Środki publiczne

Prawo finansów

publicznych

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

1

Środki publiczne

Transfer środków publicznych

Podstawy prawne

KONST 217/1 Środki finansowe na
cele publiczne są gromadzone i
wydatkowane w sposób określony w
ustawie.
NFP 42 / 1. Sposób gromadzenia
środków publicznych z poszczególnych
tytułów określają odrębne ustawy.
NFP 44 / 1. Wydatki publiczne mogą
być

ponoszone

na

cele

i

w

wysokościach ustalonych w:
1)

ustawie budżetowej;

2)

uchwale budżetowej jednostki

samorządu terytorialnego;
3)

planie finansowym jednostki

sektora finansów publicznych.

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

2

Środki publiczne

Podział wg doktryny

Państwowe

Samorządowe

Krajowe

Zagraniczne

Zasadnicze

Uboczne

Definitywne

Zwrotne

Odpłatne

Nieodpłatne

Zwyczajne

Nadzwyczajne

Stałe

Sporadyczne

Publicznopraw

ne

Prywatno-

gospodarcze

Podział wg ustawy

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

3

Kategorie środków publicznych:

A:

Dochody publiczne

ŹRÓDŁO WPŁYWÓW

CEL WYPŁAT

1. DANINY PUBLICZNE

• Podatki

• Cła

• Opłaty

• składki

2. DOCHODY Z MIENIA

PUBLICZNEGO

• Najem

• Dzierżawa

• Dywidendy

• Odsetki od lokat

3. DOCHODY DOBROWOLNE

• Spadki

• Zapisy

• Darowizny

WYDATKI PUBLICZNE

(środki redystrybucji definitywnej;

obowiązuje zasada niefunduszowania)

+ ROZCHODY BUDŻETOWE

(środki redystrybucji czasowej; np.

•spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów;

•wykup papierów wartościowych;

•udzielone pożyczki i kredyty;

•płatności wynikające z odrębnych ustaw, których

źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji

majątku Skarbu Państwa;

•inne operacje finansowe związane z zarządzaniem

długiem publicznym i płynnością;

•płatności związane z udziałami Skarbu Państwa w

międzynarodowych instytucjach finansowych

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

4

Kategorie środków publicznych:

B:

Środki z Unii Europejskiej i inne środki

zagraniczne

ŹRÓDŁO WPŁYWÓW

CEL WYPŁAT

Budżet UE

Fundusze unijne

Inni donatorzy

zagraniczni

(np. EFTA)

WYDATKI PUBLICZNE

(obowiązuje zasada

funduszowania)

1.Konkretny cel do sfinansowania

ustalony przez donatora

2.Określona

procedura

wydawania (pierwszeństwo umów

międzynarodowych

przed

ustawami krajowymi)

3.Odrębny rachunek i obsługa

bankowa

4.Sankcje za złamanie w/w zasad:

•zwrot otrzymanych środków

•karne odsetki

•wykluczenie z grona beneficjentów

( 3 lata)

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

5

Kategorie środków publicznych:

C:

Przychody budżetowe //

D

: Przychody JSFP

ŹRÓDŁO

WPŁYWÓW

CEL WYPŁAT

C

1. Skarbowe papiery

wartościowe

2. Otrzymane pożyczki i

kredyty

3. Spłacone pożyczki

udzielone ze środków

publicznych

4. Prywatyzacja majątku

Skarbu Państwa

Sfinansowanie deficytu

budżetowego

=

dostarczenie środków na

pokrycie zaplanowanych

wydatków publicznych

D

•Działalność gospodarcza

(odpłatna, komercyjna)

•Działalność statutowa

( w odpłatnej części)

Własne potrzeby finansowe

JSFP,

z tym że część środków jest

przekazywana budżetom

publicznym

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

6

Wydatki publiczne

Podział wg doktryny

Nabywcze Transfero

we

Osobowe Rzeczowe

Krajowe

Zagranicz

ne

Majątkow

e

Bieżące

Elastyczn

e

Sztywne

Podział wg ustawy

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

7

Wydatki sztywne

(wydatki prawnie

zdeterminowane)

Cechy

Rodzaje

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

8

Kategorie wydatków

publicznych:

