ZABURZENIA
ZABURZENIA
GOSPODARKI
GOSPODARKI
WODNO
WODNO
-ELEKTROLITOWEJ
-ELEKTROLITOWEJ
odwodnienia
odwodnienia
PRZEWODNIENIA
PRZEWODNIENIA
•
Choroby układu
Choroby układu
sercowo-naczyniowego
sercowo-naczyniowego
•
Choroby nerek
Choroby nerek
•
Choroby układu
Choroby układu
pokarmowego
pokarmowego
•
Choroby endokrynne
Choroby endokrynne
•
.(..)..
.(..)..
ZABURZENIA
ZABURZENIA
GOSPODARKI
GOSPODARKI
WODNO
WODNO
-ELEKTROLITOWEJ
-ELEKTROLITOWEJ
•
Choroby układu sercowo-naczyniowego
Choroby układu sercowo-naczyniowego
–
Niewydolność krążenia
Niewydolność krążenia
–
Nadciśnienie
Nadciśnienie
–
wstrząs
wstrząs
•
Choroby nerek
Choroby nerek
–
Niewydolność nerek
Niewydolność nerek
–
Zespól nerczycowy
Zespól nerczycowy
•
Choroby układu pokarmowego
Choroby układu pokarmowego
–
Biegunka, wymioty
Biegunka, wymioty
–
Niedrożność jelit
Niedrożność jelit
–
Eneteropatia wysiękowa
Eneteropatia wysiękowa
•
Choroby endokrynne
Choroby endokrynne
–
Niedoczynność i niedoczynność nadnerczy
Niedoczynność i niedoczynność nadnerczy
–
Niedoczynność i nadczynność tarczycy
Niedoczynność i nadczynność tarczycy
–
Niedoczynność i nadczynność tylnego płata przysadki
Niedoczynność i nadczynność tylnego płata przysadki
mózgowej
mózgowej
•
.(..)..
.(..)..
Zawartość wody w
Zawartość wody w
ustroju
ustroju
ZAWARTOŚĆ WODY W USTROJU
ZAWARTOŚĆ WODY W USTROJU
H
2
O
50% mc
H
2
O
60% m.c.
MĘŻCZYZNA
KOBIETA
H
2
O
75% m.c.
NOWORODEK
Przestrzenie wodne ustroju
Przestrzenie wodne ustroju
Przestrzenie wodne ustroju
Przestrzenie wodne ustroju
•
Wewnątrzkomórkowa 40% m.c.
Wewnątrzkomórkowa 40% m.c.
•
Komórki we krwi 2% m.c.
Komórki we krwi 2% m.c.
•
Pozakomórkowa 20% m.c
Pozakomórkowa 20% m.c
.
.
•
Pozanaczyniowa 15% m.c.
Pozanaczyniowa 15% m.c.
•
Śródnaczyniowa 5% m.c.
Śródnaczyniowa 5% m.c.
•
Transcelularna 2-3% m.c.
Transcelularna 2-3% m.c.
(„trzecia przestrzeń”)
(„trzecia przestrzeń”)
–
Płyn jam surowiczych
Płyn jam surowiczych
–
Płyn mózgowo-rdzeniowy
Płyn mózgowo-rdzeniowy
–
Płyn w świetle jelit
Płyn w świetle jelit
MĘŻCZYZNA
KOBIETA
Z
W
Z
W
40%
30%
20%
20%
Przestrzenie wodne ustroju
Przestrzenie wodne ustroju
NOWORODEK
W
Z
40%
35%
Przestrzeń śródnaczyniowa
Przestrzeń śródnaczyniowa
PERFUZJA TKANKOWA
(Przepływ krwi przez
tkanki)
PERFUZJA TKANKOWA
CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI (RR)
PERFUZJA TKANKOWA
CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI (RR)
Objętość krwi
krążącej
Opór naczyniowy
DOBOWY BILANS WODNY
DOBOWY BILANS WODNY
WYDALANIE WODY
WYDALANIE WODY
(fizjologicznie)
(fizjologicznie)
•
Przez skórę 400ml
Przez skórę 400ml
•
Przez płuca 500ml
Przez płuca 500ml
•
Z moczem 1500ml
Z moczem 1500ml
•
Z kałem 150 ml
Z kałem 150 ml
2000-2500ml/24h
2000-2500ml/24h
POBIERANIE WODY
POBIERANIE WODY
•
Z napojami 1500ml
Z napojami 1500ml
•
Z pokarmem 800 ml
Z pokarmem 800 ml
•
Woda oksydacyjna
Woda oksydacyjna
250-300ml
250-300ml
2000-2500ml/24h
2000-2500ml/24h
Dobowy obrót wody
Dobowy obrót wody
DOROSŁY
DOROSŁY
•
2000-2500ml
2000-2500ml
•
15% wielkości
15% wielkości
przestrzeni wodnej
przestrzeni wodnej
pozakomórkowej
pozakomórkowej
Dobowy obrót wody
Dobowy obrót wody
NIEMOWLE
NIEMOWLE
•
700ml
700ml
•
50% przestrzeni
50% przestrzeni
wodnej
wodnej
pozakomórkowej
pozakomórkowej
Większe narażenie na
zaburzenia gospodarki
wodno-elektrolitowej
WYDALANIE WODY Z
WYDALANIE WODY Z
USTROJU
USTROJU
900ml
Parowanie niewyczuwalne
Utrata wody przez skórę u osób
Utrata wody przez skórę u osób
gorączkujących!!!
gorączkujących!!!
•
Przy wzroście temperatury ciała o 1
Przy wzroście temperatury ciała o 1
º
º
C
C
powyżej 37
powyżej 37
º
º
C utrata wody wzrasta :
C utrata wody wzrasta :
0.5-1.0 l / 1
0.5-1.0 l / 1
º
º
C
C
SKŁAD ELEKTROLITOWY
SKŁAD ELEKTROLITOWY
PRZESTRZENI WODNYCH
PRZESTRZENI WODNYCH
KATIONY
KATIONY
ANIONY
ANIONY
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
+
+ +
+
-
-
-
-
Obojętność elektryczna
Obojętność elektryczna
przestrzeni wodnych
przestrzeni wodnych
Na
Na
+
+
K
+
K+
K+
K+
K+
Na
Na
+
+
Cl
Cl
-
-
/HCO
/HCO
3
3
-
-
_
_
PO
4
SO
4
białka
Cl
Cl
-
-
/HCO
/HCO
3
3
-
-
2-
2-
SKŁAD ELEKTROLITOWY PRZESTRZENI
SKŁAD ELEKTROLITOWY PRZESTRZENI
WODNYCH (
WODNYCH (
mmol/l)
mmol/l)
OSOCZ
OSOCZ
E
E
Płyn
Płyn
międzykomórko
międzykomórko
wy
wy
Płyn
Płyn
wewnątrzkomórko
wewnątrzkomórko
wy
wy
Na
Na
+
+
K
K
+
+
142
142
5
5
138
138
5
5
14
14
157
157
Cl
Cl
-
-
HCO
HCO
3
3
-
-
PO
4
białka
103
103
27
27
2
2
16
16
111
111
29
29
2
2
2
2
3
3
10
10
110
110
74
74
OSMOLALNOŚĆ PRZESTRZENI
OSMOLALNOŚĆ PRZESTRZENI
WODNYCH
WODNYCH
•
osmolalność
osmolalność
= suma stężeń
= suma stężeń
wszystkich rozpuszczonych cząstek
wszystkich rozpuszczonych cząstek
osmotycznie czynnych w
osmotycznie czynnych w
1kg wody
1kg wody
•
osmolarność
osmolarność
= suma stężeń
= suma stężeń
wszystkich rozpuszczonych cząstek
wszystkich rozpuszczonych cząstek
osmotycznie czynnych w
osmotycznie czynnych w
1 litrze
1 litrze
roztworu
roztworu
cząstka czynna osmotycznie:
cząstka czynna osmotycznie:
•
swobodnie rozpuszczalna w roztworze
swobodnie rozpuszczalna w roztworze
•
wywierająca ciśnienie na błony półprzepuszczalne
wywierająca ciśnienie na błony półprzepuszczalne
OSMOLALNOŚĆ
OSMOLALNOŚĆ
Ciśnienie osmotyczne
Ciśnienie osmotyczne
Toniczność
Toniczność
OSMOLALNOŚĆ PRZESTRZENI WODNYCH
OSMOLALNOŚĆ PRZESTRZENI WODNYCH
280-300 mOsm/kg H
280-300 mOsm/kg H
2
2
O
O
280-300 mOsm/kg H
280-300 mOsm/kg H
2
2
O
O
280-300 mOsm/kg H
280-300 mOsm/kg H
2
2
O
O
Woda ?
woda
Woda dyfunduje z obszaru o niskim
Woda dyfunduje z obszaru o niskim
stężeniu substancji rozpuszczonej do
stężeniu substancji rozpuszczonej do
obszaru o wysokim stężeniu
obszaru o wysokim stężeniu
OSMOLALNOŚĆ OSOCZA
OSMOLALNOŚĆ OSOCZA
Na
Na
+ glukoza mocznik
+ glukoza mocznik
osmolalność osocza = 2x ([Na+] + [K+]) +
[glukoza]
(POsm) + [mocznik]
[..] = stężenie w mmol/l
K+
Ca++
Mg++
Na+
HCO
3
-
CL
-
LA
SKŁAD
JONOWY
OSOCZA
LA= luka anionowa
LA= luka anionowa
skład:
skład:
kwasy organiczne
kwasy organiczne
kwasy nieorganiczne
kwasy nieorganiczne
siarczany
siarczany
fosforany
fosforany
białka
białka
LA = [Na
LA = [Na
+
+
] –([CL
] –([CL
-
-
] + [HCO
] + [HCO
3
3
-
-
])
])
LA = 12±4mmol/l
LA = 12±4mmol/l
Wymiana płynów i elektrolitów
Wymiana płynów i elektrolitów
między przestrzeniami
między przestrzeniami
wodnymi
wodnymi
•
Ciśnienie hydrostatyczne
Ciśnienie hydrostatyczne
•
Ciśnienie onkotyczne
Ciśnienie onkotyczne
•
Ciśnienie osmotyczne
Ciśnienie osmotyczne
•
Przepuszczalność ściany
Przepuszczalność ściany
naczyniowej włośniczek
naczyniowej włośniczek
Wymiana płynu między
Wymiana płynu między
przestrzeniami wodnymi
przestrzeniami wodnymi
Wymiana płynów i rozpuszczonych
Wymiana płynów i rozpuszczonych
elektrolitów między osoczem a
elektrolitów między osoczem a
przestrzenią śródmiąższową
przestrzenią śródmiąższową
Wymiana płynów i rozpuszczonych elektrolitów
Wymiana płynów i rozpuszczonych elektrolitów
między osoczem a przestrzenią śródmiąższową
między osoczem a przestrzenią śródmiąższową
Ph=35 mmHg Po=25
mmHg
Ph=15
mmHg
FILTRACJA
RESORPCJ
A
OSOCZE
OSOCZE
Płyn śródmiąższowy
FILTRACJA
RESORPCJ
A
C
iś
n
ie
n
ie
h
y
d
ro
s
ta
ty
c
zn
e
C
iś
n
ie
n
ie
o
n
k
o
ty
c
zn
e
Powierzchnia wymiany między
Powierzchnia wymiany między
układem krążenia a przestrzenią
układem krążenia a przestrzenią
zewnątrzkomórkową
zewnątrzkomórkową
Powierzchnia mikrokrążenia =
Powierzchnia mikrokrążenia =
700m
700m
2
2
Ciśnienie hydrostatyczne krwi
Ciśnienie hydrostatyczne krwi
we włośniczkach (Ph krwi)
we włośniczkach (Ph krwi)
zależy od:
zależy od:
•
Ciśnienia tętniczego krwi
Ciśnienia tętniczego krwi
•
Stanu zwieraczy
Stanu zwieraczy
przedwłośniczkowych
przedwłośniczkowych
•
Stanu zwieraczy pozawłośniczkowych
Stanu zwieraczy pozawłośniczkowych
•
Ciśnienia żylnego (zastój)
Ciśnienia żylnego (zastój)
Ciśnienie onkotyczne krwi
Ciśnienie onkotyczne krwi
(Po= 25 mmHg)
(Po= 25 mmHg)
•
Stężenie białek w osoczu
Stężenie białek w osoczu
ALBUMINY
ALBUMINY
N (śr.)=3.8 g/100 ml
N (śr.)=3.8 g/100 ml
Wymiana płynu i elektrolitów między
Wymiana płynu i elektrolitów między
płynem śródmiąższowym a komórką
płynem śródmiąższowym a komórką
Wymiana
Wymiana
płynu
płynu
między przestrzenią
między przestrzenią
śródmiąższową a komórką
śródmiąższową a komórką
Różnica
ciśnienia osmotycznego
ELEKTROLITY
Pompy jonowe/kanały jonowe
ATP
Zachowanie się komórki w
Zachowanie się komórki w
roztworze:
roztworze:
•
Izotonicznym
Izotonicznym
–
Objętość komórki się nie zmienia
Objętość komórki się nie zmienia
•
Hipotonicznym
Hipotonicznym
–
Komórka pęcznieje
Komórka pęcznieje
•
Hipertonicznym
Hipertonicznym
–
Komórka kurczy się
Komórka kurczy się
woda
Hipo-
Hiper-
Izo-
Izo-
Regulacja gospodarki
Regulacja gospodarki
wodno-elektrolitowej
wodno-elektrolitowej
•
IZOWOLEMIA
IZOWOLEMIA
•
IZOTONIA (IZOOSMIA)
IZOTONIA (IZOOSMIA)
•
IZOJONIA
IZOJONIA
OSOCZE
H
H
2
2
0 Na
0 Na
+
+
wolemia
osmolarność
Ciśnienie
osmotyczn
e
Wypełnienie
łożyska
naczyniowe
go
Objętość krwi krążącej
natremia
H
H
2
2
0 Na
0 Na
+
+
wolemia
osmolalność
IZOWOLEMIA IZOTONIA
Neuroendokrynna regulacja
gospodarki wodno-elektrolitowej
H
H
2
2
0 Na
0 Na
+
+
wolemia
osmolalność
IZOWOLEMIA IZOTONIA
Neuroendokrynna regulacja krążenia
BARORECEPTORY
OSMORECEPTORY
BARORECEPTORY
OSMORECEPTORY
RAA
ADH
AK
ANP
•
Układ RAA
Układ RAA
•
WAZOPRESYNA
WAZOPRESYNA
•
UKŁAD WSPÓŁCZULNY
UKŁAD WSPÓŁCZULNY
•
PEPTYDY NATRIURETYCZNE
PEPTYDY NATRIURETYCZNE
•
OŚRODEK PRAGNIENIA
OŚRODEK PRAGNIENIA
•
Glikokortykosteroidy
Glikokortykosteroidy
•
INSULINA, ESTROGENY
INSULINA, ESTROGENY
.(…)
.(…)
Neuroendokrynna regulacja
gospodarki
wodno-
elektrolitowej
wolemia
natremia
FILTRACJA
KŁĘBUSZKOW
A
CEWKOWA
RESORPCJA
ZWROTNA
SODU
Ośrodek
pragnieni
a
UKŁAD
UKŁAD
RENINA-ANGIOTENSYNA-
RENINA-ANGIOTENSYNA-
ALDOSTERON
ALDOSTERON
(RAA)
(RAA)
Główny mechanizm
Główny mechanizm
regulujący stężenie elektrolitów w
regulujący stężenie elektrolitów w
organizmie
organizmie
ANGIOTENSYNOGEN
ANGIOTENSYNA I
ANGIOTENSYNA II
Nieaktywne
fragmenty
RENINA
KONWERTAZA
ACE
ANGIOTENSYNAZA
ANGIOTENSYNOGEN
ANGIOTENSYNA I
ANGIOTENSYNA II
RENINA
AT1 i AT2
ACE
ALDOSTERON
Układ krążenia
APARAT
APARAT
PRZYKŁĘBUSZKOWY
PRZYKŁĘBUSZKOWY
RENINA
APARAT PRZYKŁĘBUSZKOWY
APARAT PRZYKŁĘBUSZKOWY
Lokalizacja
Lokalizacja
miejsce wnikania tętniczki
miejsce wnikania tętniczki
doprowadzającej do
doprowadzającej do
kłębuszka
kłębuszka
nerkowego
nerkowego
tu kanalik dystalny nefronu
tu kanalik dystalny nefronu
styka się z tętniczką
styka się z tętniczką
•
KOMÓRKI PRZYKŁĘBUSZKOWE
KOMÓRKI PRZYKŁĘBUSZKOWE
–
zmodyfikowane komórki mięśni gładkich
zmodyfikowane komórki mięśni gładkich
tętniczki doprowadzającej (mioepitelialne)
tętniczki doprowadzającej (mioepitelialne)
–
wydzielają
wydzielają
reninę
reninę
•
KOMÓRKI PLAMKI GĘSTEJ
KOMÓRKI PLAMKI GĘSTEJ
–
wyspecjalizowane komórki cewki dystalnej
wyspecjalizowane komórki cewki dystalnej
wrażliwe na stężenie
wrażliwe na stężenie
Na
Na
+
+
w cewce krętej
w cewce krętej
APARAT
APARAT
PRZYKŁĘBUSZKOWY
PRZYKŁĘBUSZKOWY
Kanalik dystalny
Plamka gęsta
Komórki przykłębuszkowe
(RENINA)
Tętniczka doprowadzająca
Regulacja uwalniania reniny
Regulacja uwalniania reniny
przez komórki
przez komórki
przykłębuszkowe
przykłębuszkowe
•
Regulacja nerkowa
Regulacja nerkowa
–
Zależna od plamki gęstej
Zależna od plamki gęstej
(bodziec
(bodziec
osmotyczny)
osmotyczny)
–
Zależna od wewnątrznerkowych
Zależna od wewnątrznerkowych
baroreceptorów (
baroreceptorów (
bodziec baryczny
bodziec baryczny
)
)
•
Regulacja z CUN
Regulacja z CUN
–
Zależna od noradrenaliny uwalnianej z
Zależna od noradrenaliny uwalnianej z
noradrenergicznych włókien nerwowych
noradrenergicznych włókien nerwowych
(
(
bodziec neurohormonalny)
bodziec neurohormonalny)
PLAMKA GĘSTA
PLAMKA GĘSTA
PLAMKA GĘSTA
PLAMKA GĘSTA
↑
↑
przepływu jonów Na
przepływu jonów Na
+
+
w obrębie plamki gęstej
w obrębie plamki gęstej
↓
↓
przepływu jonów Na+
przepływu jonów Na+
w obrębie plamki gęstej
w obrębie plamki gęstej
↑
↑
PGE2/PGI2
↑
↑
ADENOZYNA
↓ RENINY
↑ RENINY
Wewnątrznerkowe
Wewnątrznerkowe
baroreceptory
baroreceptory
Wewnątrznerkowe
Wewnątrznerkowe
baroreceptory
baroreceptory
↓
↓
spadek ciśnienia
spadek ciśnienia
krwi w naczyniach
krwi w naczyniach
przedkłębuszkowych
przedkłębuszkowych
Spadek napięcia
Spadek napięcia
ściany tętniczki
ściany tętniczki
doprowadzającej
doprowadzającej
↑
↑
PGE2
PGE2
↑
↑
RENINY
RENINY
↑
↑
wzrost ciśnienia krwi
wzrost ciśnienia krwi
w naczyniach
w naczyniach
przedkłębuszkowych
przedkłębuszkowych
↑
↑
wzrost napięcia
wzrost napięcia
ściany tętniczki
ściany tętniczki
doprowadzającej
doprowadzającej
↓
↓
PGE2
PGE2
↓
↓
RENINY
RENINY
Regulacja neurohormonalna
Regulacja neurohormonalna
•
Komórki przykłębuszkowe posiadają
Komórki przykłębuszkowe posiadają
receptory
receptory
β
β
1-adrenergiczne
1-adrenergiczne
–
noradrenalina
noradrenalina
uwolniona z
uwolniona z
współczulnych włókien nerwowych
współczulnych włókien nerwowych
–
adrenalina
adrenalina
krążąca we krwi
krążąca we krwi
Komórka przykłębuszkowa
Komórka przykłębuszkowa
β1
A1
R-PG
AT1
RENINA
-
+
+
-
NIEDOKRWIENIE
↓Na
+
AMINY
KATECHOLOWE
Enzym konwertujący
Enzym konwertujący
(ACE)
(ACE)
(KONWERTAZA, KININAZA II)
(KONWERTAZA, KININAZA II)
–
obecny komórkach
obecny komórkach
śródbłonka naczyń
śródbłonka naczyń
różnych narządów
różnych narządów
–
najwięcej naczynia
najwięcej naczynia
PŁUCA
PŁUCA
!
