Neuropsychologia

Celem neuropsychologii jest

ustalenie relacji pomiędzy czuciem,
ruchem, poznaniem, rozumieniem,
nastrojem, emocjami a aktywnością
struktur mózgowia.

Wyższe czynności

nerwowe



mowa



praksja



gnozja



poznanie, uczenie się, pamięć

zaburzenia mowy

Zaburzenia mowy mogą być wynikiem:



uszkodzenia korowego ośrodka mowy
(afazje)



nieprawidłowej artykulacji (dyzartrie),
nieprawidłowej generacji dźwięków
(dysfonia), nieprawidłowej intonacji rytmu
zdania, akcentu (dysprozodia)

Afazje

A f a z j e to grupa zaburzeń mowy i
języka, wynikające z uszkodzenia mózgu.
Miejsce , które najpewniej spowoduje
zaburzenia mowy to okolice bruzdy
bocznej Sylwiusza w półkuli dominującej
dla mowy (LP).

Afazje

Klasyczny podział obejmuje afazję:



ruchową



czuciową



amnestyczną



mieszaną

Afazja ruchowa

A f a z j a r u c h o w a (motoryczna,
ekspresyjna, Broca) spowodowana jest
uszkodzeniem ośrodka mowy (ośrodek
Broca), zlokalizowanego w tylnej części
lewego zakrętu czołowego i
odpowiedzialny jest za wytwarzanie
języka i „nadawanie” mowy.

Obraz kliniczny afazji
ruchowej



zaburzona czynność tworzenia mowy



rozumienie mowy względnie zachowane



liczne parafazje literowe, słowne



mowa agramatyczna, dysprozodyczna,
telegraficzna



opuszczanie przedimków, przyimków



często zaburzenia pisania i czytania

Afazja czuciowa

A f a z j a c z u c i o w a (sensoryczna,

odbiorcza, recepcyjna, Wernickego) polega
na upośledzeniu rozumienia mowy i języka
na wskutek uszkodzenia ośrodka mowy
(pole Wernickego) znajdującego się w
górnym, tylnym zakręcie skroniowym,
gdzie również znajduje się ośrodek
słuchowy mowy.

Obraz kliniczny afazji
czuciowej



rozumienie mowy upośledzone



zakłócona ekspresja mowy (parafazje,
neologizmy)



perseweracje, echolalia,



aleksja i agrafia

Afazja amnestyczna

A f a z j a a m n e s t y c z n a (nominalna,

anomia) polega na trudnościach w
szybkiej aktualizacji nazw pokazywanych
przedmiotów



wiąże się z uszkodzeniem obszarów
położonych w podstawnej części płata
skroniowego, w płacie czołowym i zakręcie
kątowym.

Afazja mieszana

A f a z j a m i e s z a n a (globalna,

całkowita niemota) polega na
współistnieniu zaburzeń afatycznych
ruchowych i czuciowych.

Dyzartria

D y z a r t r i a związana jest z uszkodzeniem

neuronu obwodowego, typową przyczyną jest

porażenie opuszkowe z zanikiem.

Może być spowodowana pierwotnym

uszkodzeniem jąder ruchowych dolnej części

pnia mózgu lub ich obwodowych wypustek



język porażony i zanikły



trudności w artykułowaniu



dysfagia

Dyzartria spastyczna

Dyzartria spastyczna występuje przy

uszkodzeniu dróg korowo-jądrowych



mowa jest zamazana, wolna, dysfoniczna



brak zaniku języka



wzmożone odruchy żuchwowe i twarzowe



często niepowstrzymany płacz i śmiech

Dyzartria ataktyczna

Dyzartria ataktyczna występuje przy

uszkodzeniu móżdżku



mowa powolna, skandowana, ale bez
napięcia



zmienna siła głosu

Korowe zaburzenia ruchowe

A p r a k s j a (=bez ruchu) jest to deficyt

zdolności ruchowej pochodzenia
korowego, to niemożność wykonywania
celowych czynności ruchowych przy
BRAKU niedowładów, zaburzeń czucia,
uwagi, koordynacji, rozumienia.



Uszkodzenie korowe dotyczy okolicy
czołowej przedruchowej oraz styku
skroniowo-ciemieniowo-potylicznego

Rodzaje apraksji

A p r a k s j a t w a r z y



trudności w wysuwaniu języka, ssaniu,
oblizywaniu, cmokaniu, dmuchaniu, etc

Apraksja k i n e t y c z n o - k o ń c z y n o w

a



upośledzenie ruchów precyzyjnych kończyn
jak ruchy skręcające, synchroniczne, etc.

