Rany

mechanizmy gojenia

podstawy leczenia

Jacek Lissewski

WSM w

Legnicy.

Rana jest to przerwanie

ciągłości powłok, skóry

lub śluzówki pod

wpływem urazu.

Podział ran

I Mechanizm powstania



Otarcie naskórka



Kłute



Cięte



Tłuczone



Kąsane



Postrzałowe



Z ubytkiem skóry



Amputacje urazowe



Rany rąbane



Miażdżone



Szarpane

RANY CZYSTE
RANY CZYSTE SKAŻONE
RANY SKAŻONE

II Stopnie czystości ran

Rana cięta

Rana kłuta



Powstaje w wyniku zranienia ostrym

długim

przedmiotem

(gwóźdź,

długim

przedmiotem

(gwóźdź,

sztylet).



Rana taka nie zieje i brzegi jej szybko

się zarastają, jednak wnętrze rany

może być zakażone i zawierać ciała

obce.



Krwawienie zewnętrzne jest zwykle

niewielkie.



Głębokie rany mogą spowodować

rozległe uszkodzenia wewnętrzne z

wystąpieniem

krwotoku

wystąpieniem

krwotoku

wewnętrznego.



Szczególnie niebezpieczne są rany

kłute klatki piersiowej oraz brzucha

ze względu na możliwość uszkodzenia

płuc, serca, jelit oraz dużych naczyń

krwionośnych.

Rana tłuczona



Powstaje w wyniku pęknięcia skóry i głębiej

leżących

tkanek

pod

działaniem

tępego

leżących

tkanek

pod

działaniem

tępego

przedmiotu (kamień, młotek).



Brzegi rany są zgniecione, nierówne i obrzękłe.

jej

otoczeniu

stwierdza

się

krwawe

jej

otoczeniu

stwierdza

się

krwawe

podbiegnięcia.



Naczynia krwionośne są przerwane i zgniecione

w promieniu kilku centymetrów > krwawienie z

rany tłuczonej jest znacznie mniejsze niż z ran

ciętych.



Uszkodzenie naczyń oraz zanieczyszczenie rany

sprzyjają powstawaniu zakażeń.

Rana szarpana



Powstaje

przy

Powstaje

przy

gwałtownym

wyszarpnięciu

wbitego

wyszarpnięciu

wbitego

zakrzywionego

przedmiotu np. haka.



Brzegi rany są nierówne,

poszarpane, w dnie rany

widoczna jest poszarpana

tkanka

mięśniowa

tkanka

mięśniowa

tłuszczowa,

często

tłuszczowa,

często

występuje ubytek skóry i

głębszych tkanek.

Rana kąsana



Rana zadana zębami ludzi lub

zwierząt.



Mają charakter ran tłuczonych lub szarpanych.



Zwierzę miażdży tkanki na znacznie większym obszarze niż dziurawi

skórę – mały otwór przebity kłem jest otoczony szeroką warstwą

zgniecenia.



Wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na

bogatą florę bakteryjną jamy ustnej.



Szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną

zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet

wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie.

Rana postrzałowa

Spowodowana przez pociski z broni

palnej

albo

przez

odłamki

palnej

albo

przez

odłamki

wybuchającego pocisku.

Pocisk lub odłamek może pozostać w

tkankach (

rana ślepa

) lub przebić je

na wylot (

rana przestrzałowa

): rana

wlotowa pocisku jest mała i gładka,

podczas gdy rana wylotowa jest

większa, o postrzępionych brzegach.

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa-RTG klatki

piersiowej

Fazy gojenia się rany



1) Faza zapalna (24-48h)



2) Faza proliferacyjna (4-42dni)

–

Wytwarzanie tkanki łącznej

–

Obkurczanie rany



3) Faza remodelingu (6 tyg -9

mies)

–

Tworzenie krzyżowych połączeń kolagenu

GOJENIE PRZEZ

RYCHŁOZROST



Per primam intentionem

– najlepszy

wariant gojenia.



Następuje po pierwotnym

zamknięciu rany z niski ryzykiem

zakażenia, tj. czystej, czystej

skażonej lub skażonej w niewielkim

stopniu.



Zbliżenie brzegów skóry wkrótce po

powstaniu rany.

GOJENIE PRZEZ

ZIARNINOWANIE



Per secundam intentionem

– gojenie rany

„na otwarto”, przez obkurczanie i

nabłonkowanie.



Stosowane w ranach narażonych na

zakażenie i zakażonych.



Utkanie z wolna wypełniające ranę, ma

nierówną ziarnistą powierzchnię, od której

pochodzi nazwa „ziarnina” (granulatio).



Ziarnina przekształca się w bliznę (cicatrix).

