Diagnostyka

weterynaryjna

Prezentacja

lek. wet. Jolanta Staniak

Badanie szczegółowe

Badanie układu nerwowego
Informacje ogólne
Pod względem anatomicznym odznacza się tym, że jest tkanką przenikająca cały

organizm.

Pod względem czynnościowym charakteryzuje się b. dużym zróżnicowaniem i

podlega działaniu bodźców mechanicznych, termicznych, świetlnych,
chemicznych, fizykochemicznych i elektrycznych.

Układ nerwowy:
• reaguje na wszystkie procesy tworzące się w organizmie np. zmiany w

narządach i ich czynnościach - np. objaw śpiączki przy porażeniu
poporodowym

• może wywołać bodźce wzmagające lub hamujące czynności narządów np.

skurcz
i napięcie mięśni, wydzielanie gruczołów

CELEM UKŁADU NERWOWEGO JEST:
1. Utrzymanie łączności ze światem zewnętrznym
2. Integrowanie czynność narządów i układów narządów tworząc z nich jedną

całość – organizm.

Podział układu nerwowego:

I. Somatyczny układ nerwowy zwany jest inaczej układem mózgowo-rdzeniowym :

1

.

centralny układ nerwowy(ośrodkowy

)- pełni nadrzędną funkcję wobec

pozostałych
układów, kontroluje czynności wszystkich organów człowieka
mózgowie, rdzeń kręgowy, który bierze udział w przekazywaniu pobudzeń
czuciowych do
mózgu oraz bodźców wykonawczych do nerwów

2. obwodowy układ nerwowy-

utrzymuje łączność ustroju ze środowiskiem

zewnętrznym przez nerwy czuciowe, a czynnościami aparatu ruchowego
kieruje
za pomocą nerwów ruchowych nerwy czaszkowe, nerwy rdzeniowe oraz
ich zwoje
Układ somatyczny ma za zadanie utrzymywać kontakt ze środowiskiem
zewnętrznym. Ma
wpływ na czynności mięśni szkieletowych, jak również mięśni i gruczołów
skórnych. W
większości przypadków czynności, które są kierowane przez ten układ zależą od
naszej
woli
II.Autonomiczny układ nerwowy(wegetatywny)
Steruje czynnościami narządów trzewnych, przemianą materii i homeostazą
organizmu
Działanie układu autonomicznego powoduje reakcje niezależne od naszej woli,
czyli np.
wydzielanie soku żołądkowego, ruchy perystaltyczne jelit, rozszerzanie lub
zwężanie źrenicy
Układ autonomiczny (wegetatywny) dzieli się na:

• 

układ współczulny, inaczej sympatyczny

(pobudzający) składa się z ośrodków

nerwowych
znajdujących się w istocie szarej rdzenia kręgowego oraz włókien nerwowych i
zwojów
przykręgowych, które po obu stronach kręgosłupa tworzą pień współczulny

• 

przywspółczulny, inaczej parasympatyczny

(hamujący).

Wszystkie narządy wewnętrzne są unerwione jednocześnie przez oba te układy -
ich działanie jest względem siebie antagonistyczne.
W sytuacjach stresowych działanie układu współczulnego przeważa nad
działaniem układu przywspółczulnego. Część sympatyczna i parasympatyczna
wzajemnie uzupełniają się w działaniu.

Układ współczulny reguluje procesy utleniania w tkankach i narządach
(przyspiesza czynność serca, wzmaga oddychanie), reguluje napięcie
naczyń krwionośnych, reguluje reakcję skóry i narządów na działanie
zimna, wpływa na skurcze mięśni, mobilizuje glikogen w wątrobie.
W skórze unerwia włókna mięśniowe zwężające naczynia, gruczołu potowe
i mięśnie włosów. W oku unerwia mięśnie rozszerzające źrenicę.

Układ przywspółczulny spełnia głównie rolę ochraniającą . Włókna jego
hamują czynności serca, osłabiają skurcze, zwężają oskrzela, regulują
czynność wydzielniczą narządów. W stosunku do tkanek reguluje
wchłanianie substancji pokarmowych, reguluje czynność przewodu
pokarmowego i sekrecji (wydzielania).

Włókna nerwowe układu przywspółczulnego wychodzą z pnia mózgu.
Część przywspółczulna zawiaduje procesami asymilacyjnymi. Działa ona
stymulująco na procesy odnowy poprzez hamowanie zużycia materii i
energii
a pobudzanie procesów przyjmowania, trawienia i wchłaniania
pokarmów, czyli gromadzenia potencjalnej energii.

Rolą somatycznego układu nerwowego jest wymiana informacji ze
środowiskiem zewnętrznym, zaś rolą układu autonomicznego jest
regulacja wewnętrznego środowiska ustroju.

