PAMIĘĆ

PAMIĘĆ

WĘCHOWA

WĘCHOWA

„

„

Psychologia węchu i pamięci

Psychologia węchu i pamięci

węchowej”

węchowej”

Czerniawska, Czerniawska-Far (2007)

Czerniawska, Czerniawska-Far (2007)

Pamięć węchowa: jedyna w

Pamięć węchowa: jedyna w

swoim rodzaju??

swoim rodzaju??



Ludzie nie tylko doświadczają zapachów,

Ludzie nie tylko doświadczają zapachów,

ale i je pamiętają

ale i je pamiętają



Jest strukturalnie niezależna od

Jest strukturalnie niezależna od

zdolności poznawczych wyższego rzędu

zdolności poznawczych wyższego rzędu



Nie występuje też silna korelacja

Nie występuje też silna korelacja

pomiędzy właściwościami pamięci w

pomiędzy właściwościami pamięci w

poszczególnych modalnościach

poszczególnych modalnościach



Wykorzystanie uczenia się awersyjnego

Wykorzystanie uczenia się awersyjnego

Charakterystyka pamięci

Charakterystyka pamięci

węchowej

węchowej



Model magazynowania: rejestr sensoryczny (magazyn pamięci

Model magazynowania: rejestr sensoryczny (magazyn pamięci

ultrakrótkotrwałej), magazyn pamięci krótkotrwałej, magazyn

ultrakrótkotrwałej), magazyn pamięci krótkotrwałej, magazyn

pamięci długotrwałej

pamięci długotrwałej



Inny pogląd mówi o istnieniu tylko pamięci długotrwałej, czyli

Inny pogląd mówi o istnieniu tylko pamięci długotrwałej, czyli

magazynu jednolitego, niepodzielnego bez różnicowania na czas

magazynu jednolitego, niepodzielnego bez różnicowania na czas

przechowywania informacji

przechowywania informacji



Wskazuje się na podobieństwo pamięci węchowej do pamięci w

Wskazuje się na podobieństwo pamięci węchowej do pamięci w

zakresach innych modalności( badania z wykorzystaniem

zakresach innych modalności( badania z wykorzystaniem

potencjałów wywołanych dowiodły, że w okolicach ciemieniowych

potencjałów wywołanych dowiodły, że w okolicach ciemieniowych

=> rejestr sensoryczny jak w pamięci ikonicznej i echoicznej)

=> rejestr sensoryczny jak w pamięci ikonicznej i echoicznej)