W ostatniej fazie na ziarninę napełza

nabłonek, a miofibroblasty obkurczają ranę

Czynniki wpływające na

gojenie się ran

Miejscowe

Umiejscowienie rany

Ukrwienie

Napinanie tkanek

Technika zamknięcia rany

(napięcie, szwy, hemostaza)

Czystość rany

Czynnik raniący ( rany cięte

goją się lepiej niż rany

miażdżone i tłuczone)

Silne środki antyseptyczne,

(spirytus,preparaty jodowe,

chlorowe) niszczą

napełzający naskórek i

ziarninę

Ogólne

Stan odżywienia

Wiek

Cukrzyca

Niewydolność nerek,

wątroby

Sterydoterapia

Radio i chemioterapia

Niedokrwistość

Wartość siły potrzebnej do rozerwania

rany po

3 tyg gojenia

wynosi

20%

wartości siły niezbędnej do rozerwania

zdrowej skóry,

natomiast po

pełnym zagojeniu

nie

przekracza

70% tej siły

Rana zamknięta powinna być traktowana

jako jałowa

przez 24-48h

(

tyle trwa proces naskórkowania)

Klasyfikacja ran

- w zależności od ryzyka

wystąpienia zakażenia



RANY CZYSTE



RANY CZYSTE SKAŻONE



RANY SKAŻONE

RANY CZYSTE



Są to rany powstałe w wyniku zabiegów

chirurgicznych, w obrębie skóry

uprzednio oczyszczonej w odpowiedni

sposób środkami dezynfekującymi.



Nie ma kontaktu ze światłem przewodu

pokarmowego, układem oddechowym

ani moczowo-płciowym.



Atraumatyczne i sprawne operowanie

RANY CZYSTE SKAŻONE



Są podobne do ran czystych, ale w trakcie

operacji dochodzi do otwarcia światła

przewodu pokarmowego, oddechowego

lub moczowo-płciowego, bez znacznego

skazenia pola operacyjnego



Niewielkie niepowodzenia w technice

operacyjnej



Przykładami zabiegów, w czasie których

powstają rany czyste skażone, są

cholecystektomia, resekcja jelita grubego,

operacje pęcherza moczowego

RANY SKAŻONE



Zła technika operacyjna



Rany urazowe



Znaczne skażenie zawartościa przew. Pok.



Otwarcie dróg żółciowych lub ukł mocz-płc

zawierających zakażoną żółć lub mocz



Przykładami tego typu operacji są zabiegi na

niedrożnym jelicie grubym z otwarciem jego

światła i wyciekiem zawartości, cholecystektomia

z obecnością ropy w pęcherzyku i jej rozlaniem w

obrębie pola operacyjnego

Powikłania w gojeniu się ran



Krwiak w ranie



Zakażenie



Martwica brzegów rany



Rozejście się rany wytrzewienie



Powstanie przetok ( po wszyciu

siatki)



Przepuklina

Objawy zakażenia:



Ból



Podwyższenie temperatury



Obrzęk okolicy rany



Zaczerwienienie skóry

( odpowiedź zapalna organizmu:

PGE, NO, bradykininy )



Ew.: trzeszczenia + wydzielina

Kolejne etapy

zakażenia:



Obrzęk + zaczerwienie



Treść surowicza



Treść ropna



Martwica tkanek



Powikłania

Leczenie:



Okłady



Rewizja rany

– kontrola na całej długości,

opróżnienie ewentualnych krwiaków, ropni,

zmiany opatrunków



Wycięcie tkanek martwiczych



Usunięcie szwów, otworzenie rany



Drenaż + płukanie rany:

0.9%NaCl, H

chlorheksydyna, betadyna, saczki, dreny, rurki,

rynienki, setonaż ze środkiem odkażającym



Pobranie materiału do badania

bakteriologicznego z wydzieliny lub z głębi

rany



antybiotykoterapia

Naczelną zasadą jest
zmniejszenie rozwoju ryzyka
zakażenia przez zamknięcie
rany za pomocą

szwu

pierwotnego

pierwotnego, gdy chirurg
ma wątpliwość, stosuje

szew

pierwotny odroczony

pierwotny odroczony i po
wygaśnięciu zakażenia
zamyka ranę. Natomiast gdy
w ranie rozwija się zakażenie
przechodzi na

leczenie

otwarte

otwarte.

Zabiegi wykonywane podczas

leczenia ran



Wycięcie rany pierwotne

– wycięcie w ciągu 6 godz. od urazu

- martwiczych, poszarpanych brzegów rany. Cięcie powinno być dłuższe niż

rana i sięgać głębiej.

W ranach głowy można nawet do 24h



Rozcięcie rany

– rany zakażone, umożliwiamy swobodny wypływ wydzieliny

z rany, ranę zostawiamy do ziarninowania, zakładamy opatrunek z płynem

antyseptycznym



Szew pierwotny rany –

szwy zakładamy i zawiązujemy bezpośrednio po

wycięciu rany

Nie powinno się zeszywać szwem pierwotnym ran: wyciętych późno po wypadku,

w tkankach niedostatecznie ukrwionych, w okolicach ciała szczególnie

narażonych na zakażenie,

postrzałowych , kąsanych, kłutych, zabrudzonych ziemią lub kałem,

niecałkowicie wyciętych ( z wyjątkiem twarzy i pleców) , głębokich



Odroczone zeszycie rany

– możliwość zakażenia – po 24-72 godz.

podejmujemy decyzję zamykamy lub leczymy „na otwarto”. W razie

wątpliwości czy zeszyć ranę lepiej założyć szwy i ich nie dociągać i nie

zawiązywać



Szew wtórny rany

– zakładamy w ranach gojących się przez ziarninowanie

po ustąpieniu zakażenia i oczyszczeniu się rany z tkanek martwiczych



Drenaż rany

– bierny, ssący, płuczący

Trudno gojące się

rany

Owrzodzenie kończyny dolnej w

zastoju żylnym

(venous stasis ulcer)



Lokalizacja: zwykle okolica kostki przyśrodkowej.



