Międzynarodowy system

walutowy. Polityka

makroekonomiczna i jej

koordynacja.

Opracowały:

Monika Jedziniak

Karolina Kozioł

Paulina Pałka

Natalia Skomra

Plan prezentacji:

1.

Pojecie

i

ewolucja

międzynarodowego

systemu

walutowego.

2.

Funkcje, zadania i instytucje MSW

3.

Europejski system walutowy.

4.

Polityka makroekonomiczna i jej
koordynacja.

Pojęcie i ewolucja

międzynarodowego

systemu walutowego

Międzynarodowy system

walutowy to zbiór zasad,
procedur,

instrumentów

i

instytucji niezbędnych do
wykonywania

płatności

międzynarodowych

Praktyka

wykształciła

dotychczas

cztery

międzynarodowe systemy
walutowe.

Pierwszy w pełni ukształtowany system był

oparty na złocie - gold coin standard.
Najważniejsze cechy systemu waluty

złotej:



posiadanie przez każdą walutę systemu

ściśle określonej stałej wartości w złocie



stałe kursy walutowe



pełna swoboda wywozu i przewozu walut



swoboda wymiany walut na złoto



w obiegu zarówno waluty krajowe jak i złoto



powiązanie emisji waluty krajowej z

rezerwami złota

Drugi system walutowy nosił nazwę

zmodyfikowanego systemu waluty
złotej

(gold bullion standard)

System ten występował w dwóch
odmianach,

które

wynikały

ze

sposobu wymienialności na złoto.
Pierwszym z nich był system waluty
sztabowo – złotej. Każde państwo
tego systemu wyznaczyło określoną
dla siebie wartość sztabki złota w
przeliczeniu na walutę krajową.

Drugą

odmianą

był

system

dewizowo-złoty.
Waluty

krajowe

nosiły

nazwę

dewizowo-złotych.
Istotą

systemu

była

możliwość

zamiany pośredniej na złoto, tzn.
najpierw dokonywano zamiany walut
dewizowo-złotych

na

waluty

sztabowo-złote, a potem na złoto.

Trzeci

międzynarodowy

system

walutowy nosił nazwę systemu z
Bretton

Woods

lub

systemu

dolarowo-złotego.
Dolar

pozostał

jedyną

walutą

wymienialną na złoto (1 uncja
złota=35USD).

W

związku

z tym inne waluty musiały mieć
ustalony parytet albo w złocie, albo
w USD od którego mogły się wahać
+/- 1%.

Upadek Bretton Woods

19 marca 1973 r. nastąpił rozpad
systemu walutowego z Bretton
Woods

wraz

z

odejściem

najważniejszych

gospodarek

świata

od

stałych

kursów walutowych.

Do

najważniejszych

przyczyn

rozpadu systemu zalicza się:



monowalutowość



brak elastyczności w przywracaniu
zewnętrznej równowagi płatniczej



wysoki stopień międzynarodowej
mobilności

kapitałów

krótkoterminowych i pieniądza.

W konsekwencji system z Bretton

Woods był całkowicie zależny od
kondycji

gospodarczej

Stanów

Zjednoczonych. Kraj ten z kolei mógł
wykorzystywać nieograniczony w
zasadzie popyt na własną walutę do
finansowania swojego rosnącego
deficytu bilansu płatniczego i tak się
faktycznie działo. Mechanizm ten
nosił nazwę korzyści seigniorage.

Od tego momentu można mówić
o wykształceniu

czwartego

międzynarodowego

systemu

walutowego

określanego

mianem

systemu

wielodewizowego.

System wielodewizowy

System wielodewizowy
(in.współczesny):



Fundament stanowią Porozumienia Jamajskie
z 1976r. i z 1978r. Ustaliły zasady określania
i doboru kursów walutowych przez kraje
członkowskie MFW.

