WYMIENIALNOŚĆ WALUT I MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY

Lokalny rynek walutowy w każdym kraju funkcjonuje na 2 powiązanych ze sobą obszarach: tzw. Międzynarodowy rynek nazwany hurtowym rynkiem dewizowym i rynek obsługujący klientów indywidualnych który jest nazwany rynkiem detalicznym.

2 rodzaje wymienialności walut

• wewnętrzne - jest wtedy, gdy mają do niej prawo tzw. Rezydenci krajów - wszyscy obywatele danego kraju, osoby mające pobyt stały w tym kraju

• zewnętrzne - jest wtedy gdy mają do niej prawo tzw. Nierezydenci kraju, czyli cudzoziemcy dewizowi. Może być dokonywana wymiana poza granicami danego kraju.

Wymienialność pełna jest wtedy, gdy obejmuje wszystkie walory finansowe występujące w danym kraju np. włącznie z papierami wartościowymi.

Wymienialność ograniczona nie obejmuje wszystkich walorów finansowych tzn. może być ograniczona tylko do pewnych walut lub pewnych obszarów płatniczych lub pewnych płatności, albo do pewnej grupy rezydentów.

Termin „wymienialność” (historia) zmienił swoje podstawowe znaczenie w stosunku do znaczenia, które miał przed 1 wojną światową oraz także w stosunku do okresu międzywojennego.

Oznaczało to w tamtym okresie możliwość swobodnej zmiany banknotów( biletów BC, na złoto, czy to w formie pełnowartościowych monet , albo sztabek, lub przynajmniej możliwości wymiany na dewizy, które były wymienialne na kruszec w emitującym je banku.

Zerwanie z systemem zabezpieczenia obiegu pieniądza kruszcu nastąpiło w okresie kryzysu lat 30-tych i od tego czasu złoto trzymane w rezerwach BC miało wyłącznie zewnętrzne przeznaczenie jako pieniądz światowy, czyli służyło do uwalniania ostatecznego od zobowiązań finansowych krajowych podmiotów względem zagranicy.

Do 1971 r. stopniowo jedyną --> [Author:B] walutą wymienialną na kruszec został dolar amerykański, choć była to wymienialność tylko na żądanie zagranicznych rządów i banków centralnych.

Od 1971 we wszystkich krajach wprowadzono ostatecznie system pieniądza papierowego bez częściowego nawet pokrycia w złocie.

Złoto pozostało przedmiotem swobodnego obrotu w wielu krajach, ale żaden BC nie jest już zobowiązany dostarczać je na żądanie w zamian za kreowane przez siebie pieniądze.

Podstawowe normy konstytuujące międzynarodowy system pieniężny wykazują z prawdopodobieństwa wewnętrznego poszczególnych krajów, a w wyjątkowych sytuacjach mogą być sformułowane w konwencjach międzynarodowych.

Konwencje, regulacje międzynarodowe o zasięgu globalnym

• konwencje międzynarodowego funduszu walutowego

A konwencja o zasięgu europejskim to konwencja europejskiego systemu walutowego(1978), w którym przekształciła się w latach 90-tych w utworzenie unii ekonomicznej i monetarnej w krajach unii europejskiej

Polityka kursu walutowego w ramach tych konwencji zmierza do stabilizacji zasad i reguł międzynarodowego systemu finansowego.

Międzynarodowa płynność walutowa jest na systemie wielowalutowym w ciągu 25 lat tuż po wojnie system ten oparty był głównie na walucie amerykańskiej jako na walucie kluczowej, natomiast przed 2 wojną światową taką rolę pełnił funt, szyling)

W końcu lat 90-tych następuje dążenie do wzrostu stabilności walutowego systemu w Europie Zachodniej i doprowadzenie do zakończenia dwóch kryzysów państwowo - energetycznych 1972-78.

BILANS PŁATNICZY

Stanowi zestawienie należności i zobowiązań kraju( lub płatności i wpływów w jego obszarach i za granicą.

Bilans ten składa się z dwóch podstawowych rachunków.