!
ANGIOTENSYNA II
ANGIOTENSYNA II
•
silnie obkurcza
silnie obkurcza
naczynia całego
naczynia całego
łożyska naczyniowego
łożyska naczyniowego
•
zwiększa wrażliwość
zwiększa wrażliwość
mięśni gładkich na
mięśni gładkich na
działanie
działanie
noradrenaliny
noradrenaliny
•
przebudowa struktury
przebudowa struktury
ściany naczyniowej
ściany naczyniowej
•
aktywacja NADPH
aktywacja NADPH
oksydazy ( ↑ox-LDL)
oksydazy ( ↑ox-LDL)
•
↑
↑
syntezy NO
syntezy NO
•
↑
↑
syntezy
syntezy
bradykininy
bradykininy
ROZKURCZ NACZYŃ
ROZKURCZ NACZYŃ
AT
1
AT
2
działanie na
działanie na
nadnercza
nadnercza
•
najważniejszy czynnik
najważniejszy czynnik
pobudzający uwalnianie
pobudzający uwalnianie
aldosteronu
aldosteronu
z kory
z kory
nadnerczy
nadnerczy
działanie na
działanie na
mięsień
mięsień
sercowy
sercowy
•
zwiększa siłę i częstość
zwiększa siłę i częstość
skurczów serca
skurczów serca
działanie na CUN
działanie na CUN
obwodowy układ
obwodowy układ
nerwowy
nerwowy
•
pobudza ośrodek pragnienia
pobudza ośrodek pragnienia
•
wywołuje głód soli
wywołuje głód soli
•
pobudza uwalnianie
pobudza uwalnianie
wazopresyny
wazopresyny
•
↑
↑
uwalnianie
uwalnianie
neurotransmiterów
neurotransmiterów
zakończeń włókien
zakończeń włókien
współczulnych
współczulnych
działanie
działanie
na nerki
na nerki
•
bezpośrednio pobudza
bezpośrednio pobudza
resorpcję sodu w początkowym
resorpcję sodu w początkowym
odcinku cewki proksymalnej
odcinku cewki proksymalnej
ANGIOTENSYNA II
ANGIOTENSYNA II
ALDOSTERON
ANGIOTENSYNA II
↑Na
+
, ↑H
2
O
ALDOSTERON
ALDOSTERON
•
Funkcją aldosteronu jest utrzymanie:
Funkcją aldosteronu jest utrzymanie:
–
prawidłowych stężeń
prawidłowych stężeń
Na
Na
+
+
, K
, K
+
+
w płynie
w płynie
zewnątrzkomórkowym
zewnątrzkomórkowym
–
objętości
objętości
płynu w przestrzeni
płynu w przestrzeni
zewnątrzkomórkowej
zewnątrzkomórkowej
•
Główne miejsce działania:
Główne miejsce działania:
–
cewki zbiorcze
cewki zbiorcze
–
kanaliki dalsze
kanaliki dalsze
•
↑
↑
resorpcji zwrotnej Na+
resorpcji zwrotnej Na+
•
↓
↓
resorpcji K+
resorpcji K+
•
↓
↓
resorpcji Mg++
resorpcji Mg++
ALDOSTERON
ALDOSTERON
•Hiperaldosteronizm
pierwotny
•przerost, gruczolak
•Hiperaldosterinizm wtórny
•hipowolemia
↓ K
+
↑ Na
+
H
2
O
osocze
GLIKOKORTYKOSTEROIDY
GLIKOKORTYKOSTEROIDY
•
poprzez receptory dla glikokortykosteroidów:
poprzez receptory dla glikokortykosteroidów:
–
↑
↑
filtracji kłębuszkowej
filtracji kłębuszkowej
–
↑
↑
wydalania Na+
wydalania Na+
•
poprzez receptory dla
poprzez receptory dla
mineralokortykosteroidów
mineralokortykosteroidów
(działanie w
(działanie w
dużych stężeniach
dużych stężeniach
):
):
–
↓
↓
wydalania Na+ i H
wydalania Na+ i H
2
2
O
O
–
↑
↑
wydalania K
wydalania K
+
+
•Hiperglikokortyzoizm
:
•Nadczynność nadnerczy
•Przewlekła terapia GKS
↓ K
+
↑ Na
+
H
2
O
HORMON
HORMON
ANTYDIURETYCZNY
ANTYDIURETYCZNY
(ADH)
(ADH)
WAZOPRESYNA
WAZOPRESYNA
(VP)
(VP)
Jądro nadwzrokowe
Jądro przykomorowe
Tylny płat
przysadki mózgowej
Regulacja wydzielania
Regulacja wydzielania
wazopresyny
wazopresyny
•
Wzrost
Wzrost
osmolalności
osmolalności
osocza
osocza
–
Próg osmolalności dla wydzielania ADH wynosi
Próg osmolalności dla wydzielania ADH wynosi
280 mOsm/kg
280 mOsm/kg
•
Hipowolemia/hipotensja (
Hipowolemia/hipotensja (
↓
↓
efektywnej objętości krwi krążącej)
efektywnej objętości krwi krążącej)
•
Ból
Ból
•
hipoksja
hipoksja
HIPEROSMIA
HIPOWOLEMIA
ADH
↑H
2
O
[Na+]
Działanie wazopresny
Działanie wazopresny
•
Receptory V1
Receptory V1
–
Mięśnie gładkie naczyń
Mięśnie gładkie naczyń
•
skurcz naczyń
skurcz naczyń
–
Płytki krwi
Płytki krwi
•
Aktywacja płytek
Aktywacja płytek
•
Receptory V2
Receptory V2
–
Komórki kanalika zbiorczego w nerce
Komórki kanalika zbiorczego w nerce
•
Wzrost przepuszczalności dla wody
Wzrost przepuszczalności dla wody
•
Resorpcja zwrotna wody
Resorpcja zwrotna wody
•
Zagęszczanie moczu (maksymalnie do
Zagęszczanie moczu (maksymalnie do
1200mOsm/kg)
1200mOsm/kg)
Błona bazolateralna
Błona apikalna
V2
AVP
H
2
O
Przestrzeń śródmiąższowa
Światło kanalika
Akwaporyna 2
= kanały wodne
OŚRODEK PRAGNIENIA
OŚRODEK PRAGNIENIA
PRAGNIENIE
>295 mOsm/kg
osmodetektory
BARORECEPTORY
OSMORECEPTORY
60-75% objętości
10-15% objętości krwi
Determinuje
Ciśnienie
tętnicze krwi
ADH
PRAGNIENIE
WYKRYWACZE
WYKRYWACZE
wzrostu ciśnienia tętniczego
wzrostu ciśnienia tętniczego
krwi
krwi
BARORECEPTORY
BARORECEPTORY
TĘTNICZE
TĘTNICZE
BARORECEPTORY
BARORECEPTORY
BARORECEPTORY
BARORECEPTORY
•
Zatoki szyjne
Zatoki szyjne
•
Łuk aorty
Łuk aorty
•
W okolicy ujść żył do
W okolicy ujść żył do
przedsionków
przedsionków
ODRUCH
ODRUCH
Z
Z
BARORECEPTORÓ
BARORECEPTORÓ
W
W
WZROST CIŚNIENIA TĘTNICZEGO
WZROST CIŚNIENIA TĘTNICZEGO
Wyzwolenie potencjałów w nerwach
Wyzwolenie potencjałów w nerwach
dośrodkowych
dośrodkowych
(n. zatokowy i aortalny)
(n. zatokowy i aortalny)
Zwolnienie
Zwolnienie
akcji serca
akcji serca
Rozszerzenie naczyń
Rozszerzenie naczyń
Pobudzenie
Pobudzenie
n.
n.
błędnego
błędnego
Zmniejszenie
Zmniejszenie
aktywności
aktywności
współczulnej
współczulnej
donaczyniowej
donaczyniowej
Zahamowanie części presyjnej/
Zahamowanie części presyjnej/
aktywacja depresyjnej Oś.
aktywacja depresyjnej Oś.
Nacz.
Nacz.
SPADEK CIŚNIENIA TĘTNICZEGO
SPADEK CIŚNIENIA TĘTNICZEGO
Zmniejszenie impulsacji z baroreceptorów
Zmniejszenie impulsacji z baroreceptorów
Zwężenie naczyń
Zwężenie naczyń
Zahamowani
Zahamowani
e
e
n. błędnego
n. błędnego
Wzrost aktywności
Wzrost aktywności
współczulnej
współczulnej
donaczyniowej
donaczyniowej
Odhamowanie części
Odhamowanie części
presyjnej
presyjnej
Przyspieszeni
Przyspieszeni
e
e
akcji serca
akcji serca
WSPÓŁCZULNY UKŁAD NERWOWY
WSPÓŁCZULNY UKŁAD NERWOWY
•
Reguluje dopływ krwi do tkanek i
Reguluje dopływ krwi do tkanek i
narządów
narządów
(NEREK)
(NEREK)
przez zmianę
przez zmianę
promienia tętniczek
promienia tętniczek
zmiana liczby impulsów we włóknach
zmiana liczby impulsów we włóknach
współczulnych unerwiających naczynia
współczulnych unerwiających naczynia
ZMIANA PROMIENIA TĘTNICZEK
ZMIANA PROMIENIA TĘTNICZEK
•
Zmniejszenie
Zmniejszenie
aktywności włókien
aktywności włókien
współczulnych
współczulnych
•
Wzrost aktywności
Wzrost aktywności
włókien
włókien
współczulnych
współczulnych
OŚRODEK NACZYNIORUCHOWY
OŚRODEK NACZYNIORUCHOWY
(
(
Rdzeń przedłużony - twór siatkowaty
Rdzeń przedłużony - twór siatkowaty
)
)
CZĘŚĆ PRESYJNA
CZĘŚĆ PRESYJNA
•
Utrzymuje błonę
Utrzymuje błonę
mięśniową naczyń
mięśniową naczyń
w stałym skurczu
w stałym skurczu
•
Hamowana jest
Hamowana jest
przez bodźce
przez bodźce
aferentne z
aferentne z
baroreceptorów
baroreceptorów
CZĘŚĆ DEPRESYJNA
CZĘŚĆ DEPRESYJNA
•
Hamuje aktywność
Hamuje aktywność
włókien
włókien
współczulnych
współczulnych
•
Pobudzana jest przez
Pobudzana jest przez
impulsy z
impulsy z
baroreceptorów
baroreceptorów
PEPTYDY NATRIURETYCZNE
PEPTYDY NATRIURETYCZNE
Peptyd
Peptyd
natriuretyczny
natriuretyczny
typu A
typu A
(ANP)
(ANP)
miocyty
miocyty
przedsionkowe
przedsionkowe
Peptyd
Peptyd
natriuretyczny
natriuretyczny
typu B
typu B
(BNP)
(BNP)
Miocyty przedsionków
Miocyty przedsionków
Miocyty komór
Miocyty komór
serca
serca
Komórki CUN
Komórki CUN
Peptyd
Peptyd
natriuretyczny
natriuretyczny
typu C
typu C
(CNP)
(CNP)
Komórki śródbłonka
Komórki śródbłonka
naczyniowego
naczyniowego
↑
↑
NATRIUREZY
NATRIUREZY
•
Hamowanie Na
Hamowanie Na
+,
+,
K
K
+
+
-
-
ATPazy cewkowej
ATPazy cewkowej
•
↓
↓
resorpcji zwrotnej
resorpcji zwrotnej
sodu
sodu
↑
↑
DIUREZY
DIUREZY
•
Rozszerzenie
Rozszerzenie
tętniczek
tętniczek
doprowadzających
doprowadzających
kłębuszka
kłębuszka
•
↑
↑
filtracji
filtracji
kłębuszkowej
kłębuszkowej
DZIAŁANIE PEPTYDYDÓW
DZIAŁANIE PEPTYDYDÓW
NATRIURETYCZNYCH
NATRIURETYCZNYCH
ROZSZERZENIE
NACZYŃ
•Zniesienie działania
substancji presyjnych
PEPTYDY NATRIURETYCZNE
PEPTYDY NATRIURETYCZNE
ANP
BNP
ANP, BNP
ADH
RAA
NA
AD
Hipowolemia
względna/bezwzględna
Zmniejszenie efektywnej objętości
Krwi tętniczej
ZABURZENIA GOSP. H
ZABURZENIA GOSP. H
2
2
O-ELE
O-ELE
•
stan uwodnienia ustroju
stan uwodnienia ustroju
–
odwodnienie
odwodnienie
–
przewodnienie
przewodnienie
•
osmolarność osocza
osmolarność osocza
–
izotoniczne
izotoniczne
–
hipotoniczne
hipotoniczne
–
hipertoniczne
hipertoniczne
PRZEWODNIENIA
PRZEWODNIENIA
/ODWODNIENIA
/ODWODNIENIA
Na
Na
+
+
[natremia]
[natremia]
H
H
2
2
0
0
[wolemia]
[wolemia]
SPADEK
SPADEK
OBJĘTOŚĆ
OBJĘTOŚĆ
PŁYNU
PŁYNU
ZEWNĄTRZ-
ZEWNĄTRZ-
KOMÓRKOWEGO
KOMÓRKOWEGO
WZROST
WZROST
OBJĘTOŚĆ
OBJĘTOŚĆ
PŁYNU
PŁYNU
ZEWNĄTRZ-
ZEWNĄTRZ-
KOMÓRKOWEGO
KOMÓRKOWEGO
ODWODNIENIE
ODWODNIENIE
PRZEWODNIENIE
PRZEWODNIENIE
HIPOWOLEMIA
HIPERWOLEMIA
Przyczyny odwodnienia
Przyczyny odwodnienia
•
niedobór wody
niedobór wody
•
lub/i niedobór sodu
lub/i niedobór sodu
H
2
0
Na
+
lub/i
Odwodnienie izotoniczne
Odwodnienie izotoniczne
H
2
0
Na
+
Proporcjonalna
utrata
Hipowolemia + normonatremia
Przyczyny odwodnienia
Przyczyny odwodnienia
izotonicznego
izotonicznego
•
Krwotok
Krwotok
•
Oparzenie
Oparzenie
•
Wymioty
Wymioty
•
Biegunki
Biegunki
•
Przesunięcie płynu do
Przesunięcie płynu do
trzeciej przestrzeni
trzeciej przestrzeni
–
Ostre zapalenie trzustki
Ostre zapalenie trzustki
–
Niedrożność jelit
Niedrożność jelit
Patogeneza odwodnienia
Patogeneza odwodnienia
izotonicznego
izotonicznego
•
↓
↓
objętości osocza
objętości osocza
(
(
bez zmian osmolalności)
bez zmian osmolalności)
•
↓
↓
objętości płynu śródmiąższowego
objętości płynu śródmiąższowego
(
(
bez zmian osmolalności)
bez zmian osmolalności)
•
Objętość płynu
Objętość płynu
wewnątrzkomórkowego =N
wewnątrzkomórkowego =N
=
Odwodnienie
Odwodnienie
hipotoniczne
hipotoniczne
H
2
0
Na
+
Utrata
<
Hipowolemia + hiponatremia
Przyczyny odwodnienia
Przyczyny odwodnienia
hipotonicznego
hipotonicznego
•
Uzupełnianie niedoboru wody
Uzupełnianie niedoboru wody
płynami pozbawionymi elektrolitów
płynami pozbawionymi elektrolitów
–
Przy biegunce, gorączce….
