Wykład II

SUROWCE

ENERGETYCZNE

ZASOBY ENERGII
Zasoby energii dzieli się na:
• zasoby ogólne – część złóż rozpoznanych,

których eksploatacja jest nieopłacalna przy

zastosowaniu znanych technologii oraz złoża

rozpoznane w stopniu niewystarczającym,

względnie złoża domniemane;

• rezerwy udokumentowane – zasoby

rozpoznane, których eksploatacja jest

opłacalna przy zastosowaniu znanych

technologii;

Mimo zachodzących zmian żyjemy w

czasach, gdzie podstawowym źródłem

energii są paliwa kopalne (ropa

naftowa, gaz ziemny, węgiel);

Pytanie – na ile lat wystarczy zasobów

surowców energetycznych? Co stanie się

z cywilizacją, gdy zacznie ich brakować?

Szacunki na ile lat wystarczą rezerwy

surowców na podstawie wskaźnika R/P –

iloraz rezerwy/produkcja w danym

roku

Tabela 1.Światowe rezerwy kopalnych surowców

energetycznych (2006)

Wyszczególnien

ie

Rezerwy

(R)

Produkcja

(P)

Wskaźnik

R/P
( w

latach)

Ropa naftowa
(w mld t)

163,60

3,895

40,6

Gaz ziemny (w
bln m3)

179,83

2,763

65,1

Węgiel

Rezerwy: mld.ton
Produkcja:
ekwiwalent
Ropy naftowej

909 064

2 887,2

155

Wskaźnik R/P – uśredniony, statyczny; sytuacja –

dynamiczna, o wielu niewiadomych:

• możliwość odkrycia i eksploatacji nowych złóż dzięki nowym

technologiom poszukiwawczo – rozpoznawczo -

eksploatacyjnym;

• zastępowalność względem siebie surowców energetycznych;
• rosnące wymagania ekologiczne, prawne rygory ochrony

środowiska;

• zmiany klimatu;

• trudności w określeniu popytu na energię – kierunek rozwoju,

przyrost ludności, stopień energochłonności gospodarki, model

życia;

• sytuacja polityczna w krajach wydobycia;

• kierunek B&R - wprowadzenie w życie i upowszechnienie

nowych nośników energii szacowane jest na około półwiecze.

Światowe prognozy do roku 2025

przewidują, że zasoby surowców są

wystarczające dla wzrastającego zużycia

energii.

Konsumpcja energii pierwotnej z każdego

źródła zwiększy się:

• największa część przyrostu popytu przypadnie

na paliwa kopalne;

• wymogi ekologiczne (np. redukcja gazów

cieplarnianych) mogą zmienić te perspektywy;

• paliwa niekopalne będą stawać się coraz

bardziej atrakcyjne.

• Według szacunków międzynarodowych w

okresie do 2025 światowa konsumpcja energii

wzrośnie o 50% ( w stosunku do 2001);

• Najbardziej dynamiczny wzrost, w tempie

3% średniorocznie, przypadnie na kraje

rozwijające się, szczególnie azjatyckie (Chin,

Indie). W regionie tym przewiduje się ponad

dwukrotny wzrost popytu na energię;

• W krajach uprzemysłowionych w okresie do

2025 przewidywany jest wzrost konsumpcji

energii w tempie 1,3% średniorocznie, a w

krajach Europy Środkowo-Wschodniej i b.

ZSRR- w tempie 1,8%.

Tabela 2.
Światowa konsumpcja energii w rozbiciu na

źródła,1990 - 2025 (%)

Lata

Ropa
naftowa

Gaz
ziemny

Węgiel

Energia
atomowa

Inne

1990

38,8

21,5

26,3

5,8

7,6

2000

39,1

22,9

23,5

6,4

8,2

2001

38,7

23,1

23,7

6,5

8,0

2005

37,9

23,8

23,2

6,4

8,7

2010

37,8

24,4

23,1

6,1

8,6

2015

37,6

25,8

22,5

5,7

8,4

2020

37,6

27,2

22,0

5,1

8,1

2025

37,6

28,4

21,7

4,5

7,8

Tabela 3. Konsumpcja energii wybranych krajów w rozbiciu na

źródła, 2006, (w %)

Polska

Francja

Niemcy

UE - 25

USA

Węgiel

60,5

4,7

27,7

18,0

22,9

Ropa
naftowa

25,7

35,8

36,3

37,0

40,1

Gaz

ziemny

13,0

14,0

24,2

24,0

22,6

OZE

0,7

7,5

2,7

7,0

5,1

Energia
nuklearn
a

0,0

38,0

10,2

14,0

8,1

Surowce energetyczne a poziom

rozwoju państw

• Narasta brak koincydencji miejsc wydobycia

nośników energii i miejsc konsumpcji energii,

zwłaszcza wobec ograniczania ich wydobycia

ze względów ekologicznych i ekonomicznych

w państwach gospodarczo rozwiniętych;

• Surowcowe „eldorado” w długiej

perspektywie prawie nigdy nie przekłada się

na budowanie państwa dobrobytu

(ekonomiści: lepiej mieć nowoczesną

gospodarkę niż wielkie złoża ropy naftowej i

być dotkniętym tzw. klątwą bogactwa czy

„chorobą holenderską” ).

Przyczyny:

• Państwa doświadczające boomu surowcowego zyskują tylko na

krótką metę;

• Zyski z surowców przejmuje zazwyczaj elita (oligrachowie, klany,

dyktatorzy);

• Rozwija się korupcja, defraudacja państwowych funduszy wzrost

przestępczości;

• Brak motywacji do reform - modernizacji gospodarki, czy zmiany

prawa by sprzyjać rozwojowi gospodarczemu;

• Występuje finansowanie wojen i zbrojeń z zysków surowcowych;
• Dochodzi do zahamowania rozwoju innych sektorów gospodarki;
• Narastają tendencje dyktatorskie, lekceważenie zasad

demokracji, a elita rządząca w coraz większym stopniu przestaje

liczyć się z opinią publiczną własnego kraju;

• Dochodzi do ogromnych strat ekologicznych.

Tabela 4. Dochody z ropy naftowej a poziom życia

społeczeństwa, 2007

Kraj

Dochody z

eksportu
ropy naftowej

netto
( w mld USD)

Wpływy do

budżetu
z produkcji ropy

naftowej (w %)

PKB
na 1. mieszkańca
( w USD)

Arabia

Saudyjska

116

ok.85

8 530

Rosja

90

ok.35

2 130

Norwegia

20

ok.20

38 730

Iran

32

ok.50

1 720

ZEA

30

ok.40

18 060

Nigeria

28

ok.80

300

Kuwejt

27

ok.90

16 340

Wenezuela

30

ok.50

4 080

Angola

6

ok.85

710

Eksploatacja surowców:
• rodzi wiele problemów o charakterze

ekonomicznym, ekologicznym, politycznym,

a także społecznym;

• wymaga nakładów finansowych w

wysokości od kilkudziesięciu do nawet

kilkuset miliardów dolarów (w zależności od

struktury geologicznej; usytuowania złoża

np. złoża podmorskie bardziej kosztowne

niż lądowe);

• stymuluje rozwój badań geologicznych; a

postęp technologiczny przyczynia się do

odkrywania nowych złóż lub czyni ich

wydobycie bardziej opłacalnym.