LEKI STOSOWANE W

OKULISTYCE

WETERYNARYJNEJ

DROGI PODAWANIA

• Miejscowe zewnętrzne -

dospojówkowe

(krople, maści, zawiesiny,

emulsje)

• Iniekcja podspojówkowa
• Iniekcja pozagałkowa

(okołooczna)

• Iniekcja do ciałka szklistego

(wewnątrzgałkowa)

• Jontoforeza

MIEJSCOWE PODAWANIE LEKÓW

- zewnętrznie na powierzchnię gałki

ocznej

• Krople

- wymagają częstego podawania

• Maści, emulsje, zawiesiny

- zapewniają

wydłużenie czasu kontaktu leku z gałką
oczną co umożliwia rzadsze podawanie
tych postaci, ponadto są one
trudniejsze do wypłukiwania z oka.

• Zaleca się podawanie leków w maści po

podaniu kropli oraz na noc.

PODAWANIE PODSPOJÓWKOWE

• Oznacza wstrzyknięcie 0,25-1,0 ml roztworu

leku głęboko w spojówkę

• Z miejsca podania lek powoli uwalnia się i

dyfunduje, osiągając wysokie stężenie

(po ok.

6 godz)

w rogówce, twardówce, naczyniówce i

cieczy wodnistej.

• Stężenie leku w ciele szklistym jest najniższe z

powodu wchłaniania do krążenia
naczyniówkowego i siatkówkowego oraz z
powodu istnienia naturalnych barier
utrudniających wnikanie leku przez siatkówkę

PODANIE OKOŁOOCZNE

• Wymaga znieczulenia ogólnego

pacjenta i daje powikłania
(krwawienia do oczodołu) !!!!

PODANIE WEWNĄTRZGAŁKOWE

(do ciała szklistego)

• Wymaga znieczulenia ogólnego, lek podaje

się w objętości 0,2 ml.

• W celu uniknięcia nadmiernego

podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego,
taką samą objętość płynu ciała szklistego
usuwa się przed wstrzyknięciem leku.

• Ten sposób podania zapewnia pozostanie

leku przez 96 godz.

• Lek podany do ciała szklistego jest usuwany

przez komory przednią i tylną gałki ocznej.

PODANIE WEWNĄTRZGAŁKOWE

(do ciała szklistego) c.d.

Eliminacja leku:

• Droga przez komorę przednią wykorzystuje

dyfuzję do komory tylnej i usunięcie przez
przepływ zasadniczej części dawki leku do
cieczy wodnistej i transport przez nabłonek
pigmentowy tęczówki do układu krążenia.

• Droga przez komorę tylną obejmuje dyfuzję

przez siatkówkę i czynny transport przez
naczynia siatkówki lub siatkówkowy nabłonek
pigmentowy.

JONTOFOREZA

Metoda może być zastosowana w stosunku do

każdego leku mającego ładunek elektryczny.

•

Roztwór leku wprowadza się do elektrody,
nakładanej na powierzchnię oka w miejscu
części płaskiej obrączki rzęskowej.

•

Pozwala to na przenoszenie dużej dawki leku
przez ścianę gałki ocznej do ciałka szklistego,
w ilościach zależnych od zastosowanego
natężenia prądu.

•

Zaletą tej metody (rzadko stosowanej w
weterynarii) jest unikanie konieczności
powtarzania wstrzyknięć okołoocznych lub do
ciałka szklistego.

•

Istnieje ryzyko miejscowego uszkodzenia
siatkówki w miejscu podawania leku.

LEKI STOSOWANE W INFEKCJACH

WIRUSOWYCH GAŁKI OCZNEJ

• Wirusowe zapalenie spojówek
• Wirusowe, nawrotowe zapalenie rogówki

CZYNNIK INFEKCYJNY:

wirus opryszczki, wirus

ospy wietrznej, wirus półpaśca i adenowirusy

(brak skutecznego leku)

LEKI:

(powinny być podawane co 3-4 h przez 10-14

dni)

• Idoxyurydyna (

ALLERGEN

gtt.,

STOXIL

gtt., ung.)

• Triflurydyna (

VIROPTIC

gtt.)

• Widarabina (

VIRA-A

ung.)

• Acyclowir (

ZOVIRAX

ung.)

• Denotowir (

VRATIZOLIN

susp.)

• Interferon omega (miejscowo do worka

spojówkowego)

LEKI STOSOWANE W INFEKCJACH

WIRUSOWYCH GAŁKI OCZNEJ

(c.d.)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• Reakcje uczuleniowe,
• Nadmierne łzawienie,
• Keratopatia nabłonkowa,
• Zgrubienie i opadanie powiek,
• Ból, swędzenie, światłowstręt,
• Osłabienie procesu gojenia się ran,
• Pęcherzykowe zapalenie spojówek.

