Rynek finansowy

Rynek finansowy jest to ogół transakcji

instrumentami finansowymi, które są

instrumentami udzielania kredytów krótko,

średnio i długoterminowych.

Rynek finansowy składa się z dwóch

rodzajów podmiotów:

1.podmiotów mających nadwyżkę środków
finansowych
2. podmiotów, które potrzebują środków na
aktywa realne.

Aktywa realne dzielą się na aktywa materialne

(maszyny, zapasy, wyposażenie) i niematerialne

(patenty, licencje).

Schemat rynku finansowego

Rynek finansowy

Rynek

pieniężny

Rynek

walutowy

Rynek

kapitałowy

Rynek

instrumentó

w

pochodnych

-

lokaty

międzybankowe
- bony skarbowe
- bony pieniężne
- bony komercyjne
-certyfikaty
depozytowe
- weksle, czeki

Kupno-sprzedaż

różnych walut

Bankow
y

Papierów
wartoś-
ciowych

Długoterminow

e lokaty,

kredyty i

pożyczki

- akcje,
- prawa
poboru,
-obligacje

-certyfikaty
inwestycyjn
e
-kwity
depozytowe

-transakcje
terminowe
(kontrakty
forward
futures
-opcje
-swapy
-warranty

Instrument finansowy

Instrument finansowy

to zobowiązanie finansowe,

w wyniku którego powstaje

roszczenie kapitałodawcy

w stosunku do kapitałobiorcy.

Instrument finansowy

Ze zobowiązań wynika istota papieru

wartościowego, który jest

podstawowym instrumentem

finansowym.

Papier wartościowy to dokument

potwierdzający prawa majątkowe

właściciela.

Rynek pieniężny

Rynek pieniężny jest rynkiem płynnych

aktywów finansowych, obejmuje transakcje

pieniężnymi funduszami pożyczkowymi, o

okresie finansowania do jednego roku.

Transakcje na rynku pieniężnym przeprowadzane są

przez banki, jednostki samorządowe, państwo,

towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze

inwestycyjne, przedsiębiorstwa i osoby fizyczne.

Instrumentami rynku pieniężnego są: bony pieniężne,

bony skarbowe, papiery komercyjne, weksle, czeki,

akcepty bankierskie, certyfikaty depozytowe.

Rynek kapitałowy

Rynek kapitałowy jest częścią rynku finansowego,
który tworzą transakcje zawierane
długoterminowymi instrumentami finansowymi,
tzn. instrumentami o terminie realizacji dłuższym
niż rok

(choć wymóg ten ma coraz mniejsze znaczenie),

przeznaczonymi na finansowanie inwestycji.

Do podstawowych funkcji rynku kapitałowego zalicza się:
- pozyskiwanie na długi okres kapitału przez emitentów i
powiększanie ich majątku,
- uzyskiwanie dochodów przez inwestorów nabywających
instrumenty finansowe,
- efektywną alokację kapitału,
- wycenę instrumentów finansowych.

Weksel

Weksel to papier wartościowy, zawierający

bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty

określonemu podmiotowi w ustalonym

terminie i miejscu przez wystawcę przez

niego wskazaną określonej sumy

pieniężnej, której egzekucja jest

wyposażona w specjalny rygor.

Czek

Czek to dokument, zawierający

skierowane do banku polecenie

wypłacenia oznaczonej kwoty

pieniężnej ze środków znajdujących się

w tym banku w dyspozycji wystawcy.

Bon skarbowy

Bon skarbowy lub bilet skarbowy

to dłużny papier wartościowy

Skarbu Państwa o terminach emisji

od 1 do 52 tygodni

(standardowo 13 i 52)

Rynek kapitałowy

Rynek kapitałowy jest częścią rynku

finansowego, który tworzą transakcje

zawierane długoterminowymi

instrumentami finansowymi, tzn.

instrumentami o terminie realizacji

dłuższym niż rok (choć wymóg ten

ma coraz mniejsze znaczenie),

przeznaczonymi na finansowanie

inwestycji.

Funkcje rynku kapitałowego

Do podstawowych funkcji rynku

kapitałowego zalicza się:

• pozyskiwanie na długi okres kapitału przez

emitentów i powiększanie ich majątku,

• uzyskiwanie dochodów przez inwestorów

nabywających instrumenty finansowe,

• efektywną alokację kapitału,
• wycenę instrumentów finansowych.

