PROBLEMATYKA UBÓSTWA

WYKŁAD

DEFINICJA



Ubóstwo to stan różnego rodzaju braków –

braków w takich rozmiarach, że człowiek

permanentnie nie zaspokaja swoich

podstawowych potrzeb.



To nie tylko niskie dochody, ale także

poczucie marginalizacji i wyłączenia,

świadomość izolacji od innych ludzi,

niezdolność do trwałych satysfakcjonujących

związków z ludźmi, problemy psychiczne.

Trzy aspekty ubóstwa



EKONOMICZNY



PSYCHOLOGICZNY



SPOŁECZNY

Skutki ubóstwa



Niski standard życia



Pogorszenie stanu zdrowia



Zaniżenie aspiracji edukacyjnych



Brak dostępu do dóbr kultury, do
wypoczynku

Skutki – ciąg dalszy



Poczucie poniżenia, bezradności,
obniżenie poczucia własnej wartości



Wzrost ryzyka patologii społecznej
(alkoholizm, przestępczość, rozbicie
rodziny, przemoc domowa)



Zepchnięcie na margines życia
społecznego

Kryterium pomiaru



Minimum socjalne



Minimum egzystencji



Relatywna linia ubóstwa (poniżej 50%
średnich wydatków gospodarstw
domowych)



Ubóstwo rejestrowane



Subiektywna granica ubóstwa

Wyniki badań – dane bardzo

zróżnicowane



Dane z badań historycznych (kryterium –
minimum socjalne)



1989 – 14,8%



1994 – 57,3%



1997 – 50,4%

Badania - cd



Rok 2002 – kryterium minimum egzystencji
(badania IPiSS)



Poniżej minimum egzystencji 11% obywateli,
w skrajnym ubóstwie – 16,1% dzieci w wieku
0-14 oraz 15,9% młodzieży w wieku 15-19 lat



Co 20 Polak żyje w skrajnym ubóstwie dłużej
niż 2 lata (utrwalanie nawyku korzystania z
pomocy społecznej)

Grupy społeczne najbardziej

narażone na ubóstwo



Osoby utrzymujące się ze źródeł
niezarobkowych (bezrobotni, renciści,
emeryci, rolnicy)



Mieszkańcy miast poniżej 20 tysięcy
mieszkańców



Osoby posiadające na utrzymaniu dzieci,
zwłaszcza rodziny wielodzietne



Rodziny, w których jest osoba
niepełnosprawna

Przyczyny ubóstwa



Dzielimy je na dwie grupy:



Osobiste (tzw. zawinione)



Pozaosobiste (tzw. strukturalne)

Przyczyny osobiste



Nieudolność



Lenistwo



Niegospodarność



uzależnienia

Przyczyny pozaosobiste



Strukturalne bezrobocie



Spadek realnych dochodów wielu grup
zawodowych



Klęski żywiołowe



Ograniczanie i wadliwe rozdzielanie
środków na pomoc społeczną

Bieda a bezrobocie



Ok. 17% - tylu ludzi w wieku produkcyjnym
nie ma pracy



Ok. 40% spośród wszystkich bezrobotnych to
osoby długotrwale bezrobotne ( powyżej 12
miesięcy)



Najbardziej narażeni na bezrobocie – ludzie
po 45 roku życia z wykształceniem
podstawowym lub zasadniczym zawodowym.

Relacje między biedą a

sytuacją dzieci



Ochrona dzieci przed ubóstwem



Pozytywny i negatywny udział dzieci w
pokonywaniu biedy



„Skazywanie” dzieci na ubóstwo np.
przez alkoholizm rodziców



Izolacja społeczna dziecka



Ryzyko „dziedziczenia” biedy