U

większości zwierząt do komórki jajowej wnika tylko

większości zwierząt do komórki jajowej wnika tylko

jeden plemnik –

jeden plemnik –

monospermia

monospermia

(

(

monospermia

monospermia

).

).

Polispermia

Polispermia

(

(

polyspermia

polyspermia

) – do jaja dostaje się

) – do jaja dostaje się

kilka plemników równocześnie (ptaki), jednak tylko

kilka plemników równocześnie (ptaki), jednak tylko

jeden jest plemnikiem zapładniającym.

jeden jest plemnikiem zapładniającym.

Dojrzewanie jaja

Dojrzewanie jaja

Zdolność do zapłodnienia, a następnie

Zdolność do zapłodnienia, a następnie

rozwoju zarodkowego nabywa oocyt po

rozwoju zarodkowego nabywa oocyt po

długim okresie wzrostu i dojrzewania.

długim okresie wzrostu i dojrzewania.

Dojrzewanie jaja

Dojrzewanie jaja

– końcowe etapy

– końcowe etapy

oogenezy, w których zostaje

oogenezy, w których zostaje

zakończona mejoza i zachodzą

zakończona mejoza i zachodzą

przemiany metaboliczne w oocycie

przemiany metaboliczne w oocycie

- dojrzewanie jądra

- dojrzewanie jądra

- dojrzewanie cytoplazmy

- dojrzewanie cytoplazmy

Oocyt I rzędu w diplotenie profazy I podziału mejotycznego (do

Oocyt I rzędu w diplotenie profazy I podziału mejotycznego (do

okresu poprzedzającego owulację)

okresu poprzedzającego owulację)

redukcja liczby chromosomów do połowy

redukcja liczby chromosomów do połowy

wznowienie I podziału

wznowienie I podziału

mejotycznego

mejotycznego

dalsze etapy I podziału mejotycznego, aż do wyrzucenia I

dalsze etapy I podziału mejotycznego, aż do wyrzucenia I

ciałka kierunkowego

ciałka kierunkowego

II podział mejotyczny

II podział mejotyczny

zatrzymanie w metafazie, kończy się po wniknięciu plemnika do

zatrzymanie w metafazie, kończy się po wniknięciu plemnika do

oocytu

oocytu

Dojrzewanie jaja u

Dojrzewanie jaja u

bezkręgowców

bezkręgowców



Proces złożony, najlepiej poznany u

Proces złożony, najlepiej poznany u

szkarłupni:

szkarłupni:



uwolnienie z nerwów promienistych do jamy ciała

uwolnienie z nerwów promienistych do jamy ciała

neurohormonu (przed złożeniem jaja)

neurohormonu (przed złożeniem jaja)



powstanie w jajniku tzw. czynnika jajnikowego lub

powstanie w jajniku tzw. czynnika jajnikowego lub

substancji stymulującej mejozę (MIS – meiosis

substancji stymulującej mejozę (MIS – meiosis

stimulating substance)

stimulating substance)



zmiany w metabolizmie oocytu (wzrost ilości

zmiany w metabolizmie oocytu (wzrost ilości

jonów Ca

jonów Ca

++

++

w cytoplazmie)

w cytoplazmie)



powstanie w cytoplazmie oocytu czynnika

powstanie w cytoplazmie oocytu czynnika

dojrzewania MPF – maturating promoting factor,

dojrzewania MPF – maturating promoting factor,

pod wpływem MIS

pod wpływem MIS



rozpad otoczki jądrowej pod wpływem MPF i

rozpad otoczki jądrowej pod wpływem MPF i

dalsze przemiany jądra komórkowego.

dalsze przemiany jądra komórkowego.

Dojrzewanie jaja u płazów

Dojrzewanie jaja u płazów



Następuje pod wpływem hormonów

Następuje pod wpływem hormonów

gonadotropowych przysadki

gonadotropowych przysadki

LH

LH

stymulacja pęcherzyka jajnikowego do

stymulacja pęcherzyka jajnikowego do

wydzielania progesteronu

wydzielania progesteronu

zapoczątkowanie

zapoczątkowanie

procesu dojrzewania w oocycie

procesu dojrzewania w oocycie

Pod koniec okresu wzrostu jądro oocytu osiąga

Pod koniec okresu wzrostu jądro oocytu osiąga

największą objętość (kilkaset

największą objętość (kilkaset

µ

µ

m). Dojrzewanie

m). Dojrzewanie

jądra rozpoczyna się od rozpadu otoczki.

jądra rozpoczyna się od rozpadu otoczki.

