Epoka baroku otwiera się soborem trydenckim, który
ustalił reguły sztuki sakralnej. Kościół postanowił bronić
się ofensywnie, a sztuka miała mu w tym pomóc. Miał
temu służyć nowy typ architektoniczny kościoła ze
zwiększoną liczbą kaplic. W walce o wiernych potrzebna
była sztuka bardziej zaangażowana, dynamiczna,
uwodząca swa atrakcyjnością Święci powinni zejść z
piedestału i nawiązać kontakt z wiernymi poprzez gest i
spojrzenie. Przed oczyma wiernych roztoczono
porywający teatr światła i barwy.
Il Gesu
W architekturze baroku ceniona
jest szczególnie linia krzywa.
Fasada kościoła Barrominiego
faluje i płynie, jest niemal
nierzeczywista, choć wykuta w
twardym kamieniu. Fantazyjnie
powyginane linie, rytm wypukłych i
wklęsłych powierzchni, owalny
medalion u szczytu - wszystko to
wygląda na żart z praw geometrii.
Caravaggio
Dokonał rewolucji w malarstwie.
Jego obrazy oparte na ostrych
kontrastach światła i cienia rozbiły
harmonijny ład sztuki renesansu.
Caravaggio wydobywa
z mroku krępe postacie świętych o
pospolitych, zmęczonych
twarzach. Ukazuje je w krótkiej
chwili jakby rozjaśnionej światłem
błyskawicy.
„Wieczerza w Emaus”
„Nawrócenie św. Pawła”
Peter Paul Rubens
Najwybitniejszy malarz flamandzki był
zaprzeczeniem obiegowej tezy, że artysta to człowiek
skłócony ze światem i z sobą. Całe życie Rubensa
było nieprzerwanym pasmem sukcesów. Ten
szczęśliwy człowiek miał dużo
do powiedzenia o zmysłowych barwach życia. Lubił
malować kobiece ciała i sławić rozkosze miłości.
Popatrzmy na obraz „Porwanie córek Leokippa” Dużo
tu żywiołowego ruchu, lecz jest to żywioł ściśle
kontrolowany. Kłębiące się ciała układają się w
regularny kształt kompozycyjny,
wzdłuż przekątnych prostokąta
płótna. Bujne ciała bohaterek
promieniują wewnętrznym
światłem. Na palecie Rubensa
widać wszystkie barwy
pryzmatu, bogatą gamę brązów,
bieli, czerni. To malarz
kolorystycznego bogactwa.
„Porwanie córek Leokippa”
„Przybycie Marii Medici do portu w
Marsylii”
Peter Paul
Rubens
W barokowej kulturze nie znajdziemy miłości platonicznej. Na obrazie
Rubensa wesołe kupidynki popychają kobiety w ramiona mężczyzn,
swawolą w powietrzu , przypatrując się flirtom i miłostkom. Pod
przychylnym okiem Wenus odbywają się pogodne igrzyska miłości.
„Ogród miłości”
Rembrandt
van Rijn
Paleta tego malarza była
zdecydowanie przechylona
ku tonom ciepłym,
nasyconym czerwieniom i
złocistością. Rembrandt był
mistrzem światłocienia.
Strefa cienia zajmuje u
niego 3/5 obrazu. Rzeczy,
postaci, twarze wyłaniają
się z niego obdarte
z wszelkich dodatków.
„Żydowska narzeczona”
„Lekcja anatomii dr Tulpa”
Jan Vermeer van
Delf
Był mistrzem w scenach
rodzajowych. W malowanych
przez niego mieszczańskich
wnętrzach dzieją się rzeczy
najprostsze; kobieta czyta
list, nalewa mleko.
Rozproszone światło
wydobywa poezję tych
czynności. Każdy gest, każda
chwila zdaje się być na wagę
perły, którą waży jedna
z namalowanych kobiet.
„Dziewczyna z Perłą”
„Kobieta czytająca list”
Martwa natura
W epoce baroku
artyści z
upodobaniem
studiują przedmioty.
Fascynuje ich świat
sztuczny, stworzony
przez człowieka,
nienaturalny.
Rozwija się
kierunek malarski
zwany martwą
naturą. Najczęściej
obrazy tego typu
maja jakiś ukryty,
symboliczny sens.
Willem Heda „Martwa natura”
Muzyka baroku
Barok to epoka wielkiego
rozkwitu muzyki. W całej
Europie pojawiają się
wówczas wybitni
kompozytorzy. We
Włoszech króluje Antonio
Vivaldi, autor kompozycji
oddających zmysłowe
zamiłowania ludzi tej
epoki. W Niemczech jest
to czas Jana Sebastiana
Bacha. W Anglii sławę
zdobywa Georg Friedrich
Handel.
W XVII wieku jednym
z najważniejszych
utworów muzycznych
była suita,
zawierająca części
oparte na tańcach
pochodzących z
różnych krajów:
allemande, courante,
sarabanda, pawana.