Dwie zasady:



anulowano obowiązek ustalania parytetów
walut narodowych w złocie, SDR-y jako
główny składnik rezerw,



Zniesiono obowiązek stosowania stałych
kursów walutowych

Funkcje MSW



Zapewnienie

podaży

pieniądza

międzynarodowego



Zapewnienie płynności międzynarodowej



Zapewnienie

globalnej

równowagi

płatniczej



Stworzenie ram dla narodowej polityki
gospodarczej



Stabilizacja stosunków gospodarczych
między państwami

Zadania MSW:



Wsparcie międzynarodowej współpracy
w zakresie polityki walutowej



Ułatwienie handlu międzynarodowego



Zapewnienie stabilności KW



Stworzenie multilateralnego systemu
płatności

Instytucje MSW:

1.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW)

2.

Bank Rozliczeń Międzynarodowych (BIS)
utworzony
w 1930r . uczestnik transakcji banków
centralnych, centrum

badawcze z zakresu

finansów międzynarodowych. Proces Bazylejski.

3.

Bank Światowy (BŚ) tworzą: Międzynarodowy
Bank

Odbudowy

i

Rozwoju

(IBRD)

i

Międzynarodowe

Stowarzyszenie

na

Rzecz

Rozwoju (IDA)

Elementy składowe MSW:



Rodzaje kursów walutowych



Zasady gromadzenia rezerw
dewizowych



Zasady tworzenia pieniądza
światowego



Stopień swobody wymiany walut

Europejski system

walutowy

Europejski System Walutowy
European Monetary
System (EMS)



 

system koordynacji polityki kursowej krajów

członkowskich Wspólnot Europejskich; wszedł w

życie 13 III 1979r z inicjatywy kanclerza RFN H.

Schmidta

i

prezydenta

Francji

V.

Giscarda

d’Estaing,

opracowany przez R. Jenkinsa, zastąpił system

„węża” walutowego;



Europejski System Walutowy składał się z 3

elementów: europejskiej jednostki walutowej ECU,

mechanizmu kursowego (Exchange Rate Mechanism),

opartego na zapewnieniu przedziału wahań między

każdą z walut (początkowo ± 2,25%, a następnie ±

15% w odniesieniu do kursu parytetowego,

określanego w odniesieniu do wartości ECU) oraz

mechanizmu kredytowego;



Celem ESW było stworzenie strefy stabilności

walutowej w Europie oraz wzmocnienie

współpracy między państwami członkowskimi

w zakresie polityki walutowej;



początkowo

w

Europejskim

Systemie

Walutowym uczestniczyło 8 państw Wspólnot

Europejskich (bez Wielkiej Brytanii); w latach

następnych skład Europejskiego Systemu

Walutowego ulegał rozszerzaniu



główne organy to: Rada Ministrów Finansów,

Doradczy

Komitet

Walutowy, Europejski

Instytut Walutowy.

Międzynarodowy

Fundusz Walutowy

Międzynarodowy

Fundusz

Walutowy

(MFW) jest organizacją zrzeszającą 188
krajów,

współpracujących

w

celu

wspierania

globalnej

współpracy

walutowej,

osiągania

stabilności

finansowej,

ułatwienia

handlu

międzynarodowego,

promowanie

wysokiego zatrudnienia i trwałego wzrostu
gospodarczego oraz redukcji ubóstwa na
całym świecie.

Kluczowe działania MFW

Dzięki

zrzeszeniu

188

krajów

członkowskich, MFW oferuje wyjątkową

pomoc rządom członkowskim, które mogą

skorzystać

z możliwości i sprostać wyzwaniom,

związanym z globalizacją i rozwojem

gospodarczym. MFW

śledzi

światowe

trendy gospodarcze i działania, ostrzega

kraje członkowskie, gdy widzi problemy na

horyzoncie,

stanowi

forum

dialogu

politycznego, i przekazuje know-how do

rządów

w

sposobach

rozwiązywania

trudności gospodarczych.

MFW wspiera swoich członków
poprzez zapewnienie



doradztwo polityczne dla rządów i banków

centralnych na podstawie analizy trendów

gospodarczych

i biegowych doświadczeń;



badania, statystyki, prognozy i analizy na

podstawie śledzenia globalnych, regionalnych i

poszczególnych gospodarek i rynków;



pożyczki, aby pomóc krajom przezwyciężyć

trudności gospodarcze;



preferencyjnych kredytów, aby pomóc w walce

z ubóstwem w krajach rozwijających się oraz



pomoc techniczną i szkolenia, aby pomóc krajom

usprawnić zarządzanie ich gospodarkami.