Chromosomy zagęszczają się i przesuwają na obwód

Chromosomy zagęszczają się i przesuwają na obwód

oocytu na biegun animalny. Zostaje zakończony I

oocytu na biegun animalny. Zostaje zakończony I

podział mejotyczny i wyrzucone I ciałko kierunkowe.

podział mejotyczny i wyrzucone I ciałko kierunkowe.

Rozpoczyna się II podział mejotyczny, który

Rozpoczyna się II podział mejotyczny, który

zatrzymuje się w metafazie. Tylko te oocyty, które

zatrzymuje się w metafazie. Tylko te oocyty, które

dotarły do tego etapu są zdolne do skutecznego

dotarły do tego etapu są zdolne do skutecznego

zapłodnienia i dalszego rozwoju.

zapłodnienia i dalszego rozwoju.

Progesteron

Progesteron

powstawanie czynników powodujących

powstawanie czynników powodujących

dojrzewanie pęcherzyka zarodkowego

dojrzewanie pęcherzyka zarodkowego

rozpad pęcherzyka zarodkowego

rozpad pęcherzyka zarodkowego

kondensacja chromosomów

kondensacja chromosomów

jeden z czynników

jeden z czynników

drugi czynnik

drugi czynnik

dojrzewanie oocytów pod bezpośrednim wpływem progesteronu, a

dojrzewanie oocytów pod bezpośrednim wpływem progesteronu, a

pośrednim hormonów gonadotropowych zachodzi również u ryb

pośrednim hormonów gonadotropowych zachodzi również u ryb

Dojrzewanie jaja u ssaków

Dojrzewanie jaja u ssaków

U samic ssaków dojrzewaja tylko te oocyty, które

U samic ssaków dojrzewaja tylko te oocyty, które

osiągnęły maksymalną wielkość oraz zakończyły

osiągnęły maksymalną wielkość oraz zakończyły

proces witellogenezy i gromadzenia informacji

proces witellogenezy i gromadzenia informacji

rozwojowej. Przebywają one w dojrzałych

rozwojowej. Przebywają one w dojrzałych

pęcherzykach jajnikowych, z jamą wypełnioną

pęcherzykach jajnikowych, z jamą wypełnioną

płynem pęcherzykowym.

płynem pęcherzykowym.

substancje hamujące

substancje hamujące

mejozę w płynie

mejozę w płynie

pęcherzykowym

pęcherzykowym

Dojrzewanie jaja u ssaków

Dojrzewanie jaja u ssaków

I faza induktywna, przygotowawcza

I faza induktywna, przygotowawcza

– zależna

– zależna

od samego pęcherzyka jajnikowego i stymulowana

od samego pęcherzyka jajnikowego i stymulowana

hormonami – FSH, LH (6-8 godzin)

hormonami – FSH, LH (6-8 godzin)

Pod wpływem LH znika w pęcherzyku jajnikowym

Pod wpływem LH znika w pęcherzyku jajnikowym

czynnik hamujący mejozę oocytu oraz połączenia

czynnik hamujący mejozę oocytu oraz połączenia

między komórkami pęcherzykowymi, a oocytem –

między komórkami pęcherzykowymi, a oocytem –

komórki wieńca promienistego zmieniają kształt, a

komórki wieńca promienistego zmieniają kształt, a

ich wypustki wysuwają się z osłonki przejrzystej.

ich wypustki wysuwają się z osłonki przejrzystej.