Zmiany układu nerwowego mogą być o charakterze:

• czynnościowym – wzmożenie, osłabienie, utrata lub wypaczenie
czynności ukł.
nerwowego

• anatomicznym – uszkodzenie lub zniszczenie ukł. nerwowego

ZACHOWANIE SIĘ ZWIERZĘCIA (ŚWIADOMOŚĆ) – czynność kory mózgowej
Na organizm działają podniety zewnętrzne i wewnętrzne. Zapewniają one
zwierzętom zgodność ich procesów psychicznych z warunkami środowiska
zewnętrznego i stanem organizmu.
Zaburzenia zachowania się (świadomości) – decydujące znaczenie ma
obserwacja zwierzęcia (np. postawa, spojrzenie, gra małżowinami
usznymi, chęć kąsania).

Reakcja na podniety może być:

 obniżona

 podniesiona = stan podniecenia

Obniżenie reakcji na podniety dzielimy na:
- Osowiałość – najlżejsza postać zaburzeń świadomości (zmniejszona
żywotność
zwierzęcia, szybkość reagowania oraz zmiana wyrazu pyska = twarzy).

-Senność - (wyższy stopień zaburzenia) zwierze jest ociężałe, nie zwraca
uwagi na
otoczenie, powłóczy nogami, nie reaguje na wołanie właściciela, na
przedmioty

- Zamroczenie – zwierze pogrążone jest w głębokim śnie i tylko użycie
silnych
bodźców (np. mocne szczypanie skóry) może wywołać u niego
reakcję.

- Śpiączka - funkcje psychiczne są zniesione, a zachowane są tylko
ruchy
oddechowe i czynności serca. Następuje utrata zdolności
przekazywania podniet
przez ukł. nerwowy.

- Zawroty - ciężkie zaburzenie świadomości połączone z zaburzeniami
równowagi

-Omdlenie – niedokrwienie mózgu i zanik tętna
Przykład zamroczenia i śpiączki – porażenie poporodowe
Zaburzeń tych nie należy łączyć ze zwierzętami flegmatycznymi,
starymi, wyniszczonymi chorobą lub b. zmęczonymi.
Zaburzenia zachowania mogą występować przy np. ciężkich stanach
gorączkowych, cukrzycy, zatruciach, na tle pasożytniczym ,
nowotworowym – oprócz schorzeń mózgu.
Podwyższenie reakcji na podniety = stan podniecenia
Charakterystyczna wzmożona aktywność ruchowa spowodowana
zwykle podnietami wewnętrznymi. Zwierze chce iść do przodu bez
względu na przeszkody. Gdy się przewróci przebiera nogami.
Zwykle nie jest agresywne w stosunku do człowieka (wyjątek stanowi
wścieklizna).
Przykład – zakaźne zapalenie mózgu i opon mózgowych, zatrucia,

Badanie czaszki i kręgosłupa
Przeprowadza się za pomocą: oglądania, omacywania, opukiwania i
badań specjalistycznych (RTG, EEG= elektroencefalografia,  zapis z EEG
= elektroencefalogramem, tomografia komputerowa, rezonans
magnetyczny )

Czaszka
Zwraca się uwagę na zmiany wielkości, zniekształcenia, uwypuklenia,
symetrię, urazy mechaniczne.
Ograniczone uwypuklenia części czołowej mogą świadczyć np. o
obrzęku, nowotworach.
Urazy mechaniczne – o okresie podniecenia (zwierzę uderza głową o
przeszkody)
Omacywaniem możemy stwierdzić podwyższenie ciepłoty (np. zapalenie
opon mózgowych) i wrażliwość na ucisk (np. urazy czaszki, uszkodzenie
mózgu, zapalenie ucha wewnętrznego).
Omacywaniem można również stwierdzić zamknięte urazy czaszki bez
przerwania ciągłości skóry.
Opukiwanie również można stwierdzić nadmierną wrażliwość – przy
urazach.
Zmiana wypuku przytłumionego bębenkowego na przytłumiony i
stłumiony może świadczyć o nowotworach opon mózgowych.

Kręgosłup
Oglądając kręgosłup, zwraca się uwagę na jego prawidłową budowę i
linię.
Odchylenia od normy mogą pojawić się w różnych odcinkach i mogą mięć
charakter przejściowy. Charakter przejściowy jest spowodowany
skurczem tonicznym mięśni np. przykurcz karku przy zapaleniu opon
mózgowych.
Najczęściej spotykane odkształcenia kręgosłupa:
- Lordoza - wygięcie kręgosłupa szczególnie w odcinku lędźwiowym w
dół

- Kifoza = zgarbienie = ustawienie karpiowate – wygięcie kręgosłupa ku
górze

- Skolioza – wygięcie kręgosłupa w bok niekiedy w kształcie litery S
np. przy bolesnych zmianach w kościach, przy niedowładach
tyłu

- Garb – po uszkodzeniach kręgów najczęściej na tle gruźliczym.

