NAJDAWNIEJSZE DZIEJE CZŁOWIEKA
1.
Pochodzenie człowieka – antropogeneza
2.
Osiągnięcia ludzi w czasach
prehistorycznych
3.
Znaczenie rewolucji neolitycznej
4.
Zróżnicowanie językowe ludów
starożytności
Tanzania, Laetoll 3,7 mln. lat temu
Księżyc lipiec 1969 rok
Antropogeneza, filogeneza człowieka, pochodzenie człowieka,
historia rodowa człowieka i człowiekowatych, procesy biologiczne,
które doprowadziły do powstania człowieka.
• Ewolucja, powolny, nieodwracalny i kierunkowy proces rozwoju
organizmów, którego efektem jest coraz większa różnorodność, złożoność
i organizacja świata żywego i któremu podlegają całe populacje
KAROL DARWIN 1809- 1882
ZAŁOŻENIE DARWIONOWSKIEJ EWOLUCJI
1. NADPRODUKCJA – liczba wydanego
na świat potomstwa jest znacznie
większa niż liczba osobników
osiągających zdolność do reprodukcji
2. ZMIEMMOŚĆ – w potomstwie
występują różnice międzyosobnicze
(Darwin doceniał znaczenie zmienności,
ale nie znał jej genetycznego podłoża)
3. WSPÓŁZAWODNICTWO – organizmy
konkurują ze sobą, o ograniczone,
dostępne dla nich zasoby (walka o byt)
4. PRZEŻYĆ, ABY SIĘ ROZMNOŻYĆ –
osobniki odznaczające się
najkorzystniejszymi cechami maja
największe szanse przeżycia i
reprodukcji
Proces doboru naturalnego (selekcji
naturalnej) powoduje zatem wzrost
liczby korzystnych i spadek liczby
niekorzystnych genów w populacji. Taka
populacja staje się lepiej przystosowana
do miejscowych warunków. Po pewnym
czasie zmiany te kumulują się w
populacjach geograficznie od siebie
oddzielonych i mogą być na tyle
znamienne, ze spowodują powstanie
nowego gatunku.
Darwin uważał, ze osobniki przekazują
swe cechy następnym pokoleniom, ale
nie potrafił tego wyjaśnić
"O powstawaniu gatunków drogą doboru
naturalnego
Lucy— potoczna nazwa AL
288-1, kompletnego w
40% szkieletu żeńskiego
osobnika Australopithecus
afarensis odkrytego 24
listopada 1974 roku w
Etiopii.Wiek kości
określono na ok. 3,2 mln
lat.
• Lucy była istotą dwunożną,
o małym mózgu i dużej
twarzy. Miała ok. 1 metra
wysokości i ważyła 30 kg.
Zmarła w wieku ok. 25 lat,
prawdopodobnie utonęła
Hominizacja – proces wykształcania się u istot człekokształtnych
cech ludzkich:
• pionowa postawa
• dwunożny chód
• powiększanie się pojemności
mózgu
• wykształcanie umiejętności mowy
• umiejętność myślenia
(rozumowania)
• technologia wytwarzania narzędzi
i posługiwania się nimi
• tworzenie kultury umysłowej
( życie duchowe)
• społeczny podział pracy
• Zdolność przekazywania nabytych
doświadczeń
„Być albo nie być”
FORMY CZŁOWIEKOWATYCH
AUSTRALOPITEK
Żyły od ok. 4,2 do ok. 1 mln lat temu (
i wczesny
),
początkowo w Afryce Wschodniej, na terytorium
. Ich wzrost niewiele przekraczał 100 cm, a nogi,
stopy, biodra i dłonie zbliżone były do ludzkich. Małpie były
natomiast ich czaszki (o dużych szczękach), w których
mieścił się mózg o objętości ok. 450-600 cm3, czyli niewiele
większy niż u goryla. Poruszały się w pozycji wyprostowanej.
Australopiteki zamieszkiwały sawanny, gdyż mogły tam
łatwo znaleźć pożywienie. W czasie polowań i zajęć codziennych
używały prymitywnych narzędzi (ostro zakończone kamienie, kije).
Żyły w grupach.
HOMO HABILIS
Homo habilis (człowiek zręczny) – kopalny gatunek
, który żył 2,5-1 mln lat temu.