1. rachunków obrotów bieżących (bilansu handlowego oraz bilansu w handlu usługami)

2. rachunek obrotów średnio i długookresowych (rachunku obrotów kapitałowych) składających się z 3 głównych strumieni kapitałów.

1. bezpośrednich inwestycji zagranicznych

2. inwestycji portwelowych.

3. Kredytów zagranicznych( krótko, średnio i długoterminowych

Bilans może posiadać saldo zrównoważone(0), nadwyżkę lub deficyt.

Zrównoważenie deficytu może mieć miejsce przez:

1. wprowadzenie do bilansu rezerw danego kraju.

2. zaciąganie pożyczek dewizowych w międzynarodowych instytucjach finansowych

Kredytów przeznaczonych na stabilizację bilansu płatniczego udzielają: MFW- międzynarodowy fundusz walutowy EBI- europejski bank inwestycyjny Jeśli środki te są niewystarczające to występuje konieczność korekty polityki kursu walutowego na ogół oznacza to dewaluację waluty danego kraju

Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Powstał w 1945 r. po ratyfikacji: konferencja europejska MFW, BS, uczestniczyło w niej 29 krajów ( w tym Polska)

Zadania Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

1. popieranie międzynarodowej współpracy monetarnej w trybie konsultacji i kooperacji w zakresie upodobnień walutowych.

2. Wspieranie rozwoju równoważnego wzrostu wymiany międzynarodowej a przez to utrzymywanie wysokiego poziomu zatrudnienia i realnego dochodu oraz wspomaganie rozwoju zasobów produkcyjnych.

3. przyczynianie do stabilizacji systemu walutowego w świecie i działanie na rzecz unikania konkurencyjnej deprecjacji i dewaluacji

BANK ŚWIATOWY

Bank światowy został utworzony na bazie umowy z Bretton Woods w ramach konferencji międzynarodowych rozpoczął swoją działalność 26.6.1946. jako Międzynarodowy Bank Odbudowy i rozwoju.

Zadania BŚIBRD - (International Bank for Reconstruction and Development)

1. Pomoc w odbudowie i restrukturyzacji państw członkowskich przez ułatwienie inwestycji ,zwłaszcza inwestycji infrastrukturalnych w krajach rozwijających się w krajach obecnie transformujących swoje gospodarki.

2. Popieranie inwestycji prywatnych za granicą, za pomocą gwarancji, albo udziałów w pożyczkach i innych lokatach dokonywanych przez prywatnych inwestorów , jeżeli kapitał prywatny był niewystarczający

To bank światowy miał prawo uzupełniać prywatne środki inwestycyjne przez doinwestowanie tych inwestycji z własnego kapitału (na zasadach kredytowych ale na dogodnych warunkach lub z innych własnych środków).

3. Popieranie długookresowego rozwoju wymiany handlowej i utrzymywanie równowagi bilansów płatniczych państw członkowskich przez: stymulowanie rozwoju inwestycji zagranicznych głównie w zasoby produkcyjne państw członkowskich.

4. korygowanie własnych pożyczek z innymi środkami finansowymi uzyskiwanymi z banków regionalnych np. Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju i Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Bank Światowy działa w formie spółki akcyjnej jego zasoby pochodzą z:

• kapitału zakładowego który powstaje w drodze subskrypcji akcji rozprowadzanych między kraje członkowskie. Średnia ich wartości wynosi 10 mln.$.

• z emisji własnych długookresowych obligacji umieszczanych na najbardziej chłonnych rynkach kapitałowych (obligacje te są oprocentowane a termin ich umorzenia wynosi od 15-20 lat.

• sprzedaż obligacji w kraju, który zaciągnął pożyczkę w banku światowym.

• z dochodów uzyskiwanych z operacji finansowych prowadzonych przez bank na różnych rynkach kapitałowych .

Struktura banku światowego zbliżona jest do struktury Międzynarodowego Funduszu Narodowego.

Kapitał zakładowy BŚ jest kapitałem udziałowym a kwoty wpłacone przez kraje członkowskie składają się z dwóch części:

• 1 część stanowi 10% jest to kapitał wpłacony przez kraj, z czego 1% jest w złocie lub dolarach, a 9% w walucie własnej kraju członkowskiego.

