Pryszczyca

Foot-and-mouth disease

© by

Nollan

Budowa

• Wirion jest ikozaedralnym o średnicy 28-30nm

pozbawiony osłonki.

• RNA stanowi 30% masy wirionu.
• Jako materiał genetyczny (+)sarna
• Szkielet kapsydu budują białka (VP1-VP4)

Etiologia

Pryszczyce wywołuje wirus z rodziny
Pio-cornaviridae rodzaju Aphtovirys

- Znanych jest 7 serotypów tego zarazka
- (A, O, C, SAT 1, SAT 2, SAT 3, Asia 1 )
- W obrębie powyższych typów występuje

kilkadziesiąt podtypów

Występowanie

Pryszczyca jest problemem wielu krajów

świata!!!

Państwa nią zapowietrzone borykają się z

chorobą i z jej gospodarczymi skutkami a kraje
wolne z problemem jak się przednią uchronić.

Zaraźliwość pryszczycy jest tak wielka, że w

każdej chwili może być przeniesiona w
dowolne miejsce kuli ziemskiej..

Pryszczyca występuje

endemicznie

-Azji,
-Afryce,
- Ameryce

Południowej

Tylko nieliczne,
geograficznie izolowane
kraje mogły się na dłuższą
metę ustrzec przed tą
chorobą

-Nowa Zelandia
-Australia
-USA

Zarazek jest bardzo wrażliwy na :

kwasy, zasady i podwyższoną

temperaturę…

– pH 7-8 (w temperaturze 4°C) może zachować

zaraźliwość przez kilka godzin

– W temperaturze 60°C ginie w ciągu 30 minut, a w 100°C

natychmiast

– Do dezynfekcji tego zarazka wykorzystuj się :
1-2% ług sodowy, a z domowych środków- roztwór octu

lub 0,5- 1% kwas cytrynowy.

Czynniki sprzyjające

szerzeniu się Pryszczycy

• Wzrost przepuszczalności granic
• Nasilający się ruch turystyczny
• Handel międzynarodowy
• Wojny
• Niekontrolowane migracje ludzi
• przemyt

Epidemiologia

• Pryszczyca jest najbardziej zaraźliwą infekcją

zwierząt, spowodowane jest to wieloma
czynnikami:

- Przede wszystkim zakażone zwierzęta wydalają

ogromne ilości wirusa wieloma drogami

.

- Do infekcji innego zwierzęcia wystarcza minimalna

dawka zarazka.

- Wrażliwość wielu gatunków sprzyja szerzeniu się

zakażenia

- Wirus może przetrwać długo w środowisku.
- Długotrwałe bezobjawowe nosicielstwo i siewstwo

wirusa

Wirus wydalany jest wieloma

drogami

Zwierzęta wrażliwe na

pryszczyce

-

Bydło, Owce, Kozy, Świnie

- Oraz pozostałe domowe i wolno żyjące

parzystokopytne.

- Wyjątkowo zachorować mogą inne gatunki

zwierząt, a także człowiek.

- Doświadczalnie udaje się zarazić wiele gryzoni.

Duże znaczenie w szerzeniu pryszczycy ma ruch

ludzi roznoszących wirus na: butach, rekach,
odzieży.

Podobnie środki transportu, zwłaszcza zwierząt i

produktów (Mleko!!!)

Wreszcie ogromną role
odgrywa ruch
skażonego powietrza.

Głównym źródłem
skażenia są świnie,
wydalają one 3000
razy więcej zarazka niż
krowy

Patogeneza i przebieg

• Wirus może

wnikać różnymi

drogami..

• Okres inkubacji

wynosi 2-14 dni

• Pierwsze objawy u

bydła to:

• Gorączka,

gwałtowny spadek

mleczności, brak

apetytu i ślinienie

się.

-Pęcherzyki w okolicy racic

i strzyków.

Przy pierwotnych zmianach w
jamie ustnej.

Rozpoznawanie

• Ślinienie
• Złuszczony nabłonek pęcherzyków odsłaniający żywo-

czerwone dno.

• Pęcherze w szparze międzyracicznej i okolicy koronek, w

okolicy strzyków i wymion.

• Badanie laboratoryjne- OWD, ELISA, PCR, Hybrydyzacja in

situ

Problemy diagnostyki

- Choroba pęcherzykowa świń (vesicular

disease)

- Konie, świnie, bydło pęcherzykowe

zapalenie jamy ustnej ( stomatitis
vesicularis)

- U bydła zakażenie wirusem BYD-MD
- Owce, kozy kulawka, choroba niebieskiego

języka (blutongue)

Szczepienia

• Od połowy 20 wieku stosowano w zwalczaniu pryszczycy

szczepionki zawierające inaktywowany zarazek.

• Bydło po szczepieniach było cały czas wrażliwe na inne typy

wirusów niż zawarte w szczepionce.

• Odporność trwała po takim szczepieniu niecałe 6 miesięcy.
• Wysoki koszt szczepienia całego pogłowia.
• Wybuchy pryszczycy w skutek szczepień.

Władze Unii Europejskiej zakazały w 1992
roku profilaktycznych szczepień i zaniechały
import zwierząt z krajów, w których w
ostatnich latach je wykonywano…

Strategia zwalczania

• Najważniejsze elementy postępowania w przypadku

wybuchy pryszczycy!!!

-Jak najszybszy ubój źródeł zakażenia
-Unieszkodliwienie zwłok
-dezynfekcja
-administracyjna izolacja ogniska choroby
-wczesne wykrywanie ewentualnych nowych ognisk
-godziwe odszkodowania, by nie ukrywano zachorowań

Koniec


© by Nollan