Czynniki

Czynniki

indywidualne

indywidualne

warunkujące

warunkujące

nauczanie

nauczanie

dorosłych

dorosłych

andragogika

andragogika

dr Jakub Jerzy Czarkowski

Różnice indywidualne

Różnice indywidualne



W dydaktyce od dawna wiadomo, że

W dydaktyce od dawna wiadomo, że

wyniki nauczania zależą od

wyniki nauczania zależą od

indywidualnych predyspozycji ucznia.

indywidualnych predyspozycji ucznia.



Dydaktyka różnicowa

Dydaktyka różnicowa

(np. Lewowicki)

(np. Lewowicki)



Podobnie jest u osób dorosłych

Podobnie jest u osób dorosłych



Nie mówi się jeszcze o andragogice

Nie mówi się jeszcze o andragogice

różnicowej ale zwarzywszy

różnicowej ale zwarzywszy

gwałtowny rozwój andragogiki jest to

gwałtowny rozwój andragogiki jest to

kwestia przyszłości.

kwestia przyszłości.

Cechy indywidualne, które

Cechy indywidualne, które

mogą wpływać na naukę

mogą wpływać na naukę



Inteligencja i zdolności specjalne

Inteligencja i zdolności specjalne



Inteligencja emocjonalna

Inteligencja emocjonalna



Temperament

Temperament



Wielka Piątka (grupa cech z zakresu

Wielka Piątka (grupa cech z zakresu

różnic indywidualnnych)

różnic indywidualnnych)



Styl uczenia się

Styl uczenia się



Preferencje poznawcze

Preferencje poznawcze



Jeszcze wiele innych

Jeszcze wiele innych

UWAGA!!!

UWAGA!!!

U osób dorosłych ważnymi

U osób dorosłych ważnymi

czynnikami są doświadczenie i

czynnikami są doświadczenie i

związane z nim czynniki o

związane z nim czynniki o

charakterze biograficznym, które w

charakterze biograficznym, które w

istotny sposób mogą modyfikować

istotny sposób mogą modyfikować

doświadczenia.

doświadczenia.

Teoria inteligencji wielorakich

Teoria inteligencji wielorakich

(kiej)

(kiej)

„

„

Multiple Intelligences Theory”

Multiple Intelligences Theory”

opracowanej przez Howarda Gardnera(1985)

opracowanej przez Howarda Gardnera(1985)

Rodzaje inteligencji a metoda

Rodzaje inteligencji a metoda

pracy

pracy



Inteligencja werbalna

Inteligencja werbalna

– burza

– burza

mózgów, tworzenie list kluczowych

mózgów, tworzenie list kluczowych

zagadnień, krótka forma notatki.

zagadnień, krótka forma notatki.



Inteligencja matematyczno-

Inteligencja matematyczno-

logiczna

logiczna

– eksperymenty, gry

– eksperymenty, gry

strategiczne, segregowanie

strategiczne, segregowanie

informacji, szukanie związków

informacji, szukanie związków

między informacjami.

między informacjami.



Inteligencja obrazkowa

Inteligencja obrazkowa

(wizualno –

(wizualno –

przestrzenna) – mapy edukacyjne,

przestrzenna) – mapy edukacyjne,

plakaty, filmy, używanie symboli

plakaty, filmy, używanie symboli

zamiast słów.

zamiast słów.



Inteligencja ruchowa

Inteligencja ruchowa

– odgrywanie

– odgrywanie

ról, drama, chodzenie w trakcie nauki.

ról, drama, chodzenie w trakcie nauki.

Rodzaje inteligencji a

Rodzaje inteligencji a

metoda pracy

metoda pracy



Inteligencja słuchowa

Inteligencja słuchowa

-

-

(muzyczna, rytmiczna) – układanie

(muzyczna, rytmiczna) – układanie

rymowanek, wykorzystanie rapu,

rymowanek, wykorzystanie rapu,

słowa klucze a ulubiona melodia.

słowa klucze a ulubiona melodia.