Magazyn bodźców węchowych, gdzie jest przetwarzany za pomocą

Magazyn bodźców węchowych, gdzie jest przetwarzany za pomocą

analizy, a nie jak w późniejszych etapach za pomocą syntezy

analizy, a nie jak w późniejszych etapach za pomocą syntezy



Detekcja zapachów jest rezultatem bardziej nerwu trójdzielnego

Detekcja zapachów jest rezultatem bardziej nerwu trójdzielnego

niż węchowego

niż węchowego



W pamięci ultrakrótkotrwałej podobnie jak jest to w innych

W pamięci ultrakrótkotrwałej podobnie jak jest to w innych

modalnościach, bodźce przechowywane są przez ograniczony czas

modalnościach, bodźce przechowywane są przez ograniczony czas

i przetwarzane są wyłącznie w kodzie węchowym

i przetwarzane są wyłącznie w kodzie węchowym

Pamięć krótkotrwała

Pamięć krótkotrwała



Początkowo zaprzeczano jej istnieniu ze względu na

Początkowo zaprzeczano jej istnieniu ze względu na

niewielki spadek osiągnięć pamięci węchowej po 30 s,

niewielki spadek osiągnięć pamięci węchowej po 30 s,

24 godz., 28 dniach, 3 miesiącach, a nawet roku

24 godz., 28 dniach, 3 miesiącach, a nawet roku



Brak efektu miejsca w szeregu

Brak efektu miejsca w szeregu



Badania White’a i Treismana (1997) wykazały, że w

Badania White’a i Treismana (1997) wykazały, że w

przypadku wykluczenia nazywania zapachów można

przypadku wykluczenia nazywania zapachów można

jednak stwierdzić efekt miejsca

jednak stwierdzić efekt miejsca



Pojemność zgodna z koncepcja millerowskiej siódemki

Pojemność zgodna z koncepcja millerowskiej siódemki

7+/-2

7+/-2



Poziom interferencji wzrokowo-węchowej wyższy niż

Poziom interferencji wzrokowo-węchowej wyższy niż

werbalno-węchowej

werbalno-węchowej



Dobrze wyuczone zapachy są odporne na

Dobrze wyuczone zapachy są odporne na

interferowanie

interferowanie



Przechowywanie w kodzie sensorycznym, nie

Przechowywanie w kodzie sensorycznym, nie

werbalnym

werbalnym

Werbalizacja

Werbalizacja



Słowa pomagają przypomnieć i to one śa zapamiętywane, a nie zapachy

Słowa pomagają przypomnieć i to one śa zapamiętywane, a nie zapachy



Łatwiej rozpoznać, te zapachy, które są znane, łatwe do określenia, bardziej

Łatwiej rozpoznać, te zapachy, które są znane, łatwe do określenia, bardziej

interferowane (test zapachów Caina 1979)

interferowane (test zapachów Caina 1979)



Podwójne kodowanie: wzrokowe+ werbalne

Podwójne kodowanie: wzrokowe+ werbalne



Gdy zapachy są nieznane, werbalizacja nie przynosi efektów

Gdy zapachy są nieznane, werbalizacja nie przynosi efektów



Badania na jawną i utajoną pamięć węchową

Badania na jawną i utajoną pamięć węchową



Pamięć ukryta: osiągnięcia takie same, niezależne od wieku, oparte na znajomości i

Pamięć ukryta: osiągnięcia takie same, niezależne od wieku, oparte na znajomości i

przetwarzaniu percepcyjnym

przetwarzaniu percepcyjnym



Wydobywanie na podstawie informacji kontekstowej upośledzone u osób starszych i

Wydobywanie na podstawie informacji kontekstowej upośledzone u osób starszych i

dzieci

dzieci



Tendencja do nazywania tego co spostrzegamy. Czy brak werbalizacji pogarsza

Tendencja do nazywania tego co spostrzegamy. Czy brak werbalizacji pogarsza

zapamiętywanie?

zapamiętywanie?



Supresja

Supresja



Pogorszenie wyników zapamiętywania wraz ze stawianiem systemowi poznawczemu

Pogorszenie wyników zapamiętywania wraz ze stawianiem systemowi poznawczemu

trudniejszych zadań

trudniejszych zadań



Werbalizacja z reguły pomaga zapamiętywaniu; występuje czasami efekt utrudniania

Werbalizacja z reguły pomaga zapamiętywaniu; występuje czasami efekt utrudniania

przez wcześniejsze werbalizowanie

przez wcześniejsze werbalizowanie



Wyczuwanie niewielkich stężeń zapachu, porównywanie jest łatwym zadaniem ,jednak

Wyczuwanie niewielkich stężeń zapachu, porównywanie jest łatwym zadaniem ,jednak

słowna identyfikacja sprawia trudność

słowna identyfikacja sprawia trudność



Istnieje hipoteza, że identyfikacja zapachów związana jest ze wzrokową identyfikacją

Istnieje hipoteza, że identyfikacja zapachów związana jest ze wzrokową identyfikacją

obiektu wydającego dany zapach i być może to jest przyczyną słabo rozwiniętego

obiektu wydającego dany zapach i być może to jest przyczyną słabo rozwiniętego

aparatu pojęciowego

aparatu pojęciowego



Zjawisko „na końcu nosa”

Zjawisko „na końcu nosa”

