Wstrząs

Wysoczański Grzegorz

ASK Wrocław

Wstrząs

• Jest to ostre lub podostre, ale krytyczne

upośledzenie ukrwienia narządów lub pierwotne
zmniejszenie przyswajania tlenu przez komórki
(krytyczne zmniejszenie mikrokrążenia z hipoksją
tkanek i zaburzeniami metabolicznymi)

• Wstrząs nie jest jednostką chorobową, lecz

zespołem objawów o różnej etiologii i zmiennym
oddziaływaniu na układ krążenia.

Upraszczając, w zależności od etiologii

możemy wyróżnić trzy rodzaje

wstrząsów

•

Hipowolemiczny (utrata krwi lub odwodnienie)

•

Kardiogenny (wywołany pierwotnym

upośledzeniem funkcji serca jako pompy –

niedostateczne tłoczenie krwi przez serce)

•

Septyczny lub anafilaktyczny (wywołany

niedomogą regulacji krążenia obwodowego)

•

Wskaźnik wstrząsowy = tętno / RR

skurczowe > 1 = zagrożenie wstrząsem

Wstrząs – patogeneza:

• Wskutek spadku ciśnienia tętniczego we wstrząsie

dochodzi do wyrzutu endogennych amin

katecholowych

• Przyspieszenie akcji serca – zwiększenie rzutu
• Zwiększenie oporu obwodowego poprzez

obkurczenie tętniczek oraz pojemnościowych

naczyń żylnych

• Centralizacja krążenia – krew zostaje skierowana

do tzw. organów życiowo ważnych (serce, mózg)

Istotą wstrząsu są zaburzenia

mikrokrążenia

• W pierwszym okresie wstrząsu (np.

hipowolemicznego) pod wpływem amin

endogennych dochodzi do obkurczenia arterioli,

metaarterioli i zwieraczy prekapilarnych oraz

poostkapilarnych układu żylnego (mylący wzrost

OCŻ)

• Przepływ odbywa się przez anastomozy (naczynia

omijające krążenie kapilarne) z pominięciem

krążenia kapilarnego

• Dochodzi do przemieszczenia płynów ustrojowych

z tkanek do naczyń

Istotą wstrząsu są zaburzenia

mikrokrążenia

• Wskutek upośledzenia krążenia w mikrokrążeniu

narasta kwasica i niedotlenienie

• Na skutek działania hipoksji i kwasicy zwieracze

prekapilarne rozszerzają się, natomiast

postkapilarne pozostają nadal zamknięte, co

prowadzi do uwięźnięcia krwi napływającej w

mikrokrążeniu

• Wzrost ciśnienia hydrostatycznego uwięzionej w

mikrokrążeniu krwi + wpływ uwalnianych

substancji wazoaktywnych powoduje uszkodzenie

śródbłonków naczyń i zwiększenie

przepuszczalności naczyń

Istotą wstrząsu są zaburzenia

mikrokrążenia

• Dochodzi do zwiększenia zagęszczenia krwi,

zwolnienia przepływu, tworzenia się mikrozatorów

i rozwoju rozsianego wykrzepiania

śródnaczyniowego

• Narasta niedotlenienie tkanek (dług tlenowy),

śmierć komórek

• Wskutek niedoboru tlenu rozkład tlenowy

węglowodanów jest utrudniony - nagromadzeniu

ulegają produkty beztlenowej przemiany

węglowodanów (mleczany)

Wpływ wstrząsu na narządy:

• Nerki – oliguria – nerki wstrząsowe – anuria

• Serce – zmniejszony przepływ wieńcowy z

niewydolnością krążenia

• Płuca – hipoksja z hiperwentylacją, agregacja

płytek, mikrozatory, obrzęk śródmiąższowy, nacieki

granulocytarne, zmniejszenie czynnika

powierzchniowego z mikroniedodmą, powstawanie

błon szklistych – płuco wstrząsowe – ARDS

• Układ siateczkowo-śródbłonkowy – skłonność

do zakażeń

• Układ krzepnięcia – zespół rozsianego krzepnięcia

wewnątrznaczyniowego + koagulopatia ze zużycia

• Wątroba, trzustka, jelita – spadek przepływu:

– Wątroba – niedokrwienne zapalenie wątroby

– Trzustka – zapalenie trzustki

– Jelita – niedokrwienne uszkodzenie kosmków jelitowych i

translokacja bakterii (endogenna sepsa)