II faza

II faza

– procesy syntezy w oocycie oraz przemiany

– procesy syntezy w oocycie oraz przemiany

w jądrze komórkowym (8 godzin)

w jądrze komórkowym (8 godzin)

Zmiany morfologiczne w oocycie w czasie

Zmiany morfologiczne w oocycie w czasie

dojrzewania:

dojrzewania:

- przesunięcie jądra na obwód i jego rozpad

- przesunięcie jądra na obwód i jego rozpad

- kondensacja chromosomów i zanik jąderka

- kondensacja chromosomów i zanik jąderka

Jaja ssaków owulują z dojrzałego pęcherzyka

Jaja ssaków owulują z dojrzałego pęcherzyka

jajnikowego w metafazie II podziału mejotycznego,

jajnikowego w metafazie II podziału mejotycznego,

po wyrzuceniu I ciałka kierunkowego. U suki, lisicy

po wyrzuceniu I ciałka kierunkowego. U suki, lisicy

i klaczy oocyty w momencie owulacji zawierają

i klaczy oocyty w momencie owulacji zawierają

jeszcze pęcherzyk zarodkowy lub są w metafazie I

jeszcze pęcherzyk zarodkowy lub są w metafazie I

podziału mejotycznego.

podziału mejotycznego.

Równocześnie z dojrzewaniem oocytu zachodza

Równocześnie z dojrzewaniem oocytu zachodza

zmiany w jego osłonce przejrzystej – pod wpływem

zmiany w jego osłonce przejrzystej – pod wpływem

komórek wieńca promienistego.

komórek wieńca promienistego.

Dojrzewanie osłonki przejrzystej zachodzi na około

Dojrzewanie osłonki przejrzystej zachodzi na około

6 godzin przed owulacją.

6 godzin przed owulacją.

Jajo po owulacji zdolne jest do przyjęcia plemnika

Jajo po owulacji zdolne jest do przyjęcia plemnika

6 – 20 godzin zaleznie od gatunku. Zapłodnienie

6 – 20 godzin zaleznie od gatunku. Zapłodnienie

starego jaja – zaburzenia w rozwoju zarodka.

starego jaja – zaburzenia w rozwoju zarodka.

Wędrówka jaja przez jajowód

Wędrówka jaja przez jajowód

strzępki jajowodu

strzępki jajowodu

migawki i śluz

migawki i śluz

wpływ estrogenów

wpływ estrogenów

Dojrzewanie plemników i ich

Dojrzewanie plemników i ich

wędrówka w kierunku jaja

wędrówka w kierunku jaja

Procesy ostatecznego dojrzewania plemniki

Procesy ostatecznego dojrzewania plemniki

przechodzą w różnych etapach wędrówki w

przechodzą w różnych etapach wędrówki w

kierunku jaja:

kierunku jaja:

- u kogutów są magazynowane w dystalnej

- u kogutów są magazynowane w dystalnej

części nasieniowodu i tu pod kontrolą hormonów

części nasieniowodu i tu pod kontrolą hormonów

androgennych jądra przechodzą ostateczne

androgennych jądra przechodzą ostateczne

dojrzewanie

dojrzewanie

- z kloaki samca wędrują do kloaki samicy, a

- z kloaki samca wędrują do kloaki samicy, a

dalej do macicy, cieśni jajowodu i światła

dalej do macicy, cieśni jajowodu i światła

gruczołów wydzielających białko (

gruczołów wydzielających białko (

magnum

magnum

). W

). W

przewodach krypt gruczołowych tworzą „gniazda

przewodach krypt gruczołowych tworzą „gniazda

plemników” (50-80 sztuk) skąd są uwalniane do

plemników” (50-80 sztuk) skąd są uwalniane do

jajowodu partiami przy każdej owulacji. W

jajowodu partiami przy każdej owulacji. W

gniazdach długo zachowują żywotność (7-72 dni),

gniazdach długo zachowują żywotność (7-72 dni),

ale po uwolnieniu tracą zdolność do zapłodnienia

ale po uwolnieniu tracą zdolność do zapłodnienia

po kilku godzinach.

po kilku godzinach.