Uogólnienia

Uogólnienia



Podział na magazyny pamięciowe

Podział na magazyny pamięciowe



Duża trwałość

Duża trwałość



Większość charakterystyk zbliżona do pamięci

Większość charakterystyk zbliżona do pamięci

innych modalności

innych modalności



Interfercja, Podwajanie- korzystne efekty

Interfercja, Podwajanie- korzystne efekty



W badaniach wykorzystuje się zadania odnośnie

W badaniach wykorzystuje się zadania odnośnie

do pamięci semantycznej( identyfikacja, czyli

do pamięci semantycznej( identyfikacja, czyli

próba nazwania), epizodycznej( rozpoznanie

próba nazwania), epizodycznej( rozpoznanie

wcześniej prezentowanych zapachów)

wcześniej prezentowanych zapachów)



Istnienie jawnej i utajonej pamięci węchowej

Istnienie jawnej i utajonej pamięci węchowej



Zamiar zapamiętania nie wpływa na poprawę

Zamiar zapamiętania nie wpływa na poprawę

zapamiętania, jak to jest w innych modalnościach

zapamiętania, jak to jest w innych modalnościach



Synestezja AJ

Synestezja AJ

Rozwój węchu

Rozwój węchu



Reakcje na zapach u noworodków

Reakcje na zapach u noworodków



Wpływ kobiecej diety na wrażliwość noworodków

Wpływ kobiecej diety na wrażliwość noworodków



Poziom poprawnej identyfikacji węchowej: 2-4 lata: 65%; 5-9 lat

Poziom poprawnej identyfikacji węchowej: 2-4 lata: 65%; 5-9 lat

80-85%; 10-12 lat 90%; 13-15 lat, 15-18 lat ponad 95%

80-85%; 10-12 lat 90%; 13-15 lat, 15-18 lat ponad 95%



Pogarszanie się węchu i pamięci węchowej w późniejszym

Pogarszanie się węchu i pamięci węchowej w późniejszym

wieku: podwyższenie progu rozpoznawania zapachu,

wieku: podwyższenie progu rozpoznawania zapachu,

pogorszenie umiejętności oceny intensywności zapachu, słabsze

pogorszenie umiejętności oceny intensywności zapachu, słabsze

różnicowanie zapachów, słabsza pamięć rozpoznawania

różnicowanie zapachów, słabsza pamięć rozpoznawania



Przyczyny pogarszania się węchu: zmiany degeneracyjne w

Przyczyny pogarszania się węchu: zmiany degeneracyjne w

OUN, zmiany błony śluzowej nosa, zmiana powierzchni nabłonka

OUN, zmiany błony śluzowej nosa, zmiana powierzchni nabłonka

węchowego( 25 lat- ok. 60000, 95 lat 14500 komórek

węchowego( 25 lat- ok. 60000, 95 lat 14500 komórek

mitralnych)

mitralnych)



Brak świadomości pogarszania węchu

Brak świadomości pogarszania węchu



Neofobie- niechęć do próbowania oraz wąchania nowych potraw

Neofobie- niechęć do próbowania oraz wąchania nowych potraw



Pamięć ekspercka, fenomen? Wynik długotrwałego treningu,

Pamięć ekspercka, fenomen? Wynik długotrwałego treningu,

opierania się na innych bodźcach, liczny i intensywny kontakt

opierania się na innych bodźcach, liczny i intensywny kontakt

z zapachem, generalizacja w parametrach percepcji

z zapachem, generalizacja w parametrach percepcji

Patologie węchu

Patologie węchu



Węch jako pierwotny zmysł mimo tego, że jest bardzo ważny jest

Węch jako pierwotny zmysł mimo tego, że jest bardzo ważny jest

niewątpliwie nadal bagatelizowany i klasyfikowany daleko za zmysłem

niewątpliwie nadal bagatelizowany i klasyfikowany daleko za zmysłem

wzroku czy słuchu. Jest ważny dla przeżycia gatunku jaki i dla diagnozy

wzroku czy słuchu. Jest ważny dla przeżycia gatunku jaki i dla diagnozy

zaburzeń neurodegeneracyjnych

zaburzeń neurodegeneracyjnych



Dysfunkcje dzielimy na co najmniej 8 grup: anosmia- całkowite nie

Dysfunkcje dzielimy na co najmniej 8 grup: anosmia- całkowite nie

odczuwanie zapachu; częściowa anosmia: odczuwanie zapachów

odczuwanie zapachu; częściowa anosmia: odczuwanie zapachów

wybiórczo; hyposmia (mikrosmia): zbyt silne odczuwanie zapachów;