Ogólne objawy wstrząsu:

• Spadek ciśnienia krwi < 90 mmHg lub < 30 – 40 %

wartości wyjściowej

• Częstoskurcz

• Nitkowate tętno, opóźnienie powrotu kapilarnego

• Bladość skóry

• Pocenie się

• Sinica obwodowa

• Przyspieszony oddech

• Zaburzenia świadomości

• Zmniejszona diureza, pogłębienie różnicy

temperatury obwodowej i centralnej

• Gazometria: hipoksja z hiperkapnią, kwasica

metaboliczna

• Biochemia: wzrost poziomu mleczanów

Pamiętaj:

Klinicznie wstrząs jest

rozpoznawany dopiero w fazie

obniżenia ciśnienia krwi

Ocena pacjenta

• Ocena stanu świadomości (stan przytomności, spełnianie poleceń,

źrenice – szerokość, symetria, reakcja na światło, ustawienie gałek

ocznych, oczopląs,, napięcie i siła mięśniowa, ułożenie kończyn,

reakcje na bodźce zewnętrzne), pomocne skale: Glasgow, Four,

Richmond)

• Ocena układu oddechowego: (tryb wentylacji, wymagane stężenie

tlenu w mieszaninie wdechowej, liczba oddechów, głębokość

oddechów, tryb oddychania, udział dodatkowych mięśni

oddechowych, kaszel jego efektywność, charakter i ilość wydzieliny,

wysiłek oddechowy, niepokój, pobudzenie psychoruchowe) saturacja,

gazometria, obecność patologicznych fenomenów osłuchowych, RTG

płuc, karta terapii oddechowej

• Ocena układu krążenia (akcja serca, rytm serca czy zgodny z tętnem

obwodowym, RR skurczowe, rozkurczowe, średnie, charakter tętna

obwodowego, obrzęki obwodowe)

• Ocena układu moczowego (diureza godzinowa, wygląd moczu)

• Ocena układu trawiennego (ocena brzucha – wzdęcie, bolesność

palpacyjna, obrona mięśniowa, perystaltyka – obecna, ilość i charakter

stolców, obecność nudności, wymiotów, przy sondzie – ilość treści w

sondzie i jej charakter

• Ocena drenaży, miejsc wkłuć, ran pooperacyjnych, skóry, stopnia

ucieplenia i ukrwienia obwodowych części ciała, temperatury

Ocena stanu neurologicznego

• Skala Glasgow (co 8 h), Four, Richmond
• Szerokość źrenic
• Reakcja na światło
• Ustawienie gałek ocznych
• Ciśnienie śródczaszkowe
• Napięcie mięśniowe
• Patologiczne odruchy

Ocena układu krążenia (kliniczna i

przyrządowa)

• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (bezpośredni RR - skurczowe,

rozkurczowe, średnie)

• Tętno, charakter tętna obwodowego, obrzęki obwodowe
• OCŻ, ciśnienie w lewym przedsionku
• Obserwacja w kierunku zaburzeń rytmu serca
• Ocena krążenia kapilarnego
• Profil hemodynamiczny
• Diureza godzinowa
• Ustawianie monitorowania – zakres, częstość, granice alarmów,

zerowanie kamer

• Doraźne reagowanie na odchylenia od normy: regulacja podaży

płynów, zmiana ułożenia pacjenta, ew. leki – na zlecenie lekarza

Ocena układu oddechowego

(kliniczna i przyrządowa)

• Zabarwienie powłok
• Liczba oddechów
• Tor oddychania, udział dodatkowych mięśni oddechowych, kaszel

jego efektywność, charakter i ilość wydzieliny, wysiłek

oddechowy, obecność patologicznych fenomenów osłuchowych

• Kontakt logiczny z pacjentem, niepokój, pobudzenie

psychoruchowe

• Saturacja
• Gazometrie
• W przypadku i intubacji i oddechu kontrolowanego – położenie

rurki intubacyjnej, oklejenie i zabezpieczenie rurki, zmiana okleiny,

drożność rurki, toaleta drzewa oddechowego i jamy ustnej,

właściwa pozycja pacjenta, szczelność i ciśnienie mankietu rurki

intubacyjnej)

