Metody zbierania informacji

2



Przygotowano na podstawie rozdziału „Metody
pozyskiwania

informacji

na

potrzeby

zarządzania”

autorstwa

Tomasza

Kopczyńskiego

w:

M.

Brzozowski,

T.

Kopczyński, J. Przeniczka „Metody organizacji i
zarządzania. Materiały do ćwiczeń”, Wyd. AE
w Poznaniu, 2001, s. 34-49

Rodzaje metod zbierania informacji

3



Badania wtórne



Badania pierwotne



Badania ilościowe



Badania jakościowe



Badania projekcyjne

Badania wtórne



Analiza danych zebranych przez inne
podmioty



Desk research (badania gabinetowe): analiza
istniejących i dostępnych, najczęściej
rozproszonych, danych.



Dane wtórne pochodzą z wewnętrznych lub
zewnętrznych źródeł.

4

Ocena źródeł wtórnych



Wiarygodność podmiotów będących źródłem
danych



Cel badania pierwotnego, którego wynikiem
są dane



Zastosowane w badaniu metody zbierania,
przetwarzania i analizy danych



Aktualność, kompletność i dokładność danych
(Duliniec 1999, s. 26)

5

Badania pierwotne



Dane są pozyskiwane w miejscu ich
powstawania.

6

Metody zbierania danych pierwotnych



Metody ankietowe



Obserwacja



Eksperymenty

7

Metody ankietowe

8



Dane pozyskiwane są za pomocą pytań, które
zadawane są respondentom, świadomie i
dobrowolnie udzielającym odpowiedzi.



Badaniami ankietowymi obejmuje się zwykle
próbę badawczą, reprezentującą zbiorowość



W ankietyzacji stosuje się

kwestionariusz

kwestionariusz

(zaprojektowane i odpowiednio ułożone
pytania).

Rodzaje badań ankietowych



Zasięg badań



Wszystkie jednostki zbiorowości



Wybrane jednostki zbiorowości



Sposób doboru respondentów



Badania reprezentacyjne



Badania quasi-reprezentacyjne – zbiorowość tylko
pod pewnymi względami spełnia wymagania
metody reprezentacyjnej



Badania zbiorowości incydentalnych (np.
przechodnie)

9

Rodzaje badań ankietowych (c.d.)



Charakter zbiorowości respondentów



Badania opinii konsumentów



Badania opinii handlowców



Badania opinii ekspertów



Częstotliwość badania



Sporadyczne



Panelowe (ponawiane w pewnych odstępach czasu
wśród tych samych respondentów)



Jednorazowe lub wielokrotne badania niewielkich
grup respondentów

10

Sposoby kontaktowania się z
respondentami

11



Wywiad bezpośredni



Ankieta telefoniczna



Ankieta pocztowa



Ankieta prasowa



Ankieta rozdawana



Ankieta on-line

Rodzaje pytań



Zamknięte: podanie wszystkich możliwych
odpowiedzi



Półotwarte



Otwarte

12

Obserwacja

13



Celowe postrzeganie, zamierzone i
prowadzone według ustalonego z góry planu
(Kownacki, Rummel-Syska 1994, s. 64)

Metody obserwacji



Obserwacja kontrolowana – oddziałuje się na badaną osobę w

celu uzyskania jak największej ilości informacji



Obserwacja niekontrolowana – występuje w naturalnych

warunkach, bez jakiejkolwiek ingerencji obserwatora



Obserwacja ukryta – obserwowany nie zdaje sobie sprawy, że

jest przedmiotem badania



Obserwacja jawna – badany ma świadomość, że jest

przedmiotem obserwacji lub zna jej cel



Obserwacja niestandaryzowana – badający ma pełną swobodę

wyboru metody i analizy wyników



Obserwacja standaryzowana – określa się warunki badania i

znormalizowania jego wyników



Obserwacja uczestnicząca – obserwator bierze aktywny udział

w procesie, który jest przedmiotem obserwacji, lub wspólnie z

obserwowanym wykonuje określone zadanie



Obserwacja bierna – obserwator nie uczestniczy w

obserwowanym zjawisku czy zdarzeniu i nie ingeruje w jego

przebieg

14

Eksperyment

15



Świadomy i dokładnie zaplanowany wpływ
prowadzącego badanie na analizowane
zdarzenie, zachowanie itp..

Rodzaje eksperymentów



Naturalne – prowadzone w normalnych
warunkach, w środowisku, do którego należą
respondenci



Laboratoryjne – prowadzone w warunkach
izolacji badanych osób

16

Badania ilościowe



Wykorzystuje się w nich wystandaryzowane
narzędzia poddane weryfikacji statystycznej.



Wpływ badacza jest ograniczony.



Koncentracja na ilościowym opisie
rzeczywistości.



Kwestia istota: dobór próby (losowy,
kwotowy), aby była reprezentatywna dla danej
populacji.



Podstawowe narzędzie: kwestionariusz
złożony w przeważającej części z pytań
zamkniętych.