wybiórczo; hyposmia (mikrosmia): zbyt silne odczuwanie zapachów;

dysosmia, parosmia, troposmia: zaburzone lub odmienne odczuwanie

dysosmia, parosmia, troposmia: zaburzone lub odmienne odczuwanie

zapachów; fantosmia: halucynacje węchowe; agnozja węchowa: brak

zapachów; fantosmia: halucynacje węchowe; agnozja węchowa: brak

świadomości bodźca; presbiosmia: nieznana etiologia, występuje w

świadomości bodźca; presbiosmia: nieznana etiologia, występuje w

podeszłym wieku; nornosmia: postrzeganie węchowe w normie.

podeszłym wieku; nornosmia: postrzeganie węchowe w normie.



Podział zaburzeń na klasy: przewodzenie informacji węchowej (nieżyt

Podział zaburzeń na klasy: przewodzenie informacji węchowej (nieżyt

górnych dróg oddechowych, polipy); zaburzenia sensoryczno- neuronalne

górnych dróg oddechowych, polipy); zaburzenia sensoryczno- neuronalne

(nabłonek węchowy, wirusy substancje toksyczne); zaburzenia węchu po

(nabłonek węchowy, wirusy substancje toksyczne); zaburzenia węchu po

uszkodzeniu OUN( guzy, choroby neuronalne)

uszkodzeniu OUN( guzy, choroby neuronalne)



Inne przyczyny zaburzeń: infekcje górnych dróg oddechowych, urazy

Inne przyczyny zaburzeń: infekcje górnych dróg oddechowych, urazy

głowy, katar(2/3 przyczyn), operacje, guzy, schorzenia endokrynologiczne,

głowy, katar(2/3 przyczyn), operacje, guzy, schorzenia endokrynologiczne,

niewydolność nerek, marskość wątroby, awitaminoza, cukrzyca, zaburzenia

niewydolność nerek, marskość wątroby, awitaminoza, cukrzyca, zaburzenia

psychiczne

psychiczne



W ocenie zaburzeń należy brać pod uwagę pomiar ilościowy, dzięki nap

W ocenie zaburzeń należy brać pod uwagę pomiar ilościowy, dzięki nap

UPSIT jak i historię choroby.

UPSIT jak i historię choroby.

Alzheimer

Alzheimer



W przebiegu tej choroby należy się spodziewać zaburzeń węchu i

W przebiegu tej choroby należy się spodziewać zaburzeń węchu i

pamięci węchowej, w związku z uszkodzeniem struktur

pamięci węchowej, w związku z uszkodzeniem struktur

wchodzących w skład węchomózgowia; deficyty węchu stwierdza

wchodzących w skład węchomózgowia; deficyty węchu stwierdza

się u 85-90% chorych

się u 85-90% chorych



Już we wczesnym etapie AD, w zespole węchowo- hipokampowym

Już we wczesnym etapie AD, w zespole węchowo- hipokampowym

stwierdza się kłębuszki neurofibrylarne odpowiadające za deficyty

stwierdza się kłębuszki neurofibrylarne odpowiadające za deficyty

węchowe; duża zmiana w korze węchowej; utrata węchu ma

węchowe; duża zmiana w korze węchowej; utrata węchu ma

miejsce w obydwu komorach nosowych na bardzo wczesnym

miejsce w obydwu komorach nosowych na bardzo wczesnym

etapie choroby, zaburzenia postępują wraz z rozwojem choroby; w

etapie choroby, zaburzenia postępują wraz z rozwojem choroby; w

dalszych stadiach choroby próg detekcji ulega pogorszeniu

dalszych stadiach choroby próg detekcji ulega pogorszeniu



Zaburzenia pamięci węchowej jako wskaźnik (marker) rozwoju AD

Zaburzenia pamięci węchowej jako wskaźnik (marker) rozwoju AD



Czy niskie wyniki UPSIT są wynikiem zaburzeń pamięci węchowej

Czy niskie wyniki UPSIT są wynikiem zaburzeń pamięci węchowej

czy rezultatem przetwarzania werbalnego? (chorzy na Ad mają

czy rezultatem przetwarzania werbalnego? (chorzy na Ad mają

silne deficyty poznawcze, mają trudnośći z przywoływaniem słów z

silne deficyty poznawcze, mają trudnośći z przywoływaniem słów z

pamięci)

pamięci)



