HYDROTERAPIA-

HYDROTERAPIA-

WODOLECZNICTWO

WODOLECZNICTWO

WODA DLA ZDROWIA

WODA DLA ZDROWIA

KĄPIELE LECZNICZE-

KĄPIELE LECZNICZE-

są to zabiegi

są to zabiegi

fizykoterapeutyczne stanowiące podstawę

fizykoterapeutyczne stanowiące podstawę

balneoterapii, polegające na zanurzaniu częściowym

balneoterapii, polegające na zanurzaniu częściowym

lub całkowitym ciała chorego w środku aktywnym

lub całkowitym ciała chorego w środku aktywnym

leczniczo (wody mineralne, odwary z ziół, borowina,

leczniczo (wody mineralne, odwary z ziół, borowina,

piasek) stosowane są na podstawie wskazań lekarskich

piasek) stosowane są na podstawie wskazań lekarskich

i pod kontrolą. Najczęściej stosowanymi kąpielami

i pod kontrolą. Najczęściej stosowanymi kąpielami

leczniczymi są kąpiele solankowe, przydatne w leczeniu

leczniczymi są kąpiele solankowe, przydatne w leczeniu

chorób mięśni i stawów, siarczkowo-siarczkowodorowe

chorób mięśni i stawów, siarczkowo-siarczkowodorowe

w chorobach skórnych, kwaso-węglowe przy

w chorobach skórnych, kwaso-węglowe przy

przewlekłych schorzeniach układu krążenia, gazowe

przewlekłych schorzeniach układu krążenia, gazowe

stosowane w rehabilitacji. Kąpiele w wodach

stosowane w rehabilitacji. Kąpiele w wodach

leczniczych mają szerokie spektrum działania zarówno

leczniczych mają szerokie spektrum działania zarówno

o charakterze miejscowym, jak i ogólnoustrojowym,

o charakterze miejscowym, jak i ogólnoustrojowym,

temperatury, jak i samej wody. Zabiegi te powodują

temperatury, jak i samej wody. Zabiegi te powodują

rozluźnienie mięśni, przekrwienie tkanek, zwiększenie

rozluźnienie mięśni, przekrwienie tkanek, zwiększenie

odpływu chłonki i dopływ krwi żylnej do serca.

odpływu chłonki i dopływ krwi żylnej do serca.

CIEKAWOSTKA:

CIEKAWOSTKA:

Kąpiele lecznicze - inaczej Balneoterapia -

Kąpiele lecznicze - inaczej Balneoterapia -

dział fizjoterapii zajmujący się zabiegami

dział fizjoterapii zajmujący się zabiegami

rehabilitacyjnymi wykorzystującymi wodę,

rehabilitacyjnymi wykorzystującymi wodę,

w różnych temperaturach, w celu leczenia

w różnych temperaturach, w celu leczenia

schorzeń pacjenta. Stosowany między

schorzeń pacjenta. Stosowany między

innymi przez Hipokratesa. Rozwinięty na

innymi przez Hipokratesa. Rozwinięty na

szeroką skalę przez Rzymian.

szeroką skalę przez Rzymian.

PODZIAŁ ZABIEGÓW

PODZIAŁ ZABIEGÓW

WODOLECZNICZYCH:

WODOLECZNICZYCH:

1. Zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia

1. Zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia

hydrostatycznego wody:

hydrostatycznego wody:

- kąpiele całkowite, częściowe,

- kąpiele całkowite, częściowe,

- kąpiele aromatyczne,

- kąpiele aromatyczne,

- masaż podwodny,

- masaż podwodny,

2. Zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia

2. Zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia

strumienia wody:

strumienia wody:

- polewanie,

- polewanie,

- natryski stałe, ruchome,

- natryski stałe, ruchome,

3. Zabiegi za pośrednictwem tkanin:

3. Zabiegi za pośrednictwem tkanin:

- nacieranie, zawijanie,

- nacieranie, zawijanie,

- okłady, kompresy

- okłady, kompresy

4. Kąpiele:

4. Kąpiele:

- indywidualne- wykonuje się w wannach

- indywidualne- wykonuje się w wannach

- zbiorowe- wykonuje się w basenach

- zbiorowe- wykonuje się w basenach

CZASOWY WPŁYW HYDROTERAPII:

CZASOWY WPŁYW HYDROTERAPII:

•

Po 5 min – następuje normalizacja

Po 5 min – następuje normalizacja

ciśnienia i tętna

ciśnienia i tętna

•

Po 10 min – poprawia się krążenie

Po 10 min – poprawia się krążenie

obwodowe

obwodowe

•

Po 15 min – następuje odprężenie mięśni,

Po 15 min – następuje odprężenie mięśni,

zachodzi przyspieszenie metabolizmu

zachodzi przyspieszenie metabolizmu

•

Po 20 min – następuje przejściowe

Po 20 min – następuje przejściowe

zmniejszenie bólu.

zmniejszenie bólu.