• 2 część 90% jest to fundusz gwarancyjny który stanowi zabezpieczenie zobowiązań banku z tytułu emitowanych obligacji i udzielanych gwarancji.

Fundusz powstaje w krajach członkowskich i może być wpłacony do banku na jego żądanie w przypadku konieczności pokrycia zobowiązań w walucie danego kraju .Kapitał zakładowy początkowo ustalany na 10mld. dolarów w latach 90-tych wzrósł do około 80 mld.$.

fundusze własne w BŚ obejmują:

-fundusze rezerwowe i skumulowany dochód netto, jednak bank mimo to że jego bank jest udziałowy nie wpłaca dywidend krajom członkowskim.

Bank powiększa swoje zasoby przez sprzedaż innym instytucjom kredytowym część zobowiązań krajów członkowskich. Z posiadanych funduszy bank może udzielić pożyczki rządom krajów członkowskich oraz instytucjom publicznym lub prywatnym, o ile korzystają one z gwarancji rządowych lub gwarancji BC lub innej podobnej instytucji w państwach członkowskich.

Są to pożyczki długoterminowe przyznawane na okres od 5-25 lat przy stopie oprocentowania 7-8%. Prowizja banku wynosi od 0,5 do 1,5 % rocznie.

Warunki udzielania pożyczki są związane ze zdolnością danego kraju do jej stał.? Są one udzielane w dewizach i w dewizach muszą być spłacone. Ok. 25% wszystkich kredytów udzielanych przez BŚ przypadało na następujące kraje : Francja, Włochy, Holandia, Australia, Japonia, RPA, Indie, Pakistan, Meksyk, Kolumbia, Wenezuela, Chile, Peru, Tajlandia.

Z BŚ są powiązane 3 globalne instytucje finansowe:

• Międzynarodowa Korporacja Finansowa

• Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju

• Wielostronna Agencja Inwestycji i Gwarancji

Główne cele na które są kierowane pożyczki:

1. rozwój rolnictwa - 28% wszystkich pożyczek)

2. sektor energetyczny - 20%

3. spółki finansujące rozwój banków i ubezpieczeń - 10%

4. transport - 9%

5. urbanizacja - 7%

6. likwidacja klęsk żywiołowych - 7%

Finansowanie takich pożyczek ma swoje obecne źródło w emisji obligacji średni i długoterminowych na największych rynkach kapitałowych. Nabywcą tych obligacji jest głównie sektor prywatny (70%) w takich krajach jak: USA, Niemcy, Japonia, Kraje Arabskie są to bardzo dobre lokaty kapitałowe, ponieważ są zabezpieczone funduszem gwarancyjnym.

Pożyczki uzyskane przez Polskę w latach `90

1. pożyczki dla rolnictwa - 600 mln dolarów (2/3 niewykorzystanych)

2. pożyczki na rozwój eksportu przemysłowego - 260 mln $ (wykorzystano około 20%)

3. pożyczka na rozwój przemysłu rolno-spożywczego - 400 mln USD - wykorzystany

4. ochrona środowiska - 18 mln USD - 50% wykorzystane

5. unowocześnianie - 340 mln USD - 60% wykorzystane

6. rozwój instytucji finansowych - 200 mln USD

7. rozwój telekomunikacji - 120 mln USD

8. prywtyzacja i restrukturyzacja - 280 mln USD

9. transport ogólny 4,4 mln USD

10. PKP 145 mln USD

11. rozwój źródeł energii - 250 mln USD

12. rozwój zatrudnienia i usług 100 mln USD

13. rozwój przedsiębiorstw prywatnych w tym małych i średnich - 60 mln USD

14. budownictwo 200 mln USD

15. sektor obsługi rolnictwa 350 mln USD

16. sektor obsługi przedsiębiorstw i finansów 450 mln USD

17. rozwój leśnictwa 145 mln USD

18. drogi i autostrady 150 mln USD

OCHRONA KONSUMENTA

Uwarunkowania prawne

1.Traktat Rzymski nie zawierał postanowień dotyczących ochrony konsumenta.