Przy biegunce, gorączce….
•
Utrata sodu przez nerki
Utrata sodu przez nerki
–
Przewlekłe stosowanie środków
Przewlekłe stosowanie środków
moczopędnych
moczopędnych
–
Niedoczynność kory nadnerczy
Niedoczynność kory nadnerczy
(choroba Addisona)
(choroba Addisona)
Odwodnienie
Odwodnienie
hipotoniczne
hipotoniczne
•
Zmniejszenie objętości i osmolalności
Zmniejszenie objętości i osmolalności
przestrzeni zewnątrzkomórkowej
przestrzeni zewnątrzkomórkowej
•
Wzrost objętości przestrzeni
Wzrost objętości przestrzeni
wewnątrzkomórkowej
wewnątrzkomórkowej
OBRZĘK KOMÓREK
OBRZĘK KOMÓREK
Odwodnienie
Odwodnienie
hipotoniczne
hipotoniczne
<
Odwodnienie
Odwodnienie
hipertoniczne
hipertoniczne
H
2
0
Na
+
Utrata
>
Hipowolemia + hipernatremia
Przyczyny odwodnienia
Przyczyny odwodnienia
hipertonicznego
hipertonicznego
•
Zmniejszona podaż wody
Zmniejszona podaż wody
–
Pustynia
Pustynia
–
Chorzy nieprzytomni
Chorzy nieprzytomni
–
Chorzy z miażdżycą naczyń mózgowych
Chorzy z miażdżycą naczyń mózgowych
•
Zwiększona utrata wody
Zwiększona utrata wody
–
NERKI:
NERKI:
•
Moczówka prosta
Moczówka prosta
–
SKÓRA
SKÓRA
•
Gorączka
Gorączka
•
Intensywny wysiłek fizyczny (nadmierne parowanie
Intensywny wysiłek fizyczny (nadmierne parowanie
hipotonicznego potu)
hipotonicznego potu)
[[Cukrzyca (przełom hiperglikemiczny)]]
[[Cukrzyca (przełom hiperglikemiczny)]]
Przyczyny odwodnienia
Przyczyny odwodnienia
hipertonicznego
hipertonicznego
Patogeneza odwodnienia
Patogeneza odwodnienia
hipertonicznego
hipertonicznego
•
↓
↓
objętości osocza i ↑ osmolalności
objętości osocza i ↑ osmolalności
•
Przemieszczenie płynu z przestrzeni
Przemieszczenie płynu z przestrzeni
śródmiąższowej do osocza
śródmiąższowej do osocza
•
↑
↑
osmolalności przestrzeni
osmolalności przestrzeni
śródmiąższowej
śródmiąższowej
•
Przemieszczenie płynu z przestrzeni
Przemieszczenie płynu z przestrzeni
wewnątrzkomórkowej do
wewnątrzkomórkowej do
pozakomórkowej
pozakomórkowej
•
↓
↓
objętości prze. wewnątrzkomórkowej
objętości prze. wewnątrzkomórkowej
Patogeneza odwodnienia
Patogeneza odwodnienia
hipertonicznego
hipertonicznego
OBJAWY ODWODNIENIA
OBJAWY ODWODNIENIA
Objawy fizykalne
Objawy fizykalne
odwodnienia
odwodnienia
•
↓
↓
objętości płynu
objętości płynu
śródmiąższowego
śródmiąższowego
–
Suchość błon
Suchość błon
śluzowych
śluzowych
–
↓
↓
napięcia skóry
napięcia skóry
–
Zapadnięte gałki
Zapadnięte gałki
oczne
oczne
–
Zapadnięte
Zapadnięte
ciemiączko
ciemiączko
(niemowlę)
(niemowlę)
•
↓
↓
objętości osocza
objętości osocza
(HIPOWOLEMIA)
(HIPOWOLEMIA)
–
Niskie ciśnienie (RR)
Niskie ciśnienie (RR)
–
Hipotonia
Hipotonia
ortostatyczna
ortostatyczna
–
Przyspieszone tętno
Przyspieszone tętno
–
↓
↓
diurezy
diurezy
–
↑
↑
hematokrytu (Ht)
hematokrytu (Ht)
Spadek masy ciała
HIPOWOLEMIA
HIPOWOLEMIA
↓RR
Objawy odwodnienia cd.
Objawy odwodnienia cd.
Hipotoniczne Na
Hipotoniczne Na
+
+
<135
<135
•
Przewodnienie komórek
Przewodnienie komórek
–
bóle głowy, nudności
bóle głowy, nudności
–
Znużenie, osłabienie
Znużenie, osłabienie
–
drgawki
drgawki
–
majaczenie
majaczenie
•
Brak uczucia
Brak uczucia
pragnienia
pragnienia
•
Duża skłonność do
Duża skłonność do
zapaści !!
zapaści !!
•
hiponatremia
hiponatremia
–
Osłabienie siły
Osłabienie siły
mięśniowej
mięśniowej
Hipertoniczne Na
Hipertoniczne Na
+
+
> 145
> 145
•
Odwodnienie komórek
Odwodnienie komórek
–
śpiączka
śpiączka
•
Silne pragnienie
Silne pragnienie
•
Gorączka
Gorączka
•
Względnie niewielkie
Względnie niewielkie
objawy hipowolemii
objawy hipowolemii
•
Hipernatremia
Hipernatremia
–
Wzrost pobudliwości nerwowo-
Wzrost pobudliwości nerwowo-
mięśniowej
mięśniowej
•
Wzmożone odruchy ścięgniste
Wzmożone odruchy ścięgniste
•
Wzmożone napięcie mięśni
Wzmożone napięcie mięśni
•
Skurcze
Skurcze
•
drgawki
drgawki
IZOWOLEMIA
IZOOSMIA
?
?
?
Objawy laboratoryjne
Objawy laboratoryjne
odwodnienia
odwodnienia
MCHC
MCHC
MCV
MCV
Ht
Ht
Odwodnienie
Odwodnienie
izotoniczne
izotoniczne
N
N
N
N
↑
↑
Odwodnienie
Odwodnienie
hipotoniczne
hipotoniczne
↓
↓
↑
↑
↑
↑
Odwodnienie
Odwodnienie
hipertoniczn
hipertoniczn
e
e
↑
↑
↓
↓
↑
↑
Przewodnieni
Przewodnieni
e izotoniczne
e izotoniczne
N
N
N
N
↓
↓
Przewodnieni
Przewodnieni
e
e
hipotoniczne
hipotoniczne
↓
↓
↑
↑
↓
↓
Przewodnieni
Przewodnieni
e
e
hipertoniczn
hipertoniczn
e
e
↑
↑
↓
↓
↓
↓
•
Średnia
objętość
krwinki czerwonej
(MCV - Mean Corpuscular Volumen)
MCV
= 82-92 fl (μm3)
•
Średnia
zawartość
hemoglobiny w krwince
(MCH - Mean Corpuscular Hemoglobin)
MCH
= 27-31 pg
•
Średnie
stężenie
hemoglobiny w krwince
czerwonej
(MCHC – Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)
MCHC
= 32-36% (normochromia)
Liczba krwinek czerwonych
4 200000 – 5 000 000 mm3 (4.2 – 5 x10
12
)
reticulocyty
5-15‰
Stężenie hemoglobiny (Hb)
12-16 g/100ml
Hematokryt (Ht)
K – 36-45%
M-40-54%
PRZEWODNIENIE
PRZEWODNIENIE
Przyczyny przewodnienia
Przyczyny przewodnienia
•
Nadmierna podaż wody lub/i sodu
Nadmierna podaż wody lub/i sodu
•
Upośledzone wydalanie wody lub/i sodu
Upośledzone wydalanie wody lub/i sodu
Stany sprzyjające
Stany sprzyjające
przewodnieniu
przewodnieniu
•
Niewydolność nerek
Niewydolność nerek
•
Niewydolność krążenia
Niewydolność krążenia
•
Hipoproteinemia
Hipoproteinemia
•
Zaburzenia hormonalnej regulacji
Zaburzenia hormonalnej regulacji
gospodarki wodno-elektrolitowej
gospodarki wodno-elektrolitowej
–
hiperglikokortykosteroidyzm (GSK)
hiperglikokortykosteroidyzm (GSK)
–
zespół nieadekwatnej sekrecji
zespół nieadekwatnej sekrecji
wazopresyny
wazopresyny
(SIADH)
(SIADH)
[
[
hiperaldosteronizm pierwotny???]
hiperaldosteronizm pierwotny???]
hiperaldosteroniz
hiperaldosteroniz
m wtórny (RAA!)
m wtórny (RAA!)
Objawy przewodnienia
Objawy przewodnienia
•
Przyrost masy ciała!
Przyrost masy ciała!
•
Hiperwolemia
Hiperwolemia
–
Zastój żylny
Zastój żylny
•
Obrzęki obwodowe
Obrzęki obwodowe
–
Zastój płucny
Zastój płucny
•
obrzęk płuc –
obrzęk płuc –
DUSZNOŚĆ !
DUSZNOŚĆ !
–
Płyn w jamach surowiczych -
Płyn w jamach surowiczych -
PRZESIĘK
PRZESIĘK
•
opłucnej, otrzewnowej, w. osierdziowym
opłucnej, otrzewnowej, w. osierdziowym
–
Wzrost ciśnienia tętniczego (różnie)
Wzrost ciśnienia tętniczego (różnie)
•
Zaburzenie czynności CUN
Zaburzenie czynności CUN
–
Bóle głowy, drgawki, śpiączka
Bóle głowy, drgawki, śpiączka
Przewodnienie
Przewodnienie
hipertoniczne
hipertoniczne
H
2
0
Na
+
>
•
Spożywanie wody morskiej (rozbitek)
Spożywanie wody morskiej (rozbitek)
•
Infuzja hipertonicznego roztworu NaCl lub
Infuzja hipertonicznego roztworu NaCl lub
NaHCO
NaHCO
3
3
•
Spożywanie solonych potraw przez osoby:
Spożywanie solonych potraw przez osoby:
–
Z niewydolnością nerek
Z niewydolnością nerek
–
Z nadczynnością nadnerczy (GKS)
Z nadczynnością nadnerczy (GKS)
–
Leczonych hormonami kory nadnerczy (GKS)
Leczonych hormonami kory nadnerczy (GKS)
Przewodnienie
Przewodnienie
hipertoniczne
hipertoniczne
Przewodnienie
Przewodnienie
hipertoniczne
hipertoniczne
Przewodnienie
Przewodnienie
hipertoniczne
hipertoniczne
Przewodnienie
Przewodnienie
hipotoniczne
hipotoniczne
H
2
0
Na
+
>
•
Nadmierne picie czystej wody przez osoby z
Nadmierne picie czystej wody przez osoby z
upośledzoną funkcją nerek
upośledzoną funkcją nerek
•
SIADH
SIADH
– Zespół nieadekwatnego wydzielania
– Zespół nieadekwatnego wydzielania
wazopresyny
wazopresyny
(zespół Schwartza-Barttera)
(zespół Schwartza-Barttera)
–
Uraz czaszki
Uraz czaszki
–
Zapalenie mózgu
Zapalenie mózgu
–
Zapalenie płuc
Zapalenie płuc
–
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy
–
Nowotwory (rak oskrzela)
Nowotwory (rak oskrzela)
–
.(…)…
.(…)…
Przewodnienie hipotoniczne
Przewodnienie hipotoniczne
ZATRUCIE WODNE
ZATRUCIE WODNE
Przewodnienie
Przewodnienie
hipotoniczne
hipotoniczne
ZATRUCIE WODNE
ZATRUCIE WODNE
(hiponatriemia z rozcieńczenia)
(hiponatriemia z rozcieńczenia)
?
5% glukoza
10% NaCl
0.9% NaCl
Najczęściej spotykane zaburzenie
Najczęściej spotykane zaburzenie
gospodarki wodno-elektrolitowej
gospodarki wodno-elektrolitowej
Przewodnienie
Przewodnienie
izotoniczne
izotoniczne
Przewodnienie
Przewodnienie
izotoniczne
izotoniczne
proporcjonalnie
H
2
0
Na
+
•
Niewydolność nerek
Niewydolność nerek
(
(
↓ GFR)
↓ GFR)
•
Hiperaldosteronizm wtórny (
Hiperaldosteronizm wtórny (
↑ RAA)
↑ RAA)
•
Niewydolność krążenia
Niewydolność krążenia
•
Niewydolność wątroby
Niewydolność wątroby
•
Zespół nerczycowy
Zespół nerczycowy
•
Wyniszczenie
Wyniszczenie
Przewodnienie
Przewodnienie
izotoniczne
izotoniczne
Zmniejszenie
efektywnej
objętości
krwi
tętniczej
Zmniejszenie
efektywnej
objętości
krwi
tętniczej
AKTYWACJA MECHANIZMÓW
AKTYWACJA MECHANIZMÓW
ADAPTACYJNYCH
ADAPTACYJNYCH
(RAA, AK, ADH)
(RAA, AK, ADH)
Pierwotna przyczyna
Pierwotna przyczyna
powodująca ucieczkę wody i elektrolitów z
powodująca ucieczkę wody i elektrolitów z
łożyska naczyniowego na poziomie
łożyska naczyniowego na poziomie
mikrokrążenie
mikrokrążenie
Spadek efektywnej objętości krwi
Spadek efektywnej objętości krwi
tętniczej
tętniczej
(HIPOWOLEMIA WZGLĘDNA)
(HIPOWOLEMIA WZGLĘDNA)
AKTYWACJA MECHANIZMÓW
AKTYWACJA MECHANIZMÓW
ADAPTACYJNYCH
ADAPTACYJNYCH
(RAA, AK, ADH)
(RAA, AK, ADH)
Nadmierne gromadzenie
Nadmierne gromadzenie
płynu izoosmotycznego w
płynu izoosmotycznego w
przestrzeni
przestrzeni
zewnątrzkomórkowej
zewnątrzkomórkowej
Przewodnienie
Przewodnienie
izotoniczne
izotoniczne
OBRZĘKI
OBRZĘKI
Tworzenie płynu obrzękowego
Tworzenie płynu obrzękowego
Zaburzenie wymiany płynu między
Zaburzenie wymiany płynu między
naczyniami a przestrzenią
naczyniami a przestrzenią
okołonaczyniową
okołonaczyniową
Patogeneza obrzęków
Patogeneza obrzęków
•
Wzrost ciśnienia
Wzrost ciśnienia
hydrostatycznego
hydrostatycznego
krwi
krwi
–
Niewydolność serca
Niewydolność serca
–
Niewydolność nerek
Niewydolność nerek
•
Spadek ciśnienie
Spadek ciśnienie
onkotyczneg
onkotyczneg
o osocza
o osocza
–
Utrata (zespół nerczycowy, enteropatia wysiękowa)
Utrata (zespół nerczycowy, enteropatia wysiękowa)
–
Zmniejszona podaż (głód)
Zmniejszona podaż (głód)
–
Zmniejszona synteza (marskość wątroby)
Zmniejszona synteza (marskość wątroby)
•
Zaburzenia w odpływie
Zaburzenia w odpływie
limfy
limfy
•
Wzrost
Wzrost
przepuszczalności
przepuszczalności
włośniczek
włośniczek
–
Zapalenie
Zapalenie
–
Alergia
Alergia
–
Hipoksja
Hipoksja
–
kwasica
kwasica
•
OBRZĘKI MIEJSCOWE
OBRZĘKI MIEJSCOWE
•
OBRZĘKI OGÓLNOUSTROJOWE
OBRZĘKI OGÓLNOUSTROJOWE
Kliniczny podział
Kliniczny podział
obrzęków
obrzęków
Miejscowe:
Miejscowe:
•
Zapalne
Zapalne
•
Alergiczne
Alergiczne
•
Limfatyczne
Limfatyczne
•
Miejscowy
Miejscowy
zastój żylny
zastój żylny
Kliniczny podział
Kliniczny podział
obrzęków
obrzęków
•
Sercowe
Sercowe
•
Wątrobowe
Wątrobowe
•
Nerkowe
Nerkowe
•
Hormonalne
Hormonalne
•
Głodowe
Głodowe
•
Idiopatyczne
Idiopatyczne
•
…
…
.