Stan miejscowy: obrzęk, złogi hemosyderyny w

skórze, niebolesne.



Leczenie:

–

Kontrola choroby żylnej.

–

Utrzymanie czystości rany i zmiana opatrunków.

–

Podkolanówki, elewacja kończyny w spoczynku.

–

Chirurgiczne: wycięcie owrzodzenia, ligacja

perforatorów, przeszczep skóry.

Owrzodzenie kończyny dolnej

w niedokrwieniu



Lokalizacja: dystalnie, paluch, grzbiet stopy.



Stan miejscowy: bez obrzęku, bez przebarwień,

bolesne.



Zmiany w Dopplerze, arteriografii, wskaźnik

kostkowo-ramienny 0.1 – 0.3.



Leczenie:

–

Próba rewaskularyzacji lub by-pass naczyniowy.

–

Kontrola chorób towarzyszących.

–

Przeszczep skóry / amputacja przy braku

poprawy.

Owrzodzenie kończyny dolnej

w cukrzycy

(stopa cukrzycowa)



Lokalizacja: miejsca

podporowe na stopie.



Stan miejscowy: bez obrzęku,

bez przebarwienia bez bólu

(choroba wtórna do

neuropatii).



Leczenie:

–

Kontrola choroby

podstawowej.

–

Oszczędzające wycięcie

martwicy. Amputacje

–

Antybiotykoterapia.

–

Przeszczep skóry.

–

Poradnia Stopy

Cukrzycowej (edukacja,

obuwie).

I stopień

Zaczerwienienie nienaruszonej skóry

II st.

Uszkodzona jest pełna grubość skóry i tkanka

podskórna

(otarcie, pęcherz lub płytki krater)

III stopień

Martwica obejmuje również położone głębiej

mięśnie

IV stopień

zniszczone są wszystkie warstwy tkanek miękkich i

leżące pod nimi struktury kostne i stawowe

ODLEŻYNY

Odleżyny



Najskuteczniejszą i najtańszą metodą

walki z odleżynami jest zapobieganie

ich powstawaniu



Należy zapewnić zmianę pozycji ciała

co najmniej co 2 godziny



Ubytek skóry nie jest wykładnikiem

zniszczeń tkanek głębokich, które

-jako, że mięśnie są najbardziej

narażone na uraz i niedotlenienie – są

znacznie większe

Odleżyny



Etapy rozwoju odleżyny

–

Przekrwienie – powstaje po ok. 30 min ucisku:

objawia się zaczerwienieniem skóry: ustępuje

po godzinie po przerwaniu ucisku

–

Niedokrwienie – powstaje po ok. 2-6h trwania

ucisku: jest odwracalne; reaktywne

przekrwienie trwa do 36h.

–

Martwica – powstaje po ponad 6h ucisku;

zasinienie skóry i jej stwardnienie; nie ustępuje

po przerwaniu ucisku

–

Owrzodzenie – jest następstwem martwicy; jego

powstaniu sprzyjają urazy mechaniczne i

zakażenie.

Odleżyny

Leczenie

I i II stopień

postępowanie zachowawcze

umożliwia wyleczenie

–

Usuwanie tkanek martwiczych, walka z

zakażeniem, odciążenie okolicy z odleżyną

III i IV st

leczenie chirurgiczne

–

szerokie wycięcie owrzodzenia w granicach

dobrze ukrwionych tkanek.

–

resekcja wyniosłości kostnej w dnie odleżyny

–

wypełnienie całego ubytku płatem skórno-

mięśniowym lub mieśniowym

Oparzenia

(najczęściej skóry i błon

śluzowych)



termiczne



chemiczne



elektryczne



promieniowanie

Podział oparzeń według ich

głębokości



Stopień I

- cechuje się zaczerwienieniem skóry (rumień) połączonym z

lekkim obrzękiem i bolesnym pieczeniem. Rumień powstaje pod

wpływem krótkotrwałego działania pary wodnej, niezbyt gorącej

wody

lub też po zbyt silnym opalaniu się na słońcu. Utrzymuje się zazwyczaj

kilka dni i goi po złuszczeniu naskórka bez pozostawiania blizny.

