Zróżnicowanie

człowieka

współczesnego pod

względem budowy

ciała

Każdy z nas żyje w innym środowisku.

Czynniki środowiska wpływają w pewnym

stopniu na nasz rozwój zmieniając nasze

cechy biologiczne i psychiczne. Wszystko

to określa się mianem

biotopu człowieka.

W ciągu naszego życia cały czas występują

oddziaływania fenotypu z genotypem, w

wyniku, czego tworzy się konstytucja ciała

człowieka.

Fenotyp zespół dostrzegalnych cech

organizmu (wygląd i właściwości), powstałych

jako wynik oddziaływania warunków

środowiska na właściwości dziedziczne

(genotyp) organizmu.

Genotyp, zespół wszystkich genów,

warunkujący właściwości dziedziczne

danego organizmu. Każdy żywy organizm

ma swój indywidualny zestaw genów, różny

od genotypów innych osobników tego

samego gatunku.

Przez pojęcie

typologii budowy ciała

rozumiemy podzielenie rozmaitych

rodzajów i typów budowy ciała

ludzkiego pod względem podobieństwa i

różnic poszczególnych cech. W rożnych

systemach typologicznych ujmowano

najczęściej takie właściwości jak:

•

budowa morfologiczna

decydująca o wyglądzie

i kształcie ciała,
•

cechy mówiące o aktualnym stanie tkanek

(

kośćca, mięśni, tkanki tłuszczowej)

•

cechy fizjologiczne i biochemiczne,

przemiany

materii, czynności hormonalnej, typ układu krążenia,
•

typ układu nerwowego

decydujący o cechach

osobowości psychicznej,
•

właściwości odpornościowe ustroju,

cechy patologiczne i anomalie.

Typologia Hipokratesa została

uzupełniona przez Galena.

Wyróżnione zostały cztery typy

temperamentów – humory:

Pierwsza typologia – Hipokratesa

(IV w.p.n.e.) wyróżniła dwa typy:

suchotniczy

– o szczupłej budowie,

apoplektyczny

– o budowie silnej,

masywnej.

sangwinik– człowiek o żywym i zmiennym

usposobieniu

(łac. sanguis- krew)

melancholik – mało uczuciowy i mało

aktywny

(gr. melas- czarna, chole- żółć)

choleryk – pobudliwy i mało wytrwały w

działaniu

(gr. chole- żółć)

flegmatyk – mało pobudliwy, lecz wytrwały

i konsekwentny w działaniu

(gr. phlegma, śluz)

Opisuje zdrowie jako stan zależny od

czterech soków organizmu: krwi,

flegmy, żółci czarnej i żółtej.

Uważał że poszczególne soki biorą się z

następujących organów ciała:

krew z serca (Sangwinik)

flegma z głowy (Flegmatyk)

żółć z wątroby (Choleryk)

czarna żółć ze śledzion (Melancholik)

Środowisko jest mozaiką bodźców. Każdy

bodziec wpływa na wywołanie reakcję,

które staja się podłożem naszych reakcji.

Kształtowanie się postawy już w okresie

wzrostu wykazuje cały szereg różnic

uwarunkowanych czynnikami

genetycznymi. W tym okresie

zarysowuje się już przyszły

konstytucjonalny typ człowieka.

Ludzie na całym świecie mają określone

typy morfologiczne. Ernst Kretschmer,

niemiecki profesor neurologii i

psychiatrii.

W latach 1888-1964 pracował w

Marburgu. Podzielił on wszystkich ludzi

na cztery typy konstytucjonalne według

cech morfologicznych.

Wyróżnić możemy następujące

typy:

leptosomiczny

atletyczny

pykniczny

Leptosomiczny – o smukłej

budowie, małej masie ciała,

przewadze wymiarów

długościowych nad

szerokościowymi, długiej szyi,

wąskiej twarzy, płaskiej klatce

piersiowej i ostrym kącie

podżebrowym (poniżej 90º).

Krańcowa postać tego typu

określona została jako typ

asteniczny,

Zdaniem

E. Kretschmera

przedstawiciele typu leptosomicznego

to osoby zamknięte w sobie, mało

towarzyskie, drażliwe i egocentryczne,

mające trudności w dostosowaniu się

do otoczenia, zdolne do myślenia

abstrakcyjnego. W wieku dorosłym

wykazują tendencję do schizofrenii.

Atletyczny – o silnej

budowie, silnym rozwoju

kośćca i mięśni, szerokiej

twarzy i szyi, silnie

wysklepionej klatce

piersiowej z kątem

podżebrowym ok.90º, o

szerokich barkach,

wąskiej miednicy, długich

kończynach o szerokich

dłoniach i stopach,

Typ atletyczny cechuje mała

wrażliwość, mała plastyczność umysłu i

mało abstrakcyjne myślenie, duża

sumienność i drobiazgowość, trudność

w porozumiewaniu się z otoczeniem,

reakcje powolne i ociężałe – rzadko

wybuchowe i gwałtowne; skłonność do

epilepsji.

Pykniczny – o przewadze

wymiarów poprzecznych

nad długościowymi,

przysadzistej budowie,

drobnym szkielecie i

słabo rozwiniętych

mięśniach, tendencji do

odkładania się tkanki

tłuszczowej, krótkiej szyi i

szerokiej twarzy,

zaokrąglonych konturach

ciała i kącie

podżebrowym powyżej

90º.

Przedstawiciele typu pyknicznego są

towarzyscy, wykazują łatwość w

nawiązywaniu kontaktów z

otoczeniem, cechuje ich myślenie

konkretne ze stylem działania

skłonnym do improwizacji. W

późniejszym wieku wykazują

tendencje do depresji maniakalnej.

W koncepcji W.H. Sheldona,

amerykańskiego

psychologa i psychiatry, konstytucja jest kombinacją

trzech komponentów: endomorfii, mezomorfii i

ektomorfii.

Endomorfia wyraża się silnym rozwojem narządów

trawiennych oraz ogólną miękkością i okrągłością ciał

wynikającą także z dużego otłuszczenia.

Mezomorfia charakteryzuje się silnym rozwojem mięśni

i dobrym wykształceniem szkieletu, co daje ciału

charakter kanciasty i równocześnie masywny.

Ektomorfia uwidacznia się silnym rozwojem skóry i

układu nerwowego, ciało osobnika jest więc wydłużone,

wysmukłe, o dużym stosunku powierzchni do masy.

Endomorficzn
y

Mezomorficzny

Ektomorficzny

W klasyfikacji Sheldona każdy z wyróżnionych typów

posiada określone zainteresowania, skłonności czy

sposoby reagowania.

Endomorf jest pogodny, tolerancyjny, towarzyski i uprzejmy, pragnie

sympatii i uczuć, lubi spać i ma głęboki sen, uprawia ćwiczenia

fizyczne i spotyka się z innymi ludźmi, aby jeść.

Mezomorf jest pewny siebie, lubi aktywne życie i wysiłek fizyczny,

dominację i ryzyko, jest mało wrażliwy. Je i spotyka się z innymi

ludźmi, aby ćwiczyć.

Ektomorf charakteryzuje się nadwrażliwością, powściągliwością i

chęcią ukrycia się, wyostrzoną uwagą i nadmierną szybkością

reakcji. Ma lekki sen, nie lubi kłaść się do łóżka, ale nie lubi także

wcześnie wstawać. Je i ćwiczy po to, aby spotykać się z ludźmi.