KĄPIEL CAŁKOWITA:

KĄPIEL CAŁKOWITA:

Polega na zanurzeniu leżącego w wodzie ciała

Polega na zanurzeniu leżącego w wodzie ciała

ponad stawami barkowymi aż do brody. W ten

ponad stawami barkowymi aż do brody. W ten

sposób prawie cała powierzchnia ciała zostaje

sposób prawie cała powierzchnia ciała zostaje

poddana działaniu bodźców termicznych i

poddana działaniu bodźców termicznych i

mechanicznych kąpieli.

mechanicznych kąpieli.

KĄPIEL CAŁKOWITA NIE MOŻE BYĆ

KĄPIEL CAŁKOWITA NIE MOŻE BYĆ

STOSOWANA W NIEWYDOLNOŚCI

STOSOWANA W NIEWYDOLNOŚCI

KRAŻENIA.

KRAŻENIA.

KĄPIEL CAŁKOWITA CHŁODNA

KĄPIEL CAŁKOWITA CHŁODNA

(ZANURZENIOWA)

(ZANURZENIOWA)

Kąpiel wykonuje się w wodzie o temp. 8-20*C (281-293*K).

Kąpiel wykonuje się w wodzie o temp. 8-20*C (281-293*K).

Trwa ona od kilku sekund- u osób nieprzyzwyczajonych do

Trwa ona od kilku sekund- u osób nieprzyzwyczajonych do

zimna, do 20 sekund u przyzwyczajonych. Podczas kąpieli

zimna, do 20 sekund u przyzwyczajonych. Podczas kąpieli

powinno się wykonywać energiczne ruchy, by przyspieszyć

powinno się wykonywać energiczne ruchy, by przyspieszyć

wystąpienie odczynu naczyniowego. Przedłużenie czasu

wystąpienie odczynu naczyniowego. Przedłużenie czasu

trwania kąpieli może powodować: oziębienie ciała, sinicą

trwania kąpieli może powodować: oziębienie ciała, sinicą

warg i skóry, bladość twarzy, dreszcze, zapaść, zapalenie

warg i skóry, bladość twarzy, dreszcze, zapaść, zapalenie

płuc lub nerek. W czasie kąpieli należy głęboko oddychać. Po

płuc lub nerek. W czasie kąpieli należy głęboko oddychać. Po

kąpieli zaleca się gimnastykę, biegi, jazdę na rowerze.

kąpieli zaleca się gimnastykę, biegi, jazdę na rowerze.

Działanie: Kąpiel powoduje gwałtowne ochłodzenie organizmu,

Działanie: Kąpiel powoduje gwałtowne ochłodzenie organizmu,

co powoduje wytwarzanie ciepła dzięki zwiększaniu

co powoduje wytwarzanie ciepła dzięki zwiększaniu

przemiany materii.

przemiany materii.

Wskazania: Pacjenci ze zdrowym sercem i ukł.naczyniowym, u

Wskazania: Pacjenci ze zdrowym sercem i ukł.naczyniowym, u

osób otyłych i zatrutymi metalami.

osób otyłych i zatrutymi metalami.

Przeciwwskazania: niewydolność krążenia, ch.serca i naczyń

Przeciwwskazania: niewydolność krążenia, ch.serca i naczyń

krwionośnych, skurcze naczyń, drgawki, silna nerwica,

krwionośnych, skurcze naczyń, drgawki, silna nerwica,

choroby ukł.moczowego i jelit, nerwobóle, zapalenie nerwów,

choroby ukł.moczowego i jelit, nerwobóle, zapalenie nerwów,

niedokrwistość, ogólne osłabienie, choroby reumatyczne.

niedokrwistość, ogólne osłabienie, choroby reumatyczne.

KĄPIEL CAŁKOWITA LETNIA

KĄPIEL CAŁKOWITA LETNIA

Kąpiel wykonuje się w wodzie o temp. 28-

Kąpiel wykonuje się w wodzie o temp. 28-

33*C (301-306*K) przez 10-20 minut.

33*C (301-306*K) przez 10-20 minut.