Podział oparzeń według ich

głębokości



Stopień II

- oprócz zaczerwienienia i obrzęku pojawiają się pęcherze wypełnione

żółtawym płynem surowiczym. Pęcherze to martwy naskórek uniesiony

gromadzącym się pod nim płynem tkankowym. Toczą się tu silne procesy zapalne i

martwicze naskórka na granicy ze skórą właściwą. Bóle bywają znaczne. Oparzenia

II stopnia powstają po oblaniu się wrzątkiem, gorącym olejem, pod wpływem pary

wodnej. Goją się one zwykle po upływie ok. 2 tygodni dzięki możliwości regeneracji

naskórka od dna.



Stopień II a

– dotyczy powierzchownej warstwy skóry właściwej – zaczerwienienie,

wysięk, pęcherz



Stopień II b

– sięga dolnych warstw skóry właściwej – skóra jest wilgotna lub

sucha przy ucisku nie blednie, cebulki włosów widać jako małe czerwone punkciki,

obrzęk, głębokie pęcherze, obniżone czucie bólu

Podział oparzeń według ich

głębokości



Stopień III

- cechuje się zniszczeniem pełnej grubości skóry, a

często i tkanek leżących głębiej, niekiedy aż do kości. Często

część martwiczej skóry wysycha i powstają białoszare lub żółte

strupy. Przy ucisku na strup oparzeniowy tkanka nie blednie.

Oparzenie III stopnia jest bardzo bolesne, a jednocześnie

powierzchnia oparzona jest niewrażliwa na dotyk

Oparzenia III

Podział oparzeń według ich

głębokości



Stopień IV

- skrajną postacią

oparzenia jest zwęglenie tkanek

(martwica skóry i głębiej położonych

tkanek )

Sposoby

określania

rozległości oparzeń – „reguła

dziewiątek”

Klasyfikacja oparzeń

wg American Burns

Association

Oparzenia lekkie:

oparzenia I

oparzenia II

poniżej 15% pow. ciała u dorosłych

poniżej 10% pow. ciała u dzieci

- oparzenia III

poniżej 2% pow. ciała

Klasyfikacja oparzeń

wg American Burns

Association

Oparzenia średnie:

oparzenia II

obejmujące 15-25% pow. ciała u

dorosłych

obejmujące 10-20% pow. ciała u dzieci

oparzenia III

poniżej 2-10% pow. ciała

Klasyfikacja oparzeń

wg American Burns

Association

Oparzenia ciężkie:

oparzenia II

powyżej 25% pow. ciała u dorosłych

powyżej 20% pow. ciała u dzieci

oparzenia III

powyżej 10% pow. ciała

oparzenia III

obejmujące ręce, twarz,

oczy, uszy, stopy, krocze,

oparzenia inhalacyjne, elektryczne,

chemiczne

Wskazania do

hospitalizacji



obszar oparzeń II

przekracza 10% pow.

ciała;



występują (niezależnie od obszaru)

oparzenia III

i IV

;



oparzenia dotyczą takich części ciała jak:

głowa, dłonie, stopy, błony śluzowe, układ

pokarmowy, układ oddechowy, narządy

wzroku i krocze;



oparzenia (nawet nieznaczne) powstały w

wyniku działania prądu elektrycznego,

substancji chemicznej

Leczenie ogólne oparzeń

1 Leczenie ogólne

2. Leczenie rany oparzeniowej

Leczenie ogólne oparzeń



Reguła Parkland

4ml (Ringera) x 1kg.m.c. X % pow

op.



Reguła Brooka

2ml ( Ringera) x 1kg.m.c x % pow



Monafo

75% x reguła Parklanda przy

zastosowaniu hipertonicznych

roztworów NaCl

Leczenie ogólne oparzeń

50% w/w dawki należy przetoczyć w

ciągu pierwszych 8 godzin

od momentu

oparzenia pacjenta

Pozostałe 50% w ciągu kolejnych 16

godzin

Druga i kolejne doby

50% tego co w 1 dobie, uzupełniamy

koloidami

Leczenie miejscowe

oparzeń II

- III



Leczenie zachowawcze bez

opatrunku – tzw. metoda otwarta:

Twarz, pośladki, krocze

Po wstępnym oczyszczeniu rany

pozostawia się ją odsłoniętą

Oparzenia IIa i IIa/IIb – tworzy się

strup, który odpada po 1-2 tyg.

Odsłaniając nieznacznie

zbliznowaciałą powierzchnię

Leczenie miejscowe

oparzeń II

- III

Oparzenia IIb, IIb/III, III –

rozmiękczenie grubego strupa

martwiczego i następowo jego

usunięcie

Stosuje się 2x dziennie:

antyseptyki: Mafenid, krem

gentamycynowy, maść betadynowa;

maści enzymatyczne: Iruxol mono,

Fibrolan

Leczenie miejscowe

oparzeń II

III



Leczenie zachowawcze z opatrunkiem

zamkniętym, wielowarstwowym,

przetłuszczonym – tzw. metoda zamknięta

Opatrunki wielowarstwowe z gazy nasączonej:

małe powierzchnie: silikonem lub mieszaniną

parafiny i wazeliny (op. Kocha)

- duże powierzchnie

- 0,5% lub 0,75% roztworem azotanu srebra:

Dermazin, Argosulfan, Sulfamylon,

- 1% lub 2% roztworem neomycyny,

- wodnym roztworem betadyny

lub opatrunki przetłuszczone z użyciem balsamu

peruwiańskiego z betadyną

Leczenie miejscowe oparzeń

- III

0,5% roztwór azotanu srebra

Zalety: działanie bakteriostatyczne, nie ma

oporności drobnoustrojów, tani, nie ma

uczuleń, nietoksyczny (precypituje do

AgCl

), nie hamuje naskórkowania,

można zakładać na przeszczepy skóry.

