RAK

TRZONU

MACICY

Aneta

Poręba

RAK TRZONU MACICY

EPIDEMIOLOGIA



NAJWYŻSZA ZACHOROWALNOŚĆ –

- SWIAT - w Ameryce Północnej, Europie i Oceanii, średnią w Ameryce

Środkowej
i Południowej, najniższą w Azji i Afryce
- EUROPA- najwyższy wspol. zapadalności w Czechach, Francji,

Szwajcarii, na Malcie



NAJNIZSZA ZACHOROWALNOSC- Wielka Brytania, Hiszpania



rak zajmuje 5 miejsce po raku piersi, szyjki macicy, płuc, jajnika



zachorowalność od 30 lat wzrasta (4,2-11,1)



współczynnik umieralności wzrosl 4,1-2,7 ( 1963-1996)

RAK TRZONU MACICY

EPIDEMIOLOGIA



dotyczy kobiet starszych (ponad 80% kobiet z rakiem trzonu jest w

wieku
pomenopauzalnym, 10-15% )



średni wiek 60 rz



częściej występuje u kobiet żyjących w lepszych warunkach

socjoekonomicznych ,dziewic,
kobiet niezamężnych i u nieródek



z wczesnym menarche (przed 12 r.z), z wtórnym brakiem miesiączki ,

miesiączkami
nieregularnymi (cykle bezowulacyjne)



kobiety z rakiem trzonu częściej chorują jednocześnie na otyłość

(najczęściej typu
androidalnego), cukrzycę, nadciśnienie



częściej chorują nieródki (ryzyko maleje wraz z ilością porodow)

RAK TRZONU MACICY

EPIDEMIOLOGIA



rak powstaje w obrębie warstwy czynnościowej bł.śluzowej



warstwa czynnościowa zależna jest czynnościowo od hormonów

płciowych ze

względu na obecność rec. estrogenowych i progesteronowych



receptory stwierdzane w wysoko zróżnicowanych postaciach

nowotworu i stanach

przedrakowych (60-80% rec. estrogenowe, 30-50% rec.
progesteronowe) -

hormony mogą odgrywać rolę w powstaniu nowotworu

RAK TRZONU MACICY

ETIOPATOGENEZA



2 typy raka blony śluzowej

I

- rozwija się na podłożu rozrostow bl. śluzowej trzonu

macicy -
- 60-70% wszystkich rakow
- związek z czynnością hormonalna
- większa dojrzałość komórkowa
- obecność receptorow progesteronowych
- większa wrażliwość na terapie hormonalna
- zachorowania u kobiet otyłych, chorujące na cukrzyce i

nadciśnienie
- związana z mutacjami genu ras i genu supresorowego

PTEN

II

-

błona śluzowa atroficzna

- mniejsza dojrzałość komórkowa
- większa inwazja w mięśniówkę macicy
- chorujące kobiety sa szczupłe i nie obciążone chorobami

typowymi dla
carcinoma endometrii
- związana z mutacjami p53

RAK TRZONU MACICY

STANY PRZEDRAKOWE

zmiany patologiczne w tkankach z

których raki rozwijają się częściej niż w stanach prawidłowych
tego samego narządu



PATOLOGICZNE ROZROSTY

- PROSTY

- proliferacja gruczołów i podścieliska przy niewielkim

przysunięciu na
korzyść gruczołów (torbielowato rozdęte lub wypustki

do światła)

- ZŁOŻONY

- zwiększony iloraz gruczołów do podścieliska , gruczoły

stłoczone ,
pościelisko skąpe
Obraz atypii jest oparty na zmianach w budowie jąder (duże okrągłe jadra

różnej wielkości z
widocznymi jąderkami)
4 typy rozrostu

PROSTY BEZ ATYPII

- hiperplasia simplex

[ 1% ]

ZŁOŻONY BEZ ATYPII

- hiperplasia complex

[ 3% ]

PROSTY Z ATYPIĄ

- hiperplasia simplex cum atypia (najrzadszy)

[ 8% ]

ZŁOŻONY Z ATYPIĄ

- hiperplasia complex cum atypia

[ 29% ]

 POLIPY

RAK TRZONU MACICY

STANY PRZEDRAKOWE - ROZROSTY - DIAGNOSTYKA



OBJAWY - krwawienia

- cykle nieregularne

- obfite krwawienia
- krwawienia w środku cyklu

- dolegliwości bólowe w podbrzuszu

Mogą przebiegać bezobjawowo! ( wykrywane przypadkowo )



DIAGNOSTYKA USG –TVS

- grubość endometrium - w okresie reprodukcji na początku cyklu

<

8 mm

- okres pomenopauzalny

< 6 mm

- pobranie materiału - pipeta Corniera (polietylenowy dren z

tłoczkiem), odessanie treści
- histeroskopia (ocena obrazu endometrium z

pobraniem wycinków)
- wyłyżeczkowanie jamy macicy i kanału szyjki

RAK TRZONU MACICY

STANY
PRZEDRAKOWE



POLIPY

- miejscowy nadmierny rozrost gruczołów i podścieliska

tworzący uwypuklenie
ponad powierzchnię endometrium
- uszypułowane
- pojedyncze lub mnogie
- polipy podobne do endometrium - oddziałują na b.

hormonalne
- polipy z nieczynnym endometrium - nie oddziałują na b.

hormonalne, macice
starzejących się kobiet
- polipy mogą wykazywać rozrost prosty, cechy proliferacji,

sekrecji,
metaplazję, zmiany rakowe
- w większości przypadków endometrium sąsiadujące z

polipem nie wykazuje
zmian patologicznych ale może współistnieć z rozrostem i

rakiem endometrium
- z polipów mogą rozwinąć się zarówno raki i mięsaki
- bardzo rzadko rak endometrium rozwijają się pierwotnie w

polipie
- występowanie : między 20-50 r.ż., największa częstość po 50

r.ż.

