Epidemiologia nowotworów trzonu

Epidemiologia nowotworów trzonu

macicy

macicy



Współczynniki zachorowalności

Współczynniki zachorowalności

–

Polska 11.1/100 000

Polska 11.1/100 000

–

USA 22/100 000

USA 22/100 000

–

Chiny 0.4/100 000

Chiny 0.4/100 000

–

Indie 1.7/100 000

Indie 1.7/100 000



Polska - współczynniki śmiertelności

Polska - współczynniki śmiertelności

–

1978 2.7

1978 2.7

–

1995 2.5

1995 2.5

Epidemiologia nowotworów trzonu

Epidemiologia nowotworów trzonu

macicy

macicy



Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

–

warunki socjoekonomiczne

warunki socjoekonomiczne

–

starszy wiek

starszy wiek

–

wczesna menarche i późna menopauza

wczesna menarche i późna menopauza

–

mała rozrodczość

mała rozrodczość

–

otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze

otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze

–

antykoncepcja (duże dawki estrogenów)?

antykoncepcja (duże dawki estrogenów)?

–

hormonalna terapia zastępcza?

hormonalna terapia zastępcza?

–

antyestrogeny (tamoxifen)

antyestrogeny (tamoxifen)

–

zespół Stein-Loeventhala, choroby wątroby

zespół Stein-Loeventhala, choroby wątroby

Patologia nowotworów trzonu macicy

Patologia nowotworów trzonu macicy



Rak gruczołowy (90%)

Rak gruczołowy (90%)



Rak gruczołowo-płaskonabłonkowy (5%)

Rak gruczołowo-płaskonabłonkowy (5%)



Inne nowotwory (5%)

Inne nowotwory (5%)

–

rak płaskonabłonkowy

rak płaskonabłonkowy

–

mięsaki

mięsaki



sarcoma stromale

sarcoma stromale



tumor mixtus mesodermalis

tumor mixtus mesodermalis



rhabdomyosarcoma

rhabdomyosarcoma

Rola

Rola

radioterapii

radioterapii



Leczenie radykalne

Leczenie radykalne



Leczenie uzupełniające

Leczenie uzupełniające



Leczenie II rzutu

Leczenie II rzutu



Leczenie paliatywne

Leczenie paliatywne

–

ból

ból

–

krwawienie

krwawienie

–

objawy związane z przerzutami

objawy związane z przerzutami

Stany przedrakowe

Stany przedrakowe



Rozrost błony śluzowej

Rozrost błony śluzowej

–

prosty

prosty

–

złożony

złożony

–

prosty z atypią

prosty z atypią

–

złożony z atypią

złożony z atypią

Diagnostyka raka trzonu macicy

Diagnostyka raka trzonu macicy



Symptomatologia

Symptomatologia

–

upławy, krwawienia, bóle

upławy, krwawienia, bóle



Badania pomocnicze

Badania pomocnicze

–

USG, cystoskopia, rektoskopia, TK, laparoskopia?

USG, cystoskopia, rektoskopia, TK, laparoskopia?



Ustalenie rozpoznania

Ustalenie rozpoznania

–

łyżeczkowanie

łyżeczkowanie



Ustalenie stopnia zaawansowania

Ustalenie stopnia zaawansowania

–

w oparciu o badanie h-p pooperacyjne

w oparciu o badanie h-p pooperacyjne



Wybór metody leczenia uzupełniającego

Wybór metody leczenia uzupełniającego

Czynniki prognostyczne

Czynniki prognostyczne



Stopień zaawansowania

Stopień zaawansowania



Typ histologiczny

Typ histologiczny

–

stopień dojrzałości (cecha G)

stopień dojrzałości (cecha G)



Wiek?

Wiek?



Stan ogólny chorej

Stan ogólny chorej



Markery proliferacji (ploidia DNA)

Markery proliferacji (ploidia DNA)



Stan receptorowy

Stan receptorowy

Postępowanie paliatywne w raku

Postępowanie paliatywne w raku

trzonu macicy

trzonu macicy



uśmierzenie objawów

uśmierzenie objawów



wsparcie psychosocjalne

wsparcie psychosocjalne



wsparcie duchowe

wsparcie duchowe



poprawa jakości życia

poprawa jakości życia

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Wodobrzusze

Wodobrzusze

–

Objawy

Objawy



powiększenie się obwodu brzucha

powiększenie się obwodu brzucha



uczucie rozpierania

uczucie rozpierania



zgaga

zgaga



obrzęk nóg

obrzęk nóg



duszność

duszność

–

Leczenie

Leczenie



chemioterapia dootrzewnowa (90 mg BLE lub 100 mg

chemioterapia dootrzewnowa (90 mg BLE lub 100 mg

DDPw 2 l 0.9% NaCl)

DDPw 2 l 0.9% NaCl)



radio lub immunoterapia (rzadko)

radio lub immunoterapia (rzadko)



upusty płynu

upusty płynu

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Wodobrzusze - leczenie cd.