Skurcz mięśni kręgosłupa, najczęściej odcinka szyjnego i odgięcie głowy
ku tyłowi spotyka się np. w tężcu, zapaleniach stawów kręgowych,
zmianach zapalnych u podstawy czaszki.

Bolesność przy omacywaniu kręgosłupa stwierdza się np. w złamaniach,
skostnieniu opon rdzeniowych.
Wówczas oprócz reakcji na ból występuje trzeszczenie oraz porażenie
poszczególnych splotów nerwowych i czucia skórnego.

Czucie
Czuciem określa się zdolność kory mózgowej do tworzenia świadomych
wrażeń w odpowiedzi na pobudzenie dośrodkowe
Czucie dzielimy na:
A. Powierzchowne (skórne, śluzówkowe)
B. Głębokie (mięśniowe, stawowe, kostne)
C. Zmysłowe
D. Statyczne (równowagi)

A> Badanie czucia powierzchownego u zwierząt jest utrudnione ponieważ
zwierzęta mogą reagować tylko ruchem. Skóra odpowiada na
podrażnienia, kiedy bodziec działa na nią bezpośrednio.
Rozróżniamy postacie czucia powierzchownego:

-Bólu

-Dotyku

-Temperatury

-Bodźców elektrycznych

Badanie czucia bólu
Rozpoczyna się od okolicy głowy i posuwa ku tyłowi wzdłuż grzbietu.
Należy do badania wykorzystać całą powierzchnię ciała.
Igłą nakłuwa się skórę (zamiast igły można użyć szczypczyków, którymi
uciska się fałd skóry).
Sprawdzamy reakcje zwierzęcia np. skomlenie u psa, wymachiwanie
ogonem lub podnoszenie nogi u konia.
Czucie bólu u zwierząt zdrowych nie jest jednakowo rozmieszczone.
Wzmożona reakcje na ból wykazują: wargi, koniec nosa, tarcza ryja,
przestrzenie miedzy palcami, przyśrodkowa strona ud, okolica odbytu,
koronka kopyta.
Badanie czucia dotyku
Celem tego badania jest wywołanie reakcji ruchowej, wskazującej na
dotarcie bodźca do kory mózgowej.
np. podrażnienie włosów czuciowych w okolicy małżowiny usznej – zwierzę
wyraża niepokój, potrząsa głową, ucieka.
Badanie czucia temperatury
Należy uwzględnić reakcję zwierzęcia na ciepło i zimno.
Wyraźna reakcja występuje tylko na podwyższona temp. – drażnienie ciała
wywołuje reakcję bólową.
Najbardziej wrażliwa na ciepło jest wewnętrzna strona ud i skóra na
brzuchu.

Badanie wrażliwości na bodźce elektryczne
Przykłada się elektrody do różnych miejsc na skórze. Celem jest uzyskanie
reakcji ruchowej jak przy badaniu bólu.

W zależności od stopnia zaburzenia czucia powierzchniowego dzielimy na:

-obniżone

-znieczulenie zupełne
W zależności jaka postać czucia uległa zaburzeniu rozróżnia się:
- obniżenie czucia bólu

- utratę czucia bólu

- wzmożone czucie bólu

- wzmożone czucie temp.

- osłabione czucie temp.
Obniżenie czucia powierzchniowego obserwuje się np. w stanach
zamroczenia -
odpowiednie podniety wywołują tylko słabe i niepełne reakcje.
Obniżenie i zniesienie czucia jest następstwem poprzecznego uszkodzenia
rdzenia po urazach, uciskach, stanach zapalnych, kiedy została przerwana
łączność z korą mózgową.
Miejscową utratę czucia w różnych odcinkach ciała obserwuje się po
uszkodzeniu nerwów obwodowych.

Zwiększona wrażliwość czuciowa (przeczulica) prawie zawsze łączy się z
nadmiernym czuciem bólu. Bóle mogą być pochodzenia obwodowego
(podrażnienie nerwu czuciowego – urazy lub uszkodzenia części ciała
leżące głębiej np. kości)
lub ośrodkowego (podrażnienie szlaków czuciowych i ośrodków
czuciowych – procesy toczące się w rdzeniu kręgowym np. ostre zapalenie
opon rdzeniowych).