LEKI STOSOWANE W INFEKCJACH

BAKTERYJNYCH

• Zapalenie spojówek (conjunctivitis)
• Zapalenie powiek (blepharitis)
• Zapalenie błony naczyniowej oka (uveitis)
• Zapalenie rogówki (keratitis)
• Zapalenie rogówki i spojówki

(keratoconjunctivitis)

• Zapalenie wewnątrzgałkowe (ophtalmitis)

CZYNNIKI INFEKCYJNE:

Staphylococcus,

Bacillus, Actinobacillus, Chlamydia,
Moraxella, Micrococcus, Clostridium.

CHEMIOTERAPEUTYKI

- ANTYBIOTYKI

•

Chloramfenikol

•

Chlorotetracyklina

•

Oksytetracyklina

•

Amikacyna

•

Framycetyna

•

Gentamycyna

•

Neomycyna

•

Gentamycyna

(Gentamycin WZF 0,3%

vet )

•

Kwas fusydowy

(

FUCITHALMIC VET.

gtt.)

•

Cefalonium,

•

Kloksacylina

• Bacytracyna +

neomycyna
(

BIVACYN

- ung.,

gtt.)

• Gramicydyna +

neomycyna +
polimyksyna B
(

NEOSPORIN

- gtt.)

• Gramicydyna +

framycetyna
(

SOFRAMYCYNA

-

ung.)

CHEMIOTERAPEUTYKI

(c.d.)

FLUOROCHINOLONY:
• Ciprofloksacyna (

CILOXAN

gtt.)

• Ofloksacyna (

EXOCIN

gtt.)

• Norfloksacyna (

CHIBROXIN

gtt)

SULFONAMIDY:
• Sulfacetamid
• Sulfadikramid (

IRGAMID

ung.)

POŁĄCZENIA ANTYBIOTYKÓW I

GLUKOKORTYKOSTEROIDÓW

STOSOWANE W OKULISTYCE

* Betametazon + gentamycyna (

GARASONE

ung.)

* Betametazon + neomycyna (

BETSOLAN

gtt.)

* Deksametazon + chloramfenikol

(

SPERSADEXOLINE

ung.)

* Deksametazon + gentamycyna (

DEXAMYTREX

gtt.)

* Deksametazon + neomycyna + polimyksyna B

(

MAXITROL

gtt., ung.)

POŁĄCZENIA ANTYBIOTYKÓW I

GLUKOKORTYKOSTEROIDÓW

STOSOWANE W OKULISTYCE

(c.d.)

* Fludrokortyzon + neomycyna +

gramicydyna (

DICORTINEFF

susp., ung.)

* Fluorometolon + gentamycyna

(

INFEKTOFLAM

gtt.)

* Hydrokortyzon + neomycyna (

NEO-CORTEF

1,5% gtt.)

* Hydrokortyzon + oksytetracyklina

(

OXYCORT

A ung.)

ZAREJESTROWANE PREPARATY

WETERYNARYJNE

(okulistyka i laryngologia)

• Dicortineff-Vet

( neomycyna+

gramicydyna+fludrokortyzon) 

krople do

uszu i oczu

• Gentamycin WZF 0,3% Vet

(gentamycyna) 

krople do oczu

• Otomax

(gentamycyna+

betametazon+klotrimazol) 

krople do uszu

• Panolog

(nystatyna+neomycyna+tiostrepton+triamcin
olon) 

zawiesina do uszu

ZAREJESTROWANE PREPARATY

WETERYNARYJNE (okulistyka i

laryngologia)

• Surolan

(mikonazol+polimyksyna

B+prednizolon) 

zawiesina do uszu

• Tiacil

(gentamycyna+deksametazon) 

krople do oczu

• Easotic

(gentamycyna+hydrokortyzon+mikonazol) 

krople do uszu

• Posatex

(orbifloksacyna

+monetason+posokonazol) 

krople do uszu

POŁĄCZENIA ANTYBIOTYKÓW I

GLUKOKORTYKOSTEROIDÓW

STOSOWANE W OKULISTYCE

(c.d.)

PRZECIWWSKAZANIA:

• Owrzodzenia rogówki
• Ciąża
• Infekcje wirusowe oka
• Infekcje grzybicze oka

LEKI PRZECIWZAPALNE

STOSOWANE W OKULISTYCE

I. GLIKOKORTYKOSTEROIDY

• Betametazon
• Deksametazon
• Fludrokortyzon (

CORTINEFF

gtt.)

• Fluorometolon (

FML

gtt.)