Wodobrzusze - leczenie cd.

–

Leki moczopędne

Leki moczopędne



200 mg spironolaktonu + 80 mg furosemidu

200 mg spironolaktonu + 80 mg furosemidu



stablilizacja wodobrzusza - zmniejszenie diuretyków

stablilizacja wodobrzusza - zmniejszenie diuretyków



monitorowanie terapi diuretykami

monitorowanie terapi diuretykami

–

pomiar obwodu brzucha

pomiar obwodu brzucha

–

elektrolity

elektrolity

–

Paracenteza farmakologiczna

Paracenteza farmakologiczna



+ 24 godz. wlew furosemidu z szybkością 5 mg/h

+ 24 godz. wlew furosemidu z szybkością 5 mg/h

–

Przetoka otrzewnowo-żylna

Przetoka otrzewnowo-żylna

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Niedrożność jelit (50% chorych)

Niedrożność jelit (50% chorych)

–

Objawy

Objawy



uwypuklenie jelit

uwypuklenie jelit



zaburzenia perystaltyki

zaburzenia perystaltyki



bóle kolkowe lub ciągłe

bóle kolkowe lub ciągłe



nudności i wymioty

nudności i wymioty



zaparcia

zaparcia

–

Leczenie

Leczenie



operacyjne

operacyjne

–

zespolenie omijające

zespolenie omijające

–

przetoka

przetoka



nieoperacyjne

nieoperacyjne

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Niedrożność jelit - leczenie

Niedrożność jelit - leczenie

nieoperacyjne cd.

nieoperacyjne cd.

–

Chemioterapia, radioterapia paliatywna?

Chemioterapia, radioterapia paliatywna?

–

Usuwanie kamieni kałowych

Usuwanie kamieni kałowych

–

Objawowe

Objawowe



wyrównanie niedoborów płynów i elektrolitów

wyrównanie niedoborów płynów i elektrolitów



monitorowanie bilansu płynów i wybranych

monitorowanie bilansu płynów i wybranych

parametrów biochemicznych

parametrów biochemicznych



zwalczanie czkawki

zwalczanie czkawki

–

lewomepromazyny (tisercin), hioscyna

lewomepromazyny (tisercin), hioscyna

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Niedrożność jelit - leczenie objawowe

Niedrożność jelit - leczenie objawowe

cd.

cd.

–

założenie sondy dożołądkowej

założenie sondy dożołądkowej

–

nawadnianie / żywienie pozajelitowe

nawadnianie / żywienie pozajelitowe

–

uśmierzenie bółów kolkowych

uśmierzenie bółów kolkowych



odstawić leki przeczyszczające

odstawić leki przeczyszczające



odstawić metoklopramid

odstawić metoklopramid



podać morfinę

podać morfinę



podać środki rozkurczowe (pochodne hioscyny 60-

podać środki rozkurczowe (pochodne hioscyny 60-

200 mg/24 godz.)

200 mg/24 godz.)

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Niedrożność jelit - leczenie objawowe cd.

Niedrożność jelit - leczenie objawowe cd.

–

Zwalczanie nudności i wymiotów

Zwalczanie nudności i wymiotów



haloperidol 5-15 mg/doba

haloperidol 5-15 mg/doba



dimenhydrant (aviomarin) 150-200 mg/doba s.c.

dimenhydrant (aviomarin) 150-200 mg/doba s.c.



lewomeprazyna(tisercin) 25-150 mg/doba s.c.

lewomeprazyna(tisercin) 25-150 mg/doba s.c.



pochodne hioscyny 60-120 mg/doba s.c.

pochodne hioscyny 60-120 mg/doba s.c.



