mgr Natalia Wiśniewska



Styl życia



Czynniki środowiskowe



Czynniki genetyczne



Służba zdrowia

WHO - stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego,

psychicznego i społecznego, a nie wyłącznie

brak choroby lub niedomagania (ułomności).

1. zdrowie fizyczne – prawidłowe funkcjonowanie

organizmu, jego układów i narządów;

2. zdrowie psychiczne – a w jego obrębie:



zdrowie emocjonalne – zdolność do rozpoznawania uczuć,

wyrażania ich w odpowiedni sposób, umiejętność radzenia

sobie ze stresem, napięciem, lękiem, depresją, agresją;



zdrowie umysłowe – zdolność do logicznego, jasnego

myślenia;

3. zdrowie społeczne – zdolność do nawiązywania,

podtrzymywania i rozwijania prawidłowych relacji z

innymi ludźmi.

Obszary promocji zdrowia:



Polityka międzyresortowa państwa;



Kształtowanie zachowań prozdrowotnych;



Działania społeczne;



Ruch samopomocowy;



Świadomość znaczenia potęgowania
zdrowia jednostki;



Rola pracowników ochrony zdrowia.



Psychoprofilaktyka - kształtowanie zachowań

prozdrowotnych, modyfikowanie zachowań

patogennych.



Profilaktyka – zapobieganie, prewencja



Profilaktyka zdrowotna – działania mające na

celu zapobieganie chorobom, poprzez ich

wczesne wykrycie i leczenie. Zazwyczaj

kosztuje to mniej niż próby odwrócenia

zniszczeń spowodowanych przez chorobę, a

często te zniszczenia są nieodwracalne.

Realizacja programów profilaktycznych bywa

trudna – ponieważ efektów „nie widać gołym

okiem“, to znaczy są widoczne dopiero po

długim czasie na niższej liczbie zachorowań.



1. Profilaktyka pierwszego stopnia –

zmniejszanie ryzyka zachorowań w całej

populacji (utrwalanie prawidłowych wzorców

zdrowego stylu życia).



2. Profilaktyka drugiego stopnia – zapobieganie

chorobom poprzez kontrolowanie czynników

ryzyka, oddziaływanie na grupy zwiększonego

ryzyka, zapobieganie konsekwencjom choroby

poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie.



3. Profilaktyka trzeciego stopnia – zahamowanie

postępu choroby u tych, którzy już zachorowali,

skracanie czasu trwania choroby, ograniczanie

powikłań.

Styl życia – decyzje i zachowania
dotyczące zdrowia, które do pewnego
stopnia podlegają kontroli jednostki
( Lalonde,1975)

• odgrywa ważną rolę w promocji zdrowia,

profilaktyce i leczeniu chorób;

• odżywianie, kontrola wagi ciała i

ćwiczenia fizyczne są ważnymi
determinantami zdrowia.



Edukacja pacjenta - Polega na zamierzonym

wpływie

na osobowość pacjenta

przez

kształtowanie

jego

zachowań

zdrowotnych,

poczucia

odpowiedzialności za własne zdrowie, przez

przygotowanie do współpracy i współdziałania w

procesie

pielęgnowania

i

leczenia

oraz

samopielęgnowania i opieki innej niż profesjonalna.

Dotyczy przekazywania pacjentowi wiedzy i

kształtowanie u niego umiejętności potrzebnych do

tych działań. Edukacja pacjenta obejmuje to, co

określamy jako pracę wychowawczą i dydaktyczną

wynikającą z funkcji i zadań zawodowych

pracowników ochrony zdrowia. 



Funkcja wychowawcza pielęgniarki - to zadania, których

celem jest zamierzony wpływ na osobowość podopiecznego

poprzez kształtowanie prawidłowych, pożądanych zachowań

zdrowotnych, poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie.

Pielęgniarka towarzyszy i pomaga człowiekowi w tych

działaniach, które dotyczą zdrowia tzn. wzmacnianiu zdrowia,

zapobiegania chorobom, pomocy w przezwyciężaniu choroby,

kształtowaniu umiejętności życia z chorobą lub z

niepełnosprawnością. Jednym z zadań pełnionych przez

pielęgniarkę funkcji wychowawczych jest kształtowanie u

podopiecznego poczucia odpowiedzialności za własne

zdrowie kształtowanie przekonań, wpływanie na system

wartości oraz na emocje i uczucia. Kolejnym zadaniem jest

przygotowanie podopiecznego do podejmowania działań

prozdrowotnych w odniesieniu do siebie osób najbliższych i

środowiska, tzn. uczenie, w jaki sposób wpływać na

przekonania system wartości innych ludzi, jak stwarzać

warunki do prowadzenia prozdrowotnego stylu życia.

