PODSTAWOWE METODY

PODSTAWOWE METODY

BADAWCZE W

BADAWCZE W

PSYCHOLOGII

PSYCHOLOGII

TESTY PSYCHOLOGICZNE

Najbardziej znana i najbardziej

specyficzna metoda badań

psychologicznych. Są to

wystandaryzowane zadania lub zbiór

zadań służących do pomiaru cech

indywidualnych człowieka.

Przedmiotem badań testowych mogą

być wiadomości, zdolności, cechy

temperamentalne, a zwłaszcza cechy

osobowościowe badanego. Testami

nazywamy tylko te próby, które są wy

standaryzowane i obiektywne, a ich

wynik można ująć liczbowo.

Wyróżniamy dwa rodzaje testów

Psychometryczne - są to testy w ścisłym tego
słowa znaczeniu

Testy projekcyjne - nie są testami w ścisłym
tego słowa znaczeniu. Są to takie zadania, w
których wykorzystuje się metodę projekcji, czyli
stawianie zadań o niskim stopniu
strukturalizacji, zadań wieloznacznych- tak aby
osiągnąć rzutowanie na sytuację badania cech
podmiotowych (czyli wewnętrznego świata
jednostki). Im bardziej jest wieloznaczne
zarówno badanie, jak i sytuacja badania, tym
większe prawdopodobieństwo rzutowania, czyli
projektowania tzw. głębokich cech osobowości.

Przykłady testów projekcyjnych:

a) Test Rorschacha - najbardziej znany test,

nazywany również testem plam

atramentowych(10 plansz z barwami

[a]chromatycznymi)

b) Test Apercepcji Tematycznych

c) Test Zdań Niedokończonych, np. „Najbardziej

nie lubię gdy...”, „Najbardziej lubię gdy...”. (jest

to projektowanie własnych myśli)

d) Test Rysunku Postaci Ludzkiej

Standaryzacja -polega na

ustaleniu norm, które pozwalają

na porównywanie wyników

uzyskanych w teście przez różnych

ludzi. Prawidłowy rozkład wyników

można zaobserwować za pomocą

„krzywej rozkładu normalnego”,

zwanej „Krzywą Gaussa”

Warunki stosowania

testów

Do stosowania testów psychologicznych

uprawnieni są tylko psychologowie. Twórcy

niektórych testów dopuszczają także

stosowanie ich przez osoby odpowiednio do

tego przeszkolone. Dzięki temu

przeprowadzający test zna zarówno jego

możliwości jak i ograniczenia.

Sam sposób przeprowadzania testu jest

również nie bez znaczenia. Błędy na tym

polu mogą znacząco zafałszować wyniki

badań.

Testy psychologiczne nigdy nie

powinny być przeprowadzane

samodzielnie. Tylko wspólnie z

innymi metodami, np. wywiadem,

obserwacją, uprawnia do wyciągania

jakichkolwiek wniosków.

CO badają testy ?

Za pomocą testów psychologicznych

można określić występowanie i

natężenie wielu cech osobowości.

Oprócz popularnych testów

osobowościowych, istnieją również

testy inteligencji, temperamentu czy

też umiejętności.

Obecnie za pomocą testów psychologicznych
możemy określić:

- cechy osobowości
- temperament
- inteligencję
- kompetencje społeczne i sposób
funkcjonowania w kontaktach
interpersonalnych
- sposób radzenia sobie ze stresem i z
konfliktami
- hierarchię wartości
- preferowany styl uczenia się

Jeśli chodzi o testy i kwestionariusze

używane do pomiaru sprawności

umysłowych, najczęściej

wykorzystywanymi tego typu

narzędziami są testy inteligencji i testy

zdolności. Podejście psychometryczne

w psychologii, które posługuje się w

badaniu inteligencji metodami

testowymi, opiera się ona na kilku

ważnych założeniach:

1.Inteligencja rozumiana jest, jako konstrukt

teoretyczny, zdolność, która może się rozwijać i

może być analizowana poddając badaniom różnice

w poziomie wykonywanych żądań angażujących

zdolności umysłowe.

2.Inter korelacja (współzależność) wyników

uzyskanych w tych zadaniach, możliwa do

określenia za pomocą metod statystycznych,

takich ja analiza czynnikowi, pozwala określić

strukturę umysłu oraz samej inteligencji.

3.Psychologia różnic indywidualnych jest

dziedziną psychologii, która zajmuje się

konstruowaniem testów mierzących określone

właściwości. Testy powinny być rzetelne, trafne

oraz łatwe do stosowania w praktyce.

Szczególne właściwości testów inteligencji i

zdolności:

1.Testy zawierają szereg różnych zadań,

których poprawne rozwiązania zostały

wcześniej ustalone przez konstruktora testu.

2.Testy są narzędziami standaryzowanymi -

mogą być stosowane wobec wszystkich osób

w ten sam sposób i w tych samych

warunkach.

3. Otrzymywane wyniki mają zwykle postać

punktów.

4.Testy są znormalizowane - posiadają standardy

statystyczne, pozwalające na porównanie

pojedynczego wyniku z wynikami innych osób z

określonej grupy.Zatem testy inteligencji oraz

testy zdolności można zdefiniować jako

wystandaryzowane i znormalizowane metody

badawcze służące do pomiaru określonych

funkcji umysłowych oraz potencjału jednostki do

opanowywania rożnych umiejętności, opierające

się na wykonywaniu przez osoby badane ściśle

ustalonych zadań.

