CHOROBY I
ZABURZENIA
CZYNNOŚĆI
UKŁADU
POKARMOWEGO

ZMIANY INWOLUCYJNE:



Zaburzenia czynności autonomicznego układu

nerwowego, zanik zwojów nerwowych Auerbacha

zaopatrujących mięśnie gładkie przełyku



Zanik mięśni gładkich żołądka, przełyku, jelit



Zaburzenia motoryki przełyku, żołądka, jelit



Spłaszczenie nabłonka błony śluzowej żołądka i jelit,

skłonność do metaplazji żołądkowej, której ogniska

bywają zasiedlane przez HELICOBAKTER PYLORI



Niedobór laktazy i innych enzymów trawiennych,

pochodzących z nabłonka jelit i narządów przewodu

pokarmowego



Angiodysplazja polegająca na powstawaniu naczyniaków

lub przetok tętniczo-żylnych małych naczyń

WYMIENIONE ODRĘBNOŚĆI STRUKTURALNE I
CZYNNOŚCIOWE SĄ PRZYCZYNĄ CZĘSTSZEGO
WYSTĘPOWANIA NASTĘPUJĄCYCH ZJAWISK,
ZALICZANYCH DO PROCESÓW CHOROBOWYCH, LUB CO
NAJMNIEJ Z POGRANICZA PATOLOGII:



Przepuklina rozworu przełykowego – 70 % osób

w wieku powyżej 70 r.ż.



Uchyłkowatość – występująca u większości osób

powyżej 70 r ż.



Polipowatość jako stan przedrakowy



obniżenie, poszerzenie, wydłużenie jelita

grubego



Zaparcia stolca



Krwawienia – w postaci czarnych stolców gdy

pochodzą z górnych odcinków pp, jasnej krwi

gdy źródłem krwawienia są nisko położone guzy

nowotworowe, duże polipy lub uchyłki, lub

„podkrwawiania” krwią ciemnoczerwoną z

powodu dysplazji naczyniowej

BÓL I INNE
DOLEGLIWOŚCI:



Choremu zwykle trudno jest określić

umiejscowienie i promieniowanie bólu



Zdarza się, że nawet procesy zgorzelinowe

ściany jelita spowodowane zapaleniem uchyłka

lub zakrzepem tętnicy krezkowej, przebiegają

bez objawów otrzewnowych, z niewielkim

pobolewaniem brzucha



Wśród przyczyn leżących poza układem

pokarmowym w geriatrii wymienia się

powikłania polekowe, naczyniowe pochodzenie

dolegliwości, depresję, inne czynniki psychiczne

oraz wymienione wcześniej anomalie związane

z wiekiem

ZABURZENIA POŁYKANIA -
DYSFAGIA



Mogą być skutkiem:



uchyłku gardłowo-przełykowego Zenkera,

umiejscowionego głęboko na tylnej ścianie



Następstwem upośledzenia czynności ruchowej przełyku



Zwężenia organiczne o charakterze nowotworowym



Ropień



Niedobór żelaza lub wit. B12



Zmiany w szyjnym odcinku kręgosłupa



Porażenie opuszkowe i rzekomoopuszkowe



Parkinsonizm



Tętniak aorty

PUSTE ODBIJANIA I
WZDECIA



Należą do częstych skarg, zmiany inwolucyjne

uzasadniają ich występowanie



Nawyki sprzyjające aerofagii, np. rozmawianie

w czasie pośpiesznie spożywanego posiłku



Pasożyty przewodu pokarmowego (lamblioza) i

Helicobacter pylori



Niedobór soków trawiennych



Przyczyną wzdęć są często zmiany w okrężnicy



Dolegliwość te często są somatyczną maską

depresji



W przypadku raka trzustki depresję

rozpoznajesię u ponad 50% pacjentów

ZGAGA



Może mieć związek z zarzucaniem treści
z dwunastnicy do żołądka i z żołądka do
przełyku, uszkodzenia błony śluzowej
żołądka i zmian zapalnych przełyku



Chorzy skarżący się na zgagę odczuwają
kwaśny niesmak w jamie ustnej



Osłabienie mięśni nierzadko jest
powodem niedomykania wpustu

WYMIOTY



Występują w przebiegu większości
chorób przewodu pokarmowego,
zwłaszcza górnego odcinka



Występują w wielu patologicznych
procesach nie związanych ani funkcją
ani strukturą z układem pokarmowym



Zdarza się, że chorzy wymiotami nazywają

odpluwanie śliny lub prowokowanie zwracania

treści pokarmowej wyrażające protest w

sytuacji konfliktowej



Często występują w przebiegu depresji



Przyczyną jadłowstrętu, nudności i wymiotów

może być większość leków, często glikozydy

naparstnicy



Obfite, cuchnące, z resztkami dawno spożytych

pokarmów, są skutkiem zastoju w żołądku,

osłabionego opróżniania żołądka



Przejściowe zaleganie pokarmu w żołądku może

być wywołane zaburzeniami wodno-

elektrolitowymi, zakażeniem, itp.