2.Jednolity Akt Europejski (1987) stworzył podstawy prawne dla polityki ochrony konsumenta , której zadania zostały określone w Traktacie z Maastricht. Jako podstawowe zadanie określono instrumenty chroniące zdrowie , bezpieczeństwo i ekonomiczny interes konsumenta. W związku z usunięciem barier w ramach Jednolitego Rynku Europejskiego , zwiększyła się ilość towarów i usług ale zmniejszyła się przejrzystość rynku dla konsumentów. Celem tej polityki jest stosowanie jednolitych standardów i norm stawianych wyrobom i usługom w skali całego ugrupowania. Doprowadzono do stopniowej harmonizacji warunków prawnych sprzedaży towarów i usług na jednolitym rynku co oznaczało wyrównywanie krajowych przepisów w dziedzinie ochrony konsumenta ( wyrównywanie na poziomie minimalnym). Poszczególne państwa członkowskie mogą ustalać ostrzejsze przepisy narodowe dotyczące ochrony konsumenta wykraczające poza zasady minimalnej harmonizacji ( pod warunkiem zgodności z warunkami Traktatu art.33 i 36 Traktatu z Maastricht ). Wiodące znaczenie w zakresie koordynacji tej polityki ma Komitet ds. kontaktów z konsumentami (Brukseka) , który posiada prawo do wydawania opinii na temat ustaw stanowiących przedmiot konsultacji. W skład tego komitetu wchodzą przedstawiciele Biura Związków Konsumenckich, Europejskiego Związku Zawodowego i Towarzystw Konsumenckich oraz niezależni eksperci.

W roku 1975 przyjęto po raz pierwszy Pierwszy Program na Rzecz Ochrony Informacji Konsumentów. Jego celem było urzeczywistnienie 5 podstawowych praw:

1. prawo do ochrony zdrowia,

2. prawo do ochrony bezpieczeństwa konsumenta,

2. prawo ochrony interesów ekonomicznych konsumenta,

3. prawo do rzetelnych informacji i ochrony prawnej konsumenta,

4. reprezentowanie interesów konsumenta na szczeblu komunalnym i międzynarodowym.

Kolejne programy obejmowały lata: 1981-86 ( drugi program ) , 1990-93 ( trzeci program ), 1993-95 (czwarty program ), 1996-98 ( piąty program ).

Obecnie trwa 1999-2002 ( szósty program ).

Rzeczywista ochrona konsumenta rozwija się bardzo powoli bowiem na jej przeszkodzie stoją sprzeczne interesy gospodarcze.

Instrumenty polityki ochrony konsumenta:

1. harmonizacja norm gwarantująca jednolity poziom ochrony konsumenta w całej Unii,

2. wzajemne uznawanie norm.

ad.1. W podejściu tradycyjnym polegało to na opracowaniu norm technicznych dla poszczególnych towarów. W tzw. nowym podejściu (new approach ) obowiązującym w latach 90-tych ograniczono się do określania wymogów bezpieczeństwa jakie muszą spełniać poszczególne towary. Za określenie tych wymogów i norm europejskich odpowiadają dwie instytucje: CEN i CENELEC ( dotyczy towarów technicznych- elektrycznych i elektronicznych ). CEN dotyczy wszystkich pozostałych towarów. W przypadku gdy nie stosuje się norm europejskich, stosuje się zasadę RÓWNOWAŻNOŚCI norm narodowych i wzajemnego uznawania regulacji i norm dotyczących bezpieczeństwa wyrobów innych państw członkowskich.

W dziedzinie ochrony konsumenta występują dwa typy dyrektyw:

1.TYP Dyrektywy odnoszące się do jakości i bezpieczeństwa produktów

2.TYP Dyrektywy skierowane na ochronę interesów konsumentów

Ad 1.

1. Dyrektywa z 1992 w sprawie ogólnego ubezpieczenia wyrobów - zapewnia ona ramy znormalizowanych wymogów, które powinny być stawiane przez kraje członkowskie producentom i dostawcom. Pełni ona rolę zapobiegawczą i interwencyjną w dziedzinie bezpieczeństwa towarów. Rola interwencyjna polega na przedstawieniu procedur które powinny być stosowane gdy wyroby nie są bezpieczne dla konsumentów.