• Kontrola przyczyn alarmów respiratora, szczelność i aseptyczność

układu (filtry, pułapki wodne, kapnograf)

• wymagane stężenie tlenu w mieszaninie wdechowej, liczba

oddechów, głębokość oddechów, tryb oddychania,

• RTG płuc, karta terapii oddechowej

Ocena gospodarki wodno - elektrolitowej

• Diureza godzinowa
• Bilans płynów
• OCŻ, LVP, ciśnienie zaklinowania
• Ocena kliniczna: suchość i elastyczność oraz zabarwienie powłok,

ciemiączko, turgor tkankowy – gałka oczna, potliwość

• Profil nerkowy

Ocena przewodu pokarmowego

• Obwód brzucha, napięcie powłok, perystaltyka
• Liczba i charakter stolców
• Nudności wymioty
• Tonometria (pH soku żołądkowego) – nieinwazyjna

metoda oceny perfuzji trzewnej (najczęściej raz

na 24h)

• W przypadku sondy żołądkowej – ocena drożności,

ilość treści zastoinowej

Termoregulacja

• Temperatura centralna i obwodowa
• Właściwe okrycie pacjenta
• Temperatura podawanych płynów
• Celowe ogrzewanie i schładzanie pacjentów
• Temperatura pomieszczenia

Wszystkie wyniki badań i obserwacji

poczynionych przez personel pielęgniarski

należy we właściwym czasie wprowadzić do

dokumentów, a w razie nieprawidłowości

natychmiast informować lekarza

Ułożenie pacjenta

• Dbanie o prawidłowe ułożenie chorego
• Zapobieganie powikłaniom (neurologiczne – ucisk

nerwów, odleżyny) wynikającym z nieprawidłowej
pozycji pacjenta

• Zapobieganie przykurczom
• Częsta zmiana pozycji pacjenta, masaże,

ćwiczenia czynne i bierne – szkolenie pacjenta i
rodziny

Fizykoterapia

• Uczestniczenie (pomoc fizykotrapeutom) w terapii

oddechowej (gimnastyka oddechowa, drenaż
ułożeniowy, oklepywanie, przygotowywania
inhalacji) i rehabilitacja (ćwiczenia bierne, czynne,
masaż, siadania w łóżku, opuszczanie nóg,
chodzenie)

• Instruowanie pacjenta i jego rodziny

Zabiegi diagnostyczne

• Pomoc w zabiegach diagnostycznych i

leczniczych: bronchoskopia, punkcja lędźwiowa,
EKG, RTG, USG, cewnikowanie naczyń, pobieranie
posiewów, wymiana cewników

Leki

• Przygotowanie, podaż leków i płynów infuzyjnych,

żywienia enteralnego i paraenteralnego według
karty zleceń lekarskich ( w razie wątpliwości
skonsultuj się z lekarzem)

Badania

• Pobieranie materiału na badania (krew, mocz,

wydzielina z drzewa oskrzelowego) – powinien

być z góry ustalony czas i zasady pobierania

rutynowych badań Np. morfologia i biochemia 6

rano, posiewy moczu i krwi i drzewa

oskrzelowego raz w tygodniu ( Np.. poniedziałek)

• Przy przyjęciu pacjenta: wydzielina z drzewa

oskrzelowego, mocz przez świeżo założony

cewnik, wymaz z gardła i odbytu, krew na posiew)

Pielęgnacja chorego

• Pielęgnacja ciała (mycie, zmiana pościeli)
• Jama ustna – wyjęcie protez, dekontaminacja

