Formy upowszechniania

nauki

Czasopisma

naukowe

Definicja

• Czasopismo naukowe – rodzaj

czasopisma, w którym są drukowane
publikacje naukowe podlegające
recenzji naukowej. Współcześnie
szacuje się, że na świecie jest
wydawanych ponad 54 tys.
czasopism naukowych, w których
pojawia się ponad milion artykułów
rocznie.

Specyfikacja czasopism

naukowych

• Podlegają recenzji naukowej,
• Posiadają ściśle zdefiniowany zakres

tematyczny,

• Są redagowane przez

wykwalifikowaną radę redakcyjną,

• Większość autorów nie otrzymuje

gratyfikacjii pieniężnych.

Rodzaje czasopism

naukowych

• Źródłowe,
• Przeglądowe,
• Naukowo – techniczne,
• Branżowe,
• Popularnonaukowe.

Początki czasopism

naukowych

• Prawzorem pierwszych gazet,

zarówno pisanych jak drukowanych,
był list, który już w średniowieczu z
formy czyto prywatnej przekształcił
się w środek społecznej wymiany
informacji.

• Pierwsze tego typu gazety pojawiły

się we Włoszech w XVI w., następnie
we Francji, Anglii i Niemczech.

• W XVI i XVII w. do cieszących się

największą popularnością w całej
Europie należały ręcznie pisane
gazety, wydawane przez dom
handlowy Fuggerów w Augsburgu,
które obfitują głównie w info.
gospodarcze i polityczne Europy.

• W XVIII w. zostały stopniowo wyparte

przez periodyki drukowane.

• Na przełomie XVII i XVIII w. pojawiły

się pierwsze czasopisma stricte
naukowe, co było efektem triumfu
nauki po rewolucji angielskiej.

• Czasopisma te zawierały informacje z

zakresu ówczesnych stosunków
ekonomiczno-społecznych, religijno-
obyczajowych, oraz takich dyscyplin
naukowych jak:

• Filozofia
• Przyroda
• Medycyna
• Literatura

• Pierwszym czasopismem o charakterze

naukowym, jakie wychodziło na
ziemiach polskich było toruńskie Das
Gelehrte Preussen, które ukazywało
się w latach 1722 – 1725.

• W oparciu o zbiory biblioteki Załuskich

dziennikarz Mitzler De Koloff wydawał
w latach 1753 – 1755 naukowe pismo
Warschauer Bibliothek.

• Zaczęto wprowadzać przyjęte później

gatunki piśmiennicze jak recenzje,
sprawozdania, polemiki, felietony, czy
ilustracje.

Historyczne czasopisma

naukowe

• Udostępniają drobniejsze publikacje

historyczne – artykuły, polemiki,
recenzje, teksty źródłowe.

• Informują o bieżącym życiu

naukowym w kraju i zagranicą.

• Są trybuną wymiany poglądów i

dyskusji naukowych.

• Dzielą się na czasopisma ogólne,

specjalistyczne, oraz regionalne.

Historyczne czasopisma

ogólne

• Kwartalnik Historyczny – jest

najstarszym czasopismem

historycznym w Polsce. Wydawany od

roku 1887 przez Towarzystwo

Historyczne we Lwowie, a od 1951

przez Instytut Historii PAN w

Warszawie.

• Przegląd Historyczny – założony w

roku 1906 przez Warszawskie

Towowarzystwo Miłośników Historii.

• Roczniki Historyczne – wydawane od

1925 r. przez Poznańskie
Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

• Acta Poloniae Historica – wydawane

od roku 1958 przez Instytut Historii
PAN w Warszaiwie; publikuje w
językach obcych artykuły
przeglądowe, informujące o
aktualnym stanie badań
historycznych w Polsce.

Historyczne czasopisma

specjalistyczne

• Studia Źródłoznawcze – wyd. od 1957

przez Instytut Historii PAN w Poznaniu
(źródłoznastwo, metodologia historii,
nph),

• Archeion – wyd. od 1927 przez naczelną

dyrekcję archiwów państwowych
(archiwistyka i archiwoznawstwo),

• Slavia Antiqua – wyd. od 1948 (historia

słowiańszczyzny),

• Studia Mediewistyczne – wyd. od 1958

w Warszawie (historia średniowiecza),

• Kwartalnik Historii Nauki i Techniki –

wyd. od roku 1955 w Warszawie,

• Czasopismo Prawno-Historyczne –

wyd. od 1948 w Poznaniu,

• Nasza przeszłość – wyd. od roku 1946

w Krakowie (histroria Kościoła),

• Przegląd Zachodni – wyd. od 1945 w

Poznaniu (historia Niemiec oraz

stosunków polsko- niemieckich.

Regionalne czasopisma

historyczne

• Komunikaty Mazursko – Warmińskie –

wyd. od 1946 w Olsztynie,

• Rocznik Krakowski – najstarszy w

Polsce, ukazuje się od 1898 r. w
Krakowie,

• Rocznik Przemyski – wyd. od 1909 w

Przemyślu,

• Zaranie Śląskie – wyd. od roku 1907 w

Katowicach.

Bibliografia

• K. Bobrowski, K. Burski, B. Turoń,

Encyklopedia do Nauk Pomoczniczych
Historii nowożytnej i najnowszej,
Wrocław 1976.

• I. Ihnatowicz, Nauki Pomocnicze Historii

XIX i XX wieku, Warszawa 1990.

• G. Wrona, Polskie czasopisma naukowe

w latach 1918 – 1939, Kraków 2005.

• M. Pawlak, J. Serczych, Podstawy badań

historycznych, Bydgoszcz 2008.