Oprócz czucia powierzchniowego jest jeszcze czucie zmienione
(spaczone)
Występuje w postaci świądu, uczucia gorąca, zimna, mrowienia, kłucia.
Czucia te powstają wzdłuż nerwów bez wyraźnej przyczyny zewnętrznej.
W samym nerwie powstaje podrażnienie, które daje różne odczucia np.
zmiany na skórze przy świerzbie, wyprysku.

B> Badanie czucia głębokiego
Czucie głębokie przekazuje odpowiednim ośrodkom informacje o:

-postawie ciała

-położeniu ciała oraz jego poszczególnych części

-mówi o kierunku, sile i szybkości ruchów ciała i kończyn.
Z narządów położonych głębiej (kości, ścięgna, stawy, okostna) biegną
impulsy informujące odpowiednie ośrodki o postawie i ruchu danego
narządu lub jego części.
Zaburzenia koordynacji ruchu są najlepszym miernikiem tego rodzaju
czucia.
Technika badania: badanie polega na zmuszaniu zwierzęcia do
przyjmowania niewygodnych dla niego postaw i obserwowaniu
wystąpienia lub braku ruchów korygujących
Czucie głębokie np. u konia bada się przez obserwację jego ruchu w
trakcie przeprowadzania po podłożu twardym, miękkim, błotnistym –
patrzymy na ustawienie nóg, siłę uderzeń kopyta o podłoże – można
wnioskować o czuciu mięśniowo-stawowym, jego zaburzeniach.
Badanie czucia głębokiego u konia – wyciągnąć kończynę przednią do
przodu lub skrzyżować ją z drugą. Brak zaburzeń – szybko wróci do
pierwotnego położenia.
Przy występujących zaburzeniach – utrzymuje kończynę w pozycji
sztucznie ustawionej. Reakcja kołysania wywołana jest przez popchnięcie
zwierzęcia oraz obserwacji jego powrotu do normalnej pozycji stojącej.
Zaburzenia występują np. w zapaleniach mózgu, ciężkich schorzeniach
wątroby, zatruciach.

C> Badanie narządów zmysłów
Czucia zmysłowe należą do wyższego rzędu czynności nerwowych

Narząd wzroku
Większość zmian określamy przez oglądanie. Ważne są te zmiany, które
świadczą o schorzeniach wewnątrz organizmu.
Oglądamy: powieki, ściany gałki ocznej, źrenice, siatkówkę

Powieki
Obrzęk powiek – często występuje w chorobach przebiegających z
niepokojem zwierzęcia (np. morzyska, zapalenie opon mózgowych),
długotrwałego leżenia
(np. mięśniochwat, niedowłady), w przebiegu chorób zakaźnych (np.
nosówka)
Obrzękowi powiek towarzyszy zwężenie szpary powiekowej.
Opadnięcie powieki górnej - spowodowane porażeniem mięśni
unoszących powiekę górną, która jest unerwiona przez nerw okoruchowy,
twarzowy, i włókna nerwu współczulnego. Opadnięcie powieki górnej jest
charakterystyczne dla b. wczesnego stadium zatrucia jadem
kiełbasianym. Też występuje w zapaleniach opon mózgowych, mózgu.

Gałka oczna
Oglądamy wielkość, położenie, ruchomość.
- Wytrzeszcz gałki ocznej (np. nadczynność tarczycy połączona z
chudnięciem,
nerwowością, zaburzeniami krążenia)

- Zapadnięcie gałki ocznej (np. odwodnienie, choroby wyniszczające)

- Zez – skutek obniżenia napięcia mięśni poruszających gałką oczną lub
porażenia
nerwów unerwiających mięśnie .

-Oczopląs – rytmiczne ruchy gałki ocznej w kierunku poziomym, pionowym,
lub
obrotowym. Nerw przedsionkowo – ślimakowy jest to VIII nerw czaszkowy,
który
odpowiada za przekazywanie do mózgu informacji słuchowych ze ślimaka
(ucho
wewnętrzne). Jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania słuchu
oraz
zachowania równowagi (np. uszkodzenie błędnika w wyniku stanów
zapalnych na
tle wirusowym, bakteryjnym)

-Ruchy źrenicy – wpływ działania światła – reakcja odruchowa. Przerwanie
informacji między nerwem wzrokowym a nerwem okoruchowym znika
reakcja na
światło. (Śródmózgowie jest ośrodkiem wzrokowym)

-Zwężenie źrenicy – zaburzenie w przewodnictwie nerwu współczulnego
(objaw porażenia nerwu współczulnego opadnięcie powieki, zwężenie
źrenicy)

-Rozszerzenie źrenicy – częsty objaw podniecenia psychicznego, ale
zachowana
jest reakcja na światło. Porażenie nerwu okoruchowego – zniesienie
reakcji
rozszerzonych źrenic na światło i nieruchomość gałki ocznej z
opadnięciem powieki
(np. zapalenie opon mózgowych, nowotwory i ropnie mózgu).