Inteligencja międzyludzka

Inteligencja międzyludzka

–

–

(interpersonalna) – praca w parach,

(interpersonalna) – praca w parach,

grupach, dyskusje, formułowanie

grupach, dyskusje, formułowanie

pytań, przekazywanie informacji.

pytań, przekazywanie informacji.

Rodzaje inteligencji a

Rodzaje inteligencji a

metoda pracy

metoda pracy



Inteligencja wewnętrzna

Inteligencja wewnętrzna

–

–

(introspektywna, intrapersonalna) –

(introspektywna, intrapersonalna) –

pamiętniki, osobiste refleksje.

pamiętniki, osobiste refleksje.



Inteligencja naturalistyczna

Inteligencja naturalistyczna

– jak

– jak

to, czego się uczymy, będzie miało

to, czego się uczymy, będzie miało

wpływ na otoczenie lub inne osoby.

wpływ na otoczenie lub inne osoby.

Rodzaje inteligencji a

Rodzaje inteligencji a

metoda pracy

metoda pracy

Jaki jest twój

Jaki jest twój

profil inteligencji

profil inteligencji

wielorakich

wielorakich

(kiej)?

(kiej)?

Wielka Piątka (ang. Big Five)

Wielka Piątka (ang. Big Five)

model Costy i McCrae

model Costy i McCrae

model osobowości (zwany też)

model osobowości (zwany też)

zakładający, że tworzy ją pięć

zakładający, że tworzy ją pięć

podstawowych elementów:

podstawowych elementów:

ekstrawersja, neurotyczność,

ekstrawersja, neurotyczność,

sumienność, życzliwość, otwartość

sumienność, życzliwość, otwartość

na doświadczenie. Badania

na doświadczenie. Badania

międzykulturowe dowodzą, że

międzykulturowe dowodzą, że

wszystkie te cechy występują u

wszystkie te cechy występują u

mieszkańców Ameryki, Europy i Azji.

mieszkańców Ameryki, Europy i Azji.

neurotyczność

neurotyczność

(stałość emocjonalna) –

(stałość emocjonalna) –

odzwierciedlającą przystosowanie

odzwierciedlającą przystosowanie

emocjonalne versus emocjonalne

emocjonalne versus emocjonalne

niezrównoważenie; skłonność do

niezrównoważenie; skłonność do

przeżywania negatywnych emocji

przeżywania negatywnych emocji

(strachu, zmieszania, gniewu,

(strachu, zmieszania, gniewu,

poczucia winy) oraz podatność na

poczucia winy) oraz podatność na

stres psychologiczny

stres psychologiczny

ekstrawersja -introwersja

ekstrawersja -introwersja

wymiar - który odnosi się do jakości i

wymiar - który odnosi się do jakości i

ilości interakcji społecznych oraz

ilości interakcji społecznych oraz

poziomu aktywności, energii, a także

poziomu aktywności, energii, a także

zdolności do doświadczania

zdolności do doświadczania

pozytywnych emocji

pozytywnych emocji

otwartość na doświadczenie

otwartość na doświadczenie



cecha – wskazującąca na tendencję

cecha – wskazującąca na tendencję

do pozytywnego wartościowania

do pozytywnego wartościowania

doświadczeń życiowych,

doświadczeń życiowych,

tolerancję

tolerancję

na nowość i ciekawość poznawczą

na nowość i ciekawość poznawczą

ugodowość (- antagonizm)

ugodowość (- antagonizm)



cecha– opisującą nastawienie do

cecha– opisującą nastawienie do

innych ludzi (pozytywne versus

innych ludzi (pozytywne versus

negatywne) przejawiające się w

negatywne) przejawiające się w

altruizmie versus antagonizmie

altruizmie versus antagonizmie

sumienność (-

sumienność (-

nieukierunkowanie)

nieukierunkowanie)



