Strategie

Strategie

adaptacyjno-

adaptacyjno-

obronne

obronne

.

.

Aldona Piątek

Aldona Piątek

Małgorzata Ociepa

Małgorzata Ociepa

Maciej Miodoński gr. 3B

Maciej Miodoński gr. 3B



Marek Aureliusz, panujący w II w. cesarz

Marek Aureliusz, panujący w II w. cesarz

rzymski i filozof, doradzał, by rzucić wyzwanie

rzymski i filozof, doradzał, by rzucić wyzwanie

„sędziemu”, którego nosimy w sobie :

„sędziemu”, którego nosimy w sobie :

„

„

Odrzuć jego wyroki, a wszystko stanie się

Odrzuć jego wyroki, a wszystko stanie się

proste... Rzeczy są takie, jakimi czyni je Twoja

proste... Rzeczy są takie, jakimi czyni je Twoja

opinia, a ta opinia mieszka w Tobie. Możesz ją

opinia, a ta opinia mieszka w Tobie. Możesz ją

odmienić, kiedy tylko zechcesz, a wówczas

odmienić, kiedy tylko zechcesz, a wówczas

granice same się wygładzą i wszystko się

granice same się wygładzą i wszystko się

uciszy: morze spokojne, niebo bezchmurne”.

uciszy: morze spokojne, niebo bezchmurne”.



Stres jest zjawiskiem naturalnym,

Stres jest zjawiskiem naturalnym,

fizjologicznym i niezbędnym do

fizjologicznym i niezbędnym do

rozwoju ludzkiej egzystencji.

rozwoju ludzkiej egzystencji.



Zbyt niski poziom stresu powoduje

Zbyt niski poziom stresu powoduje

spadek motywacji.

spadek motywacji.



Za wysoki napięcie i trudności

Za wysoki napięcie i trudności

z koncentracją.

z koncentracją.



Proces pokonywania stresu

Proces pokonywania stresu

obejmuje całość aktywności

obejmuje całość aktywności

podejmowanej

podejmowanej

przez człowieka w danej sytuacji

przez człowieka w danej sytuacji

trudnej. Człowiek w ciągu życia uczy

trudnej. Człowiek w ciągu życia uczy

się

się

strategii radzenia sobie ze

strategii radzenia sobie ze

stresem

stresem

, tak jak innych form

, tak jak innych form

zachowania.

zachowania.



W zakresie wykorzystywanych strategii radzenia

W zakresie wykorzystywanych strategii radzenia

sobie ze stresem istnieje pomiędzy ludźmi duże

sobie ze stresem istnieje pomiędzy ludźmi duże

zróżnicowanie.

zróżnicowanie.



Jedni podejmują działania służące zwalczeniu

Jedni podejmują działania służące zwalczeniu

stresu, uporaniu się z trudnościami, inni

stresu, uporaniu się z trudnościami, inni

ograniczają się

ograniczają się

do „obrony” tzn. do poprawienia swojego

do „obrony” tzn. do poprawienia swojego

samopoczucia, opanowania objawów stresu.

samopoczucia, opanowania objawów stresu.



Pierwszą z postaw można nazwać

Pierwszą z postaw można nazwać



walczącą (aktywną)

walczącą (aktywną)

,

,

drugą

drugą

obronną

obronną

(pasywną).

(pasywną).



Wybierając bezpośrednie działanie

Wybierając bezpośrednie działanie

skierowane na stresory ludzie mogą

skierowane na stresory ludzie mogą

reagować unikaniem lub ucieczką, mogą

reagować unikaniem lub ucieczką, mogą

także atakować fizycznie.

także atakować fizycznie.



Mogą również zastosować mechanizmy

Mogą również zastosować mechanizmy

obronne:

obronne:



racjonalizację,

racjonalizację,



intelektualizację,

intelektualizację,



techniki tłumienia,

techniki tłumienia,



wypierania ze świadomości,

wypierania ze świadomości,



zaprzeczania lękowi itp.

zaprzeczania lękowi itp.



Obrona przed stresem wiąże się z

Obrona przed stresem wiąże się z

rezygnacją z celów, które człowiek stawiał

rezygnacją z celów, które człowiek stawiał

przed sobą w okresie przedstresowym.

przed sobą w okresie przedstresowym.