-Zmętnienie rogówki – występuje np. w zaburzeniach świadomości, w
skutek
porażenia nerwów czaszkowych – zachodzi trudność w zamykaniu powiek
i
dochodzi do suchego zmętnienia a nawet do owrzodzenia rogówki, które
może
prowadzić do zapalenia tęczówki, gałki ocznej.
Całkowite zmętnienie rogówki zwane jest bielmem.
Przyczyny - zmiany wrodzone, choroby metaboliczne, urazy, stany
zapalne,
zwyrodnieniowe, stosownie nieodpowiednich leków.
Zdrowa rogówka jest przezroczystą, przednią częścią gałki ocznej. Pełni
bardzo
ważną rolę w procesie widzenia: załamuje i przepuszcza promienie
świetlne.
-Odbarwienie tęczówki - Tęczówka jest błoną gałki ocznej położoną po
zewnętrznej
stronie soczewki. Tęczówka jest zabarwiona i nie przepuszcza światła. W
środku
tęczówki znajduje się źrenica. Wyróżnia się dwie główne przyczyny
schorzeń
tęczówki, mianowicie stany zapalne (zesztywniające zapalenie stawów
kręgosłupa,
zapalenie stawów) oraz wady wrodzone. Przyczyną mogą być
również urazy lub oparzenia związkami chemicznymi.
Żółte plamki na tęczówce mogą świadczyć o problemach z nerkami,
brązowe o
schorzeniach wątroby.

-Zmętnienie siatkówki - Zadanie siatkówki polega na odbieraniu impulsów
świetlnych
i przekształcanie ich w impulsy nerwowe. Źródłem schorzeń siatkówki są
stany
zapalne, urazy mechaniczne oraz choroby naczyń krwionośnych
siatkówki.
Zdarzają się również rozdarcia i odklejenia siatkówki.
-Obrzęk siatkówki jest najczęściej skutkiem wstrząśnienia mózgu.
Występuje wtedy
zmętnienie widzenia w postaci jakby mlecznej przesłony, zdolność
widzenia
pozostaje ograniczona przez kilka dni. 

-Przewlekły obrzęk siatkówki towarzyszy rozmaitym chorobom
wewnętrznym
organizmu np. cukrzycy lub nadciśnieniu
-Jeśli siatkówka jest słabo zrośnięta ze swoją podstawą tzw. naczyniówką,
wówczas
może dojść do jej odklejenia. Przyczyną odklejenia mogą być również
urazy oraz
stany zapalne siatkówki.

-Objawem zapalenia siatkówki jest jej zmętnienie, którego przyczyną jest
wypływająca ciecz (surowica, krew). Pojawiają się zaburzenia wzroku na
tle
miejscowych stanów zapalnych oraz ogólnych zaburzeń krążenia.
Na zapalenie siatkówki wskazuje również nastrzykanie naczyń, nacieki
miejscowe w
postaci plam.

Oftalmoskop kieszonkowy przyrząd służący do badania dna oka.
Służy w celu zdiagnozowania różnych zaburzeń ogólnoustrojowych
(np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca). Oprócz tego
oftalmoskopia umożliwia rozpoznanie nieprawidłowości w budowie i
funkcjonowaniu siatkówki, błony naczyniowej i nerwu wzrokowego.

Lampa szczelinowa ręczna (biomikroskop) służy do oceny przedniego
odcinka oka, czyli badania powieki, worka spojówkowego, rogówki i
twardówki, komory przedniej, tęczówki, soczewki oraz przedniej części
ciała szklistego.

Narząd węchu
Węch pozwala kręgowcom ale i innym organizmom, posiadającym
receptory węchowe, zidentyfikować pożywienie, partnera czy drapieżnika.
Dostarcza również przyjemnych doznań zmysłowych (kwiaty, perfumy) a
także ostrzega przed niebezpieczeństwem (substancje chemiczne,
jedzenie). Jest to jeden z kanałów komunikacyjnych między nami i naszym
środowiskiem.
Substancje zapachowe to chemiczne związki lotne przenoszone przez
powietrze do pola węchowego (nabłonek węchowy), które znajduje się
jamie nosowej.
Pole węchowe zawiera komórki receptorów czuciowych i składa się rzęsek
nabłonka węchowego. W nabłonku węchowym znajduje się również inny
układ czuciowy, a mianowicie receptory "nerwu trójdzielnego". Piąty nerw
czaszkowy lub nerw trójdzielny (największy nerw czaszkowy,
odpowiedzialny za czucie twarzy, zębów, skóry głowy oraz nerw ruchowy
mięśni odpowiedzialnych za żucie), które odpowiadają za napięcie
dotykowe, odczucie bólu i temperatury w okolicy ust, oczu i nosa.
Dajemy do powąchania różne przedmioty lub substancje ( np. kamfora,
duże stężenie metolu daje uczucie zimna a małe stężenie mentolu daje
uczucie gorąca)
Utrata węchu lub zaburzenie czucia węchu – brak zdolności odróżnienia
zapachu nawet silnie drażniącegi np. amoniak