(płukanie jamy ustnej solą fizjologiczną i

roztworem antybiotyków – profilaktyka kolonizacji

bakterii, ewentualnie Azulan, fiolet gencjany,

Solcoseryl w żelu, Aphtin

• Chorzy nieprzytomni – profilaktyka wysychania

rogówek (zakraplanie oczu: Lacrimal, Albucid co 1

– 2 godziny, maści Detreomycyna, Neomycyna,

zaklejanie oczu specjalnym opatrunkiem

• Zmiana opatrunku, pielęgnacja rany

pooperacyjnej

• Pielęgnacja kaniul donaczyniowych (codzienna

zmiana opatrunku, sprawdzanie czy nie ma

obrzęku, zaczerwienienia w miejscu wkłucia,

oczyszczanie skóry wokół miejsca wkłucia

roztworem odkażającym, przepłukiwanie w

regularnych odstępach czasu roztworem soli z

heparyną, przy kaniulacji tętniczej obowiązuje

monitorowanie krążenia w odpowiedniej

kończynie (z reguły wymiana co 5 dni), miejsca

kaniulacji żył i tętnic powinny być widoczne, tak

aby możliwa była ich obserwacja pod kątem

krwawienia lub wynaczynienia, codzienna

wymiana aparatu do przetaczania, kraników

• Rurka intubacyjna, tracheotomijna – codzienna

wymiana oklejenia rurki intubacyjnej, opatrunku wokół

tacheotomii,

• Toaleta drzewa oskrzelowego w regularnych odstępach

czasu

• Regularne sprawdzanie na linii zębów czy rurka nie

wpadła

• Po toalecie drzewa oskrzelowego obowiązuje odsysania

z jamy nosowo-gardłowej (nowym cewnikiem), pozycja

głowy 10 stopni powyżej poziomu klatki piersiowej +

wyższe ułożenie klatki piersiowej zapobiega

zachłystywaniu, w przypadku rurek tracheotomijnych o

podwójnym baloniku naprzemienna zmiana

wypełniania baloników co 4 godziny

• Kontrola ciśnienia w balonikach uszczelniających rurek

intubacyjnych i tacheotomijnych

• Sonda żołądkowa – staranne oklejenie, przed każdą

podażą żywienia obowiązuje weryfikacja położenia i

drożności

• Drenaże: obowiązuje dokładne oznakowanie

drenów i znajomość zasady drenażu (ssący,

grawitacyjny), bardzo dokładnie prowadzona karta

bilansu płynów (szczególnie dzieci), sprawdzanie

funkcjonowanie drenów (skrzepy, wysunięcie)

• W przypadku gdy istnieje konieczność zaciśnięcia

drenażu opłucnowego to robimy to w dwóch

miejscach kocherami podkładając uprzednio po nie

gaziki (zapobieganie zmiażdżeniu przewodów)

• Cewnik moczowy – u mężczyzn pamiętać o

zsuwaniu napletka, u kobiet kontrolować ujście

cewki moczowej i przedsionek pochwy w kierunku

grzybic, sprawdzać drożność i szczelność cewnika

• Przygotowanie i monitorowanie hemodializy,

hemofiltracji, dializy otrzewnowej

Kontakt z pacjentem

• Zbudowanie dobrego kontaktu z pacjentem i jego rodziną

• Wzmocnienie poczucia własnej wartości u pacjenta, wiary w

swoje możliwości, próbę kontrolowania oddychania – poprawę

synchronizacji oddechu pacjenta z respiratorem

• Danie poczucia zaufania i bezpieczeństwa

• Wsparcie emocjonalne pacjenta i rodziny – oswojenie rodziny z

warunkami OIT, nauczanie kontaktu z chorym włączenie w

program pielęgnacji i rehabilitacji

• Unikanie rozmów o pacjencie w jego obecności

• Instruowanie pacjenta o wykonywanych procedurach, uczenie

oddychania, odksztuszania, wykonywania ćwiczeń

oddechowych

• Zabezpieczenie komfortu fizycznego i psychicznego (pozycja

ciała, toaleta, odpoczynek nocny – zgodnie z rytmem dobowym

– wyciszenie oddziału

• Monitorowanie i przeciwdziałanie powikłaniom związanym z

stosowanymi procedurami

Początek i koniec dyżuru

• W przypadku rozpoczęcia dyżuru – przejęcie

chorego

• W przypadku zakończenia dyżuru dokładne

sporządzenie raportu i zdanie chorego drugiej
zmianie

• Uczestniczenie w wizycie lekarskiej, wspólnym

ordynowaniu leczenia farmakologicznego i zleceń
dodatkowych (monitorowanie, ułożenie pacjenta,
terapia oddechowa, badania)