Podział rynku kapitałowego

Rynek pierwotny to transakcje pomiędzy

emitentem papierów wartościowych i ich

nabywcami, inwestorami.

Rynek wtórny to obrót wprowadzonymi na

rynek pierwotny instrumentami

finansowymi pomiędzy inwestorami.

Emisja publiczna i niepubliczna

Na rynku pierwotnym wyróżniamy emisję

publiczną i niepubliczną.

Głównym elementem różnicującym

emisje publiczną i niepubliczną jest

liczba osób do których jest kierowana.

Przy emisji publicznej wykorzystuje się

środki masowego przekazu

.

Emisja publiczna i niepubliczna

• Emisja publiczna to oferta nabycia

emitowanych w serii papierów

wartościowych, skierowana do więcej niż 100

osób.

Oznacza to, iż oferta zakupu jest skierowana

do nieograniczonej liczby inwestorów, czyli

nieoznaczonego adresata.

• Emisja niepubliczna to oferta nabycia

papierów wartościowych, skierowana do 100

lub mniej osób.

Korzyści z notowania na rynku

publicznym

• łatwiejszy dostęp do kapitału, poprzez emisje

swoich akcji i obligacji;

• efekt marketingowy, bezpłatna promocja w

środkach masowego przekazu, co przyczynia się
do umocnienia pozycji na rynku;

• wzrost prestiżu i zaufania, w wyniku jawności

danych finansowych spółki;

• rozwój firmy, poprzez uzyskanie kapitałów na

modernizację, wprowadzanie nowych
produktów;

• obiektywna wycena na rynku wtórnym.

Podział rynku wtórnego

Rynek wtórny dzieli się na:

•rynek regulowany,
•rynek nieregulowany, wolny.

Rynek regulowany to system obrotu

instrumentami finansowymi dopuszczonymi
do obrotu publicznego.

Uczestnicy rynku kapitałowego

Uczestnikami rynku kapitałowego są

emitenci, pośrednicy oraz inwestorzy.

Emitentem papierów wartościowych

jest osoba prawna wystawiające je we

własnym imieniu, ogłaszająca ich

subskrypcję, obejmującą zbieranie

zgłoszeń na kupno akcji lub obligacji oraz

zobowiązanie się do wykupu tych papierów

wartościowych po ukończeniu zbierania

zgłoszeń.

Uczestnicy rynku kapitałowego c.d.

Pośrednicy to:

• banki,
• biura maklerskie,
• maklerzy
• doradcy inwestycyjni.

Rodzaje inwestorów

Inwestor to osoba prawna lub fizyczna, który

dokonuje lokaty kapitału na własne ryzyko,

w celu osiągnięcia dochodu.

Inwestorzy indywidualni to: gospodarstwa

domowe, akcjonariat pracowniczy.

Inwestorzy instytucjonalni to instytucje

finansowe zajmujące się lokowaniem środków

na rynku finansowym tj. banki komercyjne i

inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, fundusze

emerytalne, instytucje ubezpieczeniowe.

• Banki komercyjne kupują instrumenty finansowe.

• Banki inwestycyjne zajmują się pośredniczeniem

w emisji instrumentów finansowych oraz
konstruowaniu i oferowaniu nowych instrumentów
finansowych.

• Fundusze emerytalne tworzone są w celu

dodatkowego zabezpieczenia osób na starość.

• Fundusze inwestycyjne świadczą usługi

polegające na wspólnym lokowaniu powierzonych
środków w instrumenty rynku finansowego we
własnym imieniu, ale na rachunek uczestników
funduszu

.

Giełda Papierów Wartościowych

Giełdą papierów wartościowych są

regularne, odbywające się w określonym

czasie i miejscu, podporządkowane

określonym normom i zasadom spotkania

osób chcących zawrzeć umowę kupna,

sprzedaży oraz osób pośredniczących w

zawieraniu transakcji,

których przedmiot stanowią zamienne

papiery wartościowe, ceny tych

transakcji ustalane są na podstawie

popytu i podaży oraz podawane do

wiadomości publicznej.

