Aktywizowanie społeczności

lokalnych.

 

Korzystałam z poradnika

„Od pomysłu do działania – jak rozwiązywać problemy

społeczności lokalnych”.

wydanego przez Fundację Bene Vobis

 

Aleksandra Skowron

 

Aktywizowanie społeczności

lokalnych.

 

Korzystałam z poradnika

„Od pomysłu do działania – jak rozwiązywać problemy

społeczności lokalnych”.

wydanego przez Fundację Bene Vobis

 

Aleksandra Skowron

 

1. Modele włączania społeczności lokalnej do procesu
rozwiązywania problemów.

 

Podstawową sprawą w rozwiązywaniu problemów lokalnych jest
aktywność członków społeczności. To mieszkańcy danej wsi,
miasteczka czy dzielnicy znają najlepiej problemy swojego
środowiska i wiedzą, co im jest potrzebne. Jak zatem wpłynąć na
daną społeczność, by uruchomić procesy, które później będą
rozwijać się już spontanicznie i doprowadzą do powstawania
grup

nieformalnych,

zespołów

zadaniowych

a

nawet

stowarzyszeń? Jak pomóc tym grupom przebrnąć przez
trudności związane z procesem powstawania zespołu i
podejmowania odpowiedzialnego działania na rzecz innych?
 
Model zadaniowy:

jasno określony cel,

wyraźna struktura organizacyjna,

planowanie działań,

współpraca w realizacji projektu,

korzystanie z wielu źródeł finansowania.

Grupa ludzi zaangażowanych i zdecydowanych działać w ten
właśnie sposób tworzy zespół zadaniowy. Wypracowuje on
zasady

efektywnego

działania

z korzyścią dla grup i osób, którym należy pomóc. Zespół
zadaniowy może funkcjonować w dwóch formach:

1.Skierowanie inicjatywy tworzenia zespołu zadaniowego w
stronę osób, które chcą zrobić coś dla swojego środowiska.
Informujemy o inicjatywie Panią Zosię z biblioteki, Pana Krzysia
z urzędu gminy, Panią Joasię z ośrodka pomocy społecznej,
znajomych, przyjaciół i prosimy ich o poinformowanie kolejnych
osób. Tak zebrany zespół rozpoczyna pracę.
2.Jako instytucja - ośrodek pomocy społecznej, podejmujemy
inicjatywę szukając aprobaty lokalnych władz, np. burmistrza i
zapraszamy na spotkanie przedstawicieli innych instytucji,
podejmujących działania z zakresu polityki społecznej w
środowisku lokalnym. Na naszym spotkaniu obecni będą między
innymi przedstawiciel gminnej biblioteki publicznej, domu
kultury, policji, władz gminnych, szkoły podstawowej itp.

Zastosowanie któregokolwiek z wariantów wymaga stosowania
innej

strategii

w pracach z zespołem.

2. Tworzenie pozytywnego nastawienia do planowanych
działań.

Aby zorganizować zespół zadaniowy, potrzebujemy pretekstu
spotkania.
W przypadku organizowania osób wokół problemu - wystarczy
zapewne powiedzieć innym o tym, że będziemy organizować
spotkanie, na którym chcemy porozmawiać o najistotniejszych
problemach,

z

którymi

nie

możemy

sobie

w środowisku lokalnym poradzić.
Jednakże w przypadku, gdy na spotkanie zapraszamy instytucje,
musimy podsunąć zaproszonym osobom istotny powód, dla
którego powinnyśmy się spotkać. Sprawa okaże się jeszcze
trudniejsza, gdy nasza propozycja jest kolejną próbą
zorganizowania w środowisku koalicji wobec istotnego
problemu.

Nasz przekaz powinien świadczyć o:

istocie wskazanego do rozwiązania problemu,

naszym przygotowaniu do organizowanego spotkania,

naszej kompetencji,

pozytywnym odbiorze naszej inicjatywy w środowisku,

tym, że wiemy, do czego dążymy,

tym, że nie zabierzemy zebranym czasu więcej, niż jest to
niezbędne.

3. Diagnoza – zbieranie danych dotyczących potrzeb
społeczności lokalnych.

Źródłem działań obywatelskich na rzecz innych jest niezgoda na
istniejącą rzeczywistość. Jest was kilku ludzi aktywnych.
Rozumiecie

potrzebę

zmian

i chcecie działać. Zastanawiacie się, którym problemem
nurtującym waszą społeczność warto się przede wszystkim zająć.
Postawcie właściwą diagnozę - zbierzcie dane dotyczące
niezaspokojonych potrzeb mieszkańców.

Etap pierwszy:
Zbieranie danych dotyczących potrzeb społeczności lokalnej.

Krok pierwszy – sporządzenie listy respondentów. Powinna to być
lista osób reprezentujących cały przekrój waszej społeczności.
Ludzi

z

ważnych

organizacji

i instytucji, sąsiadów, znajomych, krewnych, przedstawicieli
różnych zawodów.