Rodzaje apraksji c.d.

A p r a k s j a i d e a c y j n a



niezdolność do podjęcia serii ruchów

związanych z planowaniem i wyobraźnią

przestrzenną

A p r a k s j a k o n s t r u k c y j n a



niezdolność organizowania złożonych ruchów

przestrzennych jak łączenie punktów, puzzli,

klocków, kopiowania rysunków

Agnozja

A g n o z j a to defekt w rozpoznawaniu,

który nie może być przypisany
elementarnym defektom czuciowym,
zaburzeniom umysłowym, uwagi, afazji,
czy też nieznajomości czuciowo
przedstawianego bodźca

Rodzaje agnozji

A g n o z j a w z r o k o w a



niemożność rozpoznawania obiektów za
pomocą postrzegania przy
nieuszkodzonym aparacie wzrokowym.
Chory nie r o z p o z n a j e pokazywanych
przedmiotów i zjawisk



W uszkodzeniach okolicy prążkowanej w
płacie potylicznym (pola 18 i 19)

Rodzaje agnozji c.d

A g n o z j a b a r w



niemożność rozpoznawania barw



w uszkodzeniu brzuszno-przyśrodkowej

części lewego płata potylicznego

P r o z o p a g n o z j a



niemożność rozpoznawania twarzy osób

bliskich



uszkodzenie dolnej okolicy skroniowo-

potylicznej po stronie prawej lub obustronnie

Agnozje c.d

A l e k s j a



wariant agnozji wzrokowej; niemożność czytania



przy uszkodzeniu zakrętu kątowego lewej półkuli
mózgu (pole 39)

A k a l k u l i a



niemożność liczenia



Przy lewostronnym uszkodzeniu okolicy
ciemieniowej i styku płatów: ciemieniowego,
skroniowego i potylicznego

Agnozje c.d

A g n o z j a d o t y k o w a (astereognozja)



niemożność rozpoznawania przedmiotu za pomocą
dotyku, bez udziału wzroku



przy uszkodzeniu płata ciemieniowego

A n o z o g n o z j a



niemożność rozpoznania własnych stanów
chorobowych



uszkodzenie dolnej części płata ciemieniowego (P)

Agnozje c.d

Autotopagnozja (somatotopagnozja)



niemożność pokazania części własnego
ciała na polecenie słowne



uszkodzone są zwykle drogi wzgórzowo
-ciemieniowe a zwłaszcza zakręty kątowe

Funkcje mnestyczne

Trzy fazy procesów pamięci:
I. z a p a m i ę t y w a n i e (kodowanie),
II. p r z e c h o w y w a n i e

(magazynowanie),

III. o d t w a r z a n i e (przypominanie) jest

miarą procesów pamięci (przypominanie,
rozpoznawanie, ponowne uczenie się)

Funkcje mnestyczne c.d

Podział klasyczny pamięci:



Pamięć krótkotrwała (STM). Jest zależna od

hipokampa, ciał suteczkowatych i łączącego

je sklepienia. Pojemność: 7+/-2



Pamięć długotrwała (LTM)



Pamięć sensoryczna/ikoniczna

Podział pamięci w zależności od analizatora:

pamięć wzrokowa, słuchowa, dotykowa, etc.

Funkcje mnestyczne c.d

Cechy pamięci



trwałość



szybkość



dokładność/wierność



gotowość



zakres/pojemność

Funkcje mnestyczne c.d

M e c h a n i z m u t r w a l a n i a polega

na cyklicznych powtórkach (krążeniu)

informacji w obwodach neuronalnych, z

zasadniczym udziałem struktur

limbicznych i międzymózgowia, zwłaszcza

hipokampa. Jedynie część informacji ulega

dalszym procesom kodowania i utrwalania,

z rosnącym udziałem kory mózgu

(konsolidacja korowa), aby ulec tam

bezterminowemu zmagazynowaniu.

Zaburzenia procesów pamięci

A m n e z j a , czyli niepamięć :



w s t e c z n a (amnesia retrograda)
dotyczy okresu poprzedzającego utratę
świadomości



n a s t ę p c z a (amnesia anterograda)
dotyczy zdarzeń, jakie mają miejsce po
odzyskaniu świadomości

Zaburzenia procesów pamięci

Przemijająca Globalna Amnezja TGA



to nagłe wystąpienie całkowitej niepamięci
obejmującej dni, tygodnie a nawet lata i
trwającej kilka lub kilkanaście godzin.
Przyczyną może być jednostronne
uszkodzenie wzgórza.