.
FILARIOZA
FILARIOZA
Obrzęki uogólnione
Obrzęki uogólnione
Patogeneza obrzęków w
Patogeneza obrzęków w
chorobach serca
chorobach serca
Patogeneza obrzęków w
Patogeneza obrzęków w
niewydolności serca
niewydolności serca
NIEWYDOLNOŚĆ
SKURCZOWA
NIEWYDOLNOŚĆ
ROZKURCZOWA
SPADEK OBJĘTOŚCI WYRZUTOWEJ
ZASTÓJ
↓ EFEKTYWNEJ
OBJĘTOŚCI
KRWI KRĄŻĄCEJ
Niewydolność lewej komory
Niewydolność lewej komory
•
OSTRA
OSTRA
–
Rozległy zawał lewej komory
Rozległy zawał lewej komory
–
Przełom nadciśnieniowy .(…)
Przełom nadciśnieniowy .(…)
•
PRZEWLEKŁA
PRZEWLEKŁA
(
(
Asthma cardiale
Asthma cardiale
–
–
napadowa duszność nocna)
napadowa duszność nocna)
–
Choroba niedokrwienna serca
Choroba niedokrwienna serca
–
Nadciśnienie wady serca…(…)
Nadciśnienie wady serca…(…)
zastój płucny (obrzęk płuc)
zastój płucny (obrzęk płuc)
duszność
duszność
kaszel
kaszel
wilgotne rzężenie
wilgotne rzężenie
Niewydolność prawej komory
Niewydolność prawej komory
zastój żylny
zastój żylny
•
spadek
spadek
efektywnej
efektywnej
objętości krwi
objętości krwi
tętniczej
tętniczej
•
Wzrost ciśnienie
Wzrost ciśnienie
hydrostatycznego
hydrostatycznego
w kapilarach
w kapilarach
•
Hipoksja
Hipoksja
zastoinowa
zastoinowa
•
„
„
marskość sercowa”
marskość sercowa”
wątroby
wątroby
•
enteropatia wysiękowa
enteropatia wysiękowa
•
zastój w odpływie
zastój w odpływie
limfy
limfy
ZASTÓJ
ZASTÓJ
ŻYLNY
ŻYLNY
Spadek
Spadek
efektywnej
efektywnej
objętości
objętości
krwi
krwi
tętniczej
tętniczej
BARORECEPTORY
OSMORECEPTORY
ZASTÓJ ŻYLNY
ZASTÓJ ŻYLNY
•
Wzrost ciśnienia
Wzrost ciśnienia
hydrostatycznego
hydrostatycznego
w
w
kapilarach (wzrost filtracji)
kapilarach (wzrost filtracji)
•
Hipoksja zastoinowa – wzrost
Hipoksja zastoinowa – wzrost
przepuszczalności
przepuszczalności
kapilar
kapilar
•
Zastój limfy
Zastój limfy
WZROST FILTRACJI WŁOŚNICZKOWEJ
WZROST FILTRACJI WŁOŚNICZKOWEJ
ZASTÓJ ŻYLNY
ZASTÓJ ŻYLNY
(ZASTÓJ KRWI W NARZĄDACH)
(ZASTÓJ KRWI W NARZĄDACH)
•
Enteropatia wysiękowa
Enteropatia wysiękowa
–
utrata albumin
utrata albumin
•
Wątroba zastoinowa
Wątroba zastoinowa
–
↓
↓
syntezy albumin
syntezy albumin
–
↓
↓
rozkład ADH i aldosteronu
rozkład ADH i aldosteronu
•
AKTYWACJA
AKTYWACJA
WSPÓŁCZULNA
WSPÓŁCZULNA
–
Zwężenie naczyń oporowych (nerkowych)
Zwężenie naczyń oporowych (nerkowych)
•
spadek
spadek
filtracji kłębuszkowej
filtracji kłębuszkowej
(GFR)
(GFR)
•
AKTYWACJA
AKTYWACJA
RAA
RAA
–
angiotensyna II
angiotensyna II
•
Zwężenie naczyń
Zwężenie naczyń
–
Aldosteron
Aldosteron
•
Wzrost resorpcji sodu
Wzrost resorpcji sodu
•
UWALNIANIE
UWALNIANIE
ADH
ADH
–
Spadek diurezy
Spadek diurezy
HIPOWOLEMIA
WZGLĘDNA
ZASTÓJ
ŻYLNY
HIPOWOLEMIA
WZGLĘDNA
ODBARCZENIE
BARORE-
CEPTORÓW
AKTYWACJA
WSPÓŁCZULNA
↑ Ph we
włośniczkach
AKTYWACJA
R-A-A
Wątroba zastoinowa
Enteropatia wysiękowa
↑ filtracji
włośniczkowej
Obrzęki wątrobowe
Obrzęki wątrobowe
•
↓
↓
syntezy albumin
syntezy albumin
•
↓
↓
degradacji aldosteronu
degradacji aldosteronu
•
nadciśnienie wrotne
nadciśnienie wrotne
Obrzęki wątrobowe-
Obrzęki wątrobowe-
patogeneza
patogeneza
Nadciśnienie wrotne
Nadciśnienie wrotne
•
mechaniczne ograniczenie przepływu
mechaniczne ograniczenie przepływu
krwi przez żyłę wrotną
krwi przez żyłę wrotną
–
wzrost oporu
wzrost oporu
naczyniowego w obszarze
naczyniowego w obszarze
żyły wrotnej (
żyły wrotnej (
↑ Ph )
↑ Ph )
–
wazodilatacja trzewna
wazodilatacja trzewna
•
rozkurcz
rozkurcz
tętniczych
tętniczych
naczyń jelitowych,
naczyń jelitowych,
•
wzrost przepływu trzewnego krwi
wzrost przepływu trzewnego krwi
•
stan względnej hipowolemii
stan względnej hipowolemii
wazodilatacja trzewna
↓
względna hipowolemia
↓
↓
wzrost nerkowej retencji Na+ i H
2
O
spadek filtracji kłębuszkowej
↓
Zespół wątrobowo-nerkowy
(
ostra przednerkowa niewydolność nerek)
pobudzenie:
układu współczulnego
układu RAA
sekrecji ADH
HIPOWOLEMIA
WZGLĘDNA
WAZODYLATACJA
TRZEWNA
RAA, AK, ADH
NADCIŚNIENI
E
WROTNE
Zespół wątrobowo-nerkowy
anasarca
OBRZĘKI NERKOWE
OBRZĘKI NERKOWE
•
ZESPÓŁ
ZESPÓŁ
NERCZYCOWY
NERCZYCOWY
•
ZESPÓŁ
ZESPÓŁ
NEFRYTYCZNY
NEFRYTYCZNY
OBRZĘKI NERKOWE
OBRZĘKI NERKOWE
Wzrost filtracji
Wzrost filtracji
białek w kłębuszku
białek w kłębuszku
Zmniejszenie
Zmniejszenie
powierzchni
powierzchni
filtracyjnej nerek
filtracyjnej nerek
Niewydolność nerek: ONN, PNN
Niewydolność nerek: ONN, PNN
PNN:
PNN:
glomerulopatie
glomerulopatie
nefropata cukrzycowa
nefropata cukrzycowa
nefropatia nadciśnieniowa
nefropatia nadciśnieniowa
nefropatie toksyczne
nefropatie toksyczne
•
Zmniejszenie powierzchni
Zmniejszenie powierzchni
filtracyjnej nerek (
filtracyjnej nerek (
↓ GFR)
↓ GFR)
•
Wzrost RR
Wzrost RR
•
Niewydolność serca
Niewydolność serca
ZESPÓŁ NEFRYTYCZNY
ZESPÓŁ NEFRYTYCZNY
Białkomocz
> 3.5 g /dobę
ZESPÓŁ
ZESPÓŁ
NERCZYCOWY
NERCZYCOWY
•
Białkomocz
Białkomocz
> 3.5-4.0 g/24h
> 3.5-4.0 g/24h
•
Hipoalbuminemia
Hipoalbuminemia
< 2.5 g/dl
< 2.5 g/dl
•
Dyslipidemia
Dyslipidemia
•
Lipiduria
Lipiduria
DZM
Przyczyny zespołu
nerczycowego
Glomerulopatie
pierwotne(80%):
•
Glomerulopatie
wtórne(20%):
Glomerulopatie pierwotne
•
nefropatia błoniasta
(GN memebranosa
•
mezangiokapilarne (błoniasto-rozplemowe)
(GN membranoproliferatiwa)
•
nefropatia IgA
(GN proliferativa mesangialis)
•
submikroskopowe kzn
(GN submicroscopica, minimal change GN)
•
ogniskowe stwardnienie kłębuszków nerkowych
(GN sclerosis focalis
Glomerulopatie wtórne
metaboliczne
cukrzyca,
skrobiawica
kolagenozy
Toczeń układowy
poinfekcyjne
bakterie, wirusy
alergiczne
choroba posurowicza
Naczyniowe zakrzepica żył nerkowych, zwężenie tętnicy nerkowej
HIPOPROTEINEMIA
Hipowolemia
HIPERALDOSTERONIZM
WTÓRNY
Aktywacja RAA
ADH
Obrzęki
Obrzęki
onkotyczne
onkotyczne
Albumina < 2.5 g/dl
Albumina < 2.5 g/dl
Przyczyny spadku ciśnienia
Przyczyny spadku ciśnienia
onkotycznego w krążeniu
onkotycznego w krążeniu
•
Choroby wątroby
Choroby wątroby
•
Głodzenie
Głodzenie
•
Choroby nerek
Choroby nerek
–
Zespół nerczycowy
Zespół nerczycowy
•
Choroby przewodu pokarmowego
Choroby przewodu pokarmowego
–
Enetropatia wysiękowa
Enetropatia wysiękowa
Obrzęki w
Obrzęki w
zaburzeniach
zaburzeniach
endokrynnych
endokrynnych
Immunologiczne zapalenie tkanek
Immunologiczne zapalenie tkanek
miękkich oczodołu i tkanki
miękkich oczodołu i tkanki
podskórnej goleni
podskórnej goleni
•
naciek utworzony z
naciek utworzony z
limfocytów Th1
limfocytów Th1
•
cytokiny pobudzają
cytokiny pobudzają
proliferację
proliferację
fibroblastów i
fibroblastów i
wytwarzanie
wytwarzanie
hydrofilnych
hydrofilnych
glikozaminoglikanów
glikozaminoglikanów
(kwas hialuronowy)
(kwas hialuronowy)
•
Orbitopatia
Orbitopatia
tarczycowa
tarczycowa
–
Wytrzeszcz
Wytrzeszcz
–
Obrzęk powiek
Obrzęk powiek
•
Obrzęk
Obrzęk
przedgoleniowy
przedgoleniowy
Obrzęk śluzowaty
OBRZĘK ŚLUZOWATY
OBRZĘK ŚLUZOWATY
Nagromadzenia
Nagromadzenia
hydrofilnych
hydrofilnych
glikozaminoglikanów
glikozaminoglikanów
Obrzęki śródmiąższowe
Obrzęki śródmiąższowe
Tkanka
Tkanka
podskórna
podskórna
Mięsień
Mięsień
serowy
serowy
Mięśnie
Mięśnie
szkieletow
szkieletow
e
e
Równowaga
Równowaga
kwasowo-zasadowa
kwasowo-zasadowa
Izohydria
Izohydria
Terminologia
Terminologia
Sobiesław Zasada
1961
•
KWAS
KWAS
– cząsteczka, która ma
– cząsteczka, która ma
zdolność do
zdolność do
oddawania
oddawania
jonów H
jonów H
+
+
,
,
czyli jest donorem protonów
czyli jest donorem protonów
•
ZASADA
ZASADA
– cząsteczka, która
– cząsteczka, która
przyłącza
przyłącza
jony H
jony H
+
+
, czyli jest ich biorcą
, czyli jest ich biorcą
Wg
Wg
teorii Brönsteda
teorii Brönsteda
:
:
pH ?
pH ?
pH – ujemny logarytm
pH – ujemny logarytm
stężenia jonów
stężenia jonów
wodorowych
wodorowych
[H
[H
+
+
] = [OH¯] = 10
] = [OH¯] = 10
-7
-7
mol/l
mol/l
pH = 7
pH = 7
Równanie Hendersona-
Równanie Hendersona-
Hasselbalcha
Hasselbalcha
Równanie Hendersona-
Równanie Hendersona-
Hasselbalcha
Hasselbalcha
•
stężenie jonów H
stężenie jonów H
+
+
w badanym
w badanym
roztworze kwasu jest zależne od
roztworze kwasu jest zależne od
stosunku stężenia anionu do stężenia
stosunku stężenia anionu do stężenia
cząsteczek niezdysocjowanych
cząsteczek niezdysocjowanych
kwasu
kwasu
W odniesieniu do wodorowęglanowego
W odniesieniu do wodorowęglanowego
układu buforowego:
układu buforowego:
oddechowy
komponent
wy
nieoddecho
komponent
03
,
0
pCO
HCO
log
6,1
pH
2
3
Prawidłowe
Prawidłowe
pH
pH
=
=
7,3
7,3
6-
6-
7,4
7,4
4
4
pH
pH
kwasica
kwasica
pH
pH
zasadowica
zasadowica
Wskaźniki oceny równowagi
Wskaźniki oceny równowagi
kwasowo-zasadowej
kwasowo-zasadowej
•
Stężenie
Stężenie
jonów H
jonów H
+
+
we krwi
we krwi
•
pH
pH
•
pCO
pCO
2
2
•
Stężenie
Stężenie
wodorowęglanów
wodorowęglanów
•
Zasady buforujące (buffer base – BB)
Zasady buforujące (buffer base – BB)
•
Zawartość normalnych zasad
Zawartość normalnych zasad
buforowych
buforowych
(normal buffer base – NBB)
(normal buffer base – NBB)
•
Nadmiar zasad (base excess – BE)
Nadmiar zasad (base excess – BE)
•
Niedobór zasad (base deficit)
Niedobór zasad (base deficit)
•
Luka (przerwa) anionowa
Luka (przerwa) anionowa
(anion gap)
(anion gap)
Wskaźniki oceny równowagi
Wskaźniki oceny równowagi
kwasowo-zasadowej
kwasowo-zasadowej
•
stężenie
stężenie
jonów
jonów
H
H
+
+
we krwi:
we krwi:
36 – 44
36 – 44
nmol/l
nmol/l
•
pH:
pH:
7,36 – 7,44
7,36 – 7,44
•
pCO
pCO
2
2
:
:
33 – 44
33 – 44
mmHg
mmHg
•
stężenie
stężenie
wodorowęglanów
wodorowęglanów
:
:
22 – 28
22 – 28
mmol/l
mmol/l
Zasady buforujące
Zasady buforujące
Zasady buforujące
Zasady buforujące
•
buffer base – BB:
buffer base – BB:
42-48
42-48
mmol/l
mmol/l
•
suma anionów buforowych
suma anionów buforowych
•
BB
BB
=
=
[HCO
[HCO
3
3
¯
¯
+ białka osocza +
+ białka osocza +
HPO
HPO
4
4
3
3
¯
¯
+ Hb we krwi utlenowanej]
+ Hb we krwi utlenowanej]
•
BB = [HCO
BB = [HCO
3
3
¯
¯
+ białka]
+ białka]
Zawartość normalnych
Zawartość normalnych
zasad buforowych
zasad buforowych
Normal buffer base – NBB:
Normal buffer base – NBB:
stężenie zasad buforowych
stężenie zasad buforowych
przy pH=7,4 i pCO
przy pH=7,4 i pCO
2
2
=
=
40mmHg
40mmHg
Zawartość normalnych
Zawartość normalnych
zasad buforowych
zasad buforowych
Nadmiar zasad
Nadmiar zasad
Nadmiar zasad (base excess –
Nadmiar zasad (base excess –
BE)
BE)
•
Ilość kwaśności lub zasadowości
Ilość kwaśności lub zasadowości
miareczkowej, jaką uzyskuje się
miareczkowej, jaką uzyskuje się
miareczkując roztwór do pH=7,4 przy
miareczkując roztwór do pH=7,4 przy
pCO
pCO
2
2
=40 mmHg w temp. 37
=40 mmHg w temp. 37
0
0
C
C
•
BE = BB – NBB
BE = BB – NBB
•
Prawidłowo
Prawidłowo
BE = 0 mmol/l
BE = 0 mmol/l
(0 ± 2,3 mmol/l).