Krok drugi – wybór metody zbierania danych.

przeprowadzenie

wywiadu

z

zastosowaniem

pytań

otwartych,

przeprowadzenie

ankiety

z

zastosowaniem

pytań

zamkniętych.

 

Etap drugi:
Zbieranie danych o instytucjach i organizacjach lokalnych.

Krok pierwszy – sporządźcie listę organizacji rządowych i
samorządowych, do których chcecie dotrzeć.

Krok drugi – wybierzcie właściwą metodę zebrania informacji.
Warto pomyśleć o:

przeprowadzeniu wywiadów,

zorganizowaniu spotkań mieszkańców z zaproszonymi
wcześniej reprezentantami wytypowanych organizacji.

Etap trzeci:
Zbieranie danych o samorządzie lokalnym.

Etap czwarty:
Pisemne sporządzenie raportu o społeczności lokalnej. Raport
powinien zawierać:

dane demograficzne, dane dotyczące infrastruktury,

listę organizacji rządowych działających na waszym terenie,

listę organizacji samorządów różnego szczebla działających
na waszym terenie,

listę organizacji pozarządowych,

listę organizacji religijnych,

listę przedstawicieli lokalnego biznesu,

listę problemów dostrzeganych przez społeczność lokalną,

listę potencjalnych współpracowników,

opis możliwości współpracy z samorządem lokalnym,

dane o sposobie sporządzenia raportu.

4. Grupa nieformalna.

Najczęściej zaczyna się tak, że jakaś osoba lub mała grupa
zauważa w swoim otoczeniu problem, który wymaga
rozwiązania. Zastanawia się: może warto spróbować coś zrobić?
Poszukuje osób do współpracy. Spotykacie się, bo macie ochotę
coś zrobić razem, bo lubicie się nawzajem, bo macie wspólny
interes. Podstawowym motorem waszego działania jest chęć
bycia razem. Na ogół mija sporo czasu nim znajdzie się
konkretna grupa osób gotowych podjąć zadania związane z
realizowaniem swojego pomysłu w sposób systematyczny
i odpowiedzialny. Budowanie zespołu jest procesem powolnym,
któremu towarzyszą różnorodne, często trudne zjawiska
grupowe takie, jak konflikty, sprzeczność interesów, walka o
wpływy i władzę. Konieczny jest pewien wysiłek, aby z grupy
nieformalnie, często towarzysko spotykających się osób powstał
dobrze funkcjonujący zespół zadaniowy.

5. Zespół zadaniowy.

Zespół zadaniowy powstaje, kiedy:

określacie dokładnie cele działania, co pozwala wam
zweryfikować swoją motywację i zgodność celów grupy z
waszymi osobistymi celami,

dowiadujecie się, jakie są wobec was oczekiwania -
zawieracie mniej lub bardziej formalne umowy,

opracowujecie konkretne projekty działania, przez co
zwiększacie swoje szanse na zdobycie środków na
działalność,

dążycie do uzyskania statutu prawnego – stajecie się
bardziej wiarygodni dla potencjalnych współpracowników i
sponsorów,

określacie, co i w jakim czasie jest do zrobienia,

ustalacie kto i za co jest odpowiedzialny,

opracowujecie program i wytyczacie realny cel, rezygnując
z rzeczy niemożliwych,

określacie zakresy ról pełnionych przez poszczególne osoby
w

grupie

i

procedury

współpracy

–

podejmowania

decyzji,

prowadzenia spotkań grupowych, rozwiązywania konfliktów i
tak dalej.

5. Współpraca w społeczności lokalnej.

Współpraca – oznacza decyzje o podjęciu partnerskiego
współdziałania z innymi grupami, organizacjami, instytucjami,
władzami w celu bardziej skutecznego, twórczego i tańszego
rozwiązania problemów

Współpracować warto, dlatego, że:

sami temu nie podołacie - problemy, które chcecie rozwiązać
mają wiele źródeł (psychika, rodzina, szkoła, tradycja,
otoczenie społeczne, otoczenie gospodarcze, polityka,
ekologia, itp.)

razem można więcej - problemy takie jak bezrobocie,
patologie społeczne są na tyle złożone, za zajmuje się nimi
wiele różnych organizacji i instytucji,

współpraca jest tańsza - policzcie, ile naprawdę kosztuje
praca na rzecz zmiany sytuacji waszego podopiecznego.
Policzcie, ile musielibyście zdobyć środków, gdybyście robili
to sami. Zobaczcie, ile środków jest marnowanych, ponieważ
różne organizacje i instytucje nic o sobie nawzajem nie
wiedzą.

macie partnera - macie większą szansę na wsparcie
finansowe,

nowi partnerzy to nowe pomysły i więcej możliwości
skutecznego rozwiązywania problemów,

razem ciekawiej.