Najczęstsze strategie obronne to

Najczęstsze strategie obronne to

:

:



racjonalizacja

racjonalizacja

=> szukanie rozumowych racji

=> szukanie rozumowych racji

dla pewnych zachowań, to dobudowywanie

dla pewnych zachowań, to dobudowywanie

ideologii dla niektórych swoich zachowań

ideologii dla niektórych swoich zachowań



projekcja

projekcja

=>przypisywanie innym ludziom cech,

=>przypisywanie innym ludziom cech,

których jednostka nie akceptuje u siebie

których jednostka nie akceptuje u siebie



reakcja upozorowana

reakcja upozorowana

=> okazywanie reakcji

=> okazywanie reakcji

przeciwnych w stosunku do rzeczywistych postaw

przeciwnych w stosunku do rzeczywistych postaw

wobec danej osoby

wobec danej osoby



dysocjacja

dysocjacja

=>

=>

uczucia zostają odseparowane

uczucia zostają odseparowane

od myśli i działań

od myśli i działań

Najczęstsze strategie obronne cd.

Najczęstsze strategie obronne cd.



substytucja

substytucja

=>przesunięcie potrzeb,

=>przesunięcie potrzeb,

które nie znajdują poparcia, na inne

które nie znajdują poparcia, na inne

obiekty, które mogą zdobyć uznanie

obiekty, które mogą zdobyć uznanie



regresja

regresja

=>

=>

cofanie się w działaniu

cofanie się w działaniu

do bardziej pierwotnych form

do bardziej pierwotnych form

zachowania, swoistych dla

zachowania, swoistych dla

wcześniejszych okresów rozwojowych

wcześniejszych okresów rozwojowych



fiksacja

fiksacja

=> uporczywe wykonywanie

=> uporczywe wykonywanie

tych samych czynności, mimo iż nie

tych samych czynności, mimo iż nie

przynoszą one żadnego efektu

przynoszą one żadnego efektu

Z. Ratajczak zakłada istnienie

Z. Ratajczak zakłada istnienie

czterech strategii adaptacyjnych:

czterech strategii adaptacyjnych:

1.

1.

Strategia prewencyjna

Strategia prewencyjna



można ją zastosować przed nastąpieniem

można ją zastosować przed nastąpieniem

zagrożenia, które może mieć miejsce

zagrożenia, które może mieć miejsce

w przewidywalnej przyszłości

w przewidywalnej przyszłości



wydaje się być najbardziej sensowna

wydaje się być najbardziej sensowna



oszczędza nasz organizm

oszczędza nasz organizm



jest się już psychicznie przygotowanym,

jest się już psychicznie przygotowanym,

a także jest czas, by lepiej się przygotować

a także jest czas, by lepiej się przygotować

i wykorzystać później swoje zasoby

i wykorzystać później swoje zasoby

w walce z zagrożeniem.

w walce z zagrożeniem.

2.

2.

Strategia walki, ataku,

Strategia walki, ataku,



Aktywnego mierzenia się z

Aktywnego mierzenia się z

„agresywnym” czynnikiem

„agresywnym” czynnikiem

bezpośrednio zagrażającemu życiu,

bezpośrednio zagrażającemu życiu,

zdrowiu itp.

zdrowiu itp.



Wydatek energetyczny i intelektualny

Wydatek energetyczny i intelektualny

jest tu ogromny.

jest tu ogromny.



Nie zawsze jest to strategia

Nie zawsze jest to strategia

optymalna.

optymalna.

3.

3.

Strategia obrony

Strategia obrony

(ochrony)

(ochrony)

siebie,

siebie,



oszczędzania sił i środków,

oszczędzania sił i środków,



ukrywania się, zasłaniania i czekania,

ukrywania się, zasłaniania i czekania,

aż zagrożenie zmniejszy się samo.

aż zagrożenie zmniejszy się samo.



to jednak może nie nastąpić.

to jednak może nie nastąpić.

4.

4.