A

: Wydatki bieżące

A 1

Dotacje

Celowe

NFP

168:

dotacje

niewykorzystane = zwrot

do 31 stycznia nast. roku

NFP

169:

dotacje

sprzeniewierzone

/

nienależnie

uzyskane

=

zwrot w ciągu 14 dni od

stwierdzenia

tych

okoliczności

Podmiotowe
Przedmiotowe
Inwestycyjne

A 2

Subwen

cje

Dla JST

Wg przepisów ustawy o

dochodach JST

Dla partii politycznych

Wymagany wynik wyborczy:

> 3% partia, > 6% koalicja

A 3

Świadcze

nia na

rzecz

osób

fizycznyc

h

Wynagrodzenia i

uposażenia dla

pracowników sfery

budżetowej

NFP 112 a:

W razie, gdy

poziom długu publicznego

do PKB > 55% zakazane są

podwyżki dla pracowników

„budżetówki”

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

9

Kategorie wydatków

publicznych:

B:

Wydatki majątkowe

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

10

Kategorie wydatków

publicznych:

C:

Wydatki na obsługę

długu SP

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

11

Kategorie wydatków

publicznych:

D:

Środki własne UE

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

12

Środki publiczne w praktyce

PL (1)

( Źródło: Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej za rok 2011, NIK

2012)

Dochody BP 2011

Plan = 273 mld zł / Wykonanie = 277 mld zł

Wydatki BP 2011

Plan = 313 mld zł / Wykonanie = 302 mld zł

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

13

Środki publiczne w praktyce

PL (2)

( Źródło: R. Antczak, Na co rząd wydaje Twoje pieniądze?, „Puls Biznesu”, 24.07.2012 r.)

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

14

Zasady gospodarowania

środkami publicznymi

Prawo finansów publicznych

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

15

Katalog zasad

gospodarowania środkami

publicznymi

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

16

( Nie) funduszowanie

Niefunduszowanie

(zasada – NFP 42/2)

Funduszowanie

(wyjątek – NFP 42/3-4 i inne ustawy)

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

17

Zasada nieroszczeniowości

budżetu

(NFP 51)

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

18

1. Wpłata podatków

2.

Brak roszczenia o 1

3. Wypłata świadczeń publicznych
4. Brak roszczenia
o 3
(na podstawie
ustawy budżetowej)

BUDŻ

ET

DONATO

R

BENEFICJE

NT

Zasada jednostronnej dyrektywności

budżetu

(NFP 52)

STRONA DOCHODOWA

Dotyczy:

STRONA WYDATKOWA

Charakter analityczny:

Planowane dochody i

przychody budżetowe

są prognozą

Budżet Państwa

Budżety JST

Plan finansowy

jednostki budżetowej

Charakter dyrektywny:

planowane wydatki i

rozchody budżetowe

są

limitem:

•podmiotowym

•przedmiotowym

•czasowym

•kwotowym

Brak sankcji, gdy:

Dochody > plan

Dochody < plan

Sankcje, gdy

wydatkowanie środków

naruszy którykolwiek z

w/w limitów

Przychody

są prognozą

Inne JSFP

Koszty mogą być > plan,

gdy:

•Przychody JSFP > plan

•Zobowiązania JSFP ≤

plan

•Dotacje dla JSFP ≤ plan

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

19

Racjonalizacja wydatków

publicznych - przykłady

NFP 46

Zrównoważo

ny plan

finansowy

Zaciągane zobowiązania przez JSFP

≤

Planowe wydatki na zobowiązania

minus

(

obligatoryjne składki

+

koszty spłaty obecnych zobowiązań)

NFP 48

Zasada bezpiecznej kapitalizacji wolnych środków JSFP:

•Skarbowe papiery wartościowe

•Obligacje komunalne

•Depozyt u Ministra Finansów

•Lokaty w bankach krajowych

NFP 49

Zakaz nabywania akcji, obligacji i udziałów w spółdzielniach przez JSFP

( z kilkoma wyjątkami)

NFP 50

Zaostrzenie wymogów legislacyjnych dla aktów prawnych

zwiększających wydatki JSFP lub zmniejszających dochody JSFP

NFP

112a

Reguła

wydatko

wa

Wydatki BP

rok

<

wydatki BP

( rok – 1)

+

współczynnik inflacji + max. 1 %

( nie dotyczy to wskazanych w tym przepisie wydatków sztywnych)

NFP 128,

133,135

Ograniczenia w udzielaniu dotacji z budżetów publicznych

Dr Piotr Pomorski: Środki publiczne

(2)

20