Hypowolemiczny

Kardiogenny

Septyczny

Ciśnienie krwi

Obniżone

Obniżone

Obniżone

Częstość tętna

Przyspieszona

Przyspieszon

a lub

zwolniona

Przyspiesz

ona

Pojemność

minutowa serca

Spadek

Spadek

Spadek,

później

wzrost

OCŻ

Obniżony

Zwykle

podwyższony

Prawidłowy

Diureza

Obniżona

Obniżona

Obniżona

PO

2

tętnicze

Prawidłowe

Obniżone

Prawidłowe

lub

obniżone

Opór naczyniowy

Wzrost

Wzrost

Spadek

Krążenie

obwodowe

Skurcz naczyń

Skurcz

naczyń

Rozszerzen

ie naczyń

Skóra

Zimna, wilgotna

Zimna,wilgot

na

Ciepła,

sucha

Sinica obwodowa

Często

Często

Przeważnie

brak

Cechy tętna

Słabo napięte,

nitkowate

Słabo

napięte,

nitkowate

Napięte

Wstrząs hipowolemiczny

Przyczyny:

Krwotok:
•

Rany otwarte, krwawienie ze złamań, krwotok z

przewodu pokarmowego, krwiak

wewnątrzopłucnowy, krwiak wewnątrzotrzewnowy,

krwotok do przestrzeni zaotrzewnowej

Odwodnienie:
•

Wymioty, biegunka, leki moczopędne, pocenie się,

cukrzyca, moczówka prosta, przemieszczenie się

płynu do trzeciej przestrzeni (sepsa), zapalenie

otrzewnej, niedrożność jelit, wodobrzusze,

oparzenia, uraz tkanek miękkich wraz z obrzękiem

Utrata krwi

(% objętości)

< 15

15 - 30

30 - 40

> 40

Utrata krwi (ml)

< 750

750 - 1500

1500 - 2000

> 2000

Czynność

serca/min

< 100

> 100

> 120

> 140

Ciśnienie

tętnicze

=

=

hipotensja

ortostatyczna

↓

↓

Wypełnienie

tętna

obwodowego

=

↓

↓

↓

Wypełnienie

włośniczek

=

↓

↓

↓

Częstość

oddechów/min

14 - 20

20 - 30

30 - 40

> 35

Diureza

(ml/godz)

> 30

20 - 30

5 - 15

Śladowa

Stan

świadomości

Mały

niepokój

Umiarkowany

niepokój

Niepokój,

splątanie

Splątani

e,

senność

OCŻ

Prawidło

wy

- 3

- 5

- 8

Wstrząs hipowolemiczny – leczenie

• Płynami w celu wypełnienia łożyska naczyniowego

(krystaloidy, koloidy, osocze świeżo mrożone, ME)

Cel leczenia:
• Diureza > 0,5 – 1,5 ml/kg/godz
• OCŻ 7 – 15 mmHg
• Ciśnienie zaklinowania tętnicy płucnej 10 – 15 mmHg
• Normalizacja stanu świadomości
• Zmniejszone zapotrzebowanie na leki

naczynioskurczowe

Wstrząs hipowolemiczny – leczenie

Katecholaminy:

Cel leczenia:

• Tymczasowe utrzymanie ciśnienia tętniczego

(dopamina, noradrenalina – Levonor, metaraminol

– Lewicor)

Kortykosterydy (Solu-Medrol):

• zapobieganie agregacji leukocytów,

• zmniejszanie wytwarzania wolnych rodników,

• poprawa dostarczania tlenu,

• ochrona błon biologicznych, zapobieganie ARDS

(płuco wstrząsowe)

Wstrząs kardiogenny

Przyczyny:
• osłabienie kurczliwości (zawał serca, zapalenie

mięśnia sercowego),

• przeciążenie objętościowe, niedomykalność

zastawek, wady przeciekowe,

• przeciążenie ciśnieniowe, zwężenie zastawkowe,

zator tętnicy płucnej,

• utrudnienie napełniania serca, tamponada serca
• zaburzenia rytmu serca

Wstrząs kardiogenny

Kryteria:
• Ciśnienie skurczowe krwi < 80 mmHg lub spadek

o ponad 60 mmHg poniżej wartości wyjściowej

utrzymujący się ponad 30 min.

• Indeks sercowy < 2 l/min/ m2
• Ciśnienie zaklinowania (PCWP) > 15 mmHg
• Diureza < 20 ml/godz

Wstrząs kardiogenny

Objawy kliniczne:
• Spadek ciśnienia
• Tachykardia
• Skóra blada, sina, wilgotna, zimna, lepka,
• Zaburzenia świadomości,
• Hipoksemia (obrzęk płuc),
• Kwasica

Wstrząs kardiogenny

Monitorowanie:
• Tętno
• EKG
• Bezpośredni pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• OCŻ
• Profil hemodynaminiczny (cewnik Swana-Ganza),
• Diureza
• Temperatura obwodowa i centralna,
• RTG płuc (cechy zastoju),
• USG serca (co 6 – 24 godz.)