Narząd słuchu w diagnostyce chorób układu nerwowego mają tylko
znaczenie zaburzenia słuchu, które są wynikiem zmian w części nerwowej
ucha.
Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i
wewnętrznego.
– Ucho zewnętrzne tworzą małżowina uszna oraz przewód słuchowy
zewnętrzny. Odbiera fale dźwiękowe, wzmacnia i kieruje na błonę
bębenkową.
– Ucho środkowe obejmuje błonę bębenkową, jamę bębenkową oraz trąbkę
słuchową. W jamie bębenkowej znajdują się trzy kosteczki słuchowe:
młoteczek, kowadełko i strzemiączko, połączone stawami i więzadłami.
Trąbka słuchowa łączy jamę bębenkową z gardłem, zabezpieczając błonę
bębenkową przed pęknięciem na skutek zwiększonego ciśnienia powietrza.
– Ucho wewnętrzne składa się z błędnika kostnego, wewnątrz którego
znajduje się błędnik błoniasty.
Od ucha wewnętrznego odchodzi nerw statyczno-słuchowy, który składa się
z drogi słuchowej i czuciowej równowagi. Droga słuchowa prowadzi do kory
słuchowej w płacie skroniowym mózgu, natomiast droga czuciowa
równowagi odgałęzia się w rdzeniu przedłużonym, a jego zakończenia
prowadzą do móżdżku, rdzenia kręgowego i kory mózgowej.
Należy rozpatrywać ten narząd jako narząd słuchu i równowagi, którym jest
ucho i umożliwia odbiór fal akustycznych oraz określenie położenia ciała w
przestrzeni.
Odbierane jest natężenie dźwięku i jego wysokość.
Zwiększona reakcja na dźwięk – gra muszli usznych, i reakcja mięśniowa
Zmniejszona reakcja na dźwięk aż do utraty – np. schorzenia rdzenia
przedłużonego

D. >Badanie statyczne (równowagi)
Przy badaniu sprawności ruchowej zwierząt zwraca się uwagę na:

-Napięcie mięśni i ruch bierne

-Koordynację ruchów i niezborność ruchową

-Pobudliwość na bodźce elektryczne i reakcję zwyrodnieniową

-Porażenia i niedowłady

-Ruchy i położenia przymusowe
Napięcie mięśni i ruch bierne
Badanie przeprowadza się za pomocą omacywania i wykonywania ruchów
biernych.
Napięcie mięśniowe może być:

•Zmniejszone (hypotonia) – mięśnie są wiotkie, i przy wykonywaniu
ruchów biernych nie stawiają oporu. Uniesiona kończyna po upuszczeniu
opada bezwładnie i zwierzę wlecze ją z tyłu.

•Brak napięcia czyli zniesione (atonia) – przy porażeniu nerwu ruchowego
obwodowego, korzonków, i chorobach móżdżku (przerwanie łączności w
obwodowym nerwie ruchowym). Występuje bezwład wiotki a następnie
zanik mięśni.

•Zwiększone (hypertonia) – następstwo przerwania łączności centralnego
nerwu ruchowego z neuronem obwodowym i szlaków piramidowych
(część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę
ciała). Mięśnie są napięte, twarde, ruchy bierne są utrudnione (opór mięśni
na zmianę położenia).
Występuje bezwład spastyczny.

O stanie napięci mięśni tułowia i kończyn można wnioskować po sposobie
poruszania się zwierzęcia.
Koordynację ruchów i niezborność ruchową
Koordynacja ruchów i mięśni i narządów jest wykonywana w odpowiedniej
kolejności
i z odpowiednim nasileniem. Odbywa się przy pomocy sfery ruchowej kory
mózgowej, ośrodków podkorowych, i móżdżku.