Należy go stosować jak najwcześniej.

Wady – jest hipotoniczny (duża utrata

jonów przez ranę), barwi każdą

powierzchnię.

Leczenie miejscowe oparzeń

- III

Sposób wykonania opatrunku:



Usunięcie brudu, strzępów tkanek,

frag. skóry



Opatrunek nasączony 0,5%

azotanem srebra o grubości 5cm

umocowany bandażem

elastycznym



Jałowe prześcieradło i koc

Leczenie miejscowe oparzeń

b - III



Wczesne (2-5 doba) styczne

wycinanie rany dermatomem

b / III

- Usunięcie tkanek martwiczych

Uzyskanie czystego podłoża

Odsłonięte powierzchnie pokrywa się

przeszczepami

Oparzenia dróg

oddechowych



Objawy:

- spalone włosy przedsionka nosa, brwi,

rzęsy, oparzenia twarzy, szyi, karku

plwocina z domieszka sadzy, zwęglenia

w gardle, oparzenie śluzówek

Chory najczęściej przebywał w

zamkniętym pomieszczeniu w trakcie

pożaru i jest nieprzytomny.

Oparzenia elektryczne



Oparzenia energią elektryczną dotyczą zwykle nie tylko

naskórka i skóry, ale także tkanki podskórnej, mięśni,

kości. Prąd powoduje głównie martwicę tkanek z

rozerwaniem naczyń i krwawieniem do tkanek, bez

stanu zapalnego, pęcherzy. Uszkodzenia tkankowe są

większe niż te na powierzchni i postępują (zakrzepy).

Oparzenia mają postać nieregularnych owrzodzeń

wyraźnie odgraniczonych od otoczenia i początkowo

niebolesnych.



Zmiany skórne zależą od napięcia prądu, czasu jego

działania na skórę i oporności powłok (wilgotności).

Prąd o niskim napięciu, z jakim mamy zwykle do

czynienia w życiu codziennym, raczej nie powoduje

rozległych uszkodzeń.

Oparzenia kwasami



Leczenie – zdjęcie ubrań nasiąkniętych

kwasem, płukanie rany 3% roztworem

Natrium bicarbonicum lub roztworem

sody oczyszczonej (w przypadku 100%

pewności co do przyczyny) lub wodą.

Uwaga: zachować ostrożność -

rękawiczki

W dalszej kolejności oczyszczenie z

tkanek martwiczych i przeszczep skóry

Oparzenia zasadami



Leczenie – zdjęcie ubrania,

płukanie rany bieżącą wodą

Wyjątek! – nie płuczemy wodą

oparzenia wapnem gaszonym

(oliwa, parafina)

Następnie neutralizujemy zasady

3% Acidum boricum

Tężec



Podstawą zapobiegania tężca są

masowe szczepienia!

Szczepienia ochronne:



Anatoksyna przeciwtężcowa - 0,5 ml

podskórnie lub domięśniowo.

Następnie kolejne dawki po 4-6 tyg. i 6-12

mc.



Szczepienie jest ważne

8 lat.

Tężec c.d.



anatoksyna przeciwtężcowa

szczepionka

służąca do szczepień

ochronnych



antytoksyna przeciwtężcowa

surowica ochronna

zawierająca

gotowe przeciwciała

przeciw

jadowi tężca

Uodpornienie bierne (szczepienie

przypominające)

1 ml anatoksyny

w pierwszych 24

godz. po zranieniu podajemy:



osobom uodpornionym u których

ostatnie szczepienie było nie dalej

niż 5 lat temu

Uodpornienie czynno-

bierne

1 ml anatoksyny + 3000 j.m.

antytoksyny

podajemy osobom:



nie szczepionym



szczepionym jednorazowo



gdy od szczepienia minęło więcej

niż 5 lat



po upływie 24 godz. od zranienia

Uodpornienie czynno-

bierne c.d.

Antytoksynę

3000j.m.= 2 ml

podajemy w dwóch dawkach:



0,4 ml



1,6 ml

po godzinie od pierwszego

podania w drugie ramie

Tężec c.d.



U osób skaleczonych podstawowym

elementem profilaktyki jest

chirurgiczne opracowanie rany

dzięki czemu usuwa się zarodniki tężca,

ciała obce, tkanki martwicze oraz

przywraca się ukrwienie, zatem

utlenowanie tkanek - a tężec rozwija się

w środowisku beztlenowym.