Wstrząs kardiogenny – leczenie

Przyczynowe, np.

• zawał mięśnia sercowego – fibrynoliza, PTCA

• tamponada serca – nakłucie worka osierdziowego,

• zaburzenia rytmu – leki antyarytmiczne,

kardiowersja

Objawowe, np.

• płyny (zawał prawej komory),

• wysokie ułożenie ciała,

• tlenoterapia (ew. oddech wspomagany),

• leki inotropowo dodatnie (Dobutamina, Dopamina),

wazodilatatory,

• wspomaganie mechaniczne – kontrpulsacja

wewnątrzaortalna

Wstrząs anafilaktyczny

• 1: 10 tys. Przypadków
Anafilaksja
• jest to zagrażająca życiu reakcja alergiczna

inicjowana przez związanie się antygenu z

przeciwciałami klasy IgE na powierzchni mastocytów

i granulocytów zasadochłonnych co powoduje

gwałtowne uwalnianie substancji chemicznych:

histaminy, leukotrienów, protaglandyn, kinin i

czynnika aktywującego płytki

Reakcja anafilaktoidalna
• klinicznie podobna do reakcji anafilaktycznych, nie

pośredniczy w nich IgE i nie musi poprzedzać ich

uczulenie na antygen

Czynniki mogące potencjalnie wywołać

wstrząs:

• Jady owadów
• Pokarmy
• Lateks
• Krew i preparaty krwiopochodne
• Leki:

– przeciwhistaminowe, amidopiryna, atropina, dextran,

hepryna, insulina, środki cieniujące, kodeina, morfina,

surowice, wyciągi z wąroby, preparaty jodowe ,

salicylany, antybiotyki (penicyliny, cefalosporyny),

sulfonamidy.

Wstrząs anafilaktyczny

Objawy kliniczne:
• OUN:

– niepokój,
– stany lękowe,
– utrata przytomności

• Skóra:

– pokrzywka i zaczerwienienie,
– świąd,
– pieczenie,
– obrzęk,
– oziębienie powłok

Wstrząs anafilaktyczny

Objawy kliniczne:

• Drogi oddechowe:

– obrzęk śluzówki,

– skurcz oskrzeli – duszność,

– rzężenia,

– świsty,

– sinica

• Układ pokarmowy:

– wymioty,

– kurczowe bóle brzucha,

– biegunka

• Układ krążenia:

– spadek ciśnienia,

– tachyarytmia i wstrząs wywołany rozszerzeniem

naczyń obwodowych i zwiększoną

przepuszczalnością kapilar, obrzęk płuc

Wstrząs anafilaktyczny

Postępowanie:

• Przy podaży leku natychmiast go odstawić

• Chorego ułożyć płasko

• Sprawdzić i zabezpieczyć drożność dróg oddechowych

• Podać 100% tlen (tlenoterapia bierna)

• Leczyć hipowolemię: wkłucie na obwód – wypełniamy łożysko naczyniowe

krystaloidy i koloidy

• Jeżeli objawy bardzo nasilone i kłopoty z wkłuciem to adrenalina i.m. (0,3 mg

dzieci, 0,5 mg dorośli)

• Adrenalina 50 – 100 µg i.v., w ewidentnej zapaści krążeniowej 0.5 – 1 mg, a

następnie wlew i.v.

• Hydrocortizon 200 mg - 1 g i.v., metyloprednizolon 1- 2 g i.v.

• Antagoniści histaminy: Phenazolina 100 mg i.v. , Cymetydyna 300 mg i.v. ,

Difenhydramina (Benadryl) 50 mg/kg i.v.

• Calcium 10 % powoli i.v. (uwaga na chorych naparstnicowanych)

• Przy stanach spastycznych oskrzeli (i normotonii) – Aminofilina 250 mg i.v.