(0 ± 2,3 mmol/l).
•
Ujemny BE – nadmiar kwasów nielotnych lub
Ujemny BE – nadmiar kwasów nielotnych lub
deficyt zasad
deficyt zasad
•
Dodatni BE – nadmiar zasad lub niedobór
Dodatni BE – nadmiar zasad lub niedobór
nielotnych kwasów
nielotnych kwasów
Niedobór zasad
Niedobór zasad
Niedobór zasad (base
Niedobór zasad (base
deficit)
deficit)
•
ilość mocnej zasady, koniecznej do
ilość mocnej zasady, koniecznej do
sprowadzenia 1l krwi do pH = 7,4
sprowadzenia 1l krwi do pH = 7,4
Luka (przerwa)
Luka (przerwa)
anionowa
anionowa
Luka (przerwa) anionowa
Luka (przerwa) anionowa
(anion gap)
(anion gap)
•
LA = [Na
LA = [Na
+
+
] – [Cl¯+ HCO
] – [Cl¯+ HCO
3
3
¯]
¯]
•
ok.
ok.
12
12
mEq/l
mEq/l
•
suma obecnych w osoczu anionów
suma obecnych w osoczu anionów
innych niż Cl¯ i HCO
innych niż Cl¯ i HCO
3
3
¯
¯
•
↑
↑
w kwasicy metabolicznej
w kwasicy metabolicznej
•
↓
↓
LA: nagromadzenie kationów innych
LA: nagromadzenie kationów innych
niż Na (np. K, Ca, Mg)
niż Na (np. K, Ca, Mg)
22 000 mEq H
22 000 mEq H
+
+
d
d
ziennie
ziennie
1mEq/kg
1mEq/kg
wagi ciała
wagi ciała
H
H
+
+
Pokarm
Trawieni
e
Wchłanian
ie
Przemiany
metaboliczne
Przemiana materii generuje uwalnianie jonów H
+
.
Produktem końcowym przemiany węglowodanów,
tłuszczów i białek jest CO
2
, z którego po
uwodnieniu powstaje
kwas węglowy.
Donatorami jonów wodorowych są również
powstające w wyniku przemiany materii
kwas
siarkowy i mlekowy
.
Kwasy
„nielotne”
Niezmienność zapewniają
Niezmienność zapewniają
pomimo stałej generacji H
pomimo stałej generacji H
+
+
trzy mechanizmy regulacyjne:
trzy mechanizmy regulacyjne:
1.
1.
wiązanie H
wiązanie H
+
+
przez substancje
przez substancje
buforujące krwi i tkanek
buforujące krwi i tkanek
2.
2.
oddechowa regulacja
oddechowa regulacja
wydalania CO
wydalania CO
2
2
3.
3.
nerkowa regulacja wydalania
nerkowa regulacja wydalania
H
H
+
+
Układy buforowe krwi i tkanek
Układy buforowe krwi i tkanek
Układy buforowe krwi i
Układy buforowe krwi i
tkanek
tkanek
•
Dodanie do nich kwasu lub zasady w
Dodanie do nich kwasu lub zasady w
niewielkim stopniu zmienia ich pH; wiążą
niewielkim stopniu zmienia ich pH; wiążą
jony H
jony H
+
+
, gdy ilość tych jonów
, gdy ilość tych jonów
↑
↑
lub
lub
oddają do środowiska, gdy ilość tych
oddają do środowiska, gdy ilość tych
jonów
jonów
↓
↓
•
Roztwory słabego kwasu i jego anionu
Roztwory słabego kwasu i jego anionu
lub słabej zasady i jej kationu
lub słabej zasady i jej kationu
•
Bufor węglanowy – 72% pojemności
Bufor węglanowy – 72% pojemności
buforującej krwi
buforującej krwi
•
Układ fosforanowy i białkowy surowicy –
Układ fosforanowy i białkowy surowicy –
28%
28%
Układy buforowe
Układy buforowe
1.
1.
wodorowęglany / kwas
wodorowęglany / kwas
węglowy - NaHCO
węglowy - NaHCO
3
3
/ H
/ H
2
2
CO
CO
3
3
,
,
2.
2.
hemoglobina /
hemoglobina /
oksyhemoglobina,
oksyhemoglobina,
3.
3.
fosforany dwu- i jednosodowe
fosforany dwu- i jednosodowe
- Na
- Na
2
2
HPO
HPO
4
4
/ NaH
/ NaH
2
2
PO
PO
4
4
,
,
4.
4.
białczany
białczany
Bufor węglanowy
Bufor węglanowy
Bufor węglanowy
Bufor węglanowy
•
produkt odwodnienia kwasu węglowego,
produkt odwodnienia kwasu węglowego,
CO
CO
2
2
, łatwo usuwany przez płuca
, łatwo usuwany przez płuca
•
zamienia silne zdysocjowane kwasy na
zamienia silne zdysocjowane kwasy na
słaby kwas węglowy, który pod wpływem
słaby kwas węglowy, który pod wpływem
AW rozpada się na H
AW rozpada się na H
2
2
O i CO
O i CO
2
2
(usuwane
(usuwane
przez nerki i płuca)
przez nerki i płuca)
•
stężenia w osoczu i płynie śródtkankowym
stężenia w osoczu i płynie śródtkankowym
HCO
HCO
3
3
-
-
26 mmol/l
26 mmol/l
H
H
2
2
CO
CO
3
3
1,3 mmol/l
1,3 mmol/l
Dopóki stosunek HCO
Dopóki stosunek HCO
3
3
-
-
/H
/H
2
2
CO
CO
3
3
nie zmienia
nie zmienia
się i wynosi 20, pH środowiska ustroju
się i wynosi 20, pH środowiska ustroju
człowieka wynosi 7,4.
człowieka wynosi 7,4.
Układy buforowe
Układy buforowe
Zdolność wydalania CO
Zdolność wydalania CO
2
2
przez płuca oraz
przez płuca oraz
regeneracji
regeneracji
HCO
HCO
3
3
_
_
przez nerki powoduje,
przez nerki powoduje,
że
że
układ wodorowęglanowy
układ wodorowęglanowy
jest
jest
najważniejszym i najbardziej pojemnym
najważniejszym i najbardziej pojemnym
układem buforującym organizmu.
układem buforującym organizmu.
Układ wodorowęglanowy
Układ wodorowęglanowy
Kwas węglowy
Kwas węglowy
(H
(H
2
2
CO
CO
3
3
) –
) –
wodorowęglan
wodorowęglan
(HCO
(HCO
3
3
-
-
)
)
HCO
HCO
3
3
-
-
+
+
H
H
+
+
H
H
2
2
CO
CO
3
3
OH
OH
-
-
+ H
+ H
2
2
CO
CO
3
3
HCO
HCO
3
3
-
-
+ H
+ H
2
2
O
O
Układ wodorowęglanowy
Układ wodorowęglanowy
pH krwi zgodnie z
pH krwi zgodnie z
równaniem
równaniem
Henderson
Henderson
a
a
-
-
Hasselbach
Hasselbach
a
a
uwarunkowane jest
uwarunkowane jest
stosunkiem
stosunkiem
stężenia wodorowęglanów do ciśnienia parcjalnego
stężenia wodorowęglanów do ciśnienia parcjalnego
CO
CO
2
2
20
20
d
d
o 1
o 1
pH = pK + log
pH = pK + log
pK
pK
=6,1
=6,1
[HCO
3
-
]
komponenta
nieoddechowa
[H
2
CO
3
]
komponenta
oddechowa
Bufor fosforanowy
Bufor fosforanowy
Bufor fosforanowy
Bufor fosforanowy
•
główny układ buforowy
główny układ buforowy
wewnątrzkomórkowy
wewnątrzkomórkowy
•
1% wartości buforującej krwi
1% wartości buforującej krwi
•
H
H
2
2
PO
PO
4
4
-
-
- kwas, HPO
- kwas, HPO
4
4
2-
2-
- zasada
- zasada
•
stężenia w osoczu i płynie śródtkankowym:
stężenia w osoczu i płynie śródtkankowym:
HPO
HPO
4
4
2-
2-
0,8 mmol/l
0,8 mmol/l
H
H
2
2
PO
PO
4
4
-
-
0,2 mmol/l
0,2 mmol/l
•
Utrzymanie stosunku HPO
Utrzymanie stosunku HPO
4
4
2-
2-
/ H
/ H
2
2
PO
PO
4
4
-
-
wynoszącego 4 zapewnia stałe pH osocza i
wynoszącego 4 zapewnia stałe pH osocza i
płynu śródtkankowego
płynu śródtkankowego
Bufor fosforanowy
Bufor fosforanowy
•
W warunkach wzmożonego powstawania
W warunkach wzmożonego powstawania
jonów H
jonów H
+
+
fosforan dwuzasadowy (Na
fosforan dwuzasadowy (Na
2
2
HPO
HPO
4
4
)
)
wiążąc 1 jon H
wiążąc 1 jon H
+
+
(a oddając jon Na
(a oddając jon Na
+
+
)
)
przekształca się w fosforan jednozasadowy
przekształca się w fosforan jednozasadowy
(NaH
(NaH
2
2
PO
PO
4
4
), który ulega wydalaniu przez nerki.
), który ulega wydalaniu przez nerki.
•
Jony H
Jony H
+
+
zostają wydalone z ustroju w postaci
zostają wydalone z ustroju w postaci
kwaśnego fosforanu jednozasadowego
kwaśnego fosforanu jednozasadowego
(H
(H
2
2
PO
PO
4
4
¯), który jest głównym składnikiem
¯), który jest głównym składnikiem
kwaśności miareczkowej.
kwaśności miareczkowej.
Bufory białczanowe
Bufory białczanowe
Bufory białczanowe
Bufory białczanowe
•
Dipolarne aminokwasy
Dipolarne aminokwasy
– dysocjacja wolnych grup
– dysocjacja wolnych grup
funkcyjnych: karboksylowych, aminowych,
funkcyjnych: karboksylowych, aminowych,
imidazolowych (His), guanidynowych (Arg),
imidazolowych (His), guanidynowych (Arg),
sulfhydrylowych (Cys) i fenylowych (Tyr) – powstają jony
sulfhydrylowych (Cys) i fenylowych (Tyr) – powstają jony
o charakterze zasadowym np. COO
o charakterze zasadowym np. COO
-
-
lub kwasowym NH
lub kwasowym NH
3
3
+
+
R-COOH ↔ R-COO
R-COOH ↔ R-COO
-
-
+ H+
+ H+
R-NH
R-NH
2
2
+ H+ ↔ R-NH
+ H+ ↔ R-NH
3
3
+
+
•
Amfoteryczność białek
Amfoteryczność białek
(zdolność wiązania jonów H
(zdolność wiązania jonów H
+
+
gdy
gdy
jest ich za dużo przez grupy COO
jest ich za dużo przez grupy COO
-
-
lub oddawania tych
lub oddawania tych
jonów z grup NH
jonów z grup NH
3
3
+
+
gdy jest ich za mało)
gdy jest ich za mało)
•
W środowisku fizjolog. pH (lekko alkaliczne) białka
W środowisku fizjolog. pH (lekko alkaliczne) białka
istnieją w formie
istnieją w formie
słabych kwasów
słabych kwasów
, w połączeniu z Na
, w połączeniu z Na
+
+
lub K
lub K
+
+
tworzą sole:
tworzą sole:
R-NH
R-NH
3
3
+
+
→ są słabymi kwasami
→ są słabymi kwasami
R-COO
R-COO
-
-
→ są zobojętniane przez jony Na
→ są zobojętniane przez jony Na
+
+
> K
> K
+
+
Hemoglobina
Hemoglobina
Hemoglobina
Hemoglobina
•
HHb lub HHbO
HHb lub HHbO
2
2
/ hemoglobinian potasu KHb lub
/ hemoglobinian potasu KHb lub
oksyhemoglobinian potasu KHbO
oksyhemoglobinian potasu KHbO
2
2
•
Połączenie się grupy hemowej Hb z O
Połączenie się grupy hemowej Hb z O
2
2
w płucach
w płucach
sprzyja dysocjacji H
sprzyja dysocjacji H
+
+
z części globinowej
z części globinowej
•
Wiązanie H
Wiązanie H
+
+
(z metabolizmu tk.) przez globinę
(z metabolizmu tk.) przez globinę
sprzyja oddawaniu O
sprzyja oddawaniu O
2
2
przez grupę hemową –
przez grupę hemową –
znaczenie dla transportu O
znaczenie dla transportu O
2
2
z płuc do tkanek, a
z płuc do tkanek, a
CO
CO
2
2
z tkanek do płuc
z tkanek do płuc
•
HHb – lepszy akceptor jj. H
HHb – lepszy akceptor jj. H
+
+
niż HHbO
niż HHbO
2
2
, słabszy
, słabszy
kwas, znaczenie jako bufor w tkankowych
kwas, znaczenie jako bufor w tkankowych
naczyniach włosowatych, w warunkach
naczyniach włosowatych, w warunkach
nagromadzenia CO
nagromadzenia CO
2
2
Hemoglobina
Hemoglobina
•
Rola Hb w gospodarce kw-zas:
Rola Hb w gospodarce kw-zas:
zobojętnienie i przekształcenie CO
zobojętnienie i przekształcenie CO
2
2
w
w
wodorowęglan na poziomie tkanek,
wodorowęglan na poziomie tkanek,
skąd ulega przetransportowaniu do płuc
skąd ulega przetransportowaniu do płuc
•
W płucach, gdzie Hb ulega utlenowaniu
W płucach, gdzie Hb ulega utlenowaniu
i wydalone jony H
i wydalone jony H
+
+
łączą się z HCO
łączą się z HCO
3
3
-
-
,
,
powstaje H
powstaje H
2
2
CO
CO
3
3
, który pod wpływem AW
, który pod wpływem AW
rozpada się na H
rozpada się na H
2
2
O i CO
O i CO
2
2
, wydalany z
, wydalany z
ustroju przez płuca
ustroju przez płuca
W komórkach
W komórkach
W komórkach
W komórkach
bufory białkowe i fosforanowe
inne pH od osocza, zależy to od ich
funkcji:
pH 6,7-7,2
erytrocyty 7,2
mięśnie prążkowane 6,9 – 7,0
Inne stężenia jonów H
+
mają też
struktury komórkowe: jądra są bardziej
alkaliczne niż mitochondria.
Rola płuc w utrzymaniu
Rola płuc w utrzymaniu
równowagi
równowagi
kwasowo-zasadowej
kwasowo-zasadowej
Rola płuc w utrzymaniu
Rola płuc w utrzymaniu
równowagi kwasowo-
równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
•
Eliminacja CO
Eliminacja CO
2
2
powstałego w toku
powstałego w toku
przemiany materii oraz pobieranie O
przemiany materii oraz pobieranie O
2
2
•
Wzrost pCO
Wzrost pCO
2
2
we krwi – pobudzenie
we krwi – pobudzenie
ośrodka oddechowego – zwiększona
ośrodka oddechowego – zwiększona
wentylacja płuc – wydalenie nadmiaru
wentylacja płuc – wydalenie nadmiaru
CO
CO
2
2
– prawidłowe stężenie H
– prawidłowe stężenie H
+
+
we krwi.
we krwi.
•
Spadek pCO
Spadek pCO
2
2
– zmniejszenie aktywności
– zmniejszenie aktywności
ośrodka oddechowego – zmniejszenie
ośrodka oddechowego – zmniejszenie
wentylacji płuc - wzrost stężenia CO
wentylacji płuc - wzrost stężenia CO
2
2
we
we
krwi – normalizacja pH krwi.
krwi – normalizacja pH krwi.
•
Płuca wydalają CO
Płuca wydalają CO
2
2
na zasadzie dyfuzji
na zasadzie dyfuzji
zgodnie z gradientem prężności CO
zgodnie z gradientem prężności CO
2
2
•
pCO
pCO
2
2
w żyłach płucnych = 47 mmHg,
w żyłach płucnych = 47 mmHg,
w pęcherzykach płucnych = 40 mmHg
w pęcherzykach płucnych = 40 mmHg
•
Ilość wydychanego CO
Ilość wydychanego CO
2
2
zależy od
zależy od
wentylacji płuc regulowanej przez
wentylacji płuc regulowanej przez
ośrodek oddechowy znajdujący się w
ośrodek oddechowy znajdujący się w
dnie komory IV mózgu. Stan napięcia
dnie komory IV mózgu. Stan napięcia
tego ośrodka jest zależny od
tego ośrodka jest zależny od
osmoreceptorów centralnych i
osmoreceptorów centralnych i
obwodowych.
obwodowych.
•
Osmoreceptory
Osmoreceptory
obwodowe
obwodowe
– w kłębkach
– w kłębkach
szyjnych i łuku aorty,
szyjnych i łuku aorty,
centralne
centralne
– w dnie IV
– w dnie IV
komory. Między ośrodkiem oddechowym a
komory. Między ośrodkiem oddechowym a
osmoreceptorami – bezpośrednie połączenie
osmoreceptorami – bezpośrednie połączenie
nerwowe.
nerwowe.