Związek dysfunkcji węchowej z allelem E4 apoliproteiny E

Związek dysfunkcji węchowej z allelem E4 apoliproteiny E

(posiadanie chociaż jednego allelu E4 pozytywnego prowadzi do

(posiadanie chociaż jednego allelu E4 pozytywnego prowadzi do

pogorszenia funkcji węchowych także u osób zdrowych)

pogorszenia funkcji węchowych także u osób zdrowych)

Parkinson

Parkinson



Schorzenie neurodegeneracyjne, w którym dochodzi do

Schorzenie neurodegeneracyjne, w którym dochodzi do

uszkodzenia neuronów produkujących dopaminę, a tym samym

uszkodzenia neuronów produkujących dopaminę, a tym samym

następuje niedobór przekaźnika; objawy: zaburzenia ruchowe,

następuje niedobór przekaźnika; objawy: zaburzenia ruchowe,

bradykinezja (spowolnienie ruchowe, trudności z inicjacją ruchu),

bradykinezja (spowolnienie ruchowe, trudności z inicjacją ruchu),

tremor (drżenie), zaburzenia percepcyjne w zakresie węchu

tremor (drżenie), zaburzenia percepcyjne w zakresie węchu



Deficyty echowe najczęstsze w idiopatycznej postaci choroby

Deficyty echowe najczęstsze w idiopatycznej postaci choroby



Konfrontacja idiopatycznych i nieidiopatycznych (nietypowa,

Konfrontacja idiopatycznych i nieidiopatycznych (nietypowa,

rzadsza, trudna w diagnozie postać choroby) pacjentów, w

rzadsza, trudna w diagnozie postać choroby) pacjentów, w

testach na próg węchowy, dyskryminację zapachów,

testach na próg węchowy, dyskryminację zapachów,

identyfikację zapachów umożliwia różnicowanie pacjentów

identyfikację zapachów umożliwia różnicowanie pacjentów



Problem węchu w zespole demencji parkinsonowskiej z wyspy

Problem węchu w zespole demencji parkinsonowskiej z wyspy

Guam

Guam



Brak skuteczności L-dopy, jeśli chodzi o percepcję węchową

Brak skuteczności L-dopy, jeśli chodzi o percepcję węchową



Uszkodzenie ciała migdałowatego (zaburzenie przetwarzania

Uszkodzenie ciała migdałowatego (zaburzenie przetwarzania

dopaminy nie jest jedynym czynnikiem upośledzającym węch;

dopaminy nie jest jedynym czynnikiem upośledzającym węch;

brak efektów stosowania L-dopy)

brak efektów stosowania L-dopy)