Można wyróżnić testy indywidualne i

grupowe

Testy indywidualne przeprowadzamy tylko z jedną

osobą. Umożliwiają one dokonywanie dodatkowych

obserwacji jednak są czasochłonne. Testy grupowe

stosujemy najczęściej do celów przesiewowych .

Indywidualne w celu zdiagnozowania badanego.

Testy grupowe charakteryzują się tym, że są

wykonywane jednocześnie przez wiele osób, a

instrukcje udzielane są jednocześnie całej grupie,

podczas gdy testy indywidualne przeprowadzane są

w obecności tylko jednej osoby.

Dzięki temu umożliwiają bardziej szczegółowe

obserwacje, wymagają jednak wiele czasu. Testy

grupowe są idealne w sytuacji, gdy trzeba szybko

przebadać większą grupę osób, np. w celu wstępnej

selekcji, natomiast testy indywidualne pozwalają na

dokładniejsze zdiagnozowanie badanego..

Wyróżniamy również testy zamknięte i otwarte,

które różnią się od siebie formą pytań.

testy otwarte – badany każdorazowo sam formułuje

odpowiedzi

testy zamknięte – badany otrzymuje zadania wraz z

potencjalnymi rozwiązaniami, sam musi dokonać

wyboru poprawnej odpowiedzi

Testy zamknięte składają się z listy zadań,

zawierają również od razu kilka gotowych

odpowiedzi. Badany musi wybrać spośród

nich poprawne, jego zdaniem, rozwiązanie.

W przypadku testów zawierających pytania

otwarte, osoba badana sama musi

sformułować odpowiedź na postawione jej

pytanie.W testach wykonywanych grupowo

pytania mają zazwyczaj formę zamkniętą, co

pozwala na szybsze i sprawniejsze

przeprowadzenie badania.

Wyróżnia się także testy:

werbalne, testy wykonaniowe, testy mocy i

szybkości.

W testach werbalnych odpowiedź badanego

udzielana jest słownie w formie pisemnej lub

ustnej.

Testy wykonaniowe, polegają, jak sama nazwa

wskazuje, na wykonaniu określonych czynności,

zwykle przy użyciu pewnych obiektów.

Malowanie czy lepienie to typowe przykłady

testów wykonaniowych.

Testy szybkości mierzą czas wykonania zadań,

ich "przeciwieństwem" są w pewnym sensie

testy mocy, w których zadania są zwykle

trudniejsze i bardziej zróżnicowane, analizie

poddawana jest poprawność ich rozwiązania.

Zadania zawarte w różnorodnych testach można

podzielić na dwie większe grupy, są to:- zadania

możliwe do rozwiązania drogą rozumowania

indukcyjnego, wykorzystują zazwyczaj materiał

figuralny np. obrazki, figury geometryczne.-

zadania angażujące myślenie dedukcyjne lub

indukcyjne w oparciu o materiał symboliczny.

Wykonanie tego typu zadań jest możliwe

zakładając, że osoba badana posiada pewną

wiedzę, istotne znaczenie ma rozumowanie

logiczne.- zadania arytmetyczne zawierające

zadania liczbowe.- zadania leksykalne,

sprawdzające znajomość oraz umiejętność

posługiwania się odpowiednim słownictwem.

Wykorzystywane są w nich słowa lub cale zdania, które

wymagają od badanego zrozumienia;- zadania

wykorzystujące zdolności percepcji czyli spostrzegania i

wyobrażania np. dostrzeganie elementów brakujących w

różnych wzorach czy szukanie określonych figur

geometrycznych zawartych w rysunkach, itp. Tego typu

zadania mierżą zdolności wzrokowo - przestrzenne;-

zadania, w których prezentuje się osobie badanej tzw.

materiał behawioralny, związany z komunikacją

społeczną, relacjami interpersonalnymi. Mogą to być np.

obrazki przedstawiające różne osoby albo określone

scenki (np. kłótnie);

- zadania sprawdzające konkretna wiedzę;

zadania pamięciowe, w których osoba badana musi

zapamiętać określony materiał, np. listę słów, by go

potem w całości odtworzyć.

Test psychologiczny powinien być:

-wy standaryzowany (konieczność przestrzegania

procedury badawczej)

-normalizowany (posiada zestaw norm do ilościowej

interpretacji wyników)

-obiektywny (posiada jasny sposób punktowania

odpowiedzi)

-rzetelny (daje te same rezultaty, gdy jest stosowany w

podobnych warunkach)

- trafny (bada to , do czego został przeznaczony

)

Interpretacja wyniku testu musi być dokonywana przez

psychologa znającego parametry psychometryczne testu i w

ramach określonej teorii psychologicznej.

Pomimo powszechności jest wiele zarzutów wobec

stosowania testów. Krytyce poddawane są same

zadania testowe. Zarzuca się im „sztuczność” i

„oderwanie od życia”. Materiał stosowany w

testach w porównaniu z tym, z którym badany ma

do czynienia w życiu jest zbyt uproszczony. Obronną

ręką wychodzą testy do pomiaru inteligencji i

zdolności ze względu na ich trafność w diagnozie.

Druga grupa zarzutów odnosi się do ilościowego

charakteru i stosowania statystycznego. Dwu lub

trzy – stopniowa skala oceny, która jednakowo

traktuje zadnia łatwe i trudne nie może być

miernikiem przyczyn niepowodzeń badanego.

Jednak stosując tę metodę do selekcji lub orientacji

wstępnej, a także do pomiaru niektórych zmiennych

w badaniach naukowych, spełnia ona swoją funkcję

właściwie.