Rynek giełdowy

Rynek podstawowy

Rynek równoległy

Akcje

Segment

PLUS

Akcje

Segment

PRIM

Pozostałe

instrumenty

Pozostałe

instrumenty

Rynek pozagiełdowy

Rynek pozagiełdowy czyli rynek poza

kontuarem giełdy, to rynek obrotu

papierami wartościowymi, na którym

transakcje odbywają się bezpośrednio

pomiędzy uczestnikami rynku, bez

pośrednictwa giełdy.

Najbardziej znanym rynkiem

pozagiełdowym jest powstały 8 lutego

1971 roku w Stanach Zjednoczonych

NASDAQ- elektroniczny system obrotu

pozagiełdowego

.

Rynek pozagiełdowy w Polsce

Rynkiem pozagiełdowym w Polsce jest

Centralna Tabela Ofert (CeTO).

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.

jest w Polsce centralną instytucją

odpowiedzialną za prowadzenie i nadzorowanie

systemu depozytowo - rozliczeniowego w

zakresie obrotu papierami wartościowymi.

Obrót ten wzorowany jest na najlepszych

światowych wzorcach, w tym na zasadzie

całkowitej dematerializacji papierów

wartościowych.

Giełda Papierów Wartościowych w

Warszawie

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

S.A. z siedzibą przy ul. Książęcej 4, 00-498
Warszawa

System notowań giełdowych

Pierwsza platforma notowań nosiła nazwę

„GIEŁDA”.

Na specjalnych kolorowych kartkach

(niebieska – sprzedaż, czerwona – kupno)

składano zlecenia kupna-sprzedaży w

biurze maklerskim.

W roku 2000, 17. listopada, ruszyła nowa

platforma giełdowa WARSET.

Dwa systemy notowań na GPW

Notowania ciągłe
• Notowania jednolite z dwoma fixingami

(jednolita cena ustalana 2 razy dziennie).

• Notowania ciągłe rozpoczynają się ustaleniem

kursu otwarcia i kończą kursem zamknięcia.

Kursy ustalane są przy zastosowaniu

następujących kryteriów:

• maksymalizacji wolumenu obrotu,
• minimalizacji nadwyżki między zleceniami

kupna i sprzedaży,

• minimalizacji różnicy kursowej.

Zasady wyznaczania kursu, na

podstawie trzech sit „młynarskich”:

•Wybór kursu przy którym jest maksymalny obrót-

taki obrót (140) przy kursach 301,300 i 299

• Wybór kursu minimalizującego nadwyżkę-

taki kurs to 301,300 (nadwyżka 10), kurs 299 zostaje
odrzucony ponieważ nadwyżka wynosi 40 akcji

•Wybór kursu minimalizującego różnicę kursową,

między kursem ustalanym i odniesienia, jest to kurs 300

•Sprawdzamy czy wyznaczony kurs 300 jest

kursem równowagi, nie jest ponieważ nie można
zrealizować wszystkich zleceń kupna z limitem ceny
wyższy od kursu wyznaczonego

•Kursem zostaje 301, przy którym wolumen obrotu

wynosi 140 akcji, zostaje nie zrealizowane 10 akcji po
stronie kupujących

Indeksy giełdowe

Indeksy giełdowe:
• odzwierciedlają zmiany cen akcji na danej sesji,
• ułatwiają ocenę panującej koniunktury;
• są wykorzystywane do prognozowania przyszłych

trendów dla danej grupy lub całego rynku;

• służą do porównań z sytuacją na giełdach

światowych;

• pełnią funkcję informacyjną, na indeksy

wystawiane są instrumenty pochodne, pełnią

również rolę w tzw. benchmarkach czyli portfelach

wzorcowych;

• działają na zasadzie termometru – mierzą

temperaturę rynku.

Indeksy giełdowe c.d.

Na Giełdzie Papierów Wartościowych w

Warszawie obliczanych jest 16 indeksów,

wysokości ich podawane są w punktach.

•WIG

(Warszawski Indeks Giełdowy),

•WIG20

(Warszawski Indeks Giełdowy 20 największych

spółek tzw. blue chips),

•mWIG40

(Warszawski Indeks Giełdowy 40 średnich spółek),

•sWIG80

(Warszawski Indeks Giełdowy 80 małych spółek),

•WIG20short,
•WIG20lew.

Indeksy publikowane są w trakcie notowań

ciągłych.