Pierwotne cele

MFW została założona ponad 60 lat

temu, pod koniec II wojny światowej.
Założyciele utworzyli MFW w celu
stworzenia

ram

dla

współpracy

gospodarczej, aby uniknąć powtórzenia
katastrofalnych

skutków

polityki

gospodarczej, które przyczyniły się do
Wielkiego Kryzysu z 1930 i konfliktu
globalnego.

W dalszym ciągu MFW

W dalszym ciągu MFW
-stwarza

forum

współpracy

dla

międzynarodowych problemów monetarnych,
-ułatwienia wzrostu handlu międzynarodowego,

a tym samym promowanie tworzenia miejsc

pracy, wzrostu gospodarczego i redukcji

ubóstwa;
-promować stabilność kursu walutowego oraz

otwarty system płatności międzynarodowych

oraz
-pożyczać krajom dewiz w razie potrzeby, na

czas

określony

i

na

odpowiednich

zabezpieczeniach, aby pomóc im rozwiązać

problemy z bilansem płatniczym.

MFW

ewoluowała

wraz

z

globalną

gospodarką w całej swojej historii 65-lat, co

pozwala organizacji utrzymać swoją rolę w

ramach

międzynarodowej

architektury

finansowej.
Jest instytucją, która pracuje w zgodzie

z potrzebami jej 188 krajów członkowskich.
-Zaostrzenie w udzielaniu pożyczek.
-Większa elastyczność akcji kredytowej.
-Dostarczenie analizy i porady.
-Wyciąganie wniosków z kryzysu.
-Reformy zarządzania.

MFW ma trzy główne narzędzia do jego dyspozycji w celu

wykonywania mandatu: nadzór, pomoc techniczną i szkolenia, a także

pożyczki. Funkcje te są poparte badaniami MFW i statystykami.



Inwigilacja – MFW sprzyja stabilności gospodarczej i wzrostowi

w gospodarce światowej poprzez zachęcanie krajów do przyjęcia

polityk gospodarczych i finansowych. Aby to zrobić, to regularnie

monitoruje globalne, regionalne i krajowe gospodarki. Dąży również

do oceny wpływu polityki poszczególnych krajów w innych

gospodarkach.



Pomoc techniczna i szkolenia - MFW oferuje pomoc techniczną i

szkolenia, aby pomóc krajom członkowskim wzmocnić ich zdolności

do

opracowania

i wdrażania skutecznych polityk. Wsparcie techniczne oferowane jest

w kilku dziedzinach, w tym polityki fiskalnej i polityki monetarnej

kursowych, bankowych i finansowych systemu nadzoru i regulacji, i

statystyki.



Pożyczki - MFW finansowanie zapewnia krajom członkowskim

zabezpieczenie, które potrzebują do rozwiązania problemów z

bilansem płatniczym. Program polityki wspierane przez finansowanie

jest zaprojektowany przez władze krajowe, w ścisłej współpracy z

MFW. Kontynuacja wsparcia finansowego jest uzależniona od

skutecznej realizacji tego programu.



Badania i dane.

Co to jest G20

Grupa Dwudziestu (G20) jest wiodącym

forum dla współpracy międzynarodowej w

sprawie

najważniejszych

problemów

globalnego

porządku

gospodarczego

i

finansowego.

Cele G20 dotyczą:
1. Koordynacji polityki między jej członkami w

celu

osiągnięcia

globalnej

stabilności

gospodarczej,

zrównoważonego

wzrostu; 

2. Promowanie regulacji finansowych, które

zmniejszają ryzyko i zapobiegają kryzysom

finansowym

w

przyszłości; 

3.Modernizacja

międzynarodowej

architektury finansowej.