• Prednizolon

II. NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE

• Diklofenak (

NACLOF

gtt.,

VOLTAREN

gtt)

• Flurbiprofen (

OCUFLUR

gtt.)

• Ketorolak (

ACULAR

gtt.)

III. INNE

• Cyklosporyna (

OPTIMMUNE

ung.)

LEKI PRZECIWZAPALNE

STOSOWANE W OKULISTYCE

(c.d.)

ZASTOSOWANIE I WSKAZANIA:

• Glikokortykosteroidy

są stosowane miejscowo

samodzielnie lub w połączeniu z
antybiotykami, są szczególnie polecane w
terapii stanów zapalnych naczyniówki i
rogówki w celu zmniejszenia odczynów
zapalnych występujących po zabiegach
chirurgicznych na gałce ocznej.

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne

stosowane

są bezpośrednio przed wykonaniem oraz po
zabiegu chirurgicznym na gałce ocznej, mogą
przedłużać czas krwawienia.

LEKI PRZECIWZAPALNE

STOSOWANE W OKULISTYCE

(c.d.)

• Cyklosporyna

jest szczególnie korzystna w

terapii keratokonjunctivitis sicca u psów.

• Wywiera silne działanie przeciwzapalne i

hamujące aktywność komórek
immunologicznie kompetentnych
(limfocyty T-helper), stymuluje produkcję
i wydzielanie łez.

LEKI STOSOWANE W INFEKCJACH

GRZYBICZYCH GAŁKI OCZNEJ

• Grzybica rogówki
• Grzybica gałki ocznej
• Grzybica oczodołowa
• Endogenne, grzybicze zapalenie

wewnątrzgałkowe

CZYNNIKI INFEKCYJNE:

Candida, Aspergillus, Fusarium,

Cephalosporium.

LEKI STOSOWANE W INFEKCJACH

GRZYBICZYCH GAŁKI OCZNEJ

(c.d.)

LEKI:

• Nystatyna

(3% maść)

• Natamycyna

(5% zawiesina)

• Amfoterycyna B

(0,05-1% krople) - bardzo

szerokie spektrum

• Klotrimazol

(1% krem)

• Mikonazol

(1% zawiesina)

• Ekonazol

(2% krem)

• Ketokonazol

(1% zawiesina)

Stosowanie leków przeciwgrzybiczych miejscowo na
powierzchnię oka wykazuje słabą zdolność

penetracji

rogówki, dlatego często jest konieczne stosowanie

ogólne.

PRZYCZYNY

Keratokonjunctivitis sicca

(suche

zapalenie spojówek i rogówki)

• Immunologiczne

(immunologiczne zapalenie

węzłów chłonnych);

• Wrodzone u mopsów, Yorkshire terrier,

sporadycznie u innych ras;

• Neurogenne

(czasami po urazie lub chorobach

neurologicznych uszkadzających unerwienie
gruczołu łzowego)

;

• Indukowane lekami

(znieczulenie ogólne i

atropina powodują przejściowe
keratokonjunctivitis sicca;

• Toksyczne działanie leków

(zawierających

siarkę np. potencjonowane sulfonamidy)

PRZYCZYNY

Keratokonjunctivitis sicca

• Jatrogenne

(usunięcie trzeciej powieki)

• Radioterapia

(naświetlania oka i okolicy)

• Choroby układowe

(nosówka, choroby

wyniszczające)

• Przewlekłe stany zapalne spojówek (koty)

wywołane przez wirus Herpes lub Chlamydia

• Przewlekłe stany zapalne powiek i spojówek

(psy)

• Predyspozycje rasowe

(cocker spaniel, bulldogi,

West Highland white terrier, shih tzu)

LECZENIE

Keratokonjunctivitis sicca

• Cyklosporyna A (0,2% maść)
• Glikokortykosteroidy

Leki indukujące wytwarzanie łez:

• Hypromeloza (0,3% roztwór)
• Karbomery (kwas poliakrylowy 0,2%)
• Acetylocysteina + hypromeloza (ILUBE gtt.)
• Kwas hialuronowy

Leki te należy stosować 8-10 razy dziennie

LEKI ZNIECZULAJĄCE MIEJSCOWO:

•

Lidokaina (1-2% roztwór)

•

Tetrakaina = ametokaina (0,5% roztwór)

•

Proksymetakaina = proparakaina (0,5% roztwór)

Leki znieczulające miejscowo są stosowane

powierzchownie przy wykonywaniu badań
diagnostycznych:

tonometrii, elektroretinografii

oraz przy usuwaniu ciał obcych.

Nie należy stosować przewlekle leków z tej

grupy ponieważ wywierają działanie
uszkadzające nabłonek rogówki !!!!!