Funkcje indeksów giełdowych

• stanowią zbieżną informację o sytuacji na rynku

lub jego wybranych segmentach,

• są instrumentami bazowymi dla instrumentów

pochodnych (opcji, kontraktów futures i forward),

• stanowią punkt odniesienia dla oceny

efektywności inwestowania,

• stanowią specjalistyczne narzędzie, które

pomaga inwestorom w konstruowaniu własnych

wskaźników giełdowych,

• stanowią substytut portfela rynkowego, który ma

znaczenie w teorii portfelowej i modelach rynku

kapitałowego,

• są wskaźnikiem koniunktury na danej giełdzie.

Wykres indeksu WIG 20 od sierpnia

2008 do czerwca 2009

Produkty informacyjne GPW

Oprócz serwisów giełdowych czasu

rzeczywistego udostępnianych inwestorom za

pośrednictwem dystrybutorów, Giełda oferuje

również (już bezpośrednio) możliwość

prenumeraty innych produktów.

•Prenumerata w formie codziennej wysyłki

za pośrednictwem poczty elektronicznej po

zakończeniu sesji giełdowej;

•Dostęp do bazy zawierającej dane

historyczne i udostępniane za pośrednictwem

poczty elektronicznej;

Akcje

Akcje (stocks, shares) to papiery

wartościowe

wyemitowane przez spółkę akcyjną.

Akcje c.d.

Prawa akcjonariusza:

• prawo do zarządzania
• prawo do udziału w zyskach
• prawo do majątku spółki w

przypadku jej likwidacji.

• Prawo poboru

Akcje c.d.

Wyróżniamy trzy rodzaje cen akcji:
• nominalną,
• emisyjną,
• rynkową.

Cena nominalna powstaje przez

podzielenie kapitału zakładowego przez
ilość wyemitowanych akcji.

Akcje c.d.

Formy występowania akcji to

materialna i zdematerializowana.

Rodzaje akcji

Kryteria podziału akcji:
• rodzaj uprawnień w nich

inkorporowanych (zawartych):

- akcje zwykłe,
- akcje uprzywilejowane.
• sposób przenoszenia własności
- akcje imienne
- akcje na okaziciela

Rodzaje akcji c.d.

Występują również następujące rodzaje akcji:

pieniężne, aportowe, użytkowe, winkulowane,
milczące, złote, pierwszorzędne i groszowe.

Akcje milczące (nieme), ich właściciel nie ma

prawa głosu na walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy i nie ma wpływu na spółkę.

Akcje pierwszorzędne (tzw. blue chips) to akcje

znanych, renomowanych firm. Charakteryzują
się wysoką płynnością finansową, stabilnym
kursem a dywidenda wypłacana jest regularnie

.

Wzory akcji

Źródło: http://www.atticus.pl/index.php?pag=poz&id=9766#

Wzory Akcji Polskiego Radia (1938 r. ) oraz Banku Polskiego (1924 r.)

AMPLI - notowania spółki

z dnia 2009-07-08

Notowania

Ostatni kurs 2009-07-08

09:17

2,45 -0,03zł-1,21%

TKO 2009-07-08 09:14

2,45 zł (-1,2%)

Kurs odniesienia

2,48 zł

Kurs otwarcia

2,30 zł

Max. / min.

2,45zł/2,30 zł

Wolumen

3 szt.

Wartość obrotu

14 zł

Roczny zakres zmian

3,48 zł (2008-09-04)
1,39 zł (2008-12-23)

Średni kurs 10 dni / 6

mies.

2,4 zł/1,9 zł

Średni wol. 10 dni / 6

mies.

3 052 szt/ 16 735 szt.

System notowań

Ciągłe

Obligacje

Obligacja jest papierem wartościowym, w którym

jedna strona, zwana emitentem obligacji, stwierdza,

że jest dłużnikiem drugiej strony, zwanej

obligatariuszem (jest to właściciel obligacji) i

zobowiązuje się wobec niego do wykupu obligacji.

Emisja obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu.

Kredytodawcą jest obligatariusz, czyli właściciel

obligacji.

Kredytobiorcą jest emitent obligacji.

Emitent obligacji odpowiada całym swoim

majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji, z

wyjątkiem obligacji przychodowych (dających prawo

do udziału w zyskach przedsiębiorstwa).

Obligacje c.d.