onansetron 16-24mg/doba

onansetron 16-24mg/doba



oktreotyd 0.1-0.6 mg/doba s.c

oktreotyd 0.1-0.6 mg/doba s.c

–

analog somatostatyny blokuje uwalnianie hormonów

analog somatostatyny blokuje uwalnianie hormonów

podwzgórzowych stymulujących wydzielanie

podwzgórzowych stymulujących wydzielanie

żołądkowo-jelitowe

żołądkowo-jelitowe

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Niedrożność jelit - przyczyny

Niedrożność jelit - przyczyny

–

rozsiew nowotworu

rozsiew nowotworu

–

następstwa leczenia

następstwa leczenia



chemioterapia

chemioterapia



radioterapia

radioterapia



opioid toxic colon

opioid toxic colon

–

zmiana MF na tramadol

zmiana MF na tramadol

–

0.8-1.6 mg naloksonu wcelu poprawy perystaltyki

0.8-1.6 mg naloksonu wcelu poprawy perystaltyki

jelit w wyniku odwrócenia działania opioidów na

jelit w wyniku odwrócenia działania opioidów na

receptory

receptory

Główne problemy i objawy

Główne problemy i objawy



Obrzęk limfatyczny

Obrzęk limfatyczny

-

-

nadmierne gromadzenie się

nadmierne gromadzenie się

płynu w przestrzeni międzykomórkowej na skutek

płynu w przestrzeni międzykomórkowej na skutek

utrudnionego odpływu przez naczynia limfatyczne.

utrudnionego odpływu przez naczynia limfatyczne.

Wysokie stężenie białka w zastoinowej limfie

Wysokie stężenie białka w zastoinowej limfie

wywołuje napływ wody i pogorszenie stanu

wywołuje napływ wody i pogorszenie stanu

miejscowego

miejscowego



Przyczyny

Przyczyny

–

zabiegi chirurgiczne

zabiegi chirurgiczne

–

rozsiew nowotworu, przerzuty w węzłach

rozsiew nowotworu, przerzuty w węzłach

chłonnych

chłonnych

–

następstwa radioterapii

następstwa radioterapii

Główne problemy i objawy-

Główne problemy i objawy-

obrzęk limfatyczny c.d.

obrzęk limfatyczny c.d.



Objawy

Objawy

(ból, wyciek limfy, utrudnianie poruszania)

(ból, wyciek limfy, utrudnianie poruszania)



Leczenie

Leczenie

–

farmakologiczne

farmakologiczne



diuretyki

diuretyki



glikokortykosterydy

glikokortykosterydy

–

rehabilitacyjne

rehabilitacyjne



pielęgnacja skóry

pielęgnacja skóry



ucisk z zewnątrz

ucisk z zewnątrz



ćwiczenia

ćwiczenia



masaż limfatyczny

masaż limfatyczny

Główne problemy i objawy-

Główne problemy i objawy-

anoreksja i kacheksja

anoreksja i kacheksja



Zespół wyniszczenia nowotworowego

Zespół wyniszczenia nowotworowego

–

pogorszenie rokowania

pogorszenie rokowania

–

narastające osłabienie

narastające osłabienie

–

zmiany w psychice (depresja, lęk)

zmiany w psychice (depresja, lęk)



Częstość: do 80% chorych

Częstość: do 80% chorych

Główne problemy i objawy-

Główne problemy i objawy-

anoreksja i kacheksja

anoreksja i kacheksja



Zaburzenia gospodarki cukrami

Zaburzenia gospodarki cukrami

–

mało efektywny beztlenowy tor przemian

mało efektywny beztlenowy tor przemian

–

oporność na insulinę

oporność na insulinę

–

nietolerancja glukozy

nietolerancja glukozy

–

wzmożona glukoneogeneza w wątrobie

wzmożona glukoneogeneza w wątrobie



Zaburzenia gospodarki białkami i tłuszczami

Zaburzenia gospodarki białkami i tłuszczami

–

hydroliza białek w tk. mięśniowej i wzmożona

hydroliza białek w tk. mięśniowej i wzmożona

synteza w wątrobie

synteza w wątrobie

–

wzmożona lipoliza

wzmożona lipoliza

Główne problemy i objawy-

Główne problemy i objawy-

anoreksja i kacheksja

anoreksja i kacheksja



Przyczyny

Przyczyny

–

guz nowotworowy

guz nowotworowy



kachektyna (TNF)

kachektyna (TNF)



interleukina 1i 6 (IL-1, IL-6)

interleukina 1i 6 (IL-1, IL-6)



interferon gamma

interferon gamma

–

chemioterapia

chemioterapia

–

zaburzenia psychiczne

zaburzenia psychiczne



Efekt

Efekt

–

zaburzenia metaboliczne

zaburzenia metaboliczne

–

zaburzenia hematologiczne (niedokrwistość)

zaburzenia hematologiczne (niedokrwistość)