Strategia ucieczki

Strategia ucieczki



powszechnie znany sposób radzenia

powszechnie znany sposób radzenia

sobie w tzw. sytuacjach beznadziejnych,

sobie w tzw. sytuacjach beznadziejnych,

gdy już nic nie można zrobić, zmienić.

gdy już nic nie można zrobić, zmienić.



człowieka ogarnia wówczas poczucie

człowieka ogarnia wówczas poczucie

bezradności, niemożności, a takie

bezradności, niemożności, a takie

odczucia same w sobie tworzą syndrom

odczucia same w sobie tworzą syndrom

rzeczywistej bezradności i rzeczywistego

rzeczywistej bezradności i rzeczywistego

braku.

braku.

Strategie adaptacyjno-obronne

Strategie adaptacyjno-obronne

wg Lazarusa.

wg Lazarusa.



poszukiwanie informacji

poszukiwanie informacji

,

,



Informacje pozwalają przewartościować szkody,

Informacje pozwalają przewartościować szkody,

straty czy zagrożenia, a tym samym zmienić

straty czy zagrożenia, a tym samym zmienić

pierwotną ocenę sytuacji.

pierwotną ocenę sytuacji.



bezpośrednie działania

bezpośrednie działania

,

,



Mogą one być bardzo zróżnicowane i mogą

Mogą one być bardzo zróżnicowane i mogą

służyć zarówno przezwyciężeniu skutków

służyć zarówno przezwyciężeniu skutków

zdarzenia jak również „odsunięciu” od siebie

zdarzenia jak również „odsunięciu” od siebie

problemów, z którymi nie potrafi sobie poradzić.

problemów, z którymi nie potrafi sobie poradzić.



powstrzymywanie się od działania,

powstrzymywanie się od działania,



Brak działania mogą przynieść więcej korzyści

Brak działania mogą przynieść więcej korzyści

i okazać się skuteczniejszym sposobem

i okazać się skuteczniejszym sposobem

poradzenia sobie z sytuacją stresową niż to, co

poradzenia sobie z sytuacją stresową niż to, co

mielibyśmy ochotę zrobić.

mielibyśmy ochotę zrobić.



procesy intrapsychiczne,

procesy intrapsychiczne,



Obejmuje ona bardzo zróżnicowane sposoby

Obejmuje ona bardzo zróżnicowane sposoby

służące zarówno samooszukiwaniu się poprzez

służące zarówno samooszukiwaniu się poprzez

zaprzeczanie („to nieprawdą”, „nie wierzę”,

zaprzeczanie („to nieprawdą”, „nie wierzę”,

„to nie może być prawda”) czy pozorowanie

„to nie może być prawda”) czy pozorowanie

reakcji, udawanie, „nadrabianie miną”.

reakcji, udawanie, „nadrabianie miną”.



Są to zachowania przeciwne do rzeczywiście

Są to zachowania przeciwne do rzeczywiście

przeżywanych uczuć a służą unikaniu

przeżywanych uczuć a służą unikaniu

zagrożenia, oddzieleniu się od niego.

zagrożenia, oddzieleniu się od niego.

Nie ma jednej uniwersalnej recepty,

Nie ma jednej uniwersalnej recepty,

skutecznego sposobu, przepisu na

skutecznego sposobu, przepisu na

poradzenie sobie, pokonanie stresu.

poradzenie sobie, pokonanie stresu.

Efektywność strategii adaptacyjno-

Efektywność strategii adaptacyjno-

obronych zależy od wielu czynników.

obronych zależy od wielu czynników.

Wynikają one z tego, jaki jest człowiek w

Wynikają one z tego, jaki jest człowiek w

sensie biologicznym, jak i psychicznym,

sensie biologicznym, jak i psychicznym,

jakie ma cechy, jak funkcjonuje jego

jakie ma cechy, jak funkcjonuje jego

organizm, a zwłaszcza układ nerwowy.

organizm, a zwłaszcza układ nerwowy.

Hamowanie funkcji

Hamowanie funkcji

zbędnych w adaptacji

zbędnych w adaptacji

Aldona Piątek

Aldona Piątek

Małgorzata Ociepa

Małgorzata Ociepa

Maciej Miodoński gr.3B

Maciej Miodoński gr.3B



Podczas reakcji stresowej w

Podczas reakcji stresowej w

organizmie człowieka dochodzi do

organizmie człowieka dochodzi do

pobudzenia funkcji adaptacyjno-

pobudzenia funkcji adaptacyjno-

obronnych.

obronnych.