Podaje się również antybiotyki

(

penicyliny

cefalosporyny,

tetracykliny

)

Zgorzel gazowa

Zgorzel gazowa ( gangrena) jest najcięższym

i najniebezpieczniejszym zakażenie przyrannym

wywołanym przez zarazki beztlenowe z rodzaju

Clostridium

, których siedliskiem jest ziemia.

Jeden z gatunków Clostridium perfringens (Welchii)

wytwarza w zakażonych tkankach metabolity gazowe,

co dało początek nazwie schorzenia. Prowadzi do

martwicy i gnicia głównie mięśni, czemu towarzyszy

silny ból, znaczny obrzęk, gromadzenie się dużej ilości

posokowatego płynu i gazu w tkance podskórnej. Silna

ektotoksyna

, tworzona przez zarazki, jest przyczyną

ciężkiego ogólnego zatrucia.

Leczenie: antybiotyki z równoczesnym szerokim

nacięciem zmienionych tkanek, duże dawki

antytoksyny, niekiedy odjęcie kończyny.

Środki antyseptyczne



Betadine - związek jodu, który jest silnym

środkiem antyseptycznym stosowanym do

odkażania skóry nieuszkodzonej. Działa

bakteriobójczo, grzybobójczo i

wirusobójczo, drażni tkanki, wywołuje

powierzchniową nekrozę (martwicę)

posmarowanej tkanki. Dawniej drażniące

działanie jodu wykorzystywano do

polepszenia ukrwienia skóry i tkanki

podskórnej, co przyśpieszało resorpcję

wysięków zapalnych (skórę nad wysiękiem

pędzlowano jodyną kilka razy dz.

Antyseptyki



Sole srebra działają silnie przeciwbakteryjnie (antyseptycznie i

odkażająco), ściągająco, lekko złuszczająco, a w większych

stężeniach przyżegająco i nekrotycznie. Dodanie do wody

metalicznego srebra zabija zawarte w niej bakterie. W przypadku

zastosowania roztworów soli srebrowych na skórę i błony śluzowe

należy podkreślić jedynie powierzchowne ich działanie

antyseptyczne z powodu koagulacji białek; bariera

zdenaturowanego białka uniemożliwia głębsze wnikanie preparatu

sulfadiazynian srebra (4-amino-N-2-pirymidynylobenzenosulfonamid

srebra) oraz silver sulfathiazole czyli



sulfatiazolan srebra (sulfanilamid srebra) – łączą w sobie działanie

przeciwbakteryjne sulfonamidu i srebra. Preparaty przyśpieszają

gojenie ran, działają także przeciwbólowo i przeciwzapalnie.

Stosowane są w leczeniu oparzeń, owrzodzeń, ran, odleżyn.

Pomocne w leczeniu trądziku bakteryjnego, zwłaszcza

Flammacerium (obok srebra i sulfonamidu, zawiera azotan ceru).

Znane pod nazwą Flammacerium (Solvay) – krem 1%, Flammazine

(Solvay) – krem 1%, Dermazin (Lek) – krem, Argosulfan (Jelfa) –

krem 2%.

Antyseptyki



jodoform

–

iodoformium

. Jodoform jest

starym antyseptykiem, wprowadzonym przez

Mosetig-Moorhof`a w 1880 roku. Pod

względem chemicznym jest to trijodometan

CHI3 – proszek krystaliczny barwy żółtej,

nierozpuszczalny w wodzie, łatwo

rozpuszczalne w rozpuszczalnikach Jodoform

rozpuszcza się w wydzielinach ustrojowych i w

wydzielinach ran, ropni oraz owrzodzeń;

uwalnia wówczas stopniowo jod działając

bakteriobójczo, osuszająco, znieczulająco

miejscowo i krwiotamująco (hamuje

krwawienia z drobnych naczyń krwionośnych)

Antyseptyki



Kwas borowy w wodnych roztworach był (obecnie rzadko)

stosowany do okładów, płukanek, irygacji i przemywania przy

stanach zapalnych skóry i błon śluzowych. Wchodzi w skład

niektórych kropli do oczu, płynów odkażających złożonych (np.

Adonis Afrodyta), zasypek 1-3% i złożonych (np. Linomag, Alantan).



Czteroboran sodu

Na2B4O7 (

natrium tetraboricum

, synonim:

natrium diboricum seu natrium biboricum

, boraks,

borax

) jest to

krystaliczna, biała substancja rozpuszczalna w wodzie (25 cz.) i w

glicerynie (1,5 cz.) - (słynny boraks w glicerynie, czyli Aftin =

Aphtin). Jest to słaby związek antyseptyczny, hamujący rozwój

grzybów pleśniowych i niektórych bakterii. Działa również

ściągająco i przeciwzapalnie. Wchodzi w skład proszków złożonych

(do roztworów i zasypek), mikstur, maści 4-20%. Wskaznia:

pleśniawki (afty), bolesne nadżerki w jamie ustnej i na narządach

płciowych, zapalenie powiek lub spojówek, do płukania gardła i

jamy nosowej. Mikstura – preparat handlowy pod nazwą

Aphtin

(Cefarm, Prolab) – do pędzlowania; ponadto proszek

Gargarin

(Cefarm) do rozpuszczania w wodzie i płukania jamy ustnej oraz

gardła przy stanach zapalnych (1 łyżeczka proszku na 100 ml wody

przegotowanej).