Pielęgniarka przygotowuje pacjenta do współpracy z innymi

pielęgniarkami w procesie  pielęgnowania. Uświadamia i

wyjaśnia cel opieki, wyjaśnia zalecenia i uczy tych zachowań,

których przestrzegania przez pacjenta jest istotne do

osiągnięcia

celów

opieki.

kolejnym

zadaniem

jest

przygotowanie pacjenta do samoopieki.



Edukacja pacjenta to proces zamierzonego wpływu

na osobowość pacjenta (i osób z jego najbliższego

otoczenia), na jego motywy, postawy i przekonania

dotyczące zdrowia. Jest to proces kształtowania

poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i

zdrowie osób najbliższych; również kształtowanie

postaw w pożądanym prozdrowotnym kierunku

zgodnym ze społecznie akceptowanymi celami

promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej. Edukacja

pacjenta to także proces, którego treścią jest

przygotowanie podopiecznego do współpracy w

procesie pielęgnowania, leczenia i rehabilitacji oraz

do

świadczenia

opieki

nieprofesjonalnej,

przygotowanie do samopielęgnowania i samoopieki.

Zakres edukacji pacjenta, co oczywiste,

powinien

obejmować

treści

edukacji

zdrowotnej, ale może również dotyczyć działań

na rzecz kształtowania umiejętności życia z

chorobą,

z

niepełnosprawnością,

bycia

pacjentem różnych instytucji opiekuńczych i

służby zdrowia. Cele w edukacji pacjenta

ukierunkowane są nie tylko na wzmacnianie i

potęgowanie zdrowia, co jest istotą w edukacji

zdrowotnej. Należy pamiętać, że pacjent

najczęściej krótko przebywa w instytucjach

(placówkach) służby zdrowia, przez krótki czas

kontaktuje się z profesjonalistami opieki. Ten

czas powinien być wykorzystany na uczenie

go, jak powinien sobie radzić z nową dla niego

sytuacją, jaką jest np. choroba, zagrożenie

zdrowia, niepełnosprawność.

Współcześnie

promocja

zdrowia

w

pracy

to

nowoczesna strategia wspierania rozwoju ekonomicznego

przedsiębiorstw, osiąganego poprzez skoordynowane

inwestycje w umacnianie zdrowia ich personelu.

Tradycyjnie promocja zdrowia w pracy rozumiana jest jako

„działania podejmowane wobec pracowników zakładu

pracy, których celem jest umocnienie i rozwój ich zdrowia,

realizowane

głównie

w

sferze

prozdrowotnych

przekształceń ich stylu życia (zachowań zdrowotnych) oraz

w sferze tych elementów najszerzej rozumianego

środowiska w zakładzie, które istotnie warunkują

możliwości dokonania tego rodzaju zmian”. Można to ująć

krócej jako „zespoły działań realizowane na rzecz i

wspólnie z pracownikami zakładów pracy, które

potencjalnie służą umacnianiu i rozwojowi ich zdrowia”, do

których  pracodawca nie jest zobligowany prawem .



Terapeutyczny



Profilaktyczny



Promocyjny

Zorientowany na chorobę - przyjmuje jako

główny

cel

zapobieganie

określonym

chorobom. W tym celu najpierw trzeba

przeprowadzić badania stanu zdrowia ludności,

stwierdzić poziom zagrożenia określonymi

chorobami,

a

następnie

opracować

i

upowszechnić konkretne zasady prowadzące

do uchronienia się od zachorowań. Edukacja

prowadzona według tego modelu wśród

młodych ludzi niestety nie daje oczekiwanych

rezultatów, gdyż dla tej części społeczeństwa

perspektywa

wystąpienia

zaburzeń

zdrowotnych w przyszłości nie stanowi

wystarczającego argumentu do zmiany postaw.

Zorientowany na czynniki ryzyka -
kładzie

nacisk

na

eliminację

poszczególnych czynników ryzyka, tj.
prewencję kilku rodzajów chorób na raz,
które mogą się pojawić w populacji.
Niestety pomija się tu korzyści płynące ze
zwiększania potencjału zdrowia.

Zorientowany na zdrowie w rozumieniu

holistycznym

- rozwiązywanie

niekorzystnych dla człowieka uwarunkowań

uwzględnia czynniki związane z aktywnym

współuczestniczeniem jednostki w procesie

zachowania dobrego zdrowiu. Polega on na

określeniu własnej kondycji zdrowotnej przez

identyfikowanie warunków oddziałujących na

zdrowie i następnie wpływających na jego

poprawę lub utrzymanie na właściwym

poziomie.

Ten

zespół

zachowań

jest

szczególnie użyteczny dla dzieci i młodzieży,

ponieważ służy przede wszystkim zmianom

postaw zdrowotnych.

Model – zadanie



Odżywianie



Aktywność fizyczna



Higiena



Uzależnienia



Starość



Choroby przenoszone drogą płciową…