•
Wzrost pCO
Wzrost pCO
2
2
pobudza, a spadek pCO
pobudza, a spadek pCO
2
2
i
i
stężenia H
stężenia H
+
+
hamuje osmoreceptory
hamuje osmoreceptory
obwodowe i zwalnia rytm oddechowy.
obwodowe i zwalnia rytm oddechowy.
•
Osmoreceptory centralne reagują tylko na
Osmoreceptory centralne reagują tylko na
stężenie H
stężenie H
+
+
: wzrost stężenia H
: wzrost stężenia H
+
+
w PMR
w PMR
pobudza je, a spadek – działa odwrotnie.
pobudza je, a spadek – działa odwrotnie.
Następstwem jest zmiana wentylacji. Na
Następstwem jest zmiana wentylacji. Na
stężenie jonów H
stężenie jonów H
+
+
w PMR ma wpływ CO
w PMR ma wpływ CO
2
2
.
.
Przenika on z włośniczek pajęczynówkowych
Przenika on z włośniczek pajęczynówkowych
do PMR:
do PMR:
CO
CO
2
2
+ H
+ H
2
2
O → HCO
O → HCO
3
3
-
-
+ H
+ H
+
+
.
.
Rola płuc
Rola płuc
Jeśli ilość CO
Jeśli ilość CO
2
2
wydychanego:
wydychanego:
•
jest mniejsza niż ilość wytwarzanego w tkankach,
jest mniejsza niż ilość wytwarzanego w tkankach,
to wzrasta pCO
to wzrasta pCO
2
2
we krwi, zwiększa się ilość H
we krwi, zwiększa się ilość H
2
2
CO
CO
3
3
i H
i H
+
+
, co prowadzi do zmiany stosunku
, co prowadzi do zmiany stosunku
komponentów buforu węglanowego (mniejszy od
komponentów buforu węglanowego (mniejszy od
20 : 1) i dochodzi do spadku pH (mniejsze od
20 : 1) i dochodzi do spadku pH (mniejsze od
7,36). Pobudzenie ośrodka oddechowego, nasilona
7,36). Pobudzenie ośrodka oddechowego, nasilona
wentylacja płuc, trwająca do czasu wyrównania
wentylacja płuc, trwająca do czasu wyrównania
stosunku komponentów układu buforowego
stosunku komponentów układu buforowego
•
jest większa niż ilość CO
jest większa niż ilość CO
2
2
wytwarzanego w
wytwarzanego w
tkankach, dochodzi do spadku pCO
tkankach, dochodzi do spadku pCO
2
2
i spadku
i spadku
stężenia H
stężenia H
2
2
CO
CO
3
3
i H
i H
+
+
w osoczu (stosunek
w osoczu (stosunek
komponentów buforu węglanowego większy od 20
komponentów buforu węglanowego większy od 20
: 1), pH jest większe od 7,44, co powoduje
: 1), pH jest większe od 7,44, co powoduje
zwolnienie akcji oddechowej i dochodzi do retencji
zwolnienie akcji oddechowej i dochodzi do retencji
CO
CO
2
2
w ustroju do chwili uzyskania równowagi.
w ustroju do chwili uzyskania równowagi.
Rola nerek w utrzymaniu
Rola nerek w utrzymaniu
równowagi kwasowo-
równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
Rola nerek w utrzymaniu
Rola nerek w utrzymaniu
równowagi kwasowo-
równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
•
Nielotne kwasy organiczne są wydalane przez nerki
Nielotne kwasy organiczne są wydalane przez nerki
w formie niezdysocjowanej, ponieważ ich stała
w formie niezdysocjowanej, ponieważ ich stała
dysocjacji jest zbliżona do pH moczu (około 5,0):
dysocjacji jest zbliżona do pH moczu (około 5,0):
kreatynina pK=4,9; cytryniany kwaśne pK=5,3;
kreatynina pK=4,9; cytryniany kwaśne pK=5,3;
kwas β-hydroksymasłowy pK=4,7
kwas β-hydroksymasłowy pK=4,7
•
Kwasy nieorganiczne są silnie zdysocjowane
Kwasy nieorganiczne są silnie zdysocjowane
•
Sprzężone zasady kwasu siarkowego i fosforowego
Sprzężone zasady kwasu siarkowego i fosforowego
tworzą sole z kationem Na
tworzą sole z kationem Na
+
+
i w kłębkach nerkowych
i w kłębkach nerkowych
wchodzą do moczu (są filtrowane i wydalane).
wchodzą do moczu (są filtrowane i wydalane).
Natomiast jony H
Natomiast jony H
+
+
są zobojętniane w komórkach
są zobojętniane w komórkach
przez bufory białczanowe. W osoczu są
przez bufory białczanowe. W osoczu są
zobojętniane przez jony HCO
zobojętniane przez jony HCO
3
3
-
-
buforu węglanowego:
buforu węglanowego:
H
H
+
+
+ HCO
+ HCO
3
3
-
-
↔ H
↔ H
2
2
CO
CO
3
3
Mechanizmy wydzielania
Mechanizmy wydzielania
jonów wodorowych przez
jonów wodorowych przez
nefron
nefron
1.
1.
resorpcja zwrotna wodorowęglanów
resorpcja zwrotna wodorowęglanów
przesączonych w kłębuszkach
przesączonych w kłębuszkach
nerkowych
nerkowych
2.
2.
regeneracja wodorowęglanów w
regeneracja wodorowęglanów w
procesie wytwarzania kwaśności
procesie wytwarzania kwaśności
miareczkowej
miareczkowej
3.
3.
regeneracja wodorowęglanów w
regeneracja wodorowęglanów w
procesie amoniogenezy
procesie amoniogenezy
H
+
Wchłanianie zwrotne wodorowęglanów
Wchłanianie zwrotne wodorowęglanów
przesączonych w kłębuszkach nerkowych
przesączonych w kłębuszkach nerkowych
przez cewkę bliższą i dalszą nefronu
przez cewkę bliższą i dalszą nefronu
•
z CO
z CO
2
2
i H
i H
2
2
O pod wpływem AW w kk
O pod wpływem AW w kk
kanalików, powstaje H
kanalików, powstaje H
2
2
CO
CO
3,
3,
który
który
dysocjuje na H
dysocjuje na H
+
+
i HCO
i HCO
3
3
-
-
•
jony HCO
jony HCO
3
3
-
-
przenikają biernie do
przenikają biernie do
płynu śródmiąższowego nerki i dalej
płynu śródmiąższowego nerki i dalej
do krwi
do krwi
•
jony H
jony H
+
+
w płynie cewkowym tworzą
w płynie cewkowym tworzą
kwas węglowy, który pod wpływem
kwas węglowy, który pod wpływem
AW rozpada się na CO
AW rozpada się na CO
2
2
i
i
•
następnie CO
następnie CO
2
2
biernie przenika do
biernie przenika do
komórek cewek i cykl zaczyna się od
komórek cewek i cykl zaczyna się od
nowa
nowa
•
H
H
2
2
O wydalana jest z moczem
O wydalana jest z moczem
•
na miejsce wydzielonych do światła
na miejsce wydzielonych do światła
kanalików H
kanalików H
+
+
wchodzi do komórek
wchodzi do komórek
Na
Na
+
+
przenoszony dalej do krwi jako
przenoszony dalej do krwi jako
NaHCO
NaHCO
3
3
Kwaśność miareczkowa
Kwaśność miareczkowa
Kwaśność miareczkowa
Kwaśność miareczkowa
•
ilość jonów H
ilość jonów H
+
+
, która nie została
, która nie została
zbuforowana
zbuforowana
•
ilość jonów H
ilość jonów H
+
+
wydalanych z moczem w
wydalanych z moczem w
postaci H
postaci H
2
2
PO
PO
4
4
-
-
lub innych słabych kwasów
lub innych słabych kwasów
•
oznacza się ją przez miareczkowanie
oznacza się ją przez miareczkowanie
dobowej ilości moczu ługiem do pH 7,4
dobowej ilości moczu ługiem do pH 7,4
•
ilość zużytej zasady wyraża kwaśność
ilość zużytej zasady wyraża kwaśność
miareczkową
miareczkową
•
prawidłowo:
prawidłowo:
10-40 mmol/d
10-40 mmol/d
Wydalanie jj. H
Wydalanie jj. H
+
+
z moczem w postaci
z moczem w postaci
kwaśności miareczkowej
kwaśności miareczkowej
•
Jony H
Jony H
+
+
powstające w kk wydalane
powstające w kk wydalane
są aktywnie do światła cewek i
są aktywnie do światła cewek i
zastępują 1 jon Na
zastępują 1 jon Na
+
+
w fosforanie
w fosforanie
dwusodowym, obecnym w płynie
dwusodowym, obecnym w płynie
cewkowym.
cewkowym.
•
Fosforan II-rzędowy jest
Fosforan II-rzędowy jest
przekształcany w fosforan I-rzędowy.
przekształcany w fosforan I-rzędowy.
•
Decyduje on o kwaśności
Decyduje on o kwaśności
miareczkowej (sam ma charakter
miareczkowej (sam ma charakter
kwaśny pK=6,8).
kwaśny pK=6,8).
•
Na kwaśność m. oprócz fosforanów
Na kwaśność m. oprócz fosforanów
składają się też kwasy
składają się też kwasy
nieorganiczne.
nieorganiczne.
•
Na każdy wydalony jon H
Na każdy wydalony jon H
+
+
kwaśności miareczkowej w postaci
kwaśności miareczkowej w postaci
NaH
NaH
2
2
PO
PO
4
4
, do krwi wchłaniany jest 1
, do krwi wchłaniany jest 1
jon wodorowęglanowy.
jon wodorowęglanowy.
Amoniogeneza
Amoniogeneza
Powstawanie jonów NH
Powstawanie jonów NH
4
4
+
+
•
Regeneracja HCO
Regeneracja HCO
3
3
-
-
- wynik przemiany glutaminy
- wynik przemiany glutaminy
•
W wyniku dezaminacji aa, gł. glutaminy,
W wyniku dezaminacji aa, gł. glutaminy,
powstaje NH
powstaje NH
3
3
– dyfunduje biernie do
– dyfunduje biernie do
rdzeniowych cewek zbiorczych.
rdzeniowych cewek zbiorczych.
•
W świetle cewek NH
W świetle cewek NH
3
3
jest akceptorem dla
jest akceptorem dla
wydzielanych tam H
wydzielanych tam H
+
+
tworząc NH
tworząc NH
4
4
+
+
, wydzielany
, wydzielany
z moczem w postaci chlorku amonowego.
z moczem w postaci chlorku amonowego.
Amoniogeneza
Amoniogeneza
Powstawanie jonów NH
Powstawanie jonów NH
4
4
+
+
•
Dezaminacja cząsteczki glutaminy jest
Dezaminacja cząsteczki glutaminy jest
źródłem 2 jonów NH
źródłem 2 jonów NH
4
4
+
+
oraz 1 jonu α-
oraz 1 jonu α-
ketoglutaranowego.
ketoglutaranowego.
•
Degradacja jonu α-ketoglutaranowego
Degradacja jonu α-ketoglutaranowego
daje 2 jony HCO
daje 2 jony HCO
3
3
-
-
, wchłaniane do krwi.
, wchłaniane do krwi.
•
Dezaminacja glutaminy dostarcza do
Dezaminacja glutaminy dostarcza do
ustroju 1 jon wodorowęglanowy na
ustroju 1 jon wodorowęglanowy na
każdy jon H
każdy jon H
+
+
wydalany w postaci NH
wydalany w postaci NH
4
4
+
+
.
.
Rola wątroby w utrzymaniu
Rola wątroby w utrzymaniu
równowagi kwasowo-
równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
Rola wątroby w utrzymaniu
Rola wątroby w utrzymaniu
równowagi kwasowo-
równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
•
HCO
HCO
3
3
-
-
powstały w wyniku katabolizmu białkowego
powstały w wyniku katabolizmu białkowego
ulega eliminacji dzięki procesowi syntezy
ulega eliminacji dzięki procesowi syntezy
mocznika (ureogeneza), w którym zużyciu ulegają
mocznika (ureogeneza), w którym zużyciu ulegają
równoważnikowe ilości NH
równoważnikowe ilości NH
4
4
+
+
i HCO
i HCO
3
3
-
-
, silna zasada
, silna zasada
HCO
HCO
3
3
-
-
ulega neutralizacji przez słaby kwas NH
ulega neutralizacji przez słaby kwas NH
4
4
+
+
•
Nasilenie procesu usuwania HCO
Nasilenie procesu usuwania HCO
3
3
-
-
zależne jest od
zależne jest od
stężenia H
stężenia H
+
+
we krwi, tworząc układ sprzężenia
we krwi, tworząc układ sprzężenia
zwrotnego, tj. im większe stężenie H
zwrotnego, tj. im większe stężenie H
+
+
lub im
lub im
większy spadek HCO
większy spadek HCO
3
3
-
-
we krwi (czyli im większa
we krwi (czyli im większa
kwasica), tym mniej HCO
kwasica), tym mniej HCO
3
3
-
-
ulega przekształceniu
ulega przekształceniu
w mocznik i odwrotnie.
w mocznik i odwrotnie.
2NH
2NH
4
4
+
+
+ 2HCO
+ 2HCO
3
3
¯ → H
¯ → H
2
2
N x CO x NH
N x CO x NH
2
2
+ CO
+ CO
2
2
+ 3H
+ 3H
2
2
O
O
Rola układu
Rola układu
kostnego
kostnego
w utrzymaniu
w utrzymaniu
równowagi
równowagi
kwasowo-zasadowej
kwasowo-zasadowej
Rola układu kostnego w utrzymaniu
Rola układu kostnego w utrzymaniu
równowagi kwasowo-zasadowej
równowagi kwasowo-zasadowej
•
Odkładanie fosforanu,
Odkładanie fosforanu,
wodorowęglanu i wodorotlenku Ca
wodorowęglanu i wodorotlenku Ca
w kościach – uwalnianie jj. H
w kościach – uwalnianie jj. H
+
+
.
.
Osteogeneza - zakwaszanie ustroju
Osteogeneza - zakwaszanie ustroju
(tendencja).
(tendencja).
•
Degradacja tkanki kostnej –
Degradacja tkanki kostnej –
uwolnienie zasadowych związków
uwolnienie zasadowych związków
Ca – skłonność do zasadowicy.
Ca – skłonność do zasadowicy.
•
Kwasica nie sprzyja osteogenezie,
Kwasica nie sprzyja osteogenezie,
np. w nefropatiach przebiegających
np. w nefropatiach przebiegających
z kwasicą występują zaburzenia
z kwasicą występują zaburzenia
osteogenezy, objawiające się w
osteogenezy, objawiające się w
postaci tzw. karłowatości nerkowej.
postaci tzw. karłowatości nerkowej.
Rola przewodu pokarmowego
Rola przewodu pokarmowego
w utrzymaniu równowagi
w utrzymaniu równowagi
kwasowo-zasadowej
kwasowo-zasadowej
Rola przewodu pokarmowego w
Rola przewodu pokarmowego w
utrzymaniu równowagi kwasowo-
utrzymaniu równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
•
W komórkach okładzinowych żołądka z H
W komórkach okładzinowych żołądka z H
2
2
CO
CO
3
3
i
i
NaCl powstaje HCl (wydzielany z sokiem żoł.)
NaCl powstaje HCl (wydzielany z sokiem żoł.)
i NaHCO
i NaHCO
3
3
(wchłaniany do krwi).
(wchłaniany do krwi).
•
Wydzielina błony śluzowej jelita cienkiego i trzustki
Wydzielina błony śluzowej jelita cienkiego i trzustki
obfituje w NaHCO
obfituje w NaHCO
3
3
.
.
•
Utrata Cl
Utrata Cl
-
-
z powodu wymiotów – zasadowica
z powodu wymiotów – zasadowica
metaboliczna: jony Cl
metaboliczna: jony Cl
-
-
są zastępowane przez
są zastępowane przez
aniony HCO
aniony HCO
3
3
-
-
; zasadowica ulega pogłębieniu z
; zasadowica ulega pogłębieniu z
powodu towarzyszącej wymiotom utraty jonów K
powodu towarzyszącej wymiotom utraty jonów K
+
+
.
.
•
Przetoka trzustkową, żółciowa lub wysoka przetoka
Przetoka trzustkową, żółciowa lub wysoka przetoka
jelita cienkiego – utrata soków trawiennych o dużej
jelita cienkiego – utrata soków trawiennych o dużej
zawartości HCO
zawartości HCO
3
3
-
-
– kwasica metaboliczna.
– kwasica metaboliczna.
•
Obfite biegunki – kwasica metaboliczna z powodu
Obfite biegunki – kwasica metaboliczna z powodu
utraty bogatego w HCO
utraty bogatego w HCO
3
3
-
-
soku jelitowego.
soku jelitowego.