G20 skupia ministrów finansów i prezesów banków centralnych z 19

krajów: Argentyna, Australia, Brazylia, Kanada, Chiny, Francja,

Niemcy, Indie, Indonezja, Włochy, Japonia, Korea, Meksyk, Rosja,

Arabia Saudyjska, Republika Południowej Afryki , Turcja, Wielka

Brytania, Stany Zjednoczone oraz Unia Europejska, która jest

reprezentowana przez Przewodniczącego Rady Europejskiej i szefa

Europejskiego Banku Centralnego.



G20 został formalnie utworzony we wrześniu 1999 roku, gdy

ministrowie finansów i prezesi banków centralnych siedmiu

głównych krajach przemysłowych (Kanada, Francja, Niemcy,

Włochy, Japonia, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone), spotkali się

w Waszyngtonie, w następstwie finansowego kryzys 1997-1998,

który ujawnił lukę w międzynarodowym systemie finansowym. W

kontekście globalizacji gospodarczej i pokazał, że najważniejsze

kraje rozwijające były niewystarczająco zaangażowane w dyskusjach

i decyzjach dotyczących światowych problemów gospodarczych.

Na pierwszym spotkaniu w Waszyngtonie

przywódcy G20 osiągnięto ogólne porozumienie

wśród G20 na temat współpracy w kluczowych

obszarach

w

celu

wzmocnienia

wzrostu

gospodarczego,

radzenia

sobie

z kryzysem finansowym i zgodził się na trzech

głównych celów:

- Przywrócenia globalnego wzrostu gospodarczego, 

-

wzmocnienie

międzynarodowego

systemu

finansowego; 

-

reforma

międzynarodowych

instytucji

finansowych.

G20: jego rola i dziedzictwo

G20 powstał w 1999 roku w odpowiedzi na

kryzys finansowy w latach 1990, rosnący wpływ

gospodarkach

wschodzących

w

gospodarce

światowej, a ich nieproporcjonalnie skromne

uczestnictwo

w

procesie

podejmowania

decyzji. Przywódcy G20 spotkali się po raz

pierwszy w 2008 roku w Waszyngtonie, a w tym

czasie G20 miał odegrać kluczową rolę w

odpowiedzi na światowy kryzys gospodarczy i

finansowy. Głównym celem podniesienia poziomu

konsultacji w ramach G20, aby sprostać obecnym i

ustawić wtedy ram zapobiegania kryzysom

finansowym

w

przyszłości,

jednocześnie

zapewniając zrównoważony globalny wzrost i

reformy architektury globalnego zarządzania.

Europejski Bank
Centralny

EBC jest bankiem centralnym

wspólnej waluty europejskiej – euro.
Głównym

zadaniem

EBC

jest

ochrona siły nabywczej euro, a tym
samym utrzymanie stabilności cen
w strefie euro. Strefa ta obejmuje 17
krajów Unii Europejskiej, które od
1999 r. wprowadziły wspólną walutę.

Zadania

Zgodnie z art. 127 ust. 2 Traktatu o

funkcjonowaniu Unii Europejskiej do

podstawowych zadań wykonywanych przez

Eurosystem należą:



wyznaczanie i realizacja polityki pieniężnej

strefy euro,



prowadzenie operacji walutowych,



utrzymywanie oficjalnych rezerw walutowych

państw strefy euro i zarządzanie tymi rezerwami

(

zarządzanie portfelem),



wspieranie sprawnego funkcjonowania

systemów płatniczych.

Pozostałe zadania



Banknoty: EBC ma wyłączne prawo do zatwierdzania

emisji banknotów w strefie euro.



Statystyka: EBC, we współpracy z krajowymi bankami

centralnymi,

zbiera

od

władz

krajowych

lub

bezpośrednio od podmiotów gospodarczych informacje

statystyczne niezbędne do wykonywania zadań ESBC.



Stabilność finansowa i nadzór finansowy: Eurosystem

działa na rzecz sprawnej realizacji przez właściwe

władze polityki w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego

nad instytucjami kredytowymi oraz stabilności systemu

finansowego.