17

Badania jakościowe

18



Koncentracja na jakościowym opisie
rzeczywistości, zwracając uwagę na
różnorodność zjawisk, a nie na częstotliwość
ich występowania.



Dobór próby jest celowy i podporządkowany
problemowi badania.



Narzędzie: wywiad indywidualny lub grupowy
(focus group interview)



Przeważają pytania otwarte.



Wywiad jest bardziej swobodny.

Rodzaje wywiadu



Forma prowadzenia wywiadu:



Swobodny



Ustrukturalizowany



Wiedza pytanego o celu rozmowy:



Jawny



Niejawny

19

Badania ilościowe a jakościowe

20

Ilościowe

Jakościowe

Odpowiada na pytanie „ile”

Odpowiada na pytanie „co”, „jak”,

„dlaczego”

Narzędzie pomiaru – kwestionariusz,

pytania o stałej, ustalonej formie,

przewaga pytań zamkniętych,

koncentracja na pytaniach

rozstrzygających

Swobodny sposób pozyskiwania

informacji, pytania otwarte,

sondujące, dynamiczne, elastyczne

Większe próby badawcze (200-1000

osób), dobór próby losowy/kwotowy

Mniejsze próby badawcze (20-50),

dobór próby celowy

Mniejszy wpływ badającego na

przebieg badania, większy zespół

badawczy – wydłużenie kanału

informacyjnego, większe ryzyko

zniekształcenia informacji

Większy udział badającego w

badaniu, mniejszy zespół badawczy –

skrócenie kanały informacyjnego,

mniejsze ryzyko zniekształcenia

informacji

Możliwość ilościowej generalizacji

wyników na populację, interpretacja

danych z wykorzystaniem analiz

statystycznych, dane

powierzchniowe, bardziej rzetelne,

dane umożliwiające porównania

Brak możliwości ilościowej

generalizacji danych i analiz

statystycznych, interpretacja bardziej

swobodna i subiektywna, mniej

danych, ale dokładniejsze i głębsze,

dane trudne do porównania

Badania projekcyjne



Zaliczane do wywiadów pogłębionych,
standaryzowanych.



„Projekcyjny” oznacza pośredniość pytań lub bodźców.



Projekcja wg Freuda: mechanizm, przez który ego
broni się przed niepożądanymi lub stłumionymi
popędami lub pragnieniami, przypisując je innym,
przenosząc na świat zewnętrzny (Nikodemska-
Wołowik 1999, s. 181)



Respondent dokonuje podświadomego przeniesienia
własnych cech na oceniane osoby lub rzeczy, dzięki
czemu jego wypowiedzi są stosunkowo obiektywne, a
badacz jest w stanie przeprowadzić pomiar cech,
które trudno byłoby ujawnić w inny sposób.

21

Zastosowanie

22



Występują obawy przed brakiem akceptacji
niepopularnych postaw



Tematyka obejmuje sprawy drażliwe



Występują problemy ze znalezieniem
odpowiednich słów, wyrażających uczucia, emocje
i stany respondentów



Poruszane są kwestie, do których nie wraca się
pamięcią



Badania przeprowadzone są z respondentami
mało kontaktowymi



Istnieje potrzeba przełamania barier, zachęcenia
badanych osób do wykazania większej aktywności

Rodzaje metod projekcyjnych

23



Metoda skojarzeń – wywoływanie u badanych osób

natychmiastowych skojarzeń z określonym słowem.



Metoda uzupełnień – prezentacja respondentowi

niekompletnych zdań, które należy uzupełnić



Pojedynczymi słowami



Krótkimi opowiadaniami



Metoda konstrukcji:



Testy rysunkowe – jeden lub kilka obrazków, które

przedstawiają rozmowę kilku osób. Zadaniem respondenta jest

uzupełnienie dialogu



Testy obrazkowe – niezbyt precyzyjnie określone sytuacje

ukazane na rysunku lub zdjęciu. Zadaniem respondenta jest

opisać daną sytuację, przedstawiając jej przyczyny, wyniki,

osobowość i zachowania pokazanych osób



Metoda wyobrażeń – zaprezentowania opisu

charakteryzującego osoby. Respondenci wypowiadają się

na ich temat, wyobrażają sobie i odgadują ich

postępowanie i postawy w różnych sytuacjach

Ćwiczenia



Zaprojektuj kwestionariusz do wywiadu telefonicznego

dotyczącego badania zadowolenia klientów z

samochodu oraz punktów serwisowych marki Fiat.

Pamiętaj, że w wywiadzie tym pytania muszą być

krótkie, proste i zrozumiałe dla respondenta.



Opracuj kwestionariusz ankietowy do zbadania opinii

studentów na temat:



Obsługi studentów w dziekanacie



Organizacji pracy w stołówce studenckiej



Dowolnego zjawiska stanowiącego problem dla studentów



Wykorzystując metody projekcyjne (metodę skojarzeń,

metodę uzupełnień), zaprojektuj test lub jego

fragment, aby dowiedzieć się, jak szeroko znana jest

marka Amica na danym rynku oraz jakie są

rzeczywiste wyobrażenia i opinie respondentów na jej

temat.

24