Dojrzewanie plemników u

Dojrzewanie plemników u

ssaków

ssaków

Plemniki + wydzielina komórek nabłonka

Plemniki + wydzielina komórek nabłonka

wyścielającego światło kanalików

wyścielającego światło kanalików

wyprowadzających najądrze

wyprowadzających najądrze

(magazynowanie dłuższy czas w trzonie i ogonie

(magazynowanie dłuższy czas w trzonie i ogonie

najądrza)

najądrza)

utrata kropli cytoplazmatycznej, zmiany w obrębie mitochondriów i

utrata kropli cytoplazmatycznej, zmiany w obrębie mitochondriów i

chromatyny jądrowej, wzrost ciężaru właściwego plemników,

chromatyny jądrowej, wzrost ciężaru właściwego plemników,

zmiana sposobu reagowania na temperaturę otoczenia oraz na

zmiana sposobu reagowania na temperaturę otoczenia oraz na

działanie szeregu substancji np.. alkaloidów

działanie szeregu substancji np.. alkaloidów

przechodząc przez najądrze plemniki zostają otoczone rodzajem płaszcza

przechodząc przez najądrze plemniki zostają otoczone rodzajem płaszcza

z wydzieliny kanalików najądrza, który chroni je przed działaniem

z wydzieliny kanalików najądrza, który chroni je przed działaniem

enzymów znajdujących się w plazmie nasienia.

enzymów znajdujących się w plazmie nasienia.

Wędrówka plemników ssaków

Wędrówka plemników ssaków

przez żeńskie drogi rodne

przez żeńskie drogi rodne

Końcowy etap dojrzewania plemników

Końcowy etap dojrzewania plemników

odbywa się w żeńskich drogach rodnych. W

odbywa się w żeńskich drogach rodnych. W

ich wędrówce przez macicę i jajowód

ich wędrówce przez macicę i jajowód

rozróżnia się dwie fazy:

rozróżnia się dwie fazy:

-

-

faza szybkiej wędrówki

faza szybkiej wędrówki

regulowana przez

regulowana przez

bodźce nerwowe z układu sympatycznego.

bodźce nerwowe z układu sympatycznego.

Trwa zależnie od gatunku 2 – 30 min.

Trwa zależnie od gatunku 2 – 30 min.

-

-

faza powolnej wędrówki

faza powolnej wędrówki

nie podlegająca

nie podlegająca

kontroli nerwowej

kontroli nerwowej

Plemniki nadliczbowe i niezdolne do

Plemniki nadliczbowe i niezdolne do

zapłodnienia są usuwane z wydzieliną

zapłodnienia są usuwane z wydzieliną

macicznych lub fagocytowane.

macicznych lub fagocytowane.

Kapacytacja

Kapacytacja

Proces ostatecznego dojrzewania plemników

Proces ostatecznego dojrzewania plemników

odbywający się w czasie ich wędrówki przez

odbywający się w czasie ich wędrówki przez

macicę i jajowód. Substancje powodujące

macicę i jajowód. Substancje powodujące

kapacytację to tzw.

kapacytację to tzw.

czynnik kapacytacyjny

czynnik kapacytacyjny

Dwa etapy

Dwa etapy

kapacytacji:

kapacytacji:

- I etap w macicy – czynnik kapacytacyjny w

- I etap w macicy – czynnik kapacytacyjny w

wydzielinie gruczołów macicznych – tylko w

wydzielinie gruczołów macicznych – tylko w

fazie

fazie

estrus.

estrus.

- II etap w jajowodzie – czynnik

- II etap w jajowodzie – czynnik

kapacytacyjny w wydzielinie nabłonka

kapacytacyjny w wydzielinie nabłonka

(amylaza)

(amylaza)

Kapacytacja jest gatunkowo swoista.

Kapacytacja jest gatunkowo swoista.

W czasie

W czasie

kapacytacji

kapacytacji

na skutek przesunięć

na skutek przesunięć

cząsteczek białka w obrębie błony

cząsteczek białka w obrębie błony

komórkowej, zmieniają się jej właściwości

komórkowej, zmieniają się jej właściwości

fizykochemiczne. Staje się ona sztywniejsza

fizykochemiczne. Staje się ona sztywniejsza

w obrębie przedniej części akrosomalnej, co

w obrębie przedniej części akrosomalnej, co

ułatwia jej pęknięcie w czasie reakcji

ułatwia jej pęknięcie w czasie reakcji

akrosomalnej. W rejonie segmentu

akrosomalnej. W rejonie segmentu

równikowego błona komórkowa staje się

równikowego błona komórkowa staje się

bardziej płynna. Rejon ten odgrywa ważną

bardziej płynna. Rejon ten odgrywa ważną

rolę przy fuzji błony komórkowej plemnika i

rolę przy fuzji błony komórkowej plemnika i

jaja.

jaja.