Współpraca

międzynarodowa i europejska: W ramach

wykonywania zadań Eurosystemu EBC utrzymuje

kontakty robocze z właściwymi instytucjami, organami

i forami, na poziomie zarówno unijnym, jak i

globalnym.

Cele:

Podstawowy

cel

Eurosystemu

jest

zdefiniowany w art. 127 ust. 1 Traktatu:



„Głównym celem Europejskiego Systemu

Banków Centralnych [...] jest utrzymanie

stabilności cen”.



I dalej:

„Bez

uszczerbku

dla

celu

stabilności cen, ESBC wspiera ogólne

polityki gospodarcze w Unii, mając na

względzie przyczynianie się do osiągnięcia

celów Unii ustanowionych w artykule

3 Traktatu o Unii Europejskiej”.

Stabilność finansowa odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu

zarówno systemu finansowego, jak i całej gospodarki, co dobitnie

wykazał obecny kryzys. Teraz, wobec rosnącej liczby instytucji

finansowych działających jednocześnie w kilku krajach, a nawet na

kilku kontynentach, znaczenie globalnej stabilności finansowej

jeszcze wzrasta.

Funkcje systemu finansowego
 
System finansowy tworzą:



rynki finansowe (w tym rynki pieniężne i kapitałowe), poprzez

które

nadwyżki

środków

finansowych

są

kierowane

od

pożyczkodawców (firm i osób prywatnych poszukujących możliwości

inwestycyjnych) do pożyczkobiorców (podmiotów, które potrzebują

kapitału);



pośrednicy finansowi (w tym banki i firmy ubezpieczeniowe),

którzy stanowią ogniwo łączące pożyczkodawców z pożyczkobiorcami

(choć ci ostatni mogą także pozyskiwać środki bezpośrednio na

rynkach finansowych poprzez emisję papierów wartościowych, np.

akcji lub obligacji);



infrastruktura finansowa, umożliwiająca przepływ płatności,

a także obrót papierami wartościowymi oraz ich rozliczanie

i rozrachunek.

Obrona przed kryzysem

Pierwszą linię obrony przed kryzysem finansowym

stanowią banki, firmy ubezpieczeniowe i inne

instytucje finansowe. Są one zobowiązane dbać

o własną rentowność i  wypłacalność, a także

sprawdzać wiarygodność pożyczkobiorców, tak

aby odpowiednio zarządzać podejmowanym

ryzykiem.
Drugą

linię

obrony

stanowią

rozwiązania

wprowadzanie przez organy władzy w celu

zapobiegania kryzysom lub ich łagodzenia.
Jeśli pomimo wszystkich tych rozwiązań instytucje

finansowe znajdą się w trudnej sytuacji, może

okazać się konieczna interwencja władz.

Polityka

makroekonomiczna

Polityka makroekonomiczna

To

oddziaływanie

państwa

na

przebieg procesów gospodarczych w
skali całej gospodarki narodowej.

Cele polityki

makroekonomicznej:



pełne i stabilne zatrudnienie



rozsądna stabilność cen



wysokie i coraz wyższe zarobki



inne cele o charakterze
międzynarodowym

Obejmuje ona:



politykę fiskalną



politykę monetarną



politykę dochodową



polityka stosunków gospodarczych
z zagranicą

Polityka fiskalna (podatkowa)

Dotyczy wpływów i wydatków z

budżetu państwa. Kształtuje poziom
wydatków
i podatków w celu osiągnięcia
wysokiego
i stabilnego poziomu zatrudnienia
oraz produkcji, stabilności cen i
wzrostu gospodarczego.

Ekspansywna polityka

fiskalna

Polega na zwiększaniu wydatków
budżetowych

i/lub

zmniejszaniu

podatków. Jej celem jest zwiększanie
zagregowanego popytu.

Restrykcyjna polityka

fiskalna

Polega na zwiększaniu podatków
i/lub

zmniejszaniu

wydatków

państwa.
Ponieważ polityka ta prowadzi w
krótkim okresie do zmniejszenia
produkcji
i zwiększenia bezrobocia, niezwykle
rzadko

jest

ona

prowadzona

dobrowolnie.