Antyseptyki



Nadmanganian potasu

W antyseptyce wykorzystywane są roztwory 0,5-4%. Używane są

one do odkażania ran i oparzeń. Stosuje się roztwory do

płukania gardła, jamy ustnej, spojówek, przewodów

słuchowych, jamy nosowej,, narządów płciowych, do

przemywania skóry oraz do kąpieli. Nadmanganian potasu

przyspiesza gojenie ran i oparzeń, obkurcza drobne naczynia

krwionośne hamując krwawienia, działa przeciwobrzękowo,

przeciwwysiękowo, zmniejsza wydzielanie łoju, lekko złuszcza

naskórek. Hamuje powstawanie zmian trądzikowych, zasusza

owrzodzenia, nadżerki, sączące rany, ropnie i zmiany

trądzikowe. Leczy trądziki i zapalenie łojotokowe skóry.

Stosowany również do płukania żołądka, utlenia lub

absorbuje bowiem cyjanki, alkaloidy i związki fosforowe.

Dawniej stosowany do nastrzykiwań ran kąsanych w celu

unieczynnienia jadu. Do płukania żołądka w zatruciach –

roztwory 1:3000. Roztwory 0,1-0,02% do płukania jamy ustnej

i narządów płciowych. Roztwory 0,1% do odkażania skóry. Do

nastrzykiwań ran kąsanych (z jadem) – roztwory 1-2%

Antyseptyki



Woda utleniona



Woda utleniona (

hydrogenium peroxydatum

)

jest 3% roztworem perhydrolu (perhydrolum),

czyli 30% nadtlenku wodoru H2O2.



Woda utleniona pod wpływem enzymów –

katalaz rozpada się do wody i tlenu. Tlen

działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i

przeciwgnilnie. Rozmiękcza strupy, oczyszcza

rany, niweluje zapachy, wybiela, przyspiesza

regenerację tkanek. Jest to słaby środek

antyseptyczny, cenny natomiast do

oczyszczania skóry i ran. Przemywanie wodą

utlenioną skóry działa przeciwtrądzikowo i

wybielająco na plamy, w tym potrądzikowe.

Antyseptyki



Rivanol (Acrinolum, Acronol, Acricid,

etakrydyna, 6,9-diamino-2-etoksyakrydyna,

Lactoacridine, czyli mleczan etakrydyny) to

żółta substancja łatwo rozpuszczalna w

wodzie. Jest to silna substancja

antyseptyczna. Niszczy paciorkowce,

gronkowce, grzyby i pierwotniaki. Jest

stosowany doustnie i zewnętrznie (płukanki,

okłady, przemywanie, irygacje pochwy) oraz

doodbytniczo w lewatywach. Wpływ

przeciwwirusowy i przeciwbakteryjny jest

spowodowany przyłączeniem etakrydyny do

kwasów nukleinowych (DNA), przez co

następują letalne mutacje. Jest doskonałym

środkiem do odkażania świeżych

(profilaktycznie) i starych ran oraz oparzeń.

Warto go stosować w leczeniu czyraków,

zapalenia łojotokowego skóry, owrzodzeń,

róży, liszajów i zacieków ropno-zapalnych.

Antyseptyki



Wodorowęglan sodu (NaHCO3), czyli dwuwęglan

sodu to biały krystaliczny proszek o słonawym

smaku, łatwo rozpuszczalny w wodzie. W okresie

przedwojennym i międzywojennym były stosowane

roztwory 3-5% do okładów, przemywań i jako do

płukania pochwy, worka spojówkowego, gardła i jamy

ustnej. Działa antyseptycznie, przeciwzapalnie,

przeciwobrzękowo, przeciwgnilnie, przeciwropnie.

Korzystnie działa we wszystkich rodzajach trądziku

(okłady na twarz, szyję, przemywanie). Zalecany przy

trudno gojących się ranach, oparzeniach

chemicznych, owrzodzeniach, wypryskach, ropniach,

stłuczeniach. Wartościowy w leczeniu stanów

zapalnych i ropnych gruczołu piersiowego (okłady).



W handlu znajduje się wodorowęglan sodu (soda

oczyszczona) w postaci proszku (sklepy spożywcze).

Testy

1) Ile % powierzchni caiła wg reguły 9-tek stanowi głowa?

2) Oparzenie obu kończyn dolnych, krocza i jednej kończyny górnej to ile procent?