Obligacje charakteryzują się następującymi

cechami:

- termin wykupu - jest to termin, po upływie którego

emitent zobowiązany jest dokonać wykupu, tzn.

zwrócić zaciągnięty kredyt właścicielowi obligacji,

- wartość (cena) nominalna - to wartość, którą

emitent zwraca w dniu wykupu,

- cena emisyjna - jest to cena, po której obligacja jest

sprzedawana w momencie emisji właścicielowi;

- oprocentowanie - określa wielkość odsetek od

zaciągniętego kredytu; wyrażone jest w procentach

wartości nominalnej, przeważnie odsetki płacone są

regularnie, np. co rok, co pół roku, co kwartał.

Rodzaje obligacji

Uwzględniając podmiot dokonujący emisji,

obligacje można podzielić na:

- skarbowe,
- komunalne,
- przedsiębiorstw (korporacyjne),
- międzynarodowych instytucji finansowych.

Rodzaje obligacji c.d.

Ze względu na sposób oprocentowania

obligacje mamy do czynienia z

następującymi rodzajami obligacji:

- Obligacje o stałym dochodzie, przynoszą

obligatariuszom niezmienną wielkość odsetek w

okresie ich życia;

- Obligacje o zmiennym dochodzie,

oprocentowanie jest zmienne w okresie

ważności tego papieru wartościowego;

- Obligacje zero kuponowe, nie mają kuponów

odsetkowych i nie przynoszą dochodów

odsetkowych w okresie swojego życia;

- Obligacje indeksowane.

Rodzaje obligacji c.d.

Ze względu na prawa i przywileje związane

z zakupem i emisją obligacji można

wyróżnić:

- obligacje zwykłe, klasyczne,
- obligacje zamienne,
- obligacje z prawami poboru (zwane

warrantami),

- obligacje z możliwością przedłużenia

pierwotnego terminu wykupu przez emitenta,

- obligacje z możliwością skrócenia

pierwotnego terminu wykupu przez inwestora,

- obligacje premiowe.

Rodzaje obligacji c.d.

Ze względu na okres spłaty obligacje

dzielimy na:

• Obligacje od 1-5 lat – obligacje krótkoterminowe,
• Obligacje od 5-12- obligacje średnioterminowe,
• Obligacje powyżej 12 lat – obligacje

długoterminowe.

Inne rodzaje obligacji, które nie zostały

skwalifikowane to:

- Euro obligacje,
- Obligacje przychodowe.

Wzory obligacji

Instrumenty pochodne

Instrument pochodny to instrument

finansowy spełniający następujące
warunki:

• jego wartość zależna jest od określonego,

zewnętrznego parametru cenowego,

• z reguły nie wymaga żadnej płatności

początkowej lub wymaga tylko niewielkiej
inwestycji początkowej w stosunku do kwoty
kontraktu,

• jego rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Instrumenty pochodne

W praktyce instrumenty pochodne

(zwane również derywatami albo

derywatywami) oznaczają wszelkie rodzaju

kontrakty, których wartość zależy od

jakiegoś innego prawa majątkowego

albo zdarzenia.

Z uwagi na swoją funkcję takie prawo albo

zdarzenie zwane jest instrumentem bazowym.

Instrumentem bazowym może być dowolna

wartość ekonomiczna, którą da się wyliczyć w

sposób nie budzący wątpliwości.

Rynek walutowy

Rynek walutowy obejmuje transakcje

polegające na kupnie i sprzedaży walut oraz
instrumentów finansowych wycenianych w
innej walucie niż krajowa.

Podstawą rynku walutowego jest m.in.

stabilność danej waluty, określona stopą
inflacji.

Literatura

1. Bień W., „Obrót papierami wartościowymi”, Difin,

Warszawa 1996

2. Brigham E.F., ”Podstawy zarządzania finansami”,

PWN, Warszawa 2000

3. Dębski W., „Rynek finansowy i jego mechanizmy”,

PWN, Warszwa 2005

4. Socha J.,”Rynek papierów wartościowych w

Polsce”, Olympus, Warszawa 2003

5. Sopoćko A., „Giełda papierów wartościowych”, A

WiMbank, Warszawa 1993

6. Tarczyński W., „Rynki kapitałowe-metody

ilościowe” Placet, Warszawa 1997

7. System Warset – Giełda Papierów Wartościowych

w Warszawie, www.gpw.pl