2. Dyrektywa z 1988 dotycząca bezpieczeństwa zabawek i harmonizacji prawa państw członkowskich w tej dziedzinie.

3. Dyrektywa z 1966 dotycząca harmonizacji ustawodawstwa państw członkowskich w sprawie środków kosmetycznych zaktualizowana w Traktacie z Maastricht o UE.

4. Dyrektywa z 1971 w sprawie zbliżenia ustawodawstwa państw członkowskich w dziedzinie nazewnictwa wyrobów przemysłu włókienniczego-podawania składników wyrobu na metce i ewentualnych wyjątków od tej zasady.

Ad.2

1. Dyrektywa z 1984 dotycząca dostosowania ustawodawstw, przepisów i regulacji administracyjnych państw członkowskich w dziedzinie mylącej reklamy

2. Dyrektywa z 1988 dotycząca dostosowania ustawodawstwa, przepisów i regulacji administracyjnych państw członkowskich w dziedzinie kredytów kupieckich i konsumenckich

3. Dyrektywa z 1993 w sprawie nieuczciwych warunków umów z konsumentami (reklamacje)

4. Dyrektywa z 1979 (nowelizacja 1988) dotycząca ochrony konsumentów przez podawanie ceny na wyrobach

5. Dyrektywa z 1990 w sprawie zorganizowanych wycieczek turystycznych, zorganizowanych form wypoczynku i wczasów

6. Dyrektywa z 1985 w sprawie ochrony konsumentów w zakresie umów negocjowanych z dala od siedziby firmy

7. Dyrektywa z 1994 w sprawie ochrony nabywców prawa użytkowania jednej lub kilku nieruchomości na zasadach współużytkowania

Wszystkie te dyrektywy zostały transponowane do prawa narodowego państw członkowskich, w których jednak ze względu na przyjętą zasadę minimalnej harmonizacji poziom ochrony konsumentów jest zróżnicowany.

POLITYKA SOCJALNA UE

Polityka socjalna UE polega na zapewnieniu społecznie akceptowanego minimum standardu życia dla całej populacji. Obejmuje ona kwestie zatrudnienia, płac, zabezpieczenia na wypadek bezrobocia, systemów emerytalnych, ochrony zdrowia, edukacji i szkoleń oraz mobilności czynnika pracy.

Zadania wspólnotowej polityki socjalnej:

1. harmonizacja narodowych polityk socjalnych ( głównie w odniesieniu do mobilności czynnika pracy) na terenie 15-stki

2. zachęcanie krajów członkowskich do zbliżania narodowych polityk przez wzajemną wspólpracę

3. propagowanie innowatorskich doświadczeń w sferze socjalnej w ramach Unii

4. antycypowanie społecznych konsekwencji procesów restrukturyzacyjnych i wspieranie koniecznych dostosowń na rynku pracy

Polityka socjalna rozwijała się w trzech etapach:

1. 1958-87 do wejścia w życie JAE

2. 1987-97

3. od 1997 wraz z wejściem w życie Traktatu Amsterdamskiego

Faza pierwsza obejmowała:

1. silniejszą ochronę praw pracowniczych. Utworzono Komitet Doradczy d/s BHP oraz Komitet Doradczy d/s Ochrony Zdrowia .

2. zapewnienie edukacji głównie młodych ludzi i umożliwienie im przejścia od kształcenia do życia zawodowego. Utworzono Europejskie Centrum Szkoleń Zawodowych w Berlinie

3. poprawa warunków życia i pracy w szczególności w odniesieniu do kobiet - wprowadzono dyrektywę (w 1975 ) w sprawie jednolitego traktowania kobiet i mężczyzn w odniesieniu do zatrudnienia, szkoleń zawodowych, anonsów i warunków pracy, jak również w 1978 w zakresie zabezpieczeń socjalnych.

Faza druga rozwoju polityki socjalnej związana jest z wprowadzeniem Europejskiej Karty Socjalnej tj. Wspólnotowej Karty Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników obejmującej 12 podstawowych praw.