Rodzaje zaburzeń
Rodzaje zaburzeń
gospodarki kwasowo-
gospodarki kwasowo-
zasadowej
zasadowej
Rodzaje zaburzeń gospodarki
Rodzaje zaburzeń gospodarki
kwasowo-zasadowej:
kwasowo-zasadowej:
- oddechowe
- oddechowe
- metaboliczne
- metaboliczne
Zaburzenia oddechowe
Zaburzenia oddechowe
Zmiany równowagi kwasowo-
Zmiany równowagi kwasowo-
zasadowej powodujące wzrost lub
zasadowej powodujące wzrost lub
spadek stężenia
spadek stężenia
H
H
2
2
CO
CO
3
3
(CO
(CO
2
2
)
)
Są następstwem zaburzeń wentylacji
Są następstwem zaburzeń wentylacji
Zaburzenia metaboliczne
Zaburzenia metaboliczne
Zmiany równowagi kwasowo-
Zmiany równowagi kwasowo-
zasadowej powodujące wzrost lub
zasadowej powodujące wzrost lub
spadek stężenia
spadek stężenia
HCO
HCO
3
3
-
-
Są następstwem zaburzeń
Są następstwem zaburzeń
metabolicznych
metabolicznych
•
zmiany pH wywołane pierwotnym
zmiany pH wywołane pierwotnym
zwiększeniem lub zmniejszeniem
zwiększeniem lub zmniejszeniem
ciśnienia cząstkowego
ciśnienia cząstkowego
CO
CO
2
2
=
=
kwasice
kwasice
lub zasadowice oddechowe
lub zasadowice oddechowe
•
jeśli stwierdza się zmiany pCO
jeśli stwierdza się zmiany pCO
2
2
, a pH
, a pH
krwi utrzymuje się w granicach normy –
krwi utrzymuje się w granicach normy –
kwasica lub zasadowica oddechowa
kwasica lub zasadowica oddechowa
wyrównana
wyrównana
•
jeśli w następstwie zmian pCO
jeśli w następstwie zmian pCO
2
2
dochodzi
dochodzi
do zmian pH krwi, mówimy o kwasicy lub
do zmian pH krwi, mówimy o kwasicy lub
zasadowicy oddechowej
zasadowicy oddechowej
niewyrównanej
niewyrównanej
•
zmiany pH wywołane pierwotnym
zmiany pH wywołane pierwotnym
zmniejszeniem lub zwiększeniem
zmniejszeniem lub zwiększeniem
stężenia
stężenia
wodorowęglanów
wodorowęglanów
nazywa
nazywa
się
się
zasadowicami lub kwasicami
zasadowicami lub kwasicami
niegazowymi lub metabolicznymi
niegazowymi lub metabolicznymi
•
gdy zmianie stężenia HCO
gdy zmianie stężenia HCO
3
3
-
-
towarzyszy równoczesna zmiana
towarzyszy równoczesna zmiana
pCO
pCO
2
2
, przez co pH krwi nie zmienia
, przez co pH krwi nie zmienia
się =
się =
wyrównane
wyrównane
; gdy zmianie
; gdy zmianie
stężenia HCO
stężenia HCO
3
3
-
-
towarzyszy zmiana pH
towarzyszy zmiana pH
=
=
niewyrównane
niewyrównane
Kwasica
Kwasica
Kwasica
Kwasica
Zwiększenie stężenia
Zwiększenie stężenia
jonów H
jonów H
+
+
we krwi
we krwi
(
(
pH)
pH)
W zaburzeniach
W zaburzeniach
wyrównanych
wyrównanych
pH krwi
pH krwi
utrzymuje się w granicach normy,
utrzymuje się w granicach normy,
natomiast obniżenie pH oznacza
natomiast obniżenie pH oznacza
kwasicę
kwasicę
niewyrównaną
niewyrównaną
.
.
•
→
→
stężenie H+ jest większe od 44 nmol/l
stężenie H+ jest większe od 44 nmol/l
•
→
→
stosunek komponentów buforu
stosunek komponentów buforu
węglanowego jest mniejszy od 20 : 1
węglanowego jest mniejszy od 20 : 1
•
→
→
pH jest mniejsze od 7,36
pH jest mniejsze od 7,36
Ogólny wpływ kwasicy na
Ogólny wpływ kwasicy na
ustrój
ustrój
-
hiperkaliemia
hiperkaliemia
-
zmniejsza reaktywność miocytów
zmniejsza reaktywność miocytów
naczyniowych na AK (np. we wstrząsie
naczyniowych na AK (np. we wstrząsie
kardiogennym)
kardiogennym)
-
działa inotropowo ujemnie na serce
działa inotropowo ujemnie na serce
-
zakwaszenie moczu
zakwaszenie moczu
-
znaczna kwasica jest przyczyną
znaczna kwasica jest przyczyną
niedokrwienia nerek
niedokrwienia nerek
-
zmiany pH PMR (w kwasicy
zmiany pH PMR (w kwasicy
oddechowej)
oddechowej)
Kwasica metaboliczna
Kwasica metaboliczna
Kwasice metaboliczne
Kwasice metaboliczne
charakteryzuje
charakteryzuje
zmniejszenie
zmniejszenie
stężenia
stężenia
HCO
HCO
3
3
_
_
we krwi
we krwi
uwarunkowane:
uwarunkowane:
•
nadmierną produkcją kwasów
nadmierną produkcją kwasów
endogennych (kwasica ketonowa,
endogennych (kwasica ketonowa,
mleczanowa)
mleczanowa)
•
utratą zasad
utratą zasad
przez przewód
przez przewód
pokarmowy (biegunki, przetoki)
pokarmowy (biegunki, przetoki)
•
upośledzoną regeneracją zasad
upośledzoną regeneracją zasad
przez nerki
przez nerki
1.
1.
Addycyjne:
Addycyjne:
-
ketonowa
ketonowa
(cukrzyca, głodzenie, przewlekły
(cukrzyca, głodzenie, przewlekły
alkoholizm)
alkoholizm)
-
mleczanowa
mleczanowa
(wstrząs, stany hipoksji, powikłanie
(wstrząs, stany hipoksji, powikłanie
terapii biguanidami)
terapii biguanidami)
-
podaż egzogennych kwasów
podaż egzogennych kwasów
(zatrucia salicylanami,
(zatrucia salicylanami,
alkoholem metylowym, glikolem etylenowym)
alkoholem metylowym, glikolem etylenowym)
2.
2.
Retencyjne
Retencyjne
(zmniejszone wydalanie kwasów przez
(zmniejszone wydalanie kwasów przez
nerki):
nerki):
-
niewydolność nerek,
niewydolność nerek,
-
kwasica kanalikowa dystalna
kwasica kanalikowa dystalna
3.
3.
Subtrakcyjne
Subtrakcyjne
(utrata jonów wodorowęglanowych):
(utrata jonów wodorowęglanowych):
-
przez
przez
przewód pokarmowy
przewód pokarmowy
(biegunki),
(biegunki),
-
nerki
nerki
(kwasica kanalikowa proksymalna, terapia
(kwasica kanalikowa proksymalna, terapia
inhibitorami AW np. Diuramid).
inhibitorami AW np. Diuramid).
Kwasice
Kwasice
metaboliczne
metaboliczne
Kwasica
Kwasica
W zależności od wielkości „luki” anionowej
W zależności od wielkości „luki” anionowej
LA = Na
LA = Na
+
+
- (Cl
- (Cl
_
_
+ HCO
+ HCO
3
3
_
_
)
)
w normie wynoszącej 12 (4 mmol/l)
w normie wynoszącej 12 (4 mmol/l)
kwasice metaboliczne można podzielić na dwie
kwasice metaboliczne można podzielić na dwie
grupy:
grupy:
1.
1.
ze zwiększoną „luką” anionową
ze zwiększoną „luką” anionową
normochloremiczna
normochloremiczna
2.
2.
z prawidłową „luką” anionową
z prawidłową „luką” anionową
hiperchloremiczna
hiperchloremiczna
Kwasica
Kwasica
Zwiększenie luki anionowej powoduje
Zwiększenie luki anionowej powoduje
nadmierna produkcja kwasów:
nadmierna produkcja kwasów:
endogennych
endogennych
:
:
•
•
acetooctowego lub
acetooctowego lub
β
β
-
-
hydroksymasłowego w kwasicy
hydroksymasłowego w kwasicy
cukrzycowej i głodowej
cukrzycowej i głodowej
•
•
mlekowego w kwasicy mleczanowej
mlekowego w kwasicy mleczanowej
egzogennych
egzogennych
:
:
•
•
w zatruciach i w kwasicy polekowej
w zatruciach i w kwasicy polekowej
Kwasica
Kwasica
Normalna „luka” anionowa w kwasicy
Normalna „luka” anionowa w kwasicy
może być spowodowana
może być spowodowana
utratą wodorowęglanów
utratą wodorowęglanów
(z tow. wzrostem stężenia chlorków):
(z tow. wzrostem stężenia chlorków):
przez przewód pokarmowy, np. w
przez przewód pokarmowy, np. w
biegunkach i przetokach,
biegunkach i przetokach,
przez nerki, np. w kwasicy
przez nerki, np. w kwasicy
kanalikowej,
kanalikowej,
kwasicy mocznicowej (upośledzenie
kwasicy mocznicowej (upośledzenie
regeneracji zasad)
regeneracji zasad)
przez nerki spowodowane
przez nerki spowodowane
zaburzeniem amoniogenezy i
zaburzeniem amoniogenezy i
wytwarzania kwaśności miareczkowej
wytwarzania kwaśności miareczkowej
Objawy kwasicy
Objawy kwasicy
metabolicznej
metabolicznej
1.
1.
Ostra kwasica metaboliczna:
Ostra kwasica metaboliczna:
•
hiperwentylacja
hiperwentylacja
•
szybko postępujące zaburzenia
szybko postępujące zaburzenia
świadomości (senność, otępienie,
świadomości (senność, otępienie,
śpiączka, utrata przytomności)
śpiączka, utrata przytomności)
•
osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego
osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego
i rozszerzenie naczyń krwionośnych
i rozszerzenie naczyń krwionośnych
2.
2.
Przewlekła kwasica metaboliczna:
Przewlekła kwasica metaboliczna:
•
objawy choroby podstawowej
objawy choroby podstawowej
•
w kwasicach z niewydolności nerek może
w kwasicach z niewydolności nerek może
powstać objaw zrzeszotnienia kości
powstać objaw zrzeszotnienia kości
Przyczyny kwasicy
Przyczyny kwasicy
oddechowej:
oddechowej:
1.
1.
niedostateczna wymiana gazowa z powodów
niedostateczna wymiana gazowa z powodów
płucnych:
płucnych:
•
przewlekłe zapalenie oskrzeli / płuc, astma
przewlekłe zapalenie oskrzeli / płuc, astma
•
zwłóknienie tkanki płucnej
zwłóknienie tkanki płucnej
•
obrzęk płuc, zespół płucno-sercowy, niewydolność krążenia
obrzęk płuc, zespół płucno-sercowy, niewydolność krążenia
•
oddychanie powietrzem o dużej zawartości CO
oddychanie powietrzem o dużej zawartości CO
2
2
2.
2.
hipowentylacja o charakterze ośrodkowym i innym:
hipowentylacja o charakterze ośrodkowym i innym:
•
uraz głowy
uraz głowy
•
krwotok do mózgu, miażdżyca naczyń mózgowych
krwotok do mózgu, miażdżyca naczyń mózgowych
•
opuszkowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego
opuszkowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego
•
miastenia
miastenia
•
przedawkowanie morfiny, barbituranów i in. leków
przedawkowanie morfiny, barbituranów i in. leków
narkotycznych
narkotycznych
Kwasice oddechowe
Kwasice oddechowe
są spowodowane
są spowodowane
upośledzeniem wydalania
upośledzeniem wydalania
CO
CO
2
2
na skutek
na skutek
zaburzeń wentylacji lub perfuzji płuc oraz
zaburzeń wentylacji lub perfuzji płuc oraz
depresji ośrodka oddechowego.
depresji ośrodka oddechowego.
Przyczyny kwasicy oddechowej:
Przyczyny kwasicy oddechowej:
1. Ostra kwasica oddechowa:
1. Ostra kwasica oddechowa:
- zwężenie / niedrożność dróg
- zwężenie / niedrożność dróg
oddechowych
oddechowych
- zmniejszenie czynnej objętości płuc /
- zmniejszenie czynnej objętości płuc /
powierzchni wymiany
powierzchni wymiany
gazowej
gazowej
- zahamowanie ośrodka oddechowego
- zahamowanie ośrodka oddechowego
- zaburzenia motoryki klatki piersiowej
- zaburzenia motoryki klatki piersiowej
- niedostateczna wentylacja mechaniczna
- niedostateczna wentylacja mechaniczna
2.
2.
Przewlekła kwasica oddechowa:
Przewlekła kwasica oddechowa:
- zwężenie dróg oddechowych
- zwężenie dróg oddechowych
- zmniejszenie czynnej objętości płuc /
- zmniejszenie czynnej objętości płuc /
powierzchni wymiany gazowej
powierzchni wymiany gazowej
- zahamowanie ośrodka oddechowego
- zahamowanie ośrodka oddechowego
- zaburzenia motoryki przewodu
- zaburzenia motoryki przewodu
pokarmowego
pokarmowego
Przewlekła
Przewlekła
kwasica oddechowa
kwasica oddechowa
charakteryzuje się objawami niewydolności
charakteryzuje się objawami niewydolności
oddechowej - występuje sinica, bóle głowy,
oddechowej - występuje sinica, bóle głowy,
senność, cechy przeciążenia prawego serca.
senność, cechy przeciążenia prawego serca.
Różnica pomiędzy oboma rodzajami kwasic
Różnica pomiędzy oboma rodzajami kwasic
polega na bardzo słabo rozwiniętej
polega na bardzo słabo rozwiniętej
kompensacji nerkowej
kompensacji nerkowej
w kwasicy ostrej.
w kwasicy ostrej.
Objawy kwasicy oddechowej
Objawy kwasicy oddechowej
•
sinica
sinica
•
hipoksja
hipoksja
•
hiperkapnia
hiperkapnia
•
hiperwentylacja
hiperwentylacja
•
hiperkapnia jest przyczyną
hiperkapnia jest przyczyną
rozszerzenia
rozszerzenia
naczyń mózgowych
naczyń mózgowych
powodując
powodując
bóle głowy,
bóle głowy,
senność, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego,
senność, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego,
zaburzenia świadomości
zaburzenia świadomości
•
gdy pCO
gdy pCO
2
2
wzrośnie do
wzrośnie do
70 mmHg
70 mmHg
dochodzi do
dochodzi do
stopniowej utraty koncentracji, orientacji,
stopniowej utraty koncentracji, orientacji,
otępienia, senności, wzrostu przepływu krwi
otępienia, senności, wzrostu przepływu krwi
przez naczynia mózgowe, co prowadzi do
przez naczynia mózgowe, co prowadzi do
obrzęku mózgu
obrzęku mózgu
Zasadowica (alkaloza)
Zasadowica (alkaloza)
Zasadowica (alkaloza)
Zasadowica (alkaloza)
•
→
→
stężenie H
stężenie H
+
+
jest mniejsze od 36
jest mniejsze od 36
nmol/l
nmol/l
•
→
→
stosunek komponentów buforu
stosunek komponentów buforu
węglanowego jest większy od 20 : 1
węglanowego jest większy od 20 : 1
•
→
→
pH jest większe od 7,44
pH jest większe od 7,44
Ogólny wpływ zasadowicy
Ogólny wpływ zasadowicy
na ustrój:
na ustrój:
•
hipokaliemia
hipokaliemia
•
spadek stężenia wapnia
spadek stężenia wapnia
zjonizowanego (tężyczka)
zjonizowanego (tężyczka)
•
zasadowy odczyn moczu
zasadowy odczyn moczu
Zasadowica
Zasadowica
(alkaloza) metaboliczna
(alkaloza) metaboliczna
Wzrost stężenia
Wzrost stężenia HCO
HCO
3
3
_
_
we
we
krwi
krwi
spowodowany:
spowodowany:
nadmierną utratą kwasów przez
nadmierną utratą kwasów przez
przewód pokarmowy, nerki
przewód pokarmowy, nerki
nadmierną podażą zasad
nadmierną podażą zasad
niedoborem potasu
niedoborem potasu
Zasadowica (alkaloza)
Zasadowica (alkaloza)
metaboliczna
metaboliczna
Przyczyny:
Przyczyny:
•
utrata kwaśnego soku żołądkowego (wymioty,
utrata kwaśnego soku żołądkowego (wymioty,
odsysanie treści żołądkowej), przetoki w p. pok.
odsysanie treści żołądkowej), przetoki w p. pok.
•
odwodnienie
odwodnienie
•
leczenie diuretykami powodującymi niedobory
leczenie diuretykami powodującymi niedobory
potasu i hipokalemię
potasu i hipokalemię
•
nadmiar mineralokortykosteroidów,
nadmiar mineralokortykosteroidów,
nadczynność kory nadnerczy
nadczynność kory nadnerczy
•
nadmierna podaż wodorowęglanów
nadmierna podaż wodorowęglanów
•
nagłe wyrównanie kwasicy oddechowej (np.
nagłe wyrównanie kwasicy oddechowej (np.
wentylacja mechaniczna)
wentylacja mechaniczna)
•
nieprawidłowo prowadzona hemodializa
nieprawidłowo prowadzona hemodializa
Podział zasadowic
Podział zasadowic
metabolicznych
metabolicznych
1.
1.