RAK TRZONU MACICY

STANY PRZEDRAKOWE - POLIPY - DIAGNOSTYKA ,
LECZENIE



OBJAWY - krwawienia

- plamienia

- menorrhagia
- metrorrhagia
Mogą przebiegać bezobjawowo ! ( wykrywane przypadkowo )



DIAGNOSTYKA

USG -TVS

-

jednolicie

hiperechogenne (echo+) struktury o dobrze

zarysowanych granicach

HSG

-

owalne ubytki cienia

HISTEROSKOPIA

- twór uszypułowany o gładkiej powierzchni, ruchomy



LECZENIE

HISTEROSKOPIA

-

wycięcie przy pomocy pętli w środowisku

płynnym

WYŁYŻECZKOWANIE JAMY MACICY

-

usunięcie polipa (następowa

kontrola
w histeroskopii)
Strosowanie progestagenów w 2 fazie cyklu przynajmniej przez 3 miesiące

(czynnikiem
stymulujacym powstawanie polipów są estrogeny!)

RAK TRZONU MACICY

DIAGNOSTYK
A

SKRININ

G

NIEPRAWIDŁOW

E KRWAWIENIA

Z DRÓG

RODNYCH

+

USG

TVS

Upławy po menopauzie (niezależnie od rodzaju) także

mogą być

ważnym objawem wskazującym na raka trzonu !

RAK TRZONU MACICY

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA
NOWOTWORU

0

histologicznie podejrzane, ale nie na pewno złośliwe zmiany

I

rak ograniczony do trzonu

IA

– długość macicy wynosi 8 cm

IB

– długość macicy wynosi powyżej 8 cm

II

rak przechodzi na szyjkę

II

I

rak szerzy się poza macicę, pozostaje w obrębie miednicy

mniejszej
(naciekanie jajnika, jajowodu, pochwy, węzłów chłonnych ,

przymacicz, otrzewnej zagłębienia odbytniczo-macicznego)

IV

rak sięga poza miednicę mniejszą (odległe przerzuty), lub
nacieka pecherz moczowy i (lub) odbytnicę łącznie z błoną
śluzową

IVA

nacieczenie pęcherza moczowego i (lub) odbytnicy

IVB

występowanie odległych przerzutów

RAK TRZONU MACICY

PRZEŻYCIE 5-LETNIE W ZALEŻNOŚCI

OD STOPNIA ZAAWANSOWANIA NOWOTWORU

I

52 - 91,6 %

II

30 - 70 %

III

15 - 40 %

IV

0 - 9,2 %

RAK TRZONU MACICY

G1

-

postać w całości

gruczołowa

G2

- postać gruczołowo -

lita

G3

- postać w całości lita

TYPY HISTOLOGICZNEGO
ZRÓŹNICOWANIA

RAK TRZONU MACICY

ODSETEK PRZERZUTÓW W WĘZŁACH CHŁONNYCH

MIEDNICZYCH I PRZYAORTALNYCH W ZALEŻNOŚCI OD

STOPNIA DOJRZAŁOŚCI HISTOLOGICZNEJ

G1

5 % i 3%

G2

25% i 14%

G3

28% i 17%

RAK TRZONU MACICY

ODSETEK PRZEŻYĆ 5-LETNICH W ZALEŻNOŚCI OD

STOPNIA DOJRZAŁOŚCI HISTOLOGICZNEJ

G1

80 - 85 %

G2

74 - 78 %

G3

50 - 64 %

RAK TRZONU MACICY

DROGI SZERZENIA SIĘ RAKA TRZONU

 PRZERASTANIE ŚCIANY MACICY

głównie skłonność do

powierzchownego wzrostu

 DOKANALIKOWE

wrastanie w kanał szyjki i błonę śluzową jajowodów,

10% przypadków



DROGĄ KRWI

dotyczy przeważnie płuc, kości, skóry, nerek , rzadziej

odbywa się
przez żylakowate naczynia odbytu i żyłę wrotną do

wątroby



DROGĄ CHŁONKI

kierunek przerzutów zależy od określonego

miejsca jamy macicy w
którym rozwija się rak

Rak okolicy dna – węzły przyaortalne przez jajowodowe naczynia chł.,

splot jajnikowy i
naczynia jajnikowe

Rak pozostałej części jamy macicy - przez naczynia chł. w. szerokiego do

w. chł.
biodrowych wew. i stąd do innch w. chłonnych

RAK TRZONU MACICY

LECZENIE

I

proste wycięcie macicy z przydatkami

II

rozszerzone radykalne wycięcie macicy - operacja
Wertheima –Meigs’a

III

-rozszerzone radykalne wycięcie macicy - operacja
Wertheima –Meigs’a lub
-operacja zwiadowcza (określenie stopnia
zaawansowania)

IV

-operacja zwiadowcza (określenie stopnia
zaawansowania)

- operacje cytoredukcyjne (po operacjach
pierwotnych wznowy)