1. prawo do swobodnego przemieszczania się pracowników w ramach Wspólnoty, tj. prawo do pracy w dowolnie wybranym kraju członkowskim;

2. prawo do zatrudnienia i odpowiedniego wynagrodzenia za pracę;

3. prawo do poprawy warunków życia i pracy;

4. prawo do odpowiedniego zabezpieczenia socjalnego;

5. prawo do zrzeszania się i negocjacji zbiorowych;

6. prawo do szkolenia zawodowego;

7. prawo mężczyzn i kobiet do jednakowego traktowania;

8. prawo pracowników do informacji, konsultacji i partycypacji pracowniczej;

9. prawo do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;

10. prawo do ochrony dzieci i młodzieży (obejmuje ono minimalny wiek, w którym można zatrudniać młodocianych pracowników oraz gwarancje szkoleń zawodowych), minimalny wiek wktórym można zatrudniać to 16 lat przy pracach sezonowych (za pozwoleniem rodziców, 17 lat po uzyskaniu specjalnej zgody rodziców, 18 normalny wiek.

11. prawo ludzi starszych do godziwych warunków życia - minimalna emerytura zapewniająca godziwe życie to 600-650 DEM

12. prawo ludzi niepełnosprawnych do społecznej i zawodowej integracji.

Programy finansowe ukierunkowane na bezpieczeństwo socjalne pracowników

PETRA: szkolenia zawodowe dla młodych ludzi i ich nauczycieli;

FORCE: poprawa jakości szkolenia;

COMETT: współpraca między uniwersytetami i przemysłem;

ERASMUS: mobilność studentów i nauczycieli akademickich, jak również wspólne kursy;

YOU'I'H FOR EUROPE: wymiany młodzieży w wieku I5-25 lat;

LINGUA: szkolenie w zakresie języków obcych;

TEMPUS: współpraca z uniwersytetami Europy Środkowej i Wschodniej;

SOCRATES: wymiana studentów i uczniów;

instrumenty polityki socjalnej na szczeblu UE obejmują:

1. transfery środków finansowych - głównie z funduszy strukturalnych UE

2. regulacje prawne oddziałujące na rynek pracy i stosunki przemysłowe

3. rozwiązania instytucjonalne - nowo utworzone instytucje, komitet zatrudnienia, który został utworzony na mocy traktatu Amsterdamskiego

Głównymi źródłami finansowania w ramach funduszy strukturalnych jest: Europejski Fundusz Socjalny i Finansowy, w ramach transferów socjalnych przeznaczone jest od 15-15% PKB budżetu całej UE. Finansowanie w ramach funduszy strukturalnych przeznaczone jest zaledwie 0,1% PKB całej UE.

Większą rolę obecnie pełni regulacja w całej UE czyli te ponadnarodowe w stosunku do regulacji narodowych, ponieważ regulują one i harmonizują wszystkie rozwiązania odnoszące się do rynku pracy.

Regulacje narodowe natomiast, dotyczą przede wszystkim polityki płac - głównie płac minimalnych, reputacji dla zwalnianych pracowników i kontraktowanie warunków pracy.

Charakter tej polityki jest stosunkowo luźny ze względu na często występujące sprzeczności interesów narodowych i ponadnarodowych.

OCENA MAKROEKONOMICZNYCH EFEKTÓW POLITYK SEKTOROWYCH W RAMACH JEDNOLITEG RYNKU EUROPEJSKIEGO.

Łączne korzyści z wprowadzenia jednolitego rynku europejskiego w okresie 1987-1996 mają swoje źródło w:

1. oszczędnościach dla przedsiębiorstw wynikających ze zniesienia barier handlowych.

2. w oszczędnościach dla przedsiębiorstw wynikających z pełnej liberalizacji rynku finansowego.

3. nasilenie się konkurencji wewnętrznych.

4. zwiększenia skali produkcji.

5. zniesienia ograniczeń dla przedsiębiorstw w dostępie do rynku zamówień publicznych w sektorze przemysłu, rolnictwa oraz w sektorach usług.