–

zaburzenia biochemiczne

zaburzenia biochemiczne



spadek albumin i białka całkowitego we krwi

spadek albumin i białka całkowitego we krwi

Główne problemy i objawy-

Główne problemy i objawy-

anoreksja i kacheksja

anoreksja i kacheksja



Leczenie

Leczenie

–

octan megestrolu (Megace) lub octan

octan megestrolu (Megace) lub octan

medrogksyprogesteronu (Provera)

medrogksyprogesteronu (Provera)



działania niepożądane

działania niepożądane

–

powikłania ztorowo-zakrzepowe

powikłania ztorowo-zakrzepowe

–

glikokortykosterydy

glikokortykosterydy



działania niepożądane

działania niepożądane

–

zatrzymanie wody w organizmie (obrzęki)

zatrzymanie wody w organizmie (obrzęki)

–

nasilenie katabolizmu

nasilenie katabolizmu

–

podrażnienie błony śluzowej żołądka

podrażnienie błony śluzowej żołądka

–

cyproheptadyna (Peritol) -

cyproheptadyna (Peritol) -

antagonista receptorów

antagonista receptorów

histaminowych i serotoninowych

histaminowych i serotoninowych

–

odżywki doustne

odżywki doustne

Podział kliniczny wg FIGO

Podział kliniczny wg FIGO



I - guz ograniczony do trzonu macicy

I - guz ograniczony do trzonu macicy



II - nacieka szyjkę macicy

II - nacieka szyjkę macicy

–

II a gruczoły szyjkowe

II a gruczoły szyjkowe

–

II b podścielisko

II b podścielisko



III przechodzi poza macicę

III przechodzi poza macicę





IV naciekanie narządów miednicy mniejszej,

IV naciekanie narządów miednicy mniejszej,

przerzuty odległe,

przerzuty odległe,

Zasady leczenia

Zasady leczenia



Wieloetapowość

Wieloetapowość



Leczenie skojarzone

Leczenie skojarzone

Wyniki leczenia

Wyniki leczenia



Stopień

Stopień

–

I - 80% przeżyć 5 - lat

I - 80% przeżyć 5 - lat

–

II - 50%

II - 50%

–

III - 30%

III - 30%

–

IV - <10%

IV - <10%

Leczenie radykalne raka trzonu

Leczenie radykalne raka trzonu

macicy

macicy



Operacyjne (I, II, III)

Operacyjne (I, II, III)

–

usunięcie narządu rodnego

usunięcie narządu rodnego



Radioterapia uzupełniająca

Radioterapia uzupełniająca

–

brachy+teleterapia

brachy+teleterapia



Radioterapia radykalna

Radioterapia radykalna

–

brachy+teleterapia

brachy+teleterapia

Leczenie paliatywne raka trzonu

Leczenie paliatywne raka trzonu

macicy

macicy



Operacyjne

Operacyjne

–

usunięcie narządu rodnego

usunięcie narządu rodnego

–

podwiązanie naczyń

podwiązanie naczyń



Radioterapia

Radioterapia

–

brachyterapia

brachyterapia

–

teleterapia

teleterapia



Hormonoterapia

Hormonoterapia

–

medroxyprogesteron

medroxyprogesteron



Chemioterapia

Chemioterapia

–

farmorubicyna

farmorubicyna

Powikłania radioterapii raka trzonu

Powikłania radioterapii raka trzonu

macicy

macicy



Wczesne odczyny popromienne (< 6m-

Wczesne odczyny popromienne (< 6m-

cy)

cy)

–

biegunki, częstomocz, dysuria

biegunki, częstomocz, dysuria



Późne odczyny popromienne

Późne odczyny popromienne

–

zapalenie pęcherza moczowego, odbytnicy

zapalenie pęcherza moczowego, odbytnicy

–

przetoki

przetoki

–

zwężenia moczowodów, odbytnicy, pochwy

zwężenia moczowodów, odbytnicy, pochwy