Wskazania: Choroba Basedowa, niskie

Wskazania: Choroba Basedowa, niskie

ciśnienie tętnicze krwi, astma

ciśnienie tętnicze krwi, astma

oskrzelowa, rozedma płuc, duża

oskrzelowa, rozedma płuc, duża

pobudliwość nerwowa.

pobudliwość nerwowa.

Przeciwwskazania:

Przeciwwskazania:

Jak do całkowitej kąpieli chłodnej.

Jak do całkowitej kąpieli chłodnej.

KĄPIEL CAŁKOWITA O TEMPERATURZE

KĄPIEL CAŁKOWITA O TEMPERATURZE

OBOJETNEJ

OBOJETNEJ

Wykuje się ją w wodzie o temp. 34-36*C (307-309*K), a u osób

Wykuje się ją w wodzie o temp. 34-36*C (307-309*K), a u osób

wrażliwych na zimno 37*C. Czas kąpieli to 15-20 minut.

wrażliwych na zimno 37*C. Czas kąpieli to 15-20 minut.

Działanie: Wpływa uspokajająco i nasennie.

Działanie: Wpływa uspokajająco i nasennie.

Wykonanie: Pacjent wchodzi do wanny z wodą i nie wykonuje

Wykonanie: Pacjent wchodzi do wanny z wodą i nie wykonuje

ruchów. Działanie zwiększają dodanie do wody odwary ziół

ruchów. Działanie zwiększają dodanie do wody odwary ziół

np. z igliwia sosny, kosodrzewiny, siana, chmielu lub

np. z igliwia sosny, kosodrzewiny, siana, chmielu lub

preparaty zawierające brom.

preparaty zawierające brom.

Wskazania: Zaburzenia snu, nerwobóle, niedokrwistość, w

Wskazania: Zaburzenia snu, nerwobóle, niedokrwistość, w

celach higienicznych.

celach higienicznych.

Woda o temp. obojętnej stanowi ośrodek dla kąpieli ruchowej,

Woda o temp. obojętnej stanowi ośrodek dla kąpieli ruchowej,

masażu podwodnego, gimnastyki w wodzie stosowanych do

masażu podwodnego, gimnastyki w wodzie stosowanych do

rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Czas kąpieli do 30

rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Czas kąpieli do 30

minut.

minut.

Przeciwwskazania: Niskie ciśnienie krwi, wyczerpanie,

Przeciwwskazania: Niskie ciśnienie krwi, wyczerpanie,

niewydolność krążenia.

niewydolność krążenia.

KĄPIEL CAŁKOWITA CIEPŁA

KĄPIEL CAŁKOWITA CIEPŁA

Wykonana jest w wodzie o temp. 37*C

Wykonana jest w wodzie o temp. 37*C

(310*K). Czas kąpieli 15-20 minut. Po

(310*K). Czas kąpieli 15-20 minut. Po

kąpieli należy wypoczywać w łóżku

kąpieli należy wypoczywać w łóżku

przez godzinę.

przez godzinę.

Działanie: Powoduje rozluźnienie mięśni,

Działanie: Powoduje rozluźnienie mięśni,

zmniejsza pobudliwość i napięcie mięśni

zmniejsza pobudliwość i napięcie mięśni

przy stwardnieniu rozsianym,

przy stwardnieniu rozsianym,

parkinsonizmie, sztywności stawów.

parkinsonizmie, sztywności stawów.

Przeciwwskazania: Niewydolność

Przeciwwskazania: Niewydolność

krążenia, duże wyczerpanie, niskie

krążenia, duże wyczerpanie, niskie

ciśnienie krwi.

ciśnienie krwi.

KĄPIEL CAŁKOWITA GORĄCA

KĄPIEL CAŁKOWITA GORĄCA

Wykonana w wodzie o temp. 40-43*C ( 313-316*K).

Wykonana w wodzie o temp. 40-43*C ( 313-316*K).

Czas kąpieli 1-4 minuty, lecz kąpiel należy zakończyć

Czas kąpieli 1-4 minuty, lecz kąpiel należy zakończyć

przed wystąpieniem potów.

przed wystąpieniem potów.

Działanie: Pobudzające, odświeżające, zwiększa siłę,

Działanie: Pobudzające, odświeżające, zwiększa siłę,

powoduję ogrzanie organizmu.

powoduję ogrzanie organizmu.