Koszty wprowadzenia tych zasad:

1. Likwidacja wielu przedsiębiorstw a nawet całych gałęzi przemysłu.

2. spadek zatrudnienia, zwiększone koszty społeczne, w tym opieki socjalne.

3. pogłębienie się dysproporcji rozwojowych na całym zintegrowanym obszarze.

4. wzrost koncentracji i centralizacji produkcji na obszarze UE, w tym nasilenie się fuzji i połączeń przedsiębiorstw, co prowadzi do zmniejszenia się liczby przedsiębiorstw dużych przy jednoczesnym wzroście ich skali produkcji.

• W handlu zagranicznym ujawniły się efekty w postaci zwiększenia się udziału wewnątrzunijnego importu w całkowitym imporcie dóbr przetworzonych w UE o 7p.p. w 1985-1995 z poziomu 61% do 68%.

• Wzrosła penetracja importu wewnątrzunijnego w całkowitym przemyśle UE. Wzrósł również import pochodzący z krajów trzecich w wartościach bezwzględnych, natomiast zmniejszył się on pod względem udziału w całkowitym imporcie UE.

• Zaznaczył się efekt obniżenia kosztów transgranicznych transakcji handlowych czyli tzw. kosztów transakcji na odległość. Przyczynił się do tego zwiększony napływ ( w wartościach bezwzględnych i z punktu widzenia udziału) BIZ do UE jako całości.

• Udział UE w światowych strumieniach inwestycji zagranicznych zwiększył się z 28% w okresie 1982-1987 do 44% w okresie 1990-1994.

• Nasiliły się zmiany struktury handlu tzn. udział handlu wewnątrzgałęziowego zwiększył się kosztem handlu międzygałęziowego. Szczególnie dotyczyło to produktów zróżnicowanych pod względem jakości i ceny tzn. wystąpiła tendencja zwiększenia się udziałów towarów:

1. o wysokiej jakości i wysokich cenach.

2. towarów o niskiej jakości i stosunkowo niskich cenach,

Kosztem towarów należących do grupy średniej pod względem jakości i ceny.

• Nasiliła się konkurencja, głównie w sektorze przemysłu przetwórczego (szczególnie przemysł elektroniczny, produkcja maszyn biurowych, przemysł samochodowy, tekstylny i odzieżowy) oraz w usługach (szczególnie w telekomunikacji, bankowości i transporcie lotniczym).Co doprowadziło do generalnych i selektywnych redukcji cen.

• Nasiliła się konkurencja w sektorze rolno-spożywczym co wyrażało się zmniejszeniem ilości przedsiębiorstw oraz farm/ gospodarstw rolnych i przekształcaniem się części z nich na przedsiębiorstwa rolno-spożywcze o wysokim stopniu specjalizacji.

• Zwiększyła się liczba fuzji oraz koncentracja produkcji, szczególnie w dużych przedsiębiorstwach. Ocenia się, że w wyniku realizacji programu jednolity rynek europejski dodatkowy przyrost PKB wyniósł z tego tytułu 60-80 mld ECU tzn. w granicach 1,1%-1,5% przyrostu PKB ponad ten poziom jaki byłby osiągnięty przez kraje członkowskie bez realizacji tego programu.

• Korzyści z tyt. wzrostu produktywności czynników produkcji i zmniejszenia się udziału nieefektywnej produkcji ocenia się na ok. 0,1% przyrostu PKB.

Efekty JRE w zakresie zatrudnienia:

• Ocenia się, ze wzrost zatrudnienia z tytułu JRE wzrósł 300-900 tys. nowych miejsc pracy.

• Ocenia się, że Irlandia, Portugalia i Hiszpania osiągnęły wzrost gospodarczy w tym okresie wyższy od średniej dla całej UE. Południowe Włochy i Grecja osiągnęły wyniki gorsze niż przed JWE i niższe od średniej dla całej UE.

• Najwyższy wzrost PKB na 1 mieszkańca osiągnęła Irlandia, w której wartość dodana w 1993 była średnio o 40% wyższa niż szacowano, że może być ona osiągnięta bez wprowadzenia programu JRE.

Wymienialność walut i Międzynarodowy System Walutowy

1

www.wkuwanko.pl

---