Międzynarodowy system

walutowy

Międzynarodowy system

walutowy

• zespół układów, reguł, instytucji,

zasad i zwyczajów, które określają
warunki i sposoby funkcjonowania
pieniądza w sferze stosunków
międzynarodowych

Zabielski, 2003

Główne systemy walutowe

w historii

• System waluty złotej
• System dewizowo- złoty
• System wielodewizowy

Zabielski, 2003

System waluty złotej

• Okres funkcjonowania – 1870 – 1914

• Kraj pochodzenia: Anglia (1816)
• Liczba krajów funkcjonujących – 41

(1914)

Zabielski, 2003

Zasady systemu waluty

złotej

• Emisja banknotów była

podporządkowana wymogowi
pokrycia rezerwami złota,

• Bank centralny był zobowiązany do

kupna i sprzedaży po stałej cenie w
walucie krajowej,

Zabielski, 2003

Zasady systemu waluty

złotej

• Występuje pełna wzajemna

wymienialność wszystkich form
pieniądza – w tym przede wszystkim
banknotów na złoto,

• Istnieje swoboda wywozu i przywozu

złota w skali międzynarodowej

Zabielski, 2003

Kurs waluty krajowej do

złota

• W praktyce nie był sztywny - Punkt złota
• Punkty złota byty to fluktuacje kursów

bieżących wobec tzw. mini parity (w

praktyce tylko około +/- l %).

• Górny punkt złota był wyznaczony przez

kurs parytetowy powiększony o koszty

ubezpieczenia i przesyłki złota z kraju

deficytowego do kraju nadwyżkowego,

natomiast dolny punkt złota był określony

przez kurs parytetowy pomniejszony o

koszty wysyłki i ubezpieczenia złota

Punkty złota

• Górny punkt złota był wyznaczony

przez kurs parytetowy powiększony o
koszty ubezpieczenia i przesyłki złota
z kraju deficytowego do kraju
nadwyżkowego,

• dolny punkt złota był określony przez

kurs parytetowy pomniejszony o
koszty wysyłki i ubezpieczenia złota

Powszechne reguły

• Stałość waluty w złocie,
• Swoboda transferu złota,
• Zależność wewnętrznego obiegu

pieniężnego od rezerw złota

• Wpływ stopy procentowej na

przepływy kapitałów w skali
międzynarodowej

Zabielski, 2003

Mechanizmy wspierające

system

waluty złotej

• Mechanizm wyrównywania bilansu

płatniczego,

• Duża elastyczność cen i płac,
• Wolny handel

Zabielski, 2003

Główne zjawisko

ekonomiczne

DEFLACJA !!!!!!

Zabielski, 2003

Ekonomizacja złota

• Proces występujący pod koniec

okresu funkcjonowania systemu
waluty złotej polegający na
zastępowaniu złota innymi środkami
płatniczymi na złoto wymienialnymi
(funt szterling)

Zabielski, 2003

Po 1918r.

• Odmiany systemu waluty złotej

– Waluta sztabowo-złota (Anglia, Włochy,

Francja),

– Waluta dewizowo- złota

• „Pakt złoty”
• Upadek systemu – dewaluacja funta

(1931) i ciąg kolejnych dewaluacji…

Zabielski, 2003

System dewizowo - złoty

• Okres obowiązywania – 1944 – VIII.1971

(III 1973)

• Zasięg – kraje członkowskie MFW

• MFW jako gwarant stabilności finansowej

• Kursy walut krajowych odnoszone do złota

lub USD (w praktyce USD, które

utrzymywało stały kurs wymiany na złoto)

Zabielski, 2003

Zasady systemu

• Parytet kursowy każdej waluty jest

ustalony w złocie lub USD

• Transakcje dokonywane między krajami

członkowskimi MFW muszą być oparte

na stałym parytecie (+/- 1%)

• Zmiana parytetu może nastąpić jedynie

w warunkach tzw. zasadniczego braku

równowagi bilansu płatniczego (bez

zgody MFW do 10%)

Zabielski, 2003

Zasady systemu

• W przypadku nierównowagi – kredyt

z MFW za walutę krajową

• Tylko USD jest w pełni wymienialne

na złoto (ale jako decyzja rządu USA)

Zabielski, 2003

Problemy – kryzysy

walutowe

• Nierównomierny rozwój gospodarczy,
• Chroniczny deficyt bilansu

płatniczego USA

• Zaniżona cena złota monetarnego

(35 USD za uncję – od XII.1971 do 12
II 1973 – 38 USD za uncję

• Wprowadzenie wzajemnej

wymienialności walut w 1958r.

Zabielski, 2003

Problemy – kryzysy

walutowe

• Eurowaluty (1960) i zmienność ich

rynków

• Wzmożone przepływy kapitałowe
• Działalność korporacji

transnarodowych

• Czynniki polityczne i psychologiczne

Zabielski, 2003

System wielodewizowy

• Okres

- od 1973

• Zasięg

- do końca lat

90-tych

XXw.

powszechny

Zabielski, 2003

Geneza

• Problemy z systemem dewizowo-

złotej

• Eurowaluty i eurorynki (pieniężne i

kapitałowe)

• Dywersyfikacja rezerw
• Poszukiwanie tzw. płynności

prywatnej

Zabielski, 2003

Rodzaje walut w systemie

• Waluty rezerwowe
• Waluty interwencyjne
• Waluty transakcyjne
• Waluty lokacyjne

Zabielski, 2003

Waluty rezerwowe

• te, w których kraje członkowskie MFW

utrzymują swoje oficjalne rezerwy (wraz z
SDR)

• Główne waluty obecnie:

– USD,
– EUR,
– SDR,
– CHF,
– JPY.

Zabielski, 2003

Waluty interwencyjne

• Te, w których banki centralne dokonują

transakcji na rynkach walutowych dla

niedopuszczenia do nadmiernych odchyleń

kursu waluty narodowej wobec innych

walut, który jest przez te banki pożądany

lub uznawany za optymalny (interwencje)

• Główne waluty:

– USD
– EUR

Zabielski, 2003

Waluty transakcyjne

• Te, które występują w obrotach na

rynkach walutowych oraz walutę
używaną do fakturowania eksportu i
importu

• Główne:

– USD,
– EUR.

Zabielski, 2003

Waluty lokacyjne

• te, w których nierezydenci utrzymują

swoje należności i zobowiązania oraz w

których dokonuje się emisji

międzynarodowych obligacji i euroobligacji

• Główne waluty;

– USD,
– EUR,
– JPY,
– CHF

Zabielski, 2003

Pojęcie waluty

międzynarodowej

• Waluta, która jest używana przez

osoby i podmioty gospodarcze będące

rezydentami w innych państwach niż

to, w którym dana waluta jest

emitowana oraz spełniające

następujące funkcje:

– środka wymiany,
– jednostki rozliczeniowej,
– środka tezauryzacji

Zabielski, 2003