Szybsze deficyty węchowe niż ruchowe

Szybsze deficyty węchowe niż ruchowe

Zespół Korsakowa

Zespół Korsakowa



Zaburzenie węchu i pamięci węchowej, przynajmniej w

Zaburzenie węchu i pamięci węchowej, przynajmniej w

stopniu lekkim, czego przyczyna jest uszkodzenie struktur

stopniu lekkim, czego przyczyna jest uszkodzenie struktur

układu limbicznego, głownie kręgu Papeza, skutkujące

układu limbicznego, głownie kręgu Papeza, skutkujące

deficytami głownie w zakresie pamięci krótkotrwałej

deficytami głownie w zakresie pamięci krótkotrwałej



Należy pamiętać o czym świadczą badania, że pogorszenie

Należy pamiętać o czym świadczą badania, że pogorszenie

wrażliwości węchowej może być skutkiem globalnych

wrażliwości węchowej może być skutkiem globalnych

deficytów pamięciowych oraz percepcyjnych

deficytów pamięciowych oraz percepcyjnych



Chorzy mają problemy z identyfikacją zapachów

Chorzy mają problemy z identyfikacją zapachów

codziennych, na podstawie ich nazw

codziennych, na podstawie ich nazw



Wzgórze, które ulega uszkodzenie w tym zespole może nie

Wzgórze, które ulega uszkodzenie w tym zespole może nie

być kluczowym dla funkcji echowych u człowiek. Co

być kluczowym dla funkcji echowych u człowiek. Co

potwierdzałoby pogląd, że sygnały węchowe są

potwierdzałoby pogląd, że sygnały węchowe są

przekazywane do ośrodków mózgowych z pominięciem

przekazywane do ośrodków mózgowych z pominięciem

wzgórza

wzgórza



Brak rozstrzygnięcia skłania do dalszych badań

Brak rozstrzygnięcia skłania do dalszych badań

Zespól Downa

Zespól Downa



Trisomia 21 chromosomu

Trisomia 21 chromosomu



Podłoże genetyczne analogiczne do AD: złogi

Podłoże genetyczne analogiczne do AD: złogi

amyloidowe, kłębuszki neurofibrilarne( amyloid

amyloidowe, kłębuszki neurofibrilarne( amyloid

odkłada się w okolicach węchowych), rozległe i

odkłada się w okolicach węchowych), rozległe i

podobne zmiany np. W hipokampie, wzrost

podobne zmiany np. W hipokampie, wzrost

objawów po 30 roku życia

objawów po 30 roku życia



Podwyższenie wraz z wiekiem progu wrażliwości

Podwyższenie wraz z wiekiem progu wrażliwości

węchowej u osób chorych na Zespól Downa jak i

węchowej u osób chorych na Zespól Downa jak i

opóźnionych w rozwoju, przy spadku progu u osób

opóźnionych w rozwoju, przy spadku progu u osób

zdrowych

zdrowych



Deficyty poznawcze nie odgrywają najistotniejszej

Deficyty poznawcze nie odgrywają najistotniejszej

roli w kwestii deficytów węchowych

roli w kwestii deficytów węchowych

Zakażeni wirusem HIV oraz

Zakażeni wirusem HIV oraz

AIDS

AIDS



Uszkodzenie przez wirus OUN skutkuje deficytami

Uszkodzenie przez wirus OUN skutkuje deficytami

funkcjonowania węchu, w związku z tym zakażeni

funkcjonowania węchu, w związku z tym zakażeni

uzyskując wyniki w badaniach poniżej normy, jednaj

uzyskując wyniki w badaniach poniżej normy, jednaj

pogorszenie identyfikacji nie jest tak znaczne jak w

pogorszenie identyfikacji nie jest tak znaczne jak w

innych schorzeniach; te deficyty ujawniają się

innych schorzeniach; te deficyty ujawniają się

dopiero w zaawansowanym studium choroby

dopiero w zaawansowanym studium choroby



Badanie na 6 grupach pacjentów: seropozytywni w

Badanie na 6 grupach pacjentów: seropozytywni w

fazie bezobjawowej, seropozytywni w fazie

fazie bezobjawowej, seropozytywni w fazie

objawowej, z rozwiniętym AIDS, oraz trzy grupy z

objawowej, z rozwiniętym AIDS, oraz trzy grupy z

AIDS i otępieniem o różnym nasileniu- wyniki brak

AIDS i otępieniem o różnym nasileniu- wyniki brak

różnic między pierwszymi trzema grupami, które z

różnic między pierwszymi trzema grupami, które z

kolei uzyskały wyniki dużo lepsze niż chorzy na AIDS-

kolei uzyskały wyniki dużo lepsze niż chorzy na AIDS-

DC

DC



Postęp choroby powoduje pogarszanie wydolności

Postęp choroby powoduje pogarszanie wydolności

pamięci jak i wrażliwości węchu

pamięci jak i wrażliwości węchu

Uszkodzenie płatów czołowych;