Zaburzenia w koordynacji ruchów nazywamy niezbornością ruchową
(ataxia).
Ataksja może być skutkiem:
uszkodzenia głównego narządu koordynacji ruchowej − móżdżku,
uszkodzenia połączeń móżdżku z rdzeniem, ośrodkami podkorowymi i
korowymi mózgowia (konary móżdżku), uszkodzenia płatów czołowych,
uszkodzenia sznurów tylnych rdzenia kręgowego, przenoszących wrażenia
czucia głębokiego i wibracji.
Może być:
-Niezborność statyczna – zaburzenie równowagi ciała w spoczynku (np.
chwianie głowy, zadu, szeroko rozstawione nogi)
-Niezborność dynamiczna – występuje w ruchu (np. chwianie się całego
tułowia, nieprawidłowe ustawienie kończyn). Główną przyczyną są
zaburzenia czucia głębokiego

Ataksja (niezborność ruchowa) może być spowodowana przez np. infekcje
wirusowe  zapalenie mózgu, nabyte zmiany ogniskowe w obrębie
centralnego układu nerwowego i rdzenia kręgowego (np. ropień, udar, guz
mózgu), choroby zwyrodnieniowe (choroba Creutzfeldta-
Jakoba (CJD), substancje toksyczne, jak np. alkohol.

Pobudliwość na bodźce elektryczne i reakcję zwyrodnieniową
Badanie pobudliwości na bodźce elektryczne umożliwia ocenę zdolności
przewodnictwa nerwów obwodowych oraz zdolności kurczenia się mięśni.

Porażenia i niedowłady
Jest to stan charakteryzujący się całkowitą niemożnością wykonywania
ruchu, na skutek braku dopływu bodźców nerwowych do mięśni.
Wyróżnia się porażenia:
- Pochodzenia obwodowego – porażenia wiotkie - spowodowane
uszkodzeniem nerwów obwodowym. Efektem jest obniżenie napięcia
mięśniowego, zanik mięśni, drżenie pęczkowe mięśni, zniesienie odruchów
w objętej paraliżem kończynie. (uszkodzenie rdzenia kręgowego –
zaburzenie ruchu – porażona kończyna jest wleczona oraz jest zaburzone
sfery czuciowej). Sam nerw może wykazywać bolesność.

-Pochodzenia ośrodkowego – porażenia spastyczne -spowodowane
uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego (mózgu lub rdzenia
kręgowego).
Efektem paraliżu spastycznego jest: wzmożone napięcie mięśniowe, brak
zaniku mięśni, zniesienie odruchów powierzchniowych (skórnych), nasilają
się odruchy ścięgnowe.
Przykład np. wścieklizna, choroba cieszyńska świń

Skurcze – są to trwałe lub przemijające mimowolne kurczenie się mięśni.
W zależności od charakteru skurczów, wyróżnia się:
-skurcze kloniczne – (są krótkotrwałe) występuje szereg szybko
następujących po sobie skurczów mięśniowych oddzielonych krótkimi
okresami zwiotczenia (np. zatrucie solą, przy silnych urazach).
Skurcze kloniczne obejmujące całe ciało nazywamy konwulsjami (np.
padaczka).
Skurcze kloniczne przybierające charakter regularny z rytmicznym
skurczem określonych grup mięśni nazywamy skurczem rytmicznym
Tik – jest skurczem klonicznym polegającym na rytmicznym kurczeniu się
tego samego mięśnia.

-Skurcze toniczne – są długotrwałe, obejmują określone grupy mięśni
(np. sztywność karku –skurcz mięśni szyi i głowa uniesiona jest do góry i
ku tyłowi),
Skurcz tężcowy (toniczny)- wzmożony stan napięcia mięśni np. występuje
przy tężcu (długotrwający) objawem może być szczękościsk.

Odruchy i ich zaburzenia
Dzielimy na :
-Powierzchowne (skórne i błon śluzowych)
-Głębokie (ścięgien, mięśni, okostnej)
Odruchy powierzchowne skórne:

-Odruch kłębowy – jest odruchem stałym - dotknięcie skóry okolicy kłębu –
skurcz
mięśni kłębu
-Odruch brzuszny – przeciągniecie np. młoteczkiem po skórze brzucha –
skurcz
mięśni brzucha
-Odruch ogonowy - jest odruchem stałym – podrażnienie ogona od strony
przyśrodkowej – przywarcie ogona do między-krocza
-Odruch odbytowy – podrażnienie skóry odbytu – skurcze zwieracza
odbytu
-Odruch nosidłowy = jądrowy – tylko u ogierów – podrażnienie skóry po
przyśrodkowej stronie uda – lekkie uniesienie jąder ku górze
-Odruch mosznowy (inne gatunki osobniki męskie) - podrażnienie skóry
moszny –
zmarszczenie skóry
-Odruch między-krocza – jest odruchem stałym - podrażnienie skóry tej
okolicy –
przywarcie ogona i skurcz zwieraczy odbytu oraz lekki skurcz mięśni
pośladkowych
-Odruch drapania – u psów – podrażnienie skóry okolicy krzyżowej –
rytmiczne
prostowanie i kurczenie kończyny tylnej
-Odruch opuszkowo-jamisty – dotknięcie ujścia zewnętrznego cewki
moczowej
u psa – ruch miednicy i ustawienie jak przy kryciu.