Nadmierna utrata H
Nadmierna utrata H
+
+
(zasadowica
(zasadowica
subtrakcyjna)
subtrakcyjna)
•
wymioty, biegunki, nadmierna utrata H
wymioty, biegunki, nadmierna utrata H
+
+
z moczem
z moczem
2.
2.
Nadmierna podaż zasad (zasadowica
Nadmierna podaż zasad (zasadowica
addycyjna)
addycyjna)
•
NaHCO
NaHCO
3
3
, cytrynian sodu, mleczan sodu,
, cytrynian sodu, mleczan sodu,
węglan wapnia
węglan wapnia
•
zasadowice po stosowaniu tlenu u
zasadowice po stosowaniu tlenu u
chorych z wyrównaną kwasicą
chorych z wyrównaną kwasicą
oddechową
oddechową
Podział zasadowic metabolicznych
Podział zasadowic metabolicznych
3.
3.
Niedostateczny pobór potasu lub
Niedostateczny pobór potasu lub
nadmierna utrata potasu:
nadmierna utrata potasu:
•
hiperaldosteronizm pierwotny i wtórny
hiperaldosteronizm pierwotny i wtórny
•
wzmożone wydzielanie GKS
wzmożone wydzielanie GKS
•
niedostateczna podaż K w pokarmach
niedostateczna podaż K w pokarmach
•
utrata potasu z kałem, zespół wadliwego
utrata potasu z kałem, zespół wadliwego
wchłaniania, nadużywanie środków
wchłaniania, nadużywanie środków
przeczyszczających
przeczyszczających
•
utrata potasu z moczem, zapalenie nerek z
utrata potasu z moczem, zapalenie nerek z
utratą potasu
utratą potasu
•
stosowanie saluretyków, wyciągów lukrecji,
stosowanie saluretyków, wyciągów lukrecji,
aldosteronu, GKS
aldosteronu, GKS
•
niedobór magnezu
niedobór magnezu
•
Niedobór K
Niedobór K
+
+
w przestrzeni pozakomórkowej:
w przestrzeni pozakomórkowej:
przemieszczenie K
przemieszczenie K
+
+
wewnątrzkomórkowego
wewnątrzkomórkowego
do przestrzeni pozakomórkowej
do przestrzeni pozakomórkowej
•
Na 3 jony K
Na 3 jony K
+
+
opuszczające komórkę wchodzą
opuszczające komórkę wchodzą
2 jony Na
2 jony Na
+
+
i 1 jon H
i 1 jon H
+
+
•
Rozwija się wewnątrzkomórkowa kwasica
Rozwija się wewnątrzkomórkowa kwasica
i pozakomórkowa zasadowica.
i pozakomórkowa zasadowica.
Zasadowica (alkaloza) oddechowa
Zasadowica (alkaloza) oddechowa
Nadmierna eliminacji CO
Nadmierna eliminacji CO
2
2
przez płuca uwarunkowanej
przez płuca uwarunkowanej
pobudzeniem ośrodka oddechowego. Najczęściej
pobudzeniem ośrodka oddechowego. Najczęściej
przyczyną jest psychogenna hiperwentylacja związana
przyczyną jest psychogenna hiperwentylacja związana
ze stresem psychicznym.
ze stresem psychicznym.
Przyczyny:
Przyczyny:
1. Pobudzenie ośrodka oddechowego przez
1. Pobudzenie ośrodka oddechowego przez
hipoksję:
hipoksję:
-
nagłe zmniejszenie prężności tlenu (lot samolotem)
nagłe zmniejszenie prężności tlenu (lot samolotem)
-
przebywanie na dużych wysokościach
przebywanie na dużych wysokościach
-
ostre zaburzenia oddychania, napady astmy
ostre zaburzenia oddychania, napady astmy
oskrzelowej
oskrzelowej
-
odma, rozedma, zwłóknienie płuc, obrzęk płuc
odma, rozedma, zwłóknienie płuc, obrzęk płuc
-
niedokrwistość
niedokrwistość
-
śródmiąższowe choroby płuc, zapalenie płuc
śródmiąższowe choroby płuc, zapalenie płuc
-
upośledzenie napływu krwi do mózgu
upośledzenie napływu krwi do mózgu
Zasadowica (alkaloza)
Zasadowica (alkaloza)
oddechowa
oddechowa
2. Pobudzenie ośrodka oddechowego
2. Pobudzenie ośrodka oddechowego
bez
bez
hipoksji
hipoksji
:
:
-
hiperwentylacja psychogenna, strach, histeria
hiperwentylacja psychogenna, strach, histeria
-
leki (salicylany, nikotyna)
leki (salicylany, nikotyna)
-
wysoka temperatura otoczenia, gorączka
wysoka temperatura otoczenia, gorączka
-
uraz
uraz
-
posocznica
posocznica
-
guzy mózgu
guzy mózgu
-
hormony: progesteron – ciąża, hormony
hormony: progesteron – ciąża, hormony
tarczycy – nadczynność
tarczycy – nadczynność
-
encefalopatia wątrobowa
encefalopatia wątrobowa
-
długo trwający wysiłek fizyczny
długo trwający wysiłek fizyczny
Zasadowica (alkaloza)
Zasadowica (alkaloza)
oddechowa
oddechowa
Hipokapnia powoduje skurcz naczyń
Hipokapnia powoduje skurcz naczyń
krwionośnych i niedokrwienie mózgu.
krwionośnych i niedokrwienie mózgu.
Przyczynia się to do występowania różnych
Przyczynia się to do występowania różnych
objawów neurologicznych, jak np.
objawów neurologicznych, jak np.
zaburzenia mowy, parestezje oraz
zaburzenia mowy, parestezje oraz
zaburzenia świadomości.
zaburzenia świadomości.
Objawy zasadowicy oddechowej
Objawy zasadowicy oddechowej
Hipokapnia
Hipokapnia
jest przyczyną
jest przyczyną
skurczu naczyń
skurczu naczyń
mózgowych
mózgowych
, prowadząc do niedotlenienia
, prowadząc do niedotlenienia
mózgu.
mózgu.
•
wzrost pobudliwości emocjonalnej, uczucie lęku
wzrost pobudliwości emocjonalnej, uczucie lęku
•
ogólna słabość i wyczerpanie, stany depresyjne
ogólna słabość i wyczerpanie, stany depresyjne
•
parestezje
parestezje
•
zaburzenia mowy
zaburzenia mowy
•
omdlenia
omdlenia
•
nudności i wymioty
nudności i wymioty
•
zaburzenia widzenia
zaburzenia widzenia
•
kołatanie serca
kołatanie serca
•
tężyczka hipokalcemiczna (z powodu alkalozy)
tężyczka hipokalcemiczna (z powodu alkalozy)
•
utrata świadomości
utrata świadomości
ZABURZENIA METABOLICZNE W
ZABURZENIA METABOLICZNE W
KWASICY
KWASICY
•
Hamowanie glikolizy, aktywacja
Hamowanie glikolizy, aktywacja
glukoneogenezy
glukoneogenezy
•
Rozpad białek endogennych (związek z
Rozpad białek endogennych (związek z
amoniogenezą w nerkach i glukoneogenezą)
amoniogenezą w nerkach i glukoneogenezą)
•
Lipoliza
Lipoliza
•
Hiperkaliemia; depolaryzacja błony
Hiperkaliemia; depolaryzacja błony
komórkowej w tk. pobudliwych, co powoduje
komórkowej w tk. pobudliwych, co powoduje
zaburzenia rytmu serca, zmniejszenie
zaburzenia rytmu serca, zmniejszenie
kurczliwości mięśnia serca, zmniejszenie
kurczliwości mięśnia serca, zmniejszenie
wrażliwości mięśni gładkich naczyń na skurcz
wrażliwości mięśni gładkich naczyń na skurcz
•
Powinowactwo Hb do tlenu spada, łatwiejsze
Powinowactwo Hb do tlenu spada, łatwiejsze
jest oddawanie tlenu w tkankach
jest oddawanie tlenu w tkankach
ZABURZENIA METABOLICZNE W
ZABURZENIA METABOLICZNE W
ZASADOWICY
ZASADOWICY
•
Aktywacja glikolizy beztlenowej, zahamowania
Aktywacja glikolizy beztlenowej, zahamowania
glukoneogenezy, zahamowanie spalania glukozy w
glukoneogenezy, zahamowanie spalania glukozy w
cyklu pentozomonofosforanowym
cyklu pentozomonofosforanowym
•
Hipokaliemia, hiperpolaryzacja bł. kom. w tk.
Hipokaliemia, hiperpolaryzacja bł. kom. w tk.
pobudliwych, zaburzenia czynności UN,
pobudliwych, zaburzenia czynności UN,
mięśniowego, pokarmowego (zaburzenia czynności
mięśniowego, pokarmowego (zaburzenia czynności
motorycznej jelit)
motorycznej jelit)
•
Zmniejszenie stężenia H
Zmniejszenie stężenia H
+
+
jest przyczyną obniżenia
jest przyczyną obniżenia
frakcji Ca
frakcji Ca
2+
2+
zjonizowanego w płynie zewnątrzkom.
zjonizowanego w płynie zewnątrzkom.
(z powodu zwiększonego wiązania wapnia z
(z powodu zwiększonego wiązania wapnia z
białkami). Może być to przyczyną tężyczki.
białkami). Może być to przyczyną tężyczki.
•
Powinowactwo tlenowe Hb w płucach wzrasta,
Powinowactwo tlenowe Hb w płucach wzrasta,
natomiast zmniejsza się oddawanie tlenu w
natomiast zmniejsza się oddawanie tlenu w
tkankach.
tkankach.
•
Rozpoznanie zaburzeń równowagi kwasowo-
Rozpoznanie zaburzeń równowagi kwasowo-
zasadowej opiera się na wyniku badania
zasadowej opiera się na wyniku badania
gazometrycznego krwi tętniczej lub
gazometrycznego krwi tętniczej lub
włośniczkowej arterializowanej
włośniczkowej arterializowanej
.
.
Zaburzenia równowagi kwasowo-
Zaburzenia równowagi kwasowo-
zasadowej
zasadowej
Przed wyrównaniem
Przed wyrównaniem
Po częściowym
Po częściowym
wyrównaniu
wyrównaniu
pH
pH
HCO
HCO
3
3
-
-
pCO
pCO
2
2
pH
pH
HCO
HCO
3
3
-
-
pCO
pCO
2
2
Kwasica
Kwasica
oddechowa
oddechowa
↓↓
↓↓
(N)↑
(N)↑
↑↑
↑↑
↓
↓
↑↑
↑↑
↑↑
↑↑
Zasadowica
Zasadowica
oddechowa
oddechowa
↑↑
↑↑
(N)↓
(N)↓
↓↓
↓↓
↑
↑
↓↓
↓↓
↓↓
↓↓
Kwasica
Kwasica
metabolicz
metabolicz
na
na
↓↓
↓↓
↓↓
↓↓
(N)↓
(N)↓
↓
↓
↓↓
↓↓
↓↓
↓↓
Zasadowica
Zasadowica
metabolicz
metabolicz
na
na
↑↑
↑↑
↑↑
↑↑
(N)↑
(N)↑
↑
↑
↑↑
↑↑
↑↑
↑↑
Document Outline
- Slide 1
- Slide 2
- Slide 3
- Slide 4
- Slide 5
- Slide 6
- Slide 7
- Slide 8
- Slide 9
- Slide 10
- Slide 11
- Slide 12
- Slide 13
- Slide 14
- Slide 15
- Slide 16
- Slide 17
- Slide 18
- Slide 19
- Slide 20
- Slide 21
- Slide 22
- Slide 23
- Slide 24
- Slide 25
- Slide 26
- Slide 27
- Slide 28
- Slide 29
- Slide 30
- Slide 31
- Slide 32
- Slide 33
- Slide 34
- Slide 35
- Slide 36
- Slide 37
- Slide 38
- Slide 39
- Slide 40
- Slide 41
- Slide 42
- Slide 43
- Slide 44
- Slide 45
- Slide 46
- Slide 47
- Slide 48
- Slide 49
- Slide 50
- Slide 51
- Slide 52
- Slide 53
- Slide 54
- Slide 55
- Slide 56
- Slide 57
- Slide 58
- Slide 59
- Slide 60
- Slide 61
- Slide 62
- Slide 63
- Slide 64
- Slide 65
- Slide 66
- Slide 67
- Slide 68
- Slide 69
- Slide 70
- Slide 71
- Slide 72
- Slide 73
- Slide 74
- Slide 75
- Slide 76
- Slide 77
- Slide 78
- Slide 79
- Slide 80
- Slide 81
- Slide 82
- Slide 83
- Slide 84
- Slide 85
- Slide 86
- Slide 87
- Slide 88
- Slide 89
- Slide 90
- Slide 91
- Slide 92
- Slide 93
- Slide 94
- Slide 95
- Slide 96
- Slide 97
- Slide 98
- Slide 99
- Slide 100
- Slide 101
- Slide 102
- Slide 103
- Slide 104
- Slide 105
- Slide 106
- Slide 107
- Slide 108
- Slide 109
- Slide 110
- Slide 111
- Slide 112
- Slide 113
- Slide 114
- Slide 115
- Slide 116
- Slide 117
- Slide 118
- Slide 119
- Slide 120
- Slide 121
- Slide 122
- Slide 123
- Slide 124
- Slide 125
- Slide 126
- Slide 127
- Slide 128
- Slide 129
- Slide 130
- Slide 131
- Slide 132
- Slide 133
- Slide 134
- Slide 135
- Slide 136
- Slide 137
- Slide 138
- Slide 139
- Slide 140
- Slide 141
- Slide 142
- Slide 143
- Slide 144
- Slide 145
- Slide 146
- Slide 147
- Slide 148
- Slide 149
- Slide 150
- Slide 151
- Slide 152
- Slide 153
- Slide 154
- Slide 155
- Slide 156
- Slide 157
- Slide 158
- Slide 159
- Slide 160
- Slide 161
- Slide 162
- Slide 163
- Slide 164
- Slide 165
- Slide 166
- Slide 167
- Slide 168
- Slide 169
- Slide 170
- Slide 171
- Slide 172
- Slide 173
- Slide 174
- Slide 175
- Slide 176
- Slide 177
- Slide 178
- Slide 179
- Slide 180
- Slide 181
- Slide 182
- Slide 183
- Slide 184
- Slide 185
- Slide 186
- Slide 187
- Slide 188
- Slide 189
- Slide 190
- Slide 191
- Slide 192
- Slide 193
- Slide 194
- Slide 195
- Slide 196
- Slide 197
- Slide 198
- Slide 199
- Slide 200
- Slide 201
- Slide 202
- Slide 203
- Slide 204
- Slide 205
- Slide 206
- Slide 207
- Slide 208
- Slide 209
- Slide 210
- Slide 211
- Slide 212
- Slide 213
- Slide 214
- Slide 215
- Slide 216
- Slide 217
- Slide 218
- Slide 219
- Slide 220
- Slide 221
- Slide 222
- Slide 223
- Slide 224
- Slide 225
- Slide 226
- Slide 227
- Slide 228
- Slide 229
- Slide 230
- Slide 231
- Slide 232
- Slide 233
- Slide 234
- Slide 235
- Slide 236
- Slide 237
- Slide 238
- Slide 239
- Slide 240
- Slide 241
- Slide 242
- Slide 243
- Slide 244
- Slide 245
- Slide 246
- Slide 247
- Slide 248
- Slide 249
- Slide 250
- Slide 251
- Slide 252
- Slide 253
- Slide 254
- Slide 255
- Slide 256
- Slide 257
- Slide 258
- Slide 259
- Slide 260
- Slide 261
- Slide 262
- Slide 263
- Slide 264
- Slide 265
- Slide 266
- Slide 267
- Slide 268
- Slide 269
- Slide 270
- Slide 271
- Slide 272
- Slide 273
- Slide 274
- Slide 275
- Slide 276
- Slide 277
- Slide 278
- Slide 279
- Slide 280
- Slide 281
- Slide 282
- Slide 283
- Slide 284
- Slide 285
- Slide 286
- Slide 287
- Slide 288
- Slide 289
- Slide 290
- Slide 291
- Slide 292
- Slide 293
- Slide 294
- Slide 295
- Slide 296
- Slide 297
- Slide 298
- Slide 299
- Slide 300
- Slide 301
- Slide 302
- Slide 303
- Slide 304
- Slide 305
- Slide 306
- Slide 307
- Slide 308
- Slide 309
- Slide 310
- Slide 311
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Kw zas
Gosp kw zas pol
Rownowaga kw zas[1]
stała równowagi kw zas
EGZ 2009 hip nerka kw-zas, Patofizjologia
Gospodarka wodno elektrolitowe, kw zas, ketoza, cukrzyca
Patologia RówKwa zas Wod elek
4 zas stw kw
GOSPODARKA KWAS ZAS
Ocena stanu czystosci wod Zalewu Szczecinskiego ppt
kw żółciowe
Diagnostyka lab wod elektrolit
wyklad 15 chemiczne zanieczyszczenia wod 2
milosc jest jak bezmiar wod www prezentacje org
Wod Miner 03 13
BWCZ 7 EL BIERNE
monitoring wod
wykl el 6
więcej podobnych podstron