Wykonanie: Do wody wchodzi się powoli. Początkowo

Wykonanie: Do wody wchodzi się powoli. Początkowo

występują dreszcze i gęsia skórka, a następnie

występują dreszcze i gęsia skórka, a następnie

odczyn naczyniowy- naczynia ulegają skurczowi.

odczyn naczyniowy- naczynia ulegają skurczowi.

Potem pojawia się uczucie ciepła, rozgrzania.

Potem pojawia się uczucie ciepła, rozgrzania.

Wskazania:

Wskazania:

dla osób zdrowych, dla sportowców.

dla osób zdrowych, dla sportowców.

Przeciwwskazania: Wszystkie choroby.

Przeciwwskazania: Wszystkie choroby.

PÓŁKĄPIEL

PÓŁKĄPIEL

Stanowią one mniej obciążającą formę kąpieli. Wykonuje się

Stanowią one mniej obciążającą formę kąpieli. Wykonuje się

półkąpiele ciepłe i gorące.

półkąpiele ciepłe i gorące.

Półkąpiel ciepła. Temperatura wody wynosi na

Półkąpiel ciepła. Temperatura wody wynosi na

początku zabiegu

początku zabiegu

32-34°C.

32-34°C.

Metodyka. Woda powinna sięgać choremu do pępka, gdy

Metodyka. Woda powinna sięgać choremu do pępka, gdy

chory siedzi w wannie. Przed rozpoczęcie kąpieli chory

chory siedzi w wannie. Przed rozpoczęcie kąpieli chory

zmywa twarz i klatkę piersiową zimną wodą. Następnie

zmywa twarz i klatkę piersiową zimną wodą. Następnie

wchodzi do wanny, zanurza się na krótko w wodzie po

wchodzi do wanny, zanurza się na krótko w wodzie po

szyję i przyjmuje pozycję siedzącą. W czasie zabiegu

szyję i przyjmuje pozycję siedzącą. W czasie zabiegu

kąpielowy kilkakrotnie polewa wodą plecy i kark chorego.

kąpielowy kilkakrotnie polewa wodą plecy i kark chorego.

Przy użyciu węża gumowego wpuszcza się następnie do

Przy użyciu węża gumowego wpuszcza się następnie do

wanny

wanny

zimną wodę, aby obniżyć temperaturę wody kąpielowej o

zimną wodę, aby obniżyć temperaturę wody kąpielowej o

4- 5°. Ochłodzoną wodą polewa się ponownie chorego.

4- 5°. Ochłodzoną wodą polewa się ponownie chorego.

Czas zabiegu wynosi nie więcej niż 4-5 minut. Po wyjściu

Czas zabiegu wynosi nie więcej niż 4-5 minut. Po wyjściu

chorego z wody wyciera się go ogrzanym ręcznikiem

chorego z wody wyciera się go ogrzanym ręcznikiem

kąpielowym.

kąpielowym.

Wskazania: Nerwice i psychonerwice oraz schorzenia

Wskazania: Nerwice i psychonerwice oraz schorzenia

układu nerwowego.

układu nerwowego.

Półkąpiele ciepłe łączy się niekiedy

Półkąpiele ciepłe łączy się niekiedy

ze „szczotkowaniem" kończyn górnych,

ze „szczotkowaniem" kończyn górnych,

dolnych, klatki piersiowej

dolnych, klatki piersiowej

i brzucha, przy użyciu szczotki

i brzucha, przy użyciu szczotki

o niezbyt twardym włosiu.

o niezbyt twardym włosiu.

Szczotkowanie wykonywane w

Szczotkowanie wykonywane w

trakcie półkąpieli pobudza

trakcie półkąpieli pobudza

naczynia skórne i znajduje

naczynia skórne i znajduje

zastosowanie w niektórych

zastosowanie w niektórych

chorobach skóry,

chorobach skóry,

przewlekłych schorzeniach

przewlekłych schorzeniach

gośćcowych i nerwobólach.

gośćcowych i nerwobólach.

Półkąpiel gorąca. Wykonuje się ją jak

Półkąpiel gorąca. Wykonuje się ją jak

półkąpiel ciepłą.

półkąpiel ciepłą.

Temperatura

Temperatura

wody wynosi 38-

wody wynosi 38-

42°C, a czas zabiegu — 10-15 minut.

42°C, a czas zabiegu — 10-15 minut.

Wskazania: Przewlekłe schorzenia gośćcowe,

Wskazania: Przewlekłe schorzenia gośćcowe,

nerwobóle, przewlekłe stany zapalne narządów

nerwobóle, przewlekłe stany zapalne narządów

rodnych oraz układu moczowego.

rodnych oraz układu moczowego.