6. Jak przygotować się do współpracy?

Krok pierwszy – podjęcie decyzji o współpracy. W zespole
odpowiedzcie na następujące pytania:

Po co chcecie współpracować?

Co chcecie w ten sposób osiągnąć?

Jakie konkretne problemy chcecie rozwiązać we
współpracy z innymi?

Na jakiej płaszczyźnie chcecie współpracować (sprawy
organizacyjne, merytoryczne, czy finansowe)?

Co możecie zyskać, a co stracić na podjęciu współpracy?

Krok drugi – mapa współpracy:

lista współpracowników wczoraj, dziś i jutro.

Krok trzeci – oferta współpracy powinna zawierać:

misję i cele,

podstawowe informacje was dotyczące,

kierunki rozwoju i planowane działania,

opis problemu, który chcecie rozwiązać we współpracy,

zakres współpracy, jaki was interesuje i czego oczekujecie.

 

Krok czwarty – negocjowanie warunków współpracy.
Negocjowanie to dwustronny proces komunikowania się,
którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy niektóre
interesy zaangażowanych stron są konfliktowe.

7. Moderator, superwizor, doradca/konsultant – funkcje i
zadania.

Moderator – towarzyszy w procesie powstawania grupy.
Diagnozuje

trudności

i pomaga je rozwiązywać. Pomaga utrzymać kierunki działania i
wyznaczone cele, dostarcza informacji, zachęca, pomaga w
trudnościach, uczy nowych umiejętności. Moderator łączy w
sobie rolę doradcy i superwizora oraz uczestniczy na bieżąco w
pracach zespołu.
Superwizor – diagnozuje trudności, wspiera, dostarcza
informacji, przekazuje możliwe zmiany, odpowiada na
zapotrzebowanie

grupy

dotyczące

trudności

we współpracy i kontaktach wzajemnych.
Doradca konsultant – przekazuje informacje, udziela porad w
sprawach organizacji i tworzenia projektu działania.

Moderator:

Pomaga w sytuacjach, gdy zespół przechodzi kryzysy, z którymi
sobie nie radzi.

Może przekazać konkretną wiedzę o tworzeniu projektów
działania, pisaniu
wniosku itp.

Diagnozuje potrzeby zespołu, analizuje na bieżąco zachodzące
procesy
i podejmuje stosowne działania wspierające zespół.

Zawiera umowę określającą jego ściśle doradczą rolę w zespole
(np. pomaga pisać wniosek, ale sam go nie pisze).

Rady dla moderatorów:

1.Dowiedz się, co jest naprawdę konieczne, by zespół dobrze
działał.
2.Pomagaj tylko tyle, ile jest to niezbędne. Oceń, czego zespół
potrzebuje od ciebie, a co może zrobić sam lub co mogą dać mu
inni.
3.Umów się precyzyjnie na zakres swojej pracy – zawrzyj
kontrakt z zespołem.
4.Nie stwarzaj oczekiwań, z których nie możesz się wywiązać.
5.Modeluj pożądane zachowania pracując w zespole.
6.Nie pracuj za innych.
7.Stwarzaj warunki do wyzwalania się naturalnej motywacji
ludzi do twórczego działania.
8.Nie zapominaj, że porażki i błędy są okazją do uczenia się.
9.Pomagaj w rozwiązywaniu kryzysów i trudności tylko wtedy,
gdy zespół sam nie potrafi ich pokonać.
10.Pomóż ludziom ocenić własne działanie – niech poczują się
autorami zmian. Niezależnie od twojego wkładu pracy, nie są
one twoim dziełem.
11.Doskonal swoje umiejętności w pracy z kolejnymi zespołami.
Niech będzie to źródłem twojej satysfakcji.
12.Wspieraj ludzi w ich rozwoju, mimo, że niektórzy mogą się
stać lepsi od ciebie.
13.Nie identyfikuj się z zadaniem, ty tylko pomagasz.

8. Jak prowadzić skuteczne mediacje?

W procesie mediacji biorą na ogół udział dwie osoby lub grupy –
strony
w konflikcie oraz mediator – osoba przygotowana do pomagania
w rozwiązywaniu konfliktów.

Reguły mediacji:

mediator jest osobą neutralną, nie opowiada się po żadnej
ze stron,

mediacja jest poufna,

nie wolno sobie przerywać,

strony są gotowe ze sobą współpracować.

 
Etapy mediacji:

Krok pierwszy – udane otwarcie sesji jest podstawą dla całego
procesu mediacji.
Krok drugi – zebranie informacji.
Krok trzeci – koncentracja na wspólnych interesach.
Krok czwarty – tworzenie nowych rozwiązań.
Krok piąty – ocena pomysłów i wybór rozwiązania.
Krok szósty – zapisz umowę i zakończ sesję.