Opanował sztukę wytwarzania narzędzi kamiennych,
ćwiartowania zwierząt,
gospodarki łowiecko - zbierackiej
Otoczaki – narzędzia łupane
HOMO ERECTUS
Homo erectus (człowiek wyprostowany).
Kolebką Homo erectus jest środkowo-wschodnia
, gdzie pojawił się ok. 1,8 - 1,7 miliona lat temu.
Umiał posługiwać się
, żył w rodzinach
, wynalazł
i
udoskonalił
narzędzi (gładzenie) – pięściaki, polował
na duże zwierzęta, tworzył osady
NEANDERTALCZYK
Człowiek neandertalski, neandertalczyk
(Homo neanderthalensis) – przez
niektórych klasyfikowany jako podgatunek
. Żył od ok. 400 000 do
ok. 24 500 lat temu.
Umiejętność wzniecania ognia,
posługiwanie się mową,
początek osiadłego trybu życia,
wykształcenie się wyższych potrzeb
(wierzenia)
la Chapelle aux saints – grób neandertalczyka
HOMO SAPIENS
•
Człowiek rozumny (Homo sapiens) –
jedyny występujący współcześnie
gatunek z rodzaju
zamieszkujący całą
. Człowiek
anatomicznie współczesny powstał
200–150 tysięcy lat temu w Afryce.
Mniej więcej 100 tysięcy lat temu
dotarł na Bliski Wschód, ok. 60 tys. lat
temu do Australii, a prawie 40 tys. lat
temu do Europy (był to tzw.
kromaniończyk, czyli człowiek z Cro
Magnon - od nazwy stanowiska
archeologicznego we Francji).
*wytwarzanie
kamiennych grotów,
oszczepów,
* wynalezienie łuku,
koła garncarskiego
* budowa stałych
siedzib: szałasów
z paleniskiem
* umiejętność uprawy
ziemi i hodowli
* początki rzemiosła
i metalurgii (miedź)
MIGRACJA HOMO SAPIENS
Wenus z
Willendorfu
( Austria)
23 000 lat temu
Lascaux malowidła z ok.. 15000 lat temu
szaman
fryz koników chińskich
Scena polowania ze zranionym bizonem
Hiszpania, Altamira malowidło naskalne, upadający bizon sprzed 15000 lat
Stonhenge 2500 r. p.n.e.
REWOLUCJA NEOLITYCZNA – termin określający przechodzenie skupisk
ludzkich od wędrownego trybu życia związanego ze zbieractwem, myślistwem
i łowieniem ryb do trybu osiadłego, w którym źródłem utrzymania stało się
rolnictwo, w tym chów zwierząt.
Początek rewolucji około 10 000 lat p.n.e.
wśród ludów Bliskiego Wschodu
Skutki rewolucji neolitycznej:
• osiadły tryb życia
• rolnictwo kopieniacze i
irygacyjne
• chów zwierząt
• wytwarzanie tzw.
produktów wtórnych
chowu
• handel i usługi
• profesjonalizacja życia
społecznego
• wynalezienie
garncarstwa i tkactwa
• eksplozja
demograficzna
• stworzenie społecznej
hierarchii, powstanie
klas
• eksploatacja zasobów
naturalnych na
niespotykaną wcześniej
skalę
• zasiedlanie nowych
terenów
• regulatory przyrostu
naturalnego: konflikty
zbrojne, klęski głodu i
epidemie
Çatal Höyük ok.. 9000 lat temu
REWOLUCJA METALIRGICZNA
Nazwa epoki
Czas trwania (w latach przed naszą erą)
Od
Do
Epoka miedzi
5 tysięcy
2,5 tysiąca
Epoka brązu
2,5 tysiąca
tysięcznego
Epoka żelaza
Tysięczny
700 roku
dymarki
PODZIAŁY JĘZYKOWE LUDÓW W STAROŻYTNOŚCI
GRUPY JĘZYKOWE
JĘZYKI SEMICKIE
JĘZYKI INDOEUROPEJSKIE
1. AKADYJSKI
2. ARAMEJSKI
3. ASYRYJSKI
4. BABILOŃSKI
5. FENICKI
6. HEBRAJSKI
1. GREKA
2. ŁACINA
3. PERSKI
4. HINDUSKI
5. JĘZYKI ROMAŃSKIE
6. JĘZYKI CELTYCKIE
7. JĘZYKI GERMAŃSKIE
8. JĘZYKI SŁOWIAŃSKIE
9. JĘZYKI BAŁTYJSKIE