cecha która oddaje stopień

cecha która oddaje stopień

zorganizowania, wytrwałości i

zorganizowania, wytrwałości i

motywacji

motywacji

jednostki w działaniach

jednostki w działaniach

zorientowanych na cel

zorientowanych na cel

Charakterystyka

Charakterystyka

neurotycznoś

ć

ekstrawersja

otwartość na

doświadczeni

e

ugodowość

sumienność

lęk

towarzyskość

wyobraźnia

zaufanie

kompetencje

agresywna

wrogość

serdeczność

estetyka

prostolinijność

skłonność do

porządku

impulsywność

aktywność

działanie

ustępliwość

dążenie do

osiągnięć

nadwrażliwość

poszukiwanie

doznań

idee

skromność

samodyscyplin

a

nieśmiałość

emocjonalność

pozytywna

wartości

skłonność do

rozczulania się

rozwaga

Cykl uczenia się

Cykl uczenia się

wg

wg

David

David

a

a

A. Kolb

A. Kolb

refleksja

i obserwacja

aktywne

eksperymentowanie

i planowanie kolejnych

działań

konkretne

przeżycie

uogólnianie

Założenia teorii

Założenia teorii

konkretne przeżycie (KP)
w tym stadium szczególnie ważne są osobiste
kontakty z ludźmi w codziennych sytuacjach.
Istnieje tendencja do ufania bardziej
uczuciom niż racjonalnym przesłankom. Daje
to podstawy do bycia otwartym na nowe idee
i skłonnym do podejmowania zmian.

refleksyjna obserwacja (RO)
w tym stadium rozpatruje się koncepcje i
sytuacje z różnych punktów widzenia, kładąc
nacisk na cierpliwość, obiektywizm i ostrożny
osąd. stadium to nie musi wiązać się z
podejmowaniem działania.

abstrakcyjne uogólnienie (AU)
w tym stadium uczenie się wymaga
zastosowania rozumowania logicznego w celu
zrozumienia problemów lub sytuacji. Dojściu
do rozwiązania problemu ważne staje się
zakotwiczenie w teorii oraz systematyczne
planowanie.
aktywne eksperymentowanie (AE)
uczenie się w tym stadium przybiera aktywne
formy eksperymentowania i wpływania na
otoczenie. konieczne stają się nastawienia
praktyczne i branie pod uwagę realnych
skutków działań.

Cztery style uczenia się

Cztery style uczenia się

Styl

konwergencyj

ny

abstrakcyjnego

uogólnienia i

aktywnego

eksperymentowani

a

Osoby posługujące się tym stylem uczenia się

wykazują największe zdolności do praktycznego

zastosowania teorii. Styl ten jest najlepszy w takich

sytuacjach jak np. test inteligencji

Styl

dywergencyjn

y

konkretne

przeżycie i

refleksyjna

obserwacja

Charakterystyczna jest w nim zdolność do wyobraźni,

spostrzegania konkretnej sytuacji z różnych punktów

widzenia i organizacji wielu relacji w spójną całość.

Dywerger najlepiej działa w sytuaq'ach

wymagających intensywnego myślenia (np. burza

mózgów), wykazuje zainteresowanie ludźmi, jest

zaangażowany emocjonalnie w to, co robi.

Styl

asymilacyjny.

abstrakcyjne
uogólnienie i

refleksyjna

obserwacja

Asymilator wykazuje zdolność do tworzenia modeli

teoretycznych, scalania obserwacji w zintegrowane

wyjaśnienia. Mniej ważne są problemy ludzkie

praktyczne, ważniejsze jest, aby teoria była logiczna i

precyzyjna.

Styl

akomodacyjny

konkretne

przeżycie i aktywne

eksperymentowani

e

Akomodator potrafi lepiej niż kto inny wprowadzać w

życie plany i eksperymentować, jest zdolny do

osobistego zaangażowania się w nowe

doświadczenia. Częściej ryzykuje i sprawia mu

przyjemność adaptowanie się do nowych warunków.

Jaki jest twój

Jaki jest twój

styl uczenia

styl uczenia

się?

się?

Dziękuję i życzę

Dziękuję i życzę

Wesołych Świąt

Wesołych Świąt

WIELKIEJ NOCY

WIELKIEJ NOCY

dr Jakub Jerzy Czarkowski