Wzajemne oddziaływanie jaj i

Wzajemne oddziaływanie jaj i

plemników

plemników



Jajo – fertylizyna

Jajo – fertylizyna



Plemnik – antyfertylizyna

Plemnik – antyfertylizyna

Fertylizyna aktywuje plemniki

Fertylizyna aktywuje plemniki

zapoczątkowując reakcję akrosomalną i

zapoczątkowując reakcję akrosomalną i

wzmagając ich ruchliwość, dzięki czemu

wzmagając ich ruchliwość, dzięki czemu

szybciej docierają do jaja. Zwiększa się

szybciej docierają do jaja. Zwiększa się

lepkość główek plemników - aglutynacja

lepkość główek plemników - aglutynacja

zapobiegająca polispermii.

zapobiegająca polispermii.

Przechodzenie plemników przez

Przechodzenie plemników przez

osłony jajowe

osłony jajowe

Kontakt z osłoną jajową

Kontakt z osłoną jajową

reakcja

reakcja

akrosomalna

akrosomalna

czyli

czyli

rozerwanie błony

rozerwanie błony

akrosomalnej zewnętrznej, celem wydostania

akrosomalnej zewnętrznej, celem wydostania

się na zewnątrz enzymów proteolitycznych

się na zewnątrz enzymów proteolitycznych

akrosomu nazywanych spermolizynami.

akrosomu nazywanych spermolizynami.

Główka plemnika wnika do osłony i posuwa

Główka plemnika wnika do osłony i posuwa

się naprzód, w kierunku przestrzeni

się naprzód, w kierunku przestrzeni

okołożółtkowej, dzięki aktywnym ruchom

okołożółtkowej, dzięki aktywnym ruchom

witki.

witki.

U ssaków reakcja akrosomalna zachodzi przed

U ssaków reakcja akrosomalna zachodzi przed

wejściem plemnika pomiędzy komórki wieńca

wejściem plemnika pomiędzy komórki wieńca

promienistego.

promienistego.

Reakcja akrosomalna

Reakcja akrosomalna

Reakcja ta ujawnia się jako sklejanie się w

Reakcja ta ujawnia się jako sklejanie się w

niektórych miejscach błony

niektórych miejscach błony

cytoplazmatycznej z błoną zewnętrzną

cytoplazmatycznej z błoną zewnętrzną

akrosomu. Na skutek tego obie te błony

akrosomu. Na skutek tego obie te błony

fragmentują się i rozpadają na pęcherzyki.

fragmentują się i rozpadają na pęcherzyki.

Jest to tzw.

Jest to tzw.

wesikulacja

wesikulacja

.

.

Proces ten zachodzi

Proces ten zachodzi

wyłącznie na przedniej części akrosomu, a

wyłącznie na przedniej części akrosomu, a

błony pokrywające kołnierz akrosomalny

błony pokrywające kołnierz akrosomalny

pozostają niezmienione. Przy wesikulacji z

pozostają niezmienione. Przy wesikulacji z

akrosomu zostaje uwolniona hialuronidaza,

akrosomu zostaje uwolniona hialuronidaza,

która rozpuszcza substancję

która rozpuszcza substancję

międzykomórkową łączącą komórki wieńca

międzykomórkową łączącą komórki wieńca

promienistego.

promienistego.

W reakcji akrosomalnej zostaje

W reakcji akrosomalnej zostaje

odsłonięta wewnętrzna błona

odsłonięta wewnętrzna błona

akrosomalna, z którą związane są

akrosomalna, z którą związane są

akrozyny

akrozyny

potrzebne do przejścia

potrzebne do przejścia

przez osłonkę. Przejście trwa kilka

przez osłonkę. Przejście trwa kilka

minut, a w osłonce tworzy się

minut, a w osłonce tworzy się

tunel

tunel

zapłodnienia.

zapłodnienia.

W czasie przechodzenia

W czasie przechodzenia

przez osłonkę plemnik zostaje

przez osłonkę plemnik zostaje

ogołocony –

ogołocony –

denudacja plemnika.

denudacja plemnika.

Aktywacja jaja

Aktywacja jaja

Wniknięcie plemnika do jaja

Wniknięcie plemnika do jaja

powoduje w nim znaczne zmiany.

powoduje w nim znaczne zmiany.

