Wywiad

w chorobach

układu pokarmowego

UKŁAD POKARMOWY

– stan jamy ustnej
– trudności w przełykaniu
– niestrawność
– pieczenie w dołku podsercowym
– ból w jamie brzusznej
– zmiany masy ciała
– częstość wypróżnień
– cechy stolca

Ogólne zasady zbierania wywiadu

WYWIAD UKŁADOWY

Wywiad w chorobach układu

pokarmowego

Bóle brzucha

Wymioty

Biegunki

Zaparcia

BÓL

główne umiejscowienie

promieniowanie

charakter

nasilenie

czas trwania

częstość występowania lub okresowość

specjalne okoliczności występowania

czynniki zaostrzające

czynniki łagodzące

zjawiska towarzyszące

Analiza wybranych objawów podmiotowych

Badanie kliniczne Munro & Edwards

www.vh.org

LOKALIZACJA i PROMIENIOWANIE BÓLU

www.vh.org

LOKALIZACJA i PROMIENIOWANIE BÓLU

www.vh.org

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BÓLÓW

BRZUCHA

www.vh.org

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BÓLÓW

BRZUCHA

www.vh.org

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BÓLÓW

BRZUCHA

www.vh.org

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BÓLÓW

BRZUCHA

www.vh.org

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BÓLÓW

BRZUCHA

www.vh.org

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BÓLÓW

BRZUCHA

NASILENIE i CHARAKTER BÓLÓW

Napad kamicy

żółciowej

Zapalenie pęcherzyka

żółciowego

wg
Streichera

NASILENIE i CHARAKTER BÓLÓW

Zapalenie i rak trzustki

wg
Streichera

NASILENIE i CHARAKTER BÓLÓW

Perforacja wrzodu

żołądka i dwunastnicy

Ostre zapalenie

wyrostka robaczkowego

wg
Streichera

NASILENIE i CHARAKTER BÓLÓW

NASILENIE i CHARAKTER BÓLÓW

Zawał jelita

Niedrożność przewodu

pokarmowego

wg
Streichera

Kolka nerkowa

Zapalenie przydatków

wg
Streichera

NASILENIE i CHARAKTER BÓLÓW

Wywiad w chorobach układu

pokarmowego

Bóle

brzucha

Wymioty

Biegunki

Zaparcia

- gwałtowne wyrzucenie treści pokarmowej z żołądka
w kierunku do jamy ustnej pod wpływem nagłego wzrostu
ciśnienia śródbrzusznego wywołanego skurczem mięśni powłok
brzusznych oraz skurczem i obniżeniem przepony.

WYMIOTY

Definicja:

Odruch wymiotny jest koordynowany poprzez ośrodek znajdujący się
w rdzeniu przedłużonym w grzbietowych częściach istoty siateczkowatej.
Pobudzenie ośrodka wymiotnego następuje poprzez impulsy powstające
w narządach przewodu pokarmowego oraz gardle, nerkach, pęcherzu
moczowym, sercu, jajnikach i macicy.
Ośrodek wymiotny pobudzany jest też z wyższych ośrodków nerwowych.
Bodźce chemiczne i toksyczne pobudzają go za pośrednictwem
chemoreceptorów w dnie komory IV.

WYMIOTY

WYMIOTY

Przyczyny:

• Choroby przewodu pokarmowego

– zwężenie lub zamknięcie przełyku, stany zapalne błony śluzowej,

wymioty odruchowe (towarzyszące)

• Metaboliczne

– mocznica, hiperkalcemia, ch. Addisona, ch. miąższu wątroby, kwasica

ketonowa

• Spowodowane lekami

– glikozydy nasercowe, sulfonamidy sulfosalazyna, tetracykliny, metronidazol,

chemioterapeutyki, analgetyki, narkotyki i inne

• Zatrucia

– ołowica, rozpuszczalniki

• Ciąża
• Choroby ośrodkowego układu nerwowego

– migrena, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, zaburzenia czynności błędnika,

wymioty psychogenne

WYMIOTY

Postępowanie:

• Ustalenie występowania i czasu trwania wymiotów

– wymioty poranne - np. ciąża
– wymioty psychogenne - zwykle kontrolowane
– wymioty późne - przeszkoda mechaniczna, z. po wagotomii, neuropatia

DM

– wymioty nocne - np. w ch. wrzodowej żołądka i dwunastnicy

• Określenie związku z występowaniem bólu
• Występowanie objawów ogólnych

– apetyt,
– zmiany masy ciała

• Ocena wymiocin
• Wywiad wsteczny i rodzinny

Wywiad w chorobach układu

pokarmowego

Bóle

brzucha

Wymioty

Biegunki

Zaparcia

- częste oddawanie obfitych stolców o płynnej, półpłynnej
lub papkowatej konsystencji.

