UNIA GOSPODARCZO

WALUTOWA

Historia

Traktat rzymski

• Traktat rzymski nie przewidywał

stworzenia unii gospodarczo
walutowej, Zakładał jedynie iż celem
jest wspólny rynek. W ar. 104 jest
tylko mowa o współpracy walutowej.

W 1969 r na szczycie w

Hadze

• postanowiono zbudować unię gospodarczo

walutową. Opracowanie planu realizacji
tego celu powierzono premierowi i
ministrowi finansów Luxemburga -
Wernerowi. Stwierdzono w nim, że
państwa członkowskie powinny przed
stworzeniem unii walutowej wprowadzić
pełną i nieodwracalną wymienialność
swoich walut, sztywne kursy walut, pełną
liberalizację rynku kapitałowego.

Plan Wernera został

przyjęty

w 1971 r. Jednakże później miał

miejsce kryzys naftowy.

• Problemem ponownie zajęto się w

grudniu 1978 r., kiedy podjęto
decyzję o tworzeniu Europejskiego
Systemu Walutowego. Głównym
celem ESW była stabilizacja walut
krajów członkowskich.

Wprowadzono początkowo

sztuczną (obrachunkową) jednostkę

rozliczeniową ECU (European
Currency Unit) oraz mechanizm
kursowy oraz mechanizm kredytowy.

• Mechanizm walutowy polegał na

określeniu dopuszczalnych wahań
kursowych do +- 2,25% a dla
niektórych krajów; +-6%.

Raport Delorsa

• W kwietniu 1989 przyjęto raport

Delorsa według którego unię
gospodarczą i walutową
stanowią dwie integralne części
jednej całości. Proces dochodzenia
do celu podzielono na trzy etapy

Etapy:

• Etap I. Zakończenie budowy wspólnego

rynku oraz przystąpienie do ESW. (1992 –

1994)

• Etap II. Wejście w życie nowego traktatu

oraz koordynowanie rozwoju

gospodarczego i ograniczanie deficytu

budżetowego1 stycznia 1994 – 31.23.98)

• Etap III Usztywnienie kursów walut i

przekazanie uprawnień do prowadzenia

polityki pieniężnej na szczebel centralny,

ponadnarodowy. (0d r. 1999)

Traktat w Maastricht – kryteria

konwergencji

• stopa inflacji na poziomie nie

przekraczającym 1,5 % w trzech
krajach, gdzie jest ona najniższa.

• deficyt budżetowy mniejszy niż 3%

PKB

• dług publiczny mniejszy niż 60% PKB

Kryteria cd

• długoterminowe stopy %% od 10

letnich obligacji rządowych nie mogą
być większe niż o 2% w stosunku do
średnich długookresowych stóp
osiągniętych przez trzy najlepsze
kraje

• nie przeprowadzania dewaluacji

własnej waluty najmniej dwa lata
przed wejściem do Unii.

Instytucje realizujące unię

gospodarczo walutową:

• -Europejski Instytut Walutowy (w

r.1999 przekształcił się w EBC)

• - Komitet Gospodarczy i Walutowy
• - Europejski System Banków

Centralnych z Europejskim Bankiem
Centralnym.

EURO

• Podczas szczytu Rady Europejskiej w

Madrycie w grudniu 1995
uzgodniono, że przyszła waluta
będzie nazywać się EURO. Miała ona
być wprowadzana w trzech fazach:

Faza A

• Początek 1998 r – określono, które

kraje spełniają kryteria konwergencji
– powołano kierownictwo EBC, -
uruchomiono produkcję banknotów i
monet

Faza B. (przejściowa)

• zapoczątkowana 1 stycznia 1999 – do

grudnia 2001. Waluty narodowe
nieodwracalnie usztywniono lecz
miały one nadal status środka
płatniczego. Euro wprowadzono do
rozliczeń bezgotówkowych

Faza C

Od 1 stycznia 2002 r do końca

czerwca 2002. Okres podwójnego
obiegu walut narodowych i euro. Po
zakończeniu legalnym środkiem
płatniczym – euro.

Europejski

System Banków

Centralnych

Europejski System Banków

Centralnych

Europejski System Banków

Centralnych tworzą Europejski
Bank Centralny i narodowe banki
centralne.

EBC + banki emisyjne krajów UGiW =

Eurosystem

Rola EBC w Eurosystemie

W Eurosystemie czołową rolę

odgrywa EBC. Jest on w pełni
niezależny od władz narodowych jak i
organów WE.

Fundamentem działania

Eurosystemu

jest ponad 8 tysięcy instytucji

finansowych krajów członkowskich
takich jak banki handlowe,
inwestycyjne, kasy oszczędnościowe
itp.

Działanie Eurosystemu

Instytucje finansowe reagują na

zmiany instrumentów polityki
pieniężnej zwiększając bądź
zmniejszając płynność rynków
finansowych Eurosystemu.

ESBC

• Podstawowymi zasadami

funkcjonowania ESBC jest federalizm
i zasada subsydiarności.
(Podobieństwo do Syst. Rez. Fed. –
USA, Bundesbanku) Subsydiarność
oznacza dążność do ograniczania
kompetencji szczebla centralnego.

Trzy rodzaje niezależności

• Traktat z Maastricht oraz Statut

ESBC gwarantują trzy rodzaje
niezależności :

• instytucjonalną
• personalną
• funkcjonalną na poziomie

operacyjnym i finansowym.