Bezpośrednio po owulacji jajo jest

Bezpośrednio po owulacji jajo jest

fizjologicznie nieaktywne. Podczas

fizjologicznie nieaktywne. Podczas

zapłodnienia w jaju wyzwala się

zapłodnienia w jaju wyzwala się

szereg reakcji, które określamy

szereg reakcji, które określamy

mianem

mianem

aktywacji jaja.

aktywacji jaja.

Aktywacja jaja

Aktywacja jaja

W czasie aktywacji zachodzi wiele

W czasie aktywacji zachodzi wiele

procesów, które przejawiają się

procesów, które przejawiają się

zmianami fizjologicznymi i

zmianami fizjologicznymi i

morfologicznymi. U większości

morfologicznymi. U większości

zwierząt zostają zakończone podziały

zwierząt zostają zakończone podziały

mejotyczne i wyrzucone ciałka

mejotyczne i wyrzucone ciałka

kierunkowe.

kierunkowe.

Aktywacja jaja

Aktywacja jaja

Następuje zlanie się błony

Następuje zlanie się błony

cytoplazmatycznej plemnika z

cytoplazmatycznej plemnika z

oolemmą, powodując zmiany w

oolemmą, powodując zmiany w

strefie cytoplazmy przylegającej do

strefie cytoplazmy przylegającej do

oolemmy oraz na powierzchni jaja.

oolemmy oraz na powierzchni jaja.

Ten proces określa się mianem

Ten proces określa się mianem

reakcji korowej.

reakcji korowej.

Aktywacja jaja

Aktywacja jaja

Reakcji korowej u ssaków towarzyszy

Reakcji korowej u ssaków towarzyszy

zanik mikrokosmków na powierzchni

zanik mikrokosmków na powierzchni

jaja.

jaja.

Delikatna powłoczka wytworzona na

Delikatna powłoczka wytworzona na

powierzchni oolemmy zapobiega

powierzchni oolemmy zapobiega

wnikaniu dodatkowych plemników, co

wnikaniu dodatkowych plemników, co

określamy mianem

określamy mianem

bloku

bloku

polispermii.

polispermii.

Aktywacja jaja

Aktywacja jaja

U wielu zwierząt odznaczających się

U wielu zwierząt odznaczających się

okresowo wysoką płodnością może

okresowo wysoką płodnością może

występować tzw.

występować tzw.

superfetacja

superfetacja

,

,

tj.

tj.

zapłodnienie jaja i rozwój zarodkowy

zapłodnienie jaja i rozwój zarodkowy

w macicy już ciężarnej, lub

w macicy już ciężarnej, lub

równoczesny rozwój dwóch „pokoleń”

równoczesny rozwój dwóch „pokoleń”

jaj.

jaj.

Aktywacja jaja

Aktywacja jaja

U zajęcy podczas pierwszej kopulacji

U zajęcy podczas pierwszej kopulacji

część plemników zapładnia

część plemników zapładnia

wyowulowane jaja, część zaś zostaje

wyowulowane jaja, część zaś zostaje

zmagazynowana w gruczołach macicy.

zmagazynowana w gruczołach macicy.

Druga kopulacja, na kilka dni przed

Druga kopulacja, na kilka dni przed

porodem, prowokuje owulację jaj,

porodem, prowokuje owulację jaj,

które zostają zapłodnione plemnikami

które zostają zapłodnione plemnikami

zmagazynowanymi po pierwszej

zmagazynowanymi po pierwszej

kopulacji.

kopulacji.

Przedjądrza

Przedjądrza



przedjądrze męskie (

przedjądrze męskie (

pronucleus

pronucleus

masculinus

masculinus

) – jądro plemnika po

) – jądro plemnika po

wniknięciu do jaja.

wniknięciu do jaja.



przedjądrze żeńskie (

przedjądrze żeńskie (

pronucleus

pronucleus

femininus

femininus

) – haploidalne jądro jaja po

) – haploidalne jądro jaja po

dwóch podziałach dojrzewania

dwóch podziałach dojrzewania

fuzja przedjądrzy –

fuzja przedjądrzy –

kariogamia

kariogamia

Powstaje

Powstaje

zygota

zygota