A. 50% B. 46% C. 18% D.60% E. 55%

3) Dopuszcza się zeszycie pierwotne

a) rany postrzałowej uda b) rany kąsanej ręki niedominującej

c) drążącej rany kłutej powłok brzucha d) niecałkowicie wyciętej rany szarpanej

twarzy

4) Nowoczesne leczenie oparzenia III stopnia polega na:

a) Wczesnym wycięciu martwicy i pokryciu ubytku przeszczepem skóry

b) położeniu przeszczepu po oddzieleniu się tkanek martwiczych

c) Leczeniu heparyną i antybiotykami

d) Stosowaniu miejscowym środków trawiących tkankę martwiczą

5 Ropowica stopy u chorego z cukrzycą wymaga leczenia chirurgicznego w szpitalu gdy

a) Wystąpi martwica jednego palca

b) Stwierdzenia małego ogniska martwicy skóry na grzbiecie stopy

c) Obecności obrzęku i zaczerwienienia stopy bez ognisk martwicy

d) W każdym przypadku

Testy

6) Meżczyzna o wadze 80 kg doznał oparzenia ( II stopnia) około 40% powierzchni ciała.

W pierwszej dobie powinien otrzymać płyn w ilości

a) 3500 ml b) 4500ml c) 5500ml d) ponad 6500 ml

7)U oparzonego leczonego wlewami dożylnymi dużych ilości płynów, metodą

pozwalającą najskuteczniej ocenić prawidłową ilość podawanych jest

Pomiar OCŻ b) godzinowa kontrola diurezy c) pomiar ciśnienia tętniczego d)

ważenie chorego

8) Pierwotne odroczone zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

a) Rany zakażonej b) rany zanieczyszczonej

c) każdej dużej rany operacyjnej d) każdej rany na twarzy

9) Pierwotne odroczone zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

a) Po stwierdzeniu cech zakażenia rany b) po wyleczeniu zakażonej rany

c) Po stwierdzeniu, że w ranie nie ma zakażenia d) o wypełnieniu się rany ziarniną

10) Wtórne zeszycie rany bywa stosowane w przypadku

a) Zakażonej rany, która nie była pierwotnie zeszyta

b) pierwotnie zeszytej rany, która uległa zakażeniu

c) Rany po nacięciu ropnia i ropowicy

d) Wszystkich wymienionych

11) Wtórne zeszycie rany nie może być jeszcze wykonane, gdy

a) W ranie znajduje się żywoczerwona ziarnina

b) Stwierdza się obecność jakiejkolwiek wydzieliny

C) w dnie rany widoczne są jeszcze tkanki martwe

d) Rana goi się „per secundam intetionem”

Testy

Gojenie ran przez ziarninowanie ma miejsce w przypadku

a) Każdej rany poza raną operacyjną b) rany zeszytej szwem pierwotnie odroczonym

c) rany pokrytej pierwotnie przeszczepem skóry d) rany zakażonej

Czynnikiem upośledzającym gojenie rany jest

Cukrzyca b) terapia sterydowa c) leki cytostatyczne d) wszystkie wymienione

Najistotniejszym elementem profilaktyki zakażenia rany drobnoustrojami beztlenowymi w

przypadku rany zanieczyszczonej jest

a) Prawidłowe chirurgiczne opracowanie rany b) profilaktyczne podanie antybiotyku

c) Częsta zmiana opatrunków z użyciem wody utlenionej d) unikanie zbyt częstej zmiany

opatrunków

Objawy zakażenia rany pałeczką zgorzeli gazowej to:

a) Trzeszczenie gazu w tkankach nawet bez innych objawów b) wysoka gorączka i ropny

wyciek z rany

c) Bardzo silny ból okolicy rany, tachykardia, stany majaczeniowe d) Zaczerwienienie i obrzęk

rany

Oparzenie II stopnia u osoby dorosłej należy zakwalifikować jako średnio ciężkie, jeżeli jego

powierzchnia stanowi cześć powierzchni ciała wynoszącą

a) 10% b) 25% c) 35% d) 50%

Oparzenie przedniej powierzchni tułowia i jednej kończyny dolnej

stanowi część całkowitej powierzchni ciała ( wg reguły

dziewiątek) wynoszącą około

a) 10% b) 18% c) 27% d) 36%

Pacjent z oparzeniem 50% pow ciała ważący około 80kg powinien

otrzymać w pierwszej dobie płyny w ilości około

3000ml b) 5000ml c) 7000ml d) 10000ml

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
04 Mechanizmy gojenia
Rany i ich gojenie
Rany rodzaje, mechanizmy powstania, typy gojenia
Praca semestralna na temat „od czego zależy szybkość gojenia się rany”
URAZY MECHANICZNE, RANY, KRWOTOKI itd
Rany rodzaje proces gojenia
Rany i gojenie się ran
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PROCES GOJENIA RANY PIOTR BĘBEN(1)
Rany rodzaje, sposoby zaopatrzenia gojenie
PIOTR BEBEN Fazy gojenia rany(1)(1)
FAZY GOJENIA RANY PIOTR BĘBEN(1)
CZYNNIKI OGÓLNOUSTROJOWE WPŁYWAJĄCE NA PROCES GOJENIA RANY PIOTR BĘBEN(1)
Podstawowe zasady udzielania pomocy przedlekarskiej rany i krwotoki

więcej podobnych podstron

Rany mechanizm gojenia

Document Outline