LEKI MIEJSCOWO

ZNIECZULAJĄCE

LEKI STOSOWANE W JASKRZE

(Glaucoma)

Jaskra jest schorzeniem charakteryzującym się

wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego
prowadzącym do uszkodzenia wzroku, począwszy
od małych ubytków aż do całkowitej utraty wzroku.

Jaskra może występować u psów.

Przyczyny:

• Jaskra wrodzona
• Jaskra nabyta

*

zapalenie błony naczyniowej

*

nowotwory oka

*

zaćma (katarakta)

*

krwotoki

*

zwichnięcie soczewki

wewnątrzgałkowe

LEKI STOSOWANE W JASKRZE

(Glaucoma)

(c.d.)

GRUPY LEKÓW STOSOWANYCH W

JASKRZE:

I. Myotica

II. -adrenolityki
III. Inhibitory anhydrazy węglanowej

IV. Analogi prostaglandyny F

2

(PGF

2

)

LEKI STOSOWANE W JASKRZE

(Glaucoma)

(c.d.)

I.

MYOTICA

- ułatwiają odpływ płynu

śródocznego i obniżają ciśnienie śródgałkowe

• Pilokarpina

(1-2% roztwór)

• Karbachol
• Fizostygmina
• Ekotiopat

(Stosowanie tych leków może prowadzić do

wystąpienia zaćmy lub odwarstwienia

siatkówki)

II.

-ADRENOLITYKI

- hamują sekrecję płynu

śródocznego

• Befunolol

•

Metipranolol

• Betaksolol

•

Timolol

LEKI STOSOWANE W JASKRZE

(Glaucoma)

(c.d.)

III.

INHIBITORY ANHYDRAZY

WĘGLANOWEJ

- hamują aktywność tego

enzymu w śródbłonku ciałka rzęskowego
odpowiedzialnego za powstawanie kwasu
węglowego stanowiącego źródło jonów
wodorowych, co prowadzi do zmniejszenia
wytwarzania płynu śródocznego.

• Acetazolamid

(DIURAMID tab. per os u

psów 5-10 mg/kg, 2-4 x dziennie)

• Diklofenamid

(DICLOFEN tab. per os u

psów 5-15 mg/kg, 2-3 x dziennie)

• Dorzolamid

(TRUSOPT gtt. 2%)

LEKI STOSOWANE W JASKRZE

(Glaucoma)

(c.d.)

IV.

ANALOGI PROSTAGLANDYNY F

2

(PGF

2

)

-

obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe przez
zwiększenie odpływu płynu śródocznego.

• Latanoprost

(XALATAN gtt. 0,005%)

• Unaproston

(RESCULA gtt. 0,12%)

Przeciwwskazaniem do stosowania jest

zapalenie błony naczyniowej.

Działania niepożądane

: przekrwienie

spojówek, powierzchowna punktowa
keratopatia, zmiana zabarwienia tęczówki

LEKI WYWOŁUJĄCE ROZSZERZENIE

ŹRENICY (Mydriatica)

I.

PARASYMPATYKOLITYKI

• Atropina
• Cyklopentolat

- działa długo, nie stosować u psów

- wywołuje obrzęk i podrażnienie spojówek.

II.

SYMPATYKOMIMETYKI

• Fenylefryna

(gtt. 10%)

• Tropikamid

(gtt. 0,5%)

Leki rozszerzające źrenicę są stosowane do badania

dna

oka i naprzemiennie z lekami zwężającymi źrenicę w
stanach zapalnych lub pourazowych w celu

zapobiegania

występowaniu zrostów.

LEKI WYWOŁUJĄCE ROZSZERZENIE

ŹRENICY (Mydriatica)

(c.d.)

Przeciwwskazania do stosowania

sympatykomimetyków

:

• jaskra
• możliwość wystąpienia działania

ogólnego, szczególnie na układ krążenia

4.tif

BARWNIKI DIAGNOSTYCZNE
STOSOWANE W OKULISTYCE

• Fluoresceina

(1-2%)

• Róż bengalski

(1%)

*

Stosowanie barwników na powierzchnię gałki ocznej

umożliwia diagnozowanie: owrzodzeń rogówki, zmian
martwiczych na powierzchni rogówki oraz określenie
drożności przewodu nosowo-łzowego.

*

Po powierzchownym podaniu barwników usuwa się je

przez przemywanie gałki ocznej sterylnym roztworem
soli fizjologicznej.

*

Podanie dożylne do splotu ocznego (angiografia) soli

sodowej fluoresceiny pozwala na uwidocznienie

stanu

naczyń spojówki, twardówki i tęczówki.