Gospodarka regionalna i lokalna

Gospodarka regionalna i lokalna

wykład 14.04.2010.

wykład 14.04.2010.

Kapitał społeczny w gospodarce

Kapitał społeczny w gospodarce

regionalnej

regionalnej

i lokalnej

i lokalnej

Zagadnienia poruszane na
dzisiejszym wykładzie



Aspekty społeczne w polityce

regionalnej



Definiowanie kapitału społecznego i

ludzkiego



Pomiar kapitału społecznego i ludzkiego



Zróżnicowanie regionalne

Czynniki społeczne rozwoju
regionalnego to:



zmiany w liczbie ludności i strukturze demograficznej,



tempo i charakter procesów urbanizacji, aglomeracji i
metropolizacji,



rozwój i doskonalenie infrastruktury społecznej,



zmiany w stratyfikacji społecznej,



zmiany w poziomie i stylu życia,



poprawa wykształcenia,



postęp kulturalny,



aktywność władz i społeczeństwa,



sprawność funkcjonowania samorządów terytorialnych i ich
organów,



udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji regionalnych
i lokalnych.



podano za: W. Kosiedowski, Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym, w: Gospodarka
regionalna i lokalna, red. nauk. Z. Strzelecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s.
235.

Przystosowanie do nowych
wyzwań globalizacyjnych



Wiodącą rolę w rozwoju i przystosowaniu
odgrywają

tzw. czynniki nowoczesne, czyli

kapitał społeczny i ludzki

, stanowiące o

atrakcyjności i konkurencyjności regionów.



R. Domański uważa, że w XXI wieku to
właśnie kapitał społeczny będzie
decydował o poziomie rozwoju
gospodarczego.



(za: R. Domański, Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2007, s. 83).

Kapitał ludzi a kapitał
społeczny



Kapitał ludzki jest pierwotny w stosunku
do kapitału społecznego, ale

w

procesach rozwojowych istotne jest
współwystępowanie obu kapitałów.



Należy zauważyć, że pomiędzy
kapitałem ludzkim i społecznym
występują ścisłe związki i wzajemne
uwarunkowania.

Kapitał ludzki



Kapitał ludzki należy odróżnić od
zasobów ludzkich, które dotyczą
ilościowego aspektu zasobów.



Kapitał ludzki ma wyraźnie charakter
jakościowy, a analizując ten rodzaj
kapitału badamy: wykształcenie,
doświadczenie zawodowe oraz
umiejętności wykorzystania postępu
naukowo-technicznego.

Kapitał społeczny



F. Fukuyama

kapitał społeczny utożsamia z

zaufaniem,

a w późniejszych swoich pracach

zwraca uwagę także na rozwój jako główną funkcję
kapitału społecznego. Kapitał społeczny uznaje za
podstawę stabilnej demokracji liberalnej i
efektywnego funkcjonowania nowoczesnej
gospodarki, stanowiącą także nieformalną normę
współpracy pomiędzy jednostkami. Fukuyama

traktuje kapitał społeczny jako dobro
prywatne i służące do osiągania celów przez
jednostki.



Za: F. Fukuyama, Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 1997

.

Kapitał społeczny



R. Putnam uważa, że

kapitał społeczny to

zaangażowanie obywatelskie we
wspólnocie,

kooperacja jest tym łatwiejsza im

więcej norm wzajemnych i sieci społecznego
zaangażowania.



Putnam uważa, że

na kapitał społeczny składają

się: zaufanie, normy oraz sieci stowarzyszeń.
Kapitał społeczny jest więc, jego zdaniem,
dobrem publicznym

, a nie jak uważa Fukuyama

dobrem prywatnym.



R. Putnam swoją koncepcję kapitału społecznego przedstawił w pracy: Budowanie sprawnej
demokracji. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.

Wskaźniki opisujące kapitał
ludzki



Zaliczono do nich:



wskaźniki demograficzne: do tej grupy zaliczono
przyrost naturalny na 1000 ludności, saldo migracji
wewnętrznych i zagranicznych na 100 000 ludności
czy udział ludności w wieku produkcyjnym w ogóle
ludności,



wskaźniki edukacyjne np. współczynnik skolaryzacji
netto, liczba studentów na 1 000 mieszkańców,
udział ludności z wyższym wykształceniem w wieku
25-59 lat, liczba absolwentów szkół wyższych na
1 000 ludności w wieku 20-29 lat.



Za: W. Dziemianowicz, J. Łukomska, A. Górska, M. Pawluczuk, Trendy rozwojowe regionów, Warszawa,
styczeń 2009, s. 17, www. mrr.gov.pl

Syntetyczny wskaźnik kapitału
ludzkiego



Obejmuje następujące zagadnienia:
wykształcenie (mierzone liczbą lat nauki),
kompetencje cywilizacyjne (czyli korzystanie z
komputera, z Internetu, znajomość języka
angielskiego, ustawiczne dokształcanie).



Za: Diagnoza Społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, red. J. Czapiński, T. Panek,

www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2009.pdf

, s. 93-94.

Wskaźniki opisujące kapitał
społeczny



Aktywność na rzecz środowiska lokalnego,



udział w wyborach parlamentarnych,
referendach udział w nieobowiązkowych
zebraniach i zabieranie na nich głosu,



pozytywny stosunek do demokracji,
przynależność do organizacji i pełnienie w
nich jakichś funkcji,



przekonanie, że większości ludzi można
ufać.



Za: Diagnoza Społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, red. J. Czapiński, T. Panek,

www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2009.pdf

, s. 93-94.



Wskaźniki opisujące kapitał
społeczny



frekwencja wyborcza - w wyborach prezydenckich, parlamentarnych
jak i samorządowych,



obecność prasy i mediów lokalnych,



liczba przestępstw świadcząca raczej o dezintegracji i dezorganizacji
społecznej, czyli o brakach kapitału ludzkiego,



wskaźnik dobrowolnej przynależności do organizacji, w tym pełnienie
funkcji w tych organizacjach, inicjowanie wspólnych działań,



liczba organizacji pozarządowych na mieszkańca,



liczba honorowych krwiodawców na 1000 mieszkańców, zdaniem
badaczy łączący w sobie chęć pomocy innym i zaufanie,



inne wskaźniki stosowane przez badaczy, ale już w konkretnych tylko
układach przestrzennych związanych z tzw. miejskością jakiegoś
wskaźnika to np. liczba wolontariuszy Wielkiej Orkiestry Świątecznej
Pomocy na 1000 mieszkańców.



Za: W. Dziemianowicz, J. Łukomska, A. Górska, M. Pawluczuk, Trendy rozwojowe
regionów, Warszawa, styczeń 2009, s. 18-19, www. mrr.gov.pl

Pamiętaj !!!



Kapitał społeczny wpływa
na rozwój gospodarczy i
poprawę jakości życia w
skali regionalnej i
lokalnej, choć trudno to
jednoznacznie,
empirycznie udowodnić.

Kapitał społeczny w Polsce

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę