MIĘDZYNARODOWY SYSTEM 

WALUTOWY

• JEST ZBIOREM ZASAD, 

PRZEPISÓW PRAWNYCH I NORM 
ZWYCZAJOWYCH, REGULUJĄCYCH 
SPOSOBY I WARUNKI 
DOKONYWANIA PŁATNOŚCI 
MIĘDZYNARODOWYCH.

Typy międzynarodowego 

systemu walutowego:

1. system waluty złotej 1870-

1914;

2. system zmodyfikowanej 

waluty złotej - 

druga połowa lat 20.;

3. współczesny system 

walutowy:

  - dolarowo-złoty 1944-1971

  - wielodewizowy po 1971 roku

SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ

• powiązanie emisji banknotów z 

rezerwami złota w danym kraju;

• złoto pełniło wszystkie funkcje 

pieniądza (środek cyrkulacji, środek 
płatniczy, środek tezauryzacji i 
miernik wartości);

• eliminacja srebra jako równorzędny 

pieniądz w stosunku do złota;

• waluta krajowa miała ustalony 

parytet w złocie

SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ -cd

• kursy walutowe - stałe
• możliwość wymiany pieniądza 

krajowego na złoto w banku 
centralnym i swoboda wywozu i 
przywozu złota między krajami

• unifikacja systemów pieniężnych 

poszczególnych krajów

•  41 głównych krajów

SYSTEM ZMODYFIKOWANEJ 

WALUTY ZŁOTEJ

 

• nadal system waluty złotej;
• wartość walut określano w stosunku 

do złota;

• kursy walut stałe;
• swoboda transferu złota w skali 

międzynarodowej;

• powiązanie emisji pieniądza z 

posiadanymi rezerwami złota;

• nowe zasady wymienialności walut 

na złoto:

Wymienialność mogła się 

odbywać:

• w systemie 

sztabowo-złotym 

(określono minimalna sumę, 
która mogła być wymienialna 
na złoto), 

• dewizowo-złotym

 (zachowano 

wymienialność danej waluty na 
walutę wymienialną na złoto).

WSPÓŁCZESNY SYSTEM 

WALUTOWY

DOLAROWO-ZŁOTY

•  tzw. system z Bretton Woods;
• złoto - podstawa podtrzymująca cały 

system

• parytety walut krajów członkowskich 

są wyrażone w złocie, którego 
wartość jest stała  (oficjalna cena 
złota była stała i wynosiła 35 USD za 
uncję)

       lub w dolarach USA wymienialnych 

na złoto

•  skarb USA wymieniał dolary na 

złoto bankom centralnym innych 
krajów po kursie parytetowym

• kursy walut mogły się wahać tylko 

w wąskich granicach 1% w górę 
lub w dół od kursu parytetowego;

• zmiany parytetów walut 

(dewaluacje, rewaluacje) bardzo 
rzadko;

15 sierpnia 1971

• USA zawiesiły wymienialność 

dolara na złoto, decyzja 
prezydenta R.Nixona

ROZLICZENIA 

MIĘDZYNARODOWE

Rozliczenia międzynarodowe 

polegają na regulowaniu, 

powstałych między 

podmiotami znajdującymi się 

w różnych krajach, należności 

i zobowiązań pieniężnych z 

tytułu obrotu handlowego, 

usługowego, kapitałowego i 

świadczeń jednostronnych 

(nieodpłatnych).

Rozliczenia mogą być dokonywane w 

dwojaki sposób:

• bez udziału pieniądza;
• z wykorzystaniem pieniądza 

gotówkowego przekazywanego 
sprzedającemu przez kupującego.

Rozliczenia odbywające się bez udziału 

pieniądza przybierają formę 

kompensat 

towarowych.

• Ogólnie rozróżnia się dwa rodzaje 

dwustronnych 

kompensat 

towarowych

: 

• kompensatę całościową,
• kompensatę częściową.

• Kompensata całościowa może 

przybrać następujące formy:

– barteru, 
– transakcji równoległych.

Kompensaty częściowe:

• counterpurchase agreements,
• buy-back agreements,
• offset agreements.

• Counterpurchase agreements (transakcje wzajemne) są 

zwykle zawierane z inicjatywy kontrahenta z kraju 
„cierpiącego” na niedostatek środków płatniczych. 
Warunkuje on zawarcie kontraktu importowego wyrażeniem 
przez partnera zgody przynajmniej na częściowe rozliczenie 
go oferowanymi w zamian towarami.

•

Buy-back agreements (kontrdostawy) polegają na sprzedaży 
kompletnego obiektu lub nawet całej fabryki „pod klucz” w 
zamian za dostawy wyrobów wytworzonych w zakupionym 
obiekcie.

• W offset agreements kupujący stawia jako warunek 

podpisania kontraktu wymaganie zakupu w jego kraju 
surowców, materiałów, wyrobów kooperacyjnych itp. 
produktów potrzebnych do realizacji zamówienia.

• Wielostronne transakcje kompensacyjne 

• Współczesne rozliczenia międzynarodowe 

przebiegają głównie bezgotówkowo. 

• Bezgotówkowe rozliczenia międzynarodowe 

mogą przebiegać w formie rozliczeń 
dewizowych lub bezdewizowych. 

Do rozliczeń dewizowych zaliczamy:

• Czek 
• Karty kredytowe (płatnicze), 
• Polecenie wypłaty polega na wykonaniu 

przez bank zlecenia klienta lub banku 

• Weksel 
• Akredytywa dokumentowa w obrotach 

zagranicznych

• Skup i sprzedaż walut

Rozliczenia bezdewizowe

• polegają, najogólniej biorąc, na 

kompensowaniu należności bez 
potrzeby zapłaty w dewizach. 

• Kontrahenci z dwóch krajów mogą 

wzajemnie skompensować (umorzyć) 
swe należności wynikające z 
wzajemnych dostaw. 

Kurs walutowy i rynek 

walutowy 

Kurs walutowy spełnia 

funkcję: 

informacyjną i cenotwórczą.