Bardzo ważny jest również

Bardzo ważny jest również

mechanizm hamowania funkcji

mechanizm hamowania funkcji

zbędnych w adaptacji i obronie.

zbędnych w adaptacji i obronie.

Hamowanie funkcje zbędnych

Hamowanie funkcje zbędnych

w adaptacji i obronie

w adaptacji i obronie

:

:



Zahamowanie podwzgórzowych ośrodków

Zahamowanie podwzgórzowych ośrodków

pokarmowych oraz seksualnych

pokarmowych oraz seksualnych



Zmniejszenie ukrwienia jamy brzusznej i

Zmniejszenie ukrwienia jamy brzusznej i

miednicy

miednicy



Hamowanie perystaltyki przewodu

Hamowanie perystaltyki przewodu

pokarmowego i wchłaniania

pokarmowego i wchłaniania



Hamowanie libido, owulacji,

Hamowanie libido, owulacji,

spermatogenezy

spermatogenezy



Immunosupresja

Immunosupresja

Hamowanie libido, owulacji i

Hamowanie libido, owulacji i

spermatogenezy

spermatogenezy



Podwzgórze => CRH

Podwzgórze => CRH



Przysadka => rozkład proopiomelanokortyny

Przysadka => rozkład proopiomelanokortyny



Endorfiny

Endorfiny

prolaktyna

prolaktyna

gonadotropiny

gonadotropiny

hormony płciowe

hormony płciowe

Immunosupresja

Immunosupresja



CRH

CRH



ACTH

ACTH



Hormony kory nadnerczy

Hormony kory nadnerczy



Zmniejszenie ekspresji

Zmniejszenie ekspresji

MHC I i II

MHC I i II



Hamowanie produkcji

Hamowanie produkcji

cytokin i innych

cytokin i innych

czynników wzrostu

czynników wzrostu



Hamowanie produkcji

Hamowanie produkcji

przeciwciał

przeciwciał

Hamowanie podwzgórzowego

Hamowanie podwzgórzowego

ośrodka pokarmowego

ośrodka pokarmowego



oś podwzgórzowo-

oś podwzgórzowo-

współczulno-

współczulno-

rdzeniowa

rdzeniowa

adrenalina

adrenalina

glukoza

glukoza



oś podwzgórzowo-

oś podwzgórzowo-

przysadkowo-

przysadkowo-

korowo-

korowo-

nadnerczowa

nadnerczowa

tyroksyna

tyroksyna

i trójodotyronina

i trójodotyronina

glukoza

glukoza

Zmniejszenie ukrwienia jamy

Zmniejszenie ukrwienia jamy

brzusznej i miednicy

brzusznej i miednicy



Oś podwzgórzowo-współczulno-

Oś podwzgórzowo-współczulno-

rdzeniowo-nadnerczowa

rdzeniowo-nadnerczowa



Mediatory uwalniane z zakończeń

Mediatory uwalniane z zakończeń

neuronów współczulnych np. adrenalina

neuronów współczulnych np. adrenalina



Skurcz naczyń krwionośnych trzewnych

Skurcz naczyń krwionośnych trzewnych

i miednicy

i miednicy



Rozkurcz i redystrybucja krwi

Rozkurcz i redystrybucja krwi

do OUN,mięśni i serca

do OUN,mięśni i serca

Zahamowanie perystaltyki

Zahamowanie perystaltyki

i wchłaniania

i wchłaniania



Rola układu współczulnego

Rola układu współczulnego



Zwalnia perystaltykę przewodu

Zwalnia perystaltykę przewodu

pokarmowego

pokarmowego



Powoduje skurcz zwieraczy

Powoduje skurcz zwieraczy



Zahamowanie wchłaniania na

Zahamowanie wchłaniania na

skutek skurczu naczyń w obrębie

skutek skurczu naczyń w obrębie

jelita cienkiego

jelita cienkiego

Dziękujemy!!!

Dziękujemy!!!