NIEREFLUKSOWE ZAPALENIE
PRZEŁYKU:



Występuje niekiedy u ciężko chorych,
leczonych antybiotykami,
kortykosteroidami lub cytostatykami



czynnikiem wywołującym są pleśniawki
(Candida albicans) lub wirusy (Herpes)

Krwawienia i krwotoki z górnego
odcinka p.p.



w geriatrii występują 20-30 x częściej



Najczęściej wrzody żołądka i opuszki XII-cy,
żylaki przełyku lub dna żołądka, nadżerki, rak
żołądka,



Przewlekłe niezauważone podkrwawianie z
dziąseł, lub wrodzona skaza naczyniowa



Krwawienia w jamie ustnej są nieraz pierwszym
objawem ostrej białaczki szpikowej



Krwawienia z dolnego odcinka: angiodysplazje w
jelicie cienkim, obturacje naczyń krezki, uchyłki,
guzy krwawnicowe, rak, polipy, szczelina odbytu

OPORY WYCZUWANE W JAMIE
BRZUSZNEJ:



W badaniu palpacyjnym są nieraz mylnie

interpretowane:



Rozpoznanie guza nowotworowego w

przypadku stwierdzenia bolesnego, tętniącego

oporu pochodzącego od poszerzonej lub krętej

aorty brzusznej



Rozpoznanie guza w przypadku zalegania mas

kałowych w części wstępującej jelita grubego,

esicy albo innego odcinka okrężnicy



Rozpoznanie guza, gdy wypełniony pęcherz

moczowy wystaje ponad spojenie łonowe, a

opiekunowie chorego pytani o diurezę

odpowiadają „dużo”(co wynika z częstej

zmiany podkładów, pieluch)

Choroba refluksowa



Jest skutkiem zarzucania zawartości

żołądka do przełyku



Może być przyczyną zapalenia przełyku

przebiegającego z palącym bólem za

mostkiem, zwłaszcza w pozycji leżącej



Niesmak w jamie ustnej



Bóle nadbrzusza



Odbijania



Dysfagia



Wymioty

Przepuklina rozworu przełykowego



Stwierdzana u 70 % chorych po 70 rż.



W większości nie powoduje objawów
patologicznych



Schorzenie to nieraz jest przyczyną bardzo
dramatycznych dolegliwości, naśladujących:



Zawał mięśnia sercowego



Często współistnieją:



Bóle



Nadżerki



Krwawienia i krwotoki



Martwica uwięźniętej tkanki

Przełyk Barreta



Przebiega z objawami zapalenia



Owrzodzeniami



Bliznowatymi lokalnymi zwężeniami



PREDYSPONUJE DO RAKA



U podłoża choroby leży metaplazja nabłonka w
dolnej części przełyku: miejsce płaskiego
wielowarstwowego zajmuje nabłonek
walcowaty



Występują bóle uniemożliwiające jedzenie,
zgaga, utajone krwawienia, nieraz stany
gorączkowe, wyniszczenie

Wrzód żołądka



Zwany często ischemicznym, wymaga
różnicowania z rakiem,



Z wiekiem wzrasta częstość występowania w
błonie śluzowej żołądka Helicobacter pylori



Ma swoją specyfikę, powstaje zwykle jako
następstwo zwiększonej wrażliwości błony
śluzowej i zmniejszenia jej właściwości obronnych



Przeważnie jest umiejscowiony wysoko w trzonie,
ma wygląd kraterowaty



Często przebiega bezobjawowo, ale goi się długo

Rozpoznanie:



Badanie endoskopowo – bioptyczne



Wziernikowanie ma nieocenioną wartość w

rozpoznawaniu chorób żołądka, opuszki dwunastnicy,

odbytnicy i esicy, oraz jamy otrzewnowej



Endoskopia umożliwia bezpośrednią wzrokową ocenę

odcinka przewodu pokarmowego, pobranie materiału do

badań, wykonanie cholangio-pankreatografii wstecznej,

usunięcie polipów, zahamowanie krwawienia metodą

elektrokoagulacji lub laseroterapii.



Badanie ultrasonograficzne



Badanie radiologiczne – achlazja, rozstrzeń i zwężenie,

przepukliny rozworu przełykowego



Badanie bakteriologiczne – najczęściej metodą

serologiczną

Leczenie:



Uregulowanie trybu życia i sposobu odżywiania



Spożywanie małych objętościowo posiłków, w odstępach

kilkugodzinnych, 4 – 6 x dziennie



Pokarmy świeże, niewskazane picie bardzo gorących

płynów, ograniczenie przypraw, dokładne przeżuwanie

kęsów



Wyeliminowanie bezsenności, pośpiechu, zdenerwowania

lub zmęczenia



W achlazji i skurczu przełyku znajdują zastosowanie nitraty

i leki blokujące kanał wapniowy



W refluksie żołądkowym leki poprawiające motorykę p.pok.



Zapalenie przełyku może wymagać zastosowania

antybiotyku, w zapaleniu refluksowym leki osłaniające,

hamujące czynność wydzielniczą

cd



Lecznie stazy żołądkowej albo gastroparezy
zależy od przyczyn, leczenie przyczynowe



Wrzód żołądka leczy się tradycyjnie, goi się co
najmniej kilka tygodni, ustąpienie dolegliwości
nie stanowi kryterium wyleczenia, zagrożenie
krwotokiem może być znacznie większe:



Ranitydyna lub famotydyna 300 mg wieczorem



Leki blokujące pompę protonową Omeprazol
20 mg/dobę



Leki osłaniająco – zobojętniające Magnosil,
Gealcid