• Przy utrzymującym się dłużej niż 15 min. spadku skurczowego ciśnienia

tętniczego krwi poniżej 85 mmHg, konieczne jest zastosowanie wlewu

kroplowego z adrenaliną lub noradrenaliną (5mg/500 ml glukozy 5% lub soli

fizjologicznej), podając bardzo powoli tak, aby utrzymać skurczowe ciśnienie

tętnicze na poziomie 90 – 100 mmHg

• W przypadku stwierdzenie zatrzymania oddechu i krążenia jest

niezwłoczne rozpoczęcie sztucznego oddychania i zewnętrznego

masażu serca

Wstrząs anafilaktyczny

Monitorujemy:
• stan przytomności,
• oddech,
• akcję serca (tętno),
• ciśnienie tętnicze

Zespół Hoigne

• przypadkowe donaczyniowe podanie zawiesin

leku, np. penicyliny prokainowej, wystąpić może

zespół objawów pobudzenia OUN, halucynacji,

drgawek, bez zapaści krążeniowej

• Należy wówczas podać lek uspakajający np.

Relanium 10 mg i.m., nie stosować leków o

działaniu krążeniowym i antyhistaminowym

Zestaw ratujący życie ( np.: środków

potrzebnych do leczenia gwałtownych

odczynów alergicznych):

• Adrenalinum (Epinephrinum) amp.do 0,001 g/1 ml – 10 amp.

• Atropinii sulfas amp. po 1 mg – 10 amp.

• Hydrocortisonum hamisuccinatum 0,25 g – 10 amp. ( lub

Methyloprednizolonum ampułki po: 0,04 g, 0,125 g, 0,250 g,

0,500 g, 1 g

• Phenazolinum 0,1 g/2 ml – 3 amp. (obecnie zaleca się Antazolini

hydrochloridum 50 mg/ml – 5 amp. po 2 ml )

• Calcii chloridii lub Calcii glubionas 10 % w amp. 10 ml – 10 amp.

• Aminophillinum do inj. doż. 2,5 % (0,250 g) 10 ml – 10 amp.

• Clonazepamum amp. po 1 mg/1ml – 10 amp.

• Dopamini hydrochloridum 4 % 10 amp. po 5 ml.

• Furosemidum 20 mg – 5 amp. po 2 ml

• Glucosum 40 % 2 – 10 amp. po 10 ml

• Gliceroli trinitras aerozol – 1 op.

• Lidocainii hydrochloridum 2 % - 10 amp. a 2 ml.

• Natrii hydrocarbones 8,4% - 5 amp. po 20 ml.

• Naloxoni hydrochloridum 0,4 mg/1ml – 10 amp.

• Salbutamoli sulfas aerozol 100 mcg./dawka – 1 op.

• Salbutamoli sulfas 0,5 mg – 10 amp. po 1 ml

Zestaw ratujący życie ( np.: środków

potrzebnych do leczenia gwałtownych

odczynów alergicznych):

Inne wymagane leki to np:
• Metamizol (2,5 g/5 ml – 5 amp.), Metoprolol (5

mg/5ml – 5 amp.), Morfina (20 mg/2ml – 2 amp.),

Sól fizjologiczna w amp. (10 amp. po 10 ml), Aqua

pro inj. (5 ml – 5 amp.), Tramadol (100 mg/2ml – 5

amp.), Verapamil (5 mg/2ml – 5 amp),

Tietyloperazyna (6,5 mg/ml 5 amp. po 2 ml)

• Płyny: Ringer (250 ml - 1 op.), Glukoza 10 % (500

ml - 1 op.), Mannitol 20 % (250 ml – 1 op), NaCl

0,9% (500 ml – 2 op.)

• Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z

dnia 10.11.2006 (Dz.U nr 204 poz.1509)

Stopień

Lokalizacja (narząd)

Objawy

1

Skóra

wysypka,

zaczerwienienie

2

Hemodynamika

Oddychanie

Przewód pokarmowy

przyspieszenie tętna,

spadek ciśnienia,

zaburzenia

oddychania,

nudności, wymioty

3

Hemodynamika

Mięśnie gładkie

wstrząs,

skurcz oskrzeli, jelit

4

Hemodynamika

Oddychanie

zatrzymanie krążenia i

oddychania

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

Postępowanie:
• Stopień 1 : w razie konieczności leki

antyhistaminowe

• Stopień 2 : leki antyhistaminowe i steroidy
• Stopień 3 i 4: adrenalina, masywne wypełnianie

łożyska naczyniowego, w razie konieczności
postępowanie reanimacyjne

Próba wypełnienia