Autonomia instytucjonalna

Polega na tym, że żadna instytucja lun

organizacja narodowa lub
Wspólnotowa nie ma prawa
wydawania poleceń ESBC

Autonomia personalna

• Polega na tym, że Zarząd ESBC

wybierany jest spośród niezależnych
specjalistów, których kadencja jest
długa (8 lat).

Autonomia funkcjonalna

• w zakresie operacyjnym –

stosowanie polityki pieniężnej przy
użyciu typowych instrumentów
(takich jak: open market policy,
rezerwy minimalne)

• w zakresie finansowym wyposażenie

BC w odpowiednie kapitały (kapitał
założycielski – 5 mld euro)

Do zadań ESBC należy:

definiowanie i wdrażanie polityki

monetarnej w UE,

• przeprowadzanie operacji dewizowych,
• przechowywanie i zarządzanie

oficjalnymi rezerwami państw
członkowskich,

• promowanie prawidłowego systemu

rozliczeń płatności.

ESBC

• ESBC zobowiązany jest do

nadzorowania systemu kursu
walutowego Wspólnoty. Reprezentuje
Wspólnotę w stosunkach z krajami
trzecimi i organizacjami
międzynarodowymi, np. MFW, OECD,.

• EBC może prowadzić typowe

operacje walutowe.

Struktura organizacyjna

ESBC:

• zarząd (Executive Board)
• Rada Zarządzająca (Governing Council)
• Rada Generalna (General Council)

Zarząd EBC + prezesi narodowych BC

Eurosystemu = Rada Zarządzająca

Rada Zarządzająca + Prezesi BC spoza

Eurosystemu = Rada Generalna

Relacje między Radą

zarządzającą a instytucjami WE

• Szefowie państw i rządów –

obowiązek sprawozdawczy

• Parlament Europejski - obowiązek

sprawozdawczy

• Rada UE - konsultacja na temat

polityki kursu walutowego i rezerwy
minimalnej

Europejski Bank Centralny

• Odgrywa czołową rolę w systemie z

punktu widzenia kompetencji. Jest
instytucją w pełni niezależną od
władz narodowych jak i organów
Wspólnoty.

EBC

• Kapitał zakładowy 5 mld euro.

Udziałowcami są wszystkie kraje
należące do WE.

• Podstawowym celem EBC jest

stabilizacja poziomu cen na obszarze
Unii Gospodarczej i Walutowej -
UGiW. (inflacja do 2%)

Ponadto celem jest

• określenie i prowadzenie polityki

pieniężnej w strefie euro

• prowadzenie operacji dewizowych

wpływających na kurs euro

• emisja banknotów
• współpraca z miedzynarodowymi

instytucjami finansowymi

EBC wymaga

Od narodowych banków emisyjnych

utrzymywania na swoim rachunku
określonych rezerw minimalnych.

Banki centralne narodowe przekazały

do EBC rezerwy (waluty, euro, SDRy)
na kwotę ponad 50 mld euro, którymi
on zarządza

EBC nie może

Udzielać pożyczek instytucjom

Wspólnoty ani podmiotom
narodowym, co uwalnia banki od
nacisków politycznych

Strategia polityki pieniężnej

oparta na dwu filarach:
• strategia bezpośredniego celu

inflacyjnego < 2%

• sterowanie ilością pieniędzy (agregat

M3 < 4,5 %)

Polityka pieniężna EBC

realizowana jest za pomocą czterech

podstawowych instrumentów:

• rezerwy minimalnej
• operacji otwartego rynku
• standing facilities – regulacji poziomu

płynności za pomocą polityki
kredytowo depozytowej

• stóp procentowych

Rezerwy minimalne

• Decyzje w tej sprawie podejmuje

Rada Unii europejskiej na wniosek BC
po konsultacjach z Parlamentem
Europejskim i Komisją.

Operacje otwartego rynku

• Zespół transakcji polegających na

oferowaniu sprzedaży bądź zakupie
określonych papierów wartościowych

Operacje tego typu wpływają na

poziom płynności banków
komercyjnych oraz pośrednio na
krótkookresowe stopy procentowe.

Stopa repo

• Dla operacji otwartego rynku

stosowana jest tzw. stopa repo –
referencyjna stopa EBC. Jest ona
ustalana na posiedzeniach Rady
Zarządzającej

Sterowanie płynnością

(standing facilities)

• Jeżeli bank komercyjny ma nadwyżkę

środków, może ją na koniec dnia
zdeponować w banku centralnym
(deposit facility), jeśli ma niedobór
może zaciągnąć kredyt (marginal
lending facility)

Oprocentowanie depozytów i

kredytów

(EONIA – Euro Overnight Index

Average)

Jest to referencyjna stopa procentowa

EBC dla operacji międzybankowych
na bazie overnight.

Polityka kursowa

• Powierzono ją Radzie Unii Europejskiej

(Ecofin). Rada ma prawo zawierać
porozumienia z międzynarodowymi
instytucjami i bankami centralnymi
państw trzecich po konsultacjach z EBC.
realizacja tej polityki zlecana jest EBC. (m.
in. ustalanie poziomu kursu do dolara i
jena).

• Możliwość wystąpienia konfliktów m. Radą

a EBC