Krzywa Laffera

T → dochód

t → stawka opodatkowania

Polityka fiskalna obejmuje sobą dwa
z

głównych

narzędzi

makroekonomicznych:



wydatki publiczne



system podatkowy

Wydatki publiczne

Są narzędziem za pomocą których

państwo

wyznacza

relatywną

wielkość sektora publicznego i
prywatnego oraz określa jaka część
PNB

ma

być

przedmiotem

konsumpcji publicznej (zbiorowej).

System podatkowy



oddziałuje na dochody indywidualne,
co wyraża się tym, że zwiększenie
podatków skutkuje mniejszą ilością
pieniędzy

do

wydania

przez

gospodarstwa

domowe

i

prowadzi

do

obniżenia

ich

wydatków konsumpcyjnych



oddziałuje na poziom potencjalnego
produktu

Polityka pieniężna

(monetarna)

Polega na dokonywaniu zmian w podaży

pieniądza. Sprowadza się do sterowania

podażą

pieniądza

poprzez

zmianę

wielkości bazy monetarnej (prowadzi ją

BC). Bank centralny zwiększając lub

obniżając

tempo

wzrostu

ilości

pieniądza, obniża lub podwyższa stopy

procentowe i pobudza albo opóźnia

inwestycje. Wzrost stóp procentowych

prowadzi do spadku PNB i zmniejszenia

się inflacji.

Ekspansywna polityka

pieniężna

To zwiększanie podaży pieniądza w
tempie

szybszym

od

wzrostu

gospodarczego. Ma to na celu
obniżenie

stóp

procentowych,

zwiększenie

inwestycji

i

w

konsekwencji wzrost produkcji i
zatrudnienia.

Restrykcyjna polityka

pieniężna

Polega na zmniejszaniu tempa

wzrostu podaży pieniądza. Jej celem
jest przede wszystkim zmniejszenie
inflacji. Może ona być również
stosowana dla zmniejszenia deficytu
bilansu handlowego (bilans obrotów
bieżących).

Polityka kursu walutowego ma na

celu zwiększenie konkurencyjności
eksportu danego kraju i przez to
polepszenie bilansu handlowego. Od
lat 70. XX w., kiedy to monetaryści
wskazali,

że

kurs

walutowy

i bilans płatniczy są zjawiskami
pieniężnymi, polityka kursowa stała
się częścią polityki pieniężnej.

Polityka dochodowa

Oznacza bezpośrednie wpływanie

rządu na wysokość płac oraz innych
dochodów. Określana również jako
polityka płac i cen. Jej istotą jest
skłanianie – zarówno metodami
przymusu jak i perswazji i namów –
do

przestrzegania

określonych

wytycznych kształtowania płac i cen.

Polityka stosunków

gospodarczych

z zagranicą

Polega na dążeniu do utrzymania

równowagi na rynkach walutowych i
do unikania nadmiernej rozpiętości
pomiędzy

importem

a

eksportem

poprzez

interweniowanie w kursy walutowe,
politykę handlową, a nawet politykę
fiskalną i pieniężną.

Instrumenty:



manipulowanie kursem waluty



nakładanie ograniczeń w handlu
zagranicznym



stosowanie ceł lub subsydiów



doprowadzanie w imię stabilizacji
handlu zagranicznego do bezrobocia

Państwo w każdej rozwiniętej

gospodarce

rozwiązuje

problemy

makroekonomiczne

wykorzystując

jednocześnie wszystkie rodzaje polityk
i narzędzi charakterystycznych dla
nich. Są one pomocne również przy
dokonywaniu

wyborów

makroekonomicznych

między

alternatywnymi podstawowymi celami
makroekonomicznymi.

Bibliografia:

1.

Krugman P. R., Obstfeld M., Ekonomia

międzynarodowa; teoria i polityka. Polskie

Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2007.

2.

Oziewicz E., Przemiany we współczesnej

gospodarce

światowej.

Polskie

Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2006.

3.

Rymarczyk J., Międzynarodowe stosunki

gospodarcze.

Polskie

Wydawnictwo

Ekonomiczne, Warszawa 2010.