BIEGUNKI

Definicja:

Za normę uważa się oddawanie uformowanego stolca rzadziej niż
3 razy
w ciągu doby (ale nie rzadziej niż jeden raz na 2 dni) w łącznej
ilości nie przekraczającej 250 g, zawierającego mniej niż 7 g
tłuszczów.

BIEGUNKI

Przyczyny:

• Substancje osmotycznie czynne nie wchłaniane przez nabłonek

jelitowy

• Upośledzenie wchłaniania przez nabłonek jelitowy (wrodzone lub

nabyte)

• Niedobór:

– enzymów hydrolitycznych trzustki,
– kwasów żółciowych,
– soku żołądkowego,
– enzymów rąbka szczoteczkowego jelit

• Nadmierne wydzielanie jelitowe
• Zaburzenia czynności autonomicznego układu nerwowego
• Łączne j.w.

BIEGUNKI

Podział biegunek ostrych:

• Pochodzenia zakaźnego

– bakterie, wirusy, pasożyty

• Pochodzenia toksycznego

– endogenne: mocznica
– egzogenne: As, Hg, P, amanityna, toksyny bakteryjne

• Pochodzenia lekowego

– leki przeczyszczające, cytostatyki i antybiotyki

• Pochodzenia alergicznego

– spozycie pokarmów lub reakcja na poziomie układu pokarmowego

• Pochodzenia psychicznego

BIEGUNKI

Podział biegunek przewlekłych:

• Wywołane zmianami zapalnymi

– zmiany zakaźne

• rzeżączka, tbc, lablioza, glistnica, tasiemczyca....

– zmiany niezakaźne

• ch.Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa, popromienne zap. jelit, w

kolagenozach

• Anomalie anatomiczne jelit

• przetoki żołądkowo-okrężnicze, zespół krótkiego jelita

• Pochodzenia nowotworowego

• raki j.cienkiego lub grubego, rakowiak, chłoniaki, gruczolakowatość okrężnicy,

polipy

• Pochodzenia alergicznego

• ch.Schonleina-Henocha, celiakia, nadwrażliwość na składniki pokarmowe

• Pochodzenia metabolicznego

• skrobiawica, hipogammaglobulinemia, abetaproteinemia, awitaminozy (gł. B),

defekt wchłaniania chlorków w jelitach, zespoły wadliwego wchłaniania
wywołane upośledzoną czynnością wydzielniczą żołądka, trzustki, wątroby

BIEGUNKI

Podział biegunek przewlekłych:

• Zaburzenia endokrynne

• niedoczynność gruczołów przytarczycznych
• VIP-oma, gastrinoma, nowotwory wytwarzające prostaglandyny
• nadczynność tarczycy
• niewydolność nadnerczy
• enteropatia cukrzycowa

• Czynniki toksyczne

• przewlekłe zatrucie arsenem, alkoholem

• Leki

• środki przeczyszczjące

• Zaburzenia czynnościowe

• jelito drażliwe
• biegunki psychogenne

Wywiad w chorobach układu

pokarmowego

Bóle

brzucha

Wymioty

Biegunki

Zaparcia

- stan patologiczny, w którym opróżnianie się jelit
nie odbywa się co 24h, lecz znacznie rzadziej, raz na 2,4,6 dni;
wskutek zalegania mas kałowych w jelicie grubym stają się one
zbite i twarde, a akt defekacji bolesny...

ZAPARCIA

Definicja:

Na ogół przyjmuje się, że o zaparciu świadczy
oddanie mniej niż 3 stolców na tydzień

ZAPARCIA

Przyczyny

ORGANICZNE

CZYNNOŚCIOWE

•Osłabienie mięśni tłoczni

brzusznej oraz krocza

choroby wyniszczające
oraz siedzący tryb życia

•Rozszerzenie jelita grubego

wrodzone lub nabyte

•Ch.układu nerwowego

wiąd rdzenia,
guzy ogona końskiego

•Upośledzenie drożności jelit

rak jelita grubego, nacieki neo

•Zmiany zapalne:

ch.ziarniniakowe: L-C, tbc, kiła;
colitis ulcerosa;

zap.popromienne

•Zaparcia nawykowe
•Skurcze zwieracza odbytu w dystonii

neurowegetatywnej oraz w przebiegu:

zap.żylaków odbytu,
ropni okołoodbytniczych,
zapalenia przydatków

•Zaparcia spastyczne w dystonii

neurowegetatywnej jelit oraz w
przebiegu ch.wrzodowej, kamicy
żółciowej, kamicy nerkowej,
zap.przydatków

•Zaparcia atoniczne

– zab.endokrynologiczne

– zab.metaboliczne

(hiperkalcemia, hipokalemia)

– ch.neurologiczne i psychiatryczne

– działanie leków (opiaty, wapń,

papaweryna)