-Odruch sutkowy (wymieniowy) – u krów dotknięcie skóry tylnej części
gruczołu
mlekowego – krowa zgina kończyny w stawach kolanowych, obniża
miednicę i
wygina kręgosłup.
Odruchy powierzchowne błon śluzowych
-Odruch kaszlu – występuje przy ucisku na przednie pierścienie tchawicy
szczególnie
u koni
-Odruch kichania – podrażnienie błony śluzowej nosa. Sprawdzamy
czynność
drugiej gałęzi n. trójdzielnego (porażenie – brak kichania, zapalenie błony
śluzowej
nosa – wzmożone kichanie)
-Odruch rogówkowy – dotknięcie rogówki a następnie spojówki np.
pasemkiem gazy –
szybkie zamknięcie powiek. Nie zamykanie powiek – porażenie nerwu
twarzowego
lub ocznego. Zamykanie powiek zanika również w śpiączce cukrzycowej
lub
mocznicowej.

Odruchy głębokie (ścięgien, mięśni, okostnej)
-Odruch kolanowy = rzepkowy – lekkie uderzenie młoteczkiem w ścięgno
rzepkowe –
energiczne wyprostowanie kończyny w stawie kolanowym (ośrodki
nerwowe
znajdują się w odcinku lędźwiowym rdzenia kręgowego)
-Odruch skokowy = ścięgna Achillesa - uderzenie młoteczkiem w ścięgno
Achillesa –
słabe wyprostowanie w stawie skokowym a zgięcie w stawach niżej
położonych.

Wzmożone odruchy ścięgnowe mogą wystąpić przy:
-porażeniach ośrodkowych
-zapaleniach mózgu i opon mózgowych
-wodogłowiu
-kołowaciźnie
-zniesienie hamowania korowego
-tężcu
Zahamowanie odruchów ścięgnowych może wystąpić przy utracie
zdolności kurczenia się mięśni:
-uszkodzenie pnia mózgu
-zwyrodnienia
-mięśniochwat porażenny
-ciężkie stany ogólne

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) jest cieczą wypełniającą komory mózgu
oraz przestrzeń podpajęczynówkową wokół mózgu i rdzenia kręgowego.
PMR jest przesączem osocza, dlatego zmiana składu osocza krwi
bezpośrednio wpływa na jego skład.
Badanie jest jednym z elementów badania neurologicznego.
Badanie polega na pobraniu płynu mózgowo-rdzeniowego przez wkłucie
igły punkcyjnej do kanału kręgowego (przestrzeni podpajęczynówkowej).
Pobrany płyn mózgowo-rdzeniowy poddawany jest ocenie pod względem
właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Zmiany w składzie
płynu mózgowo-rdzeniowego pozwalają rozpoznać niektóre schorzenia
ośrodkowego układu nerwowego i korzeni rdzeniowych.
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego jest podstawowym badaniem dla
rozpoznawania zapaleń OUN, bądź uzupełniającym przy podejrzeniu
krwawień podpajęczynówkowych, chorób OUN przebiegających z
rozpadem mieliny lub rozsiewem komórek nowotworowych.
Najczęściej płyn mózgowo-rdzeniowy pobierany jest z nakłucia
lędźwiowego.
Może być też pobrany z nakłucia podpotylicznego, które jest trudniejsze.
W warunkach prawidłowych płyn jest klarowny, zawiera niewielką ilość
białka.

W stanach patologicznych może dojść do zmiany jego barwy:

•żółte zabarwienie to tzw. ksantochromia, najczęściej jest to spowodowane
obecnością bilirubiny, co świadczy o wylewie krwi do przestrzeni
podpajęczynówkowej (w okresie nie dłuższym niż około 2 tygodnie) przed
badaniem
lub znacznej hiperbilirubinemii;

•mleczno-żółte - jest to z reguły płyn ropny;

•czerwone - wskazuje na obecność krwi;

•zmętnienie różnego stopnia jest spowodowane obecnością dużej liczby
komórek,
bakterii lub zwiększonego stężenia białka.

Badając płyn mózgowo-rdzeniowy sprawdzamy również jego ciśnienie.
Spadek ciśnienia PMR np. wstrząs, znaczne odwodnienie
Wzrost ciśnienia PMR np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
zrosty opon mózgowo-rdzeniowych, ciężkie urazy mózgu, guzy mózgu.