Przeciwwskazania: Półkąpieli gorących nie wykonuje

Przeciwwskazania: Półkąpieli gorących nie wykonuje

się u osób wyniszczonych i w wieku starczym.

się u osób wyniszczonych i w wieku starczym.

Po kąpieli całkowitej i półkąpieli należy

Po kąpieli całkowitej i półkąpieli należy

bezwzględnie wypoczywać w pozycji leżącej przez

bezwzględnie wypoczywać w pozycji leżącej przez

0,5 do l godziny w wydzielonym pomieszczeniu o

0,5 do l godziny w wydzielonym pomieszczeniu o

temperaturze powietrza 21-22C.

temperaturze powietrza 21-22C.

Ogólne zalecenia przy zabiegach

Ogólne zalecenia przy zabiegach

hydroterapeutycznych:

hydroterapeutycznych:

1) Przed zleceniem zabiegu konieczne jest dokonanie oceny

1) Przed zleceniem zabiegu konieczne jest dokonanie oceny

stanu gospodarki cieplnej chorego, przede wszystkim w

stanu gospodarki cieplnej chorego, przede wszystkim w

aspekcie jego wrażliwości na bodźce termiczne.

aspekcie jego wrażliwości na bodźce termiczne.

Postępowanie to ułatwia dobór właściwej temperatury

Postępowanie to ułatwia dobór właściwej temperatury

wody użytej do zabiegu.

wody użytej do zabiegu.

2) Należy pouczyć chorego, aby przed każdym zabiegiem

2) Należy pouczyć chorego, aby przed każdym zabiegiem

wodoleczniczym opróżnił pęcherz moczowy.

wodoleczniczym opróżnił pęcherz moczowy.

3) W trakcie serii zabiegów obowiązuje zasada

3) W trakcie serii zabiegów obowiązuje zasada

stopniowanego nasilania termicznych i mechanicznych

stopniowanego nasilania termicznych i mechanicznych

bodźców, z uwzględnieniem okołodobowego rytmu

bodźców, z uwzględnieniem okołodobowego rytmu

termoregulacyjnego ustroju.

termoregulacyjnego ustroju.

4) Należy pamiętać o bacznej obserwacji chorego w trakcie

4) Należy pamiętać o bacznej obserwacji chorego w trakcie

zabiegu wodoleczniczego. Szczególną uwagę należy

zabiegu wodoleczniczego. Szczególną uwagę należy

zwracać na barwę warg i policzków, których zblednięcie

zwracać na barwę warg i policzków, których zblednięcie

lub zasinienie w czasie zabiegu powinno być sygnałem do

lub zasinienie w czasie zabiegu powinno być sygnałem do

jego przerwania. Wystąpienie tych objawów może być

jego przerwania. Wystąpienie tych objawów może być

następstwem nieprawidłowej reakcji na bodźce termiczne

następstwem nieprawidłowej reakcji na bodźce termiczne

lub też wynikiem ich nieprawidłowego doboru.

lub też wynikiem ich nieprawidłowego doboru.

5)W czasie zabiegu należy również kontrolować

5)W czasie zabiegu należy również kontrolować

częstość tętna, pamiętając, że jego przyspieszenie do

częstość tętna, pamiętając, że jego przyspieszenie do

ok. 100/min jest przeciwwskazaniem do stosowania

ok. 100/min jest przeciwwskazaniem do stosowania

zabiegów cieplnych.

zabiegów cieplnych.

6) Po każdym zabiegu ciepłym lub gorącym powinno się

6) Po każdym zabiegu ciepłym lub gorącym powinno się

zastosować krótki zabieg zimny, aby w ten sposób

zastosować krótki zabieg zimny, aby w ten sposób

zapobiec utracie ciepła przez rozszerzone naczynia

zapobiec utracie ciepła przez rozszerzone naczynia

krwionośne skóry.

krwionośne skóry.

7) Pomieszczenia zabiegowe muszą być odpowiednio

7) Pomieszczenia zabiegowe muszą być odpowiednio

ogrzane i dobrze wietrzone. Zabiegi gorące powinno

ogrzane i dobrze wietrzone. Zabiegi gorące powinno

się wykonywać w pomieszczeniu o temperaturze 22-

się wykonywać w pomieszczeniu o temperaturze 22-

24°C, zaś zabiegi zimne w temperaturze 25-27°C.

24°C, zaś zabiegi zimne w temperaturze 25-27°C.