Uszkodzenie płatów czołowych;

padaczka skroniowa

padaczka skroniowa



Uszkodzenie w zakresie płatów czołowych ma wpływ na

Uszkodzenie w zakresie płatów czołowych ma wpływ na

zaburzenia w zakresie węchu i pamięci węchowej, co można

zaburzenia w zakresie węchu i pamięci węchowej, co można

wnioskować na podstawie badań nad pacjentami z

wnioskować na podstawie badań nad pacjentami z

uszkodzeniami w obrębie postawnej części płatów

uszkodzeniami w obrębie postawnej części płatów

czołowych, którzy charakteryzują się obniżanym

czołowych, którzy charakteryzują się obniżanym

różnicowaniem zapachów oraz na podstawie stymulacji

różnicowaniem zapachów oraz na podstawie stymulacji

węchowej u osób zdrowych

węchowej u osób zdrowych



Brak jednoznacznych danych na temat zaburzeń węchu w

Brak jednoznacznych danych na temat zaburzeń węchu w

przypadku chorych na zaburzenia obsesyjno - kompulsywne.

przypadku chorych na zaburzenia obsesyjno - kompulsywne.



Deficyty węchowe stwierdzono w padaczce; problemy

Deficyty węchowe stwierdzono w padaczce; problemy

dotyczą dopasowania, dyskryminacji oraz identyfikacji

dotyczą dopasowania, dyskryminacji oraz identyfikacji

zapachów; u pacjentów z padaczka skroniową prawostronną

zapachów; u pacjentów z padaczka skroniową prawostronną

występując deficyty nie ujawniające się przy innych

występując deficyty nie ujawniające się przy innych

rodzajach padaczki

rodzajach padaczki



U pacjentów wystepujące również halucynajce węchowe

U pacjentów wystepujące również halucynajce węchowe

będące efektem napadu hakowego lub aury

będące efektem napadu hakowego lub aury

przedpadaczkowej

przedpadaczkowej

Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane



To schorzenie neurodegeneracyjne

To schorzenie neurodegeneracyjne



W chorobie tej nierzadkie jest

W chorobie tej nierzadkie jest

umiejscowienie ognisk

umiejscowienie ognisk

demielinizacyjnych w obrębie układu

demielinizacyjnych w obrębie układu

węchowego. Jeśli jednak chodzi o

węchowego. Jeśli jednak chodzi o

diagnostykę schorzenia na podstawie

diagnostykę schorzenia na podstawie

defektów, ma to ograniczone

defektów, ma to ograniczone

znaczenie

znaczenie



Niska świadomość deficytów

Niska świadomość deficytów

Inne schorzenia

Inne schorzenia



Deficyty związane z zaburzeniami łaknienia: zaburzenia węchu u kobiet z anoreksją( im

Deficyty związane z zaburzeniami łaknienia: zaburzenia węchu u kobiet z anoreksją( im

większa niedowaga tym silniejsze zaburzenie); zapach przyczyna wzmożonego lub

większa niedowaga tym silniejsze zaburzenie); zapach przyczyna wzmożonego lub

ubogiego odżywiania; zaburzenia węchu w otyłości prostej

ubogiego odżywiania; zaburzenia węchu w otyłości prostej



Złożona nietolerancja na chemikalia: niektóre zapachy wywołują maksymalnie

Złożona nietolerancja na chemikalia: niektóre zapachy wywołują maksymalnie

negatywne reakcje; skutkiem są bóle głowy, irytacja, podniecenie, rozkojarzenie,

negatywne reakcje; skutkiem są bóle głowy, irytacja, podniecenie, rozkojarzenie,

arytmia; tymi zapachami są najczęściej: lakiery do włosów i paznokci, perfumy,

arytmia; tymi zapachami są najczęściej: lakiery do włosów i paznokci, perfumy,

markery, zmywacz do paznokci, papierosy i fajki, benzyna, zapach środków

markery, zmywacz do paznokci, papierosy i fajki, benzyna, zapach środków

czyszczących; przyczyna tego schorzenia jest zapewne nabyta nietolerancja, będąca

czyszczących; przyczyna tego schorzenia jest zapewne nabyta nietolerancja, będąca

skutkiem kontaktu z substancją toksyczną

skutkiem kontaktu z substancją toksyczną



Urazy głowy ; pierwsze doniesienia o anosmii na skutek urazu głowy pochodzą z 1864;

Urazy głowy ; pierwsze doniesienia o anosmii na skutek urazu głowy pochodzą z 1864;

rokowania są niezbyt pomyślne, jedynie około 30% ma szanse na całkowite lub

rokowania są niezbyt pomyślne, jedynie około 30% ma szanse na całkowite lub

częściowe przywrócenie węchu; wystąpienie anosmii na skutek urazu głowy zależne

częściowe przywrócenie węchu; wystąpienie anosmii na skutek urazu głowy zależne

jest od ciężkości urazu, ocenianej na podstawie GCS; jeżeli poprawa nie nastąpi w

jest od ciężkości urazu, ocenianej na podstawie GCS; jeżeli poprawa nie nastąpi w

czasie 6-12 miesięcy to przywrócenie sprawności węchowej jest nikłe

czasie 6-12 miesięcy to przywrócenie sprawności węchowej jest nikłe



Guzy płata czołowego, skroniowego czy przysadki mózgowej są kolejna przyczyną

Guzy płata czołowego, skroniowego czy przysadki mózgowej są kolejna przyczyną

upośledzenia węchu, strona umiejscowienia guza ma duże znaczenie: lezja

upośledzenia węchu, strona umiejscowienia guza ma duże znaczenie: lezja

lewostronna wywołuje zaburzenia lewostronne, lezja prawostronna wywołuje

lewostronna wywołuje zaburzenia lewostronne, lezja prawostronna wywołuje

zaburzenia obustronne

zaburzenia obustronne



Choroba Creutzfeldta- Jacoba: jest najczęstszą ludzką chorobą wywoływaną przez

Choroba Creutzfeldta- Jacoba: jest najczęstszą ludzką chorobą wywoływaną przez

priony; powoduje odkładanie się białka prionu na obszarach komórek receptorowych,

priony; powoduje odkładanie się białka prionu na obszarach komórek receptorowych,

kłębuszku węchowym, korze hipokampa, korze węchowej, opuszce węchowej; wyniki

kłębuszku węchowym, korze hipokampa, korze węchowej, opuszce węchowej; wyniki

mówiące o anosmii czy innych zaburzeniach węchu są trudne do weryfikacji w związku

mówiące o anosmii czy innych zaburzeniach węchu są trudne do weryfikacji w związku

z szybkim rozwojem choroby

z szybkim rozwojem choroby



Węchowy syndrom odniesienia: obsesyjne przejmowanie się zapachem własnego ciała,

Węchowy syndrom odniesienia: obsesyjne przejmowanie się zapachem własnego ciała,

Podsumowanie

Podsumowanie



Należy pamiętać, że wraz z wiekiem węch i pamięć

Należy pamiętać, że wraz z wiekiem węch i pamięć

węchowa ulegają wyraźnemu osłabieniu w

węchowa ulegają wyraźnemu osłabieniu w

charakterze fizjologicznym

charakterze fizjologicznym



W chorobie AD, Parkinsona, AIDS, schizofrenii

W chorobie AD, Parkinsona, AIDS, schizofrenii

możliwa jest wczesna i pełniejsza diagnoza choroby,

możliwa jest wczesna i pełniejsza diagnoza choroby,

co wynika z faktu, że zaburzenia węchowe bywają

co wynika z faktu, że zaburzenia węchowe bywają

pierwszymi symptomami stanu chorobowego

pierwszymi symptomami stanu chorobowego



Dzięki połączeniu pomiaru węchowego, badań

Dzięki połączeniu pomiaru węchowego, badań

neuropsychologicznych, morfologicznych można

neuropsychologicznych, morfologicznych można

przybliżyć funkcjonowanie OUN, także zdrowego

przybliżyć funkcjonowanie OUN, także zdrowego



Uświadamianie Anozognozji( brak świadomości

Uświadamianie Anozognozji( brak świadomości

ubytków węchowych) chorym może powodować

ubytków węchowych) chorym może powodować

podwyższenie poziomu ich życia codziennego i

podwyższenie poziomu ich życia codziennego i

bezpieczeństwa

